৯. মহাসতিপট্ঠানসুত্তং
৩৭২. এৰং মে সুতং – একং সমযং ভগৰা কুরূসু ৰিহরতি কম্মাসধম্মং নাম কুরূনং নিগমো। তত্র খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ভিক্খৰো’’তি। ‘‘ভদ্দন্তে’’তি [ভদন্তেতি (সী॰ স্যা॰ পী॰)] তে ভিক্খূ ভগৰতো পচ্চস্সোসুং। ভগৰা এতদৰোচ – উদ্দেসো ৩৭৩. ‘‘একাযনো অযং, ভিক্খৰে, মগ্গো সত্তানং ৰিসুদ্ধিযা, সোকপরিদেৰানং সমতিক্কমায দুক্খদোমনস্সানং অত্থঙ্গমায ঞাযস্স অধিগমায নিব্বানস্স সচ্ছিকিরিযায, যদিদং চত্তারো সতিপট্ঠানা। ‘‘কতমে চত্তারো? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং, ৰেদনাসু ৰেদনানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা, ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং, চিত্তে চিত্তানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং, ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং। উদ্দেসো নিট্ঠিতো। কাযানুপস্সনা আনাপানপব্বং ৩৭৪. ‘‘কথঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু অরঞ্ঞগতো ৰা রুক্খমূলগতো ৰা সুঞ্ঞাগারগতো ৰা নিসীদতি পল্লঙ্কং আভুজিত্ৰা উজুং কাযং পণিধায পরিমুখং সতিং উপট্ঠপেত্ৰা। সো সতোৰ অস্সসতি, সতোৰ পস্সসতি। দীঘং ৰা অস্সসন্তো ‘দীঘং অস্সসামী’তি পজানাতি, দীঘং ৰা পস্সসন্তো ‘দীঘং পস্সসামী’তি পজানাতি। রস্সং ৰা অস্সসন্তো ‘রস্সং অস্সসামী’তি পজানাতি, রস্সং ৰা পস্সসন্তো ‘রস্সং পস্সসামী’তি পজানাতি। ‘সব্বকাযপটিসংৰেদী অস্সসিস্সামী’তি সিক্খতি , ‘সব্বকাযপটিসংৰেদী পস্সসিস্সামী’তি সিক্খতি। ‘পস্সম্ভযং কাযসঙ্খারং অস্সসিস্সামী’তি সিক্খতি, ‘পস্সম্ভযং কাযসঙ্খারং পস্সসিস্সামী’তি সিক্খতি। ‘‘সেয্যথাপি, ভিক্খৰে, দক্খো ভমকারো ৰা ভমকারন্তেৰাসী ৰা দীঘং ৰা অঞ্ছন্তো ‘দীঘং অঞ্ছামী’তি পজানাতি, রস্সং ৰা অঞ্ছন্তো ‘রস্সং অঞ্ছামী’তি পজানাতি এৰমেৰ খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু দীঘং ৰা অস্সসন্তো ‘দীঘং অস্সসামী’তি পজানাতি, দীঘং ৰা পস্সসন্তো ‘দীঘং পস্সসামী’তি পজানাতি, রস্সং ৰা অস্সসন্তো ‘রস্সং অস্সসামী’তি পজানাতি, রস্সং ৰা পস্সসন্তো ‘রস্সং পস্সসামী’তি পজানাতি। ‘সব্বকাযপটিসংৰেদী অস্সসিস্সামী’তি সিক্খতি, ‘সব্বকাযপটিসংৰেদী পস্সসিস্সামী’তি সিক্খতি, ‘পস্সম্ভযং কাযসঙ্খারং অস্সসিস্সামী’তি সিক্খতি, ‘পস্সম্ভযং কাযসঙ্খারং পস্সসিস্সামী’তি সিক্খতি। ইতি অজ্ঝত্তং ৰা কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি, বহিদ্ধা ৰা কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি, অজ্ঝত্তবহিদ্ধা ৰা কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি। সমুদযধম্মানুপস্সী ৰা কাযস্মিং ৰিহরতি, ৰযধম্মানুপস্সী ৰা কাযস্মিং ৰিহরতি, সমুদযৰযধম্মানুপস্সী ৰা কাযস্মিং ৰিহরতি। ‘অত্থি কাযো’তি ৰা পনস্স সতি পচ্চুপট্ঠিতা হোতি যাৰদেৰ ঞাণমত্তায পটিস্সতিমত্তায অনিস্সিতো চ ৰিহরতি, ন চ কিঞ্চি লোকে উপাদিযতি। এৰম্পি খো [এৰম্পি (সী॰ স্যা॰ পী॰)], ভিক্খৰে, ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি। আনাপানপব্বং নিট্ঠিতং। কাযানুপস্সনা ইরিযাপথপব্বং ৩৭৫. ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ভিক্খু গচ্ছন্তো ৰা ‘গচ্ছামী’তি পজানাতি, ঠিতো ৰা ‘ঠিতোম্হী’তি পজানাতি, নিসিন্নো ৰা ‘নিসিন্নোম্হী’তি পজানাতি, সযানো ৰা ‘সযানোম্হী’তি পজানাতি, যথা যথা ৰা পনস্স কাযো পণিহিতো হোতি, তথা তথা নং পজানাতি। ইতি অজ্ঝত্তং ৰা কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি, বহিদ্ধা ৰা কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি, অজ্ঝত্তবহিদ্ধা ৰা কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি। সমুদযধম্মানুপস্সী ৰা কাযস্মিং ৰিহরতি, ৰযধম্মানুপস্সী ৰা কাযস্মিং ৰিহরতি, সমুদযৰযধম্মানুপস্সী ৰা কাযস্মিং ৰিহরতি। ‘অত্থি কাযো’তি ৰা পনস্স সতি পচ্চুপট্ঠিতা হোতি যাৰদেৰ ঞাণমত্তায পটিস্সতিমত্তায অনিস্সিতো চ ৰিহরতি, ন চ কিঞ্চি লোকে উপাদিযতি। এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি। ইরিযাপথপব্বং নিট্ঠিতং। কাযানুপস্সনা সম্পজানপব্বং ৩৭৬. ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ভিক্খু অভিক্কন্তে পটিক্কন্তে সম্পজানকারী হোতি, আলোকিতে ৰিলোকিতে সম্পজানকারী হোতি, সমিঞ্জিতে পসারিতে সম্পজানকারী হোতি, সঙ্ঘাটিপত্তচীৰরধারণে সম্পজানকারী হোতি, অসিতে পীতে খাযিতে সাযিতে সম্পজানকারী হোতি, উচ্চারপস্সাৰকম্মে সম্পজানকারী হোতি, গতে ঠিতে নিসিন্নে সুত্তে জাগরিতে ভাসিতে তুণ্হীভাৰে সম্পজানকারী হোতি। ইতি অজ্ঝত্তং ৰা…পে॰… এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি। সম্পজানপব্বং নিট্ঠিতং। কাযানুপস্সনা পটিকূলমনসিকারপব্বং ৩৭৭. ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ভিক্খু ইমমেৰ কাযং উদ্ধং পাদতলা অধো কেসমত্থকা তচপরিযন্তং পূরং নানপ্পকারস্স অসুচিনো পচ্চৰেক্খতি – ‘অত্থি ইমস্মিং কাযে কেসা লোমা নখা দন্তা তচো, মংসং ন্হারু অট্ঠি অট্ঠিমিঞ্জং ৰক্কং, হদযং যকনং কিলোমকং পিহকং পপ্ফাসং, অন্তং অন্তগুণং উদরিযং করীসং [করীসং মত্থলুঙ্গং (ক॰)], পিত্তং সেম্হং পুব্বো লোহিতং সেদো মেদো, অস্সু ৰসা খেল়ো সিঙ্ঘাণিকা লসিকা মুত্ত’ন্তি। ‘‘সেয্যথাপি, ভিক্খৰে, উভতোমুখা পুতোল়ি [মূতোল়ী (স্যা॰), মুতোলি (পী॰)] পূরা নানাৰিহিতস্স ধঞ্ঞস্স, সেয্যথিদং সালীনং ৰীহীনং মুগ্গানং মাসানং তিলানংতণ্ডুলানং। তমেনং চক্খুমা পুরিসো মুঞ্চিত্ৰা পচ্চৰেক্খেয্য – ‘ইমে সালী, ইমে ৰীহী ইমে মুগ্গা ইমে মাসা ইমে তিলা ইমে তণ্ডুলা’তি। এৰমেৰ খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু ইমমেৰ কাযং উদ্ধং পাদতলা অধো কেসমত্থকা তচপরিযন্তং পূরং নানপ্পকারস্স অসুচিনো পচ্চৰেক্খতি – ‘অত্থি ইমস্মিং কাযে কেসা লোমা…পে॰… মুত্ত’ন্তি। ইতি অজ্ঝত্তং ৰা…পে॰… এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি। পটিকূলমনসিকারপব্বং নিট্ঠিতং। কাযানুপস্সনা ধাতুমনসিকারপব্বং ৩৭৮. ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ভিক্খু ইমমেৰ কাযং যথাঠিতং যথাপণিহিতং ধাতুসো পচ্চৰেক্খতি – ‘অত্থি ইমস্মিং কাযে পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি। ‘‘সেয্যথাপি , ভিক্খৰে, দক্খো গোঘাতকো ৰা গোঘাতকন্তেৰাসী ৰা গাৰিং ৰধিত্ৰা চতুমহাপথে বিলসো ৰিভজিত্ৰা নিসিন্নো অস্স, এৰমেৰ খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু ইমমেৰ কাযং যথাঠিতং যথাপণিহিতং ধাতুসো পচ্চৰেক্খতি – ‘অত্থি ইমস্মিং কাযে পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি। ‘‘ইতি অজ্ঝত্তং ৰা কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি…পে॰… এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি। ধাতুমনসিকারপব্বং নিট্ঠিতং। কাযানুপস্সনা নৰসিৰথিকপব্বং ৩৭৯. ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ভিক্খু সেয্যথাপি পস্সেয্য সরীরং সিৰথিকায ছড্ডিতং একাহমতং ৰা দ্ৰীহমতং ৰা তীহমতং ৰা উদ্ধুমাতকং ৰিনীলকং ৰিপুব্বকজাতং। সো ইমমেৰ কাযং উপসংহরতি – ‘অযম্পি খো কাযো এৰংধম্মো এৰংভাৰী এৰংঅনতীতো’তি। ‘‘ইতি অজ্ঝত্তং ৰা …পে॰… এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি। ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ভিক্খু সেয্যথাপি পস্সেয্য সরীরং সিৰথিকায ছড্ডিতং কাকেহি ৰা খজ্জমানং কুললেহি ৰা খজ্জমানং গিজ্ঝেহি ৰা খজ্জমানং কঙ্কেহি ৰা খজ্জমানং সুনখেহি ৰা খজ্জমানং ব্যগ্ঘেহি ৰা খজ্জমানং দীপীহি ৰা খজ্জমানং সিঙ্গালেহি ৰা [গিজ্ঝেহি ৰা খজ্জমানং, সুৰানেহি ৰা খজ্জমানং, সিগালেহি ৰা খজ্জমানং, (স্যা॰ পী॰)] খজ্জমানং ৰিৰিধেহি ৰা পাণকজাতেহি খজ্জমানং। সো ইমমেৰ কাযং উপসংহরতি – ‘অযম্পি খো কাযো এৰংধম্মো এৰংভাৰী এৰংঅনতীতো’তি। ‘‘ইতি অজ্ঝত্তং ৰা…পে॰… এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি। ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ভিক্খু সেয্যথাপি পস্সেয্য সরীরং সিৰথিকায ছড্ডিতং অট্ঠিকসঙ্খলিকং সমংসলোহিতং ন্হারুসম্বন্ধং…পে॰… অট্ঠিকসঙ্খলিকং নিমংসলোহিতমক্খিতং ন্হারুসম্বন্ধং…পে॰… অট্ঠিকসঙ্খলিকং অপগতমংসলোহিতং ন্হারুসম্বন্ধং…পে॰… অট্ঠিকানি অপগতসম্বন্ধানি [অপগতন্হারুসম্বন্ধানি (স্যা॰)]দিসা ৰিদিসা ৰিক্খিত্তানি, অঞ্ঞেন হত্থট্ঠিকং অঞ্ঞেন পাদট্ঠিকং অঞ্ঞেন গোপ্ফকট্ঠিকং [‘‘অঞ্ঞেন গোপ্ফকট্ঠিক’’ন্তি ইদং সী॰ স্যা॰ পী॰ পোত্থকেসু নত্থি] অঞ্ঞেন জঙ্ঘট্ঠিকং অঞ্ঞেন ঊরুট্ঠিকং অঞ্ঞেন কটিট্ঠিকং [অঞ্ঞেন কটট্ঠিকং অঞ্ঞেন পিট্ঠট্ঠিকং অঞ্ঞেন কণ্ডকট্ঠিকং অঞ্ঞেন ফাসুকট্ঠিকং অঞ্ঞেন উরট্ঠিকং অঞ্ঞেন অংসট্ঠিকং অঞ্ঞেন বাহুট্ঠিকং (স্যা॰)] অঞ্ঞেন ফাসুকট্ঠিকং অঞ্ঞেন পিট্ঠিট্ঠিকং অঞ্ঞেন খন্ধট্ঠিকং [অঞ্ঞেন কটট্ঠিকং অঞ্ঞেন পিট্ঠট্ঠিকং অঞ্ঞেন কণ্ডকট্ঠিকং অঞ্ঞেন ফাসুকট্ঠিকং অঞ্ঞেন উরট্ঠিকং অঞ্ঞেন অংসট্ঠিকং অঞ্ঞেন বাহুট্ঠিকং (স্যা॰)] অঞ্ঞেন গীৰট্ঠিকং অঞ্ঞেন হনুকট্ঠিকং অঞ্ঞেন দন্তট্ঠিকং অঞ্ঞেন সীসকটাহং। সো ইমমেৰ কাযং উপসংহরতি – ‘অযম্পি খো কাযো এৰংধম্মো এৰংভাৰী এৰংঅনতীতো’তি। ‘‘ইতি অজ্ঝত্তং ৰা …পে॰… ৰিহরতি। ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ভিক্খু সেয্যথাপি পস্সেয্য সরীরং সিৰথিকায ছড্ডিতং অট্ঠিকানি সেতানি সঙ্খৰণ্ণপটিভাগানি…পে॰… অট্ঠিকানি পুঞ্জকিতানি তেরোৰস্সিকানি…পে॰… অট্ঠিকানি পূতীনি চুণ্ণকজাতানি। সো ইমমেৰ কাযং উপসংহরতি – ‘অযম্পি খো কাযো এৰংধম্মো এৰংভাৰী এৰংঅনতীতো’তি। ইতি অজ্ঝত্তং ৰা কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি, বহিদ্ধা ৰা কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি, অজ্ঝত্তবহিদ্ধা ৰা কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি। সমুদযধম্মানুপস্সী ৰা কাযস্মিং ৰিহরতি, ৰযধম্মানুপস্সী ৰা কাযস্মিং ৰিহরতি, সমুদযৰযধম্মানুপস্সী ৰা কাযস্মিং ৰিহরতি। ‘অত্থি কাযো’তি ৰা পনস্স সতি পচ্চুপট্ঠিতা হোতি যাৰদেৰ ঞাণমত্তায পটিস্সতিমত্তায অনিস্সিতো চ ৰিহরতি, ন চ কিঞ্চি লোকে উপাদিযতি। এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি। নৰসিৰথিকপব্বং নিট্ঠিতং। চুদ্দস কাযানুপস্সনা নিট্ঠিতা। ৰেদনানুপস্সনা ৩৮০. ‘‘কথঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খু ৰেদনাসু ৰেদনানুপস্সী ৰিহরতি? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু সুখং ৰা ৰেদনং ৰেদযমানো ‘সুখং ৰেদনং ৰেদযামী’তি পজানাতি । দুক্খং ৰা ৰেদনং ৰেদযমানো ‘দুক্খং ৰেদনং ৰেদযামী’তি পজানাতি। অদুক্খমসুখং ৰা ৰেদনং ৰেদযমানো ‘অদুক্খমসুখং ৰেদনং ৰেদযামী’তি পজানাতি। সামিসং ৰা সুখং ৰেদনং ৰেদযমানো ‘সামিসং সুখং ৰেদনং ৰেদযামী’তি পজানাতি, নিরামিসং ৰা সুখং ৰেদনং ৰেদযমানো ‘নিরামিসং সুখং ৰেদনং ৰেদযামী’তি পজানাতি। সামিসং ৰা দুক্খং ৰেদনং ৰেদযমানো ‘সামিসং দুক্খং ৰেদনং ৰেদযামী’তি পজানাতি, নিরামিসং ৰা দুক্খং ৰেদনং ৰেদযমানো ‘নিরামিসং দুক্খং ৰেদনং ৰেদযামী’তি পজানাতি। সামিসং ৰা অদুক্খমসুখং ৰেদনং ৰেদযমানো ‘সামিসং অদুক্খমসুখং ৰেদনং ৰেদযামী’তি পজানাতি, নিরামিসং ৰা অদুক্খমসুখং ৰেদনং ৰেদযমানো ‘নিরামিসং অদুক্খমসুখং ৰেদনং ৰেদযামী’তি পজানাতি। ইতি অজ্ঝত্তং ৰা ৰেদনাসু ৰেদনানুপস্সী ৰিহরতি, বহিদ্ধা ৰা ৰেদনাসু ৰেদনানুপস্সী ৰিহরতি, অজ্ঝত্তবহিদ্ধা ৰা ৰেদনাসু ৰেদনানুপস্সী ৰিহরতি। সমুদযধম্মানুপস্সী ৰা ৰেদনাসু ৰিহরতি, ৰযধম্মানুপস্সী ৰা ৰেদনাসু ৰিহরতি, সমুদযৰযধম্মানুপস্সী ৰা ৰেদনাসু ৰিহরতি। ‘অত্থি ৰেদনা’তি ৰা পনস্স সতি পচ্চুপট্ঠিতা হোতি যাৰদেৰ ঞাণমত্তায পটিস্সতিমত্তায অনিস্সিতো চ ৰিহরতি, ন চ কিঞ্চি লোকে উপাদিযতি। এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু ৰেদনাসু ৰেদনানুপস্সী ৰিহরতি। ৰেদনানুপস্সনা নিট্ঠিতা। চিত্তানুপস্সনা ৩৮১. ‘‘কথঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খু চিত্তে চিত্তানুপস্সী ৰিহরতি? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু সরাগং ৰা চিত্তং ‘সরাগং চিত্ত’ন্তি পজানাতি, ৰীতরাগং ৰা চিত্তং ‘ৰীতরাগং চিত্ত’ন্তি পজানাতি। সদোসং ৰা চিত্তং ‘সদোসং চিত্ত’ন্তি পজানাতি, ৰীতদোসং ৰা চিত্তং ‘ৰীতদোসং চিত্ত’ন্তি পজানাতি। সমোহং ৰা চিত্তং ‘সমোহং চিত্ত’ন্তি পজানাতি, ৰীতমোহং ৰা চিত্তং ‘ৰীতমোহং চিত্ত’ন্তি পজানাতি। সঙ্খিত্তং ৰা চিত্তং ‘সঙ্খিত্তং চিত্ত’ন্তি পজানাতি, ৰিক্খিত্তং ৰা চিত্তং ‘ৰিক্খিত্তং চিত্ত’ন্তি পজানাতি। মহগ্গতং ৰা চিত্তং ‘মহগ্গতং চিত্ত’ন্তি পজানাতি, অমহগ্গতং ৰা চিত্তং ‘অমহগ্গতং চিত্ত’ন্তি পজানাতি। সউত্তরং ৰা চিত্তং ‘সউত্তরং চিত্ত’ন্তি পজানাতি, অনুত্তরং ৰা চিত্তং ‘অনুত্তরং চিত্ত’ন্তি পজানাতি। সমাহিতং ৰা চিত্তং ‘সমাহিতং চিত্ত’ন্তি পজানাতি, অসমাহিতং ৰা চিত্তং ‘অসমাহিতং চিত্ত’ন্তি পজানাতি। ৰিমুত্তং ৰা চিত্তং ‘ৰিমুত্তং চিত্ত’ন্তি পজানাতি। অৰিমুত্তং ৰা চিত্তং ‘অৰিমুত্তং চিত্ত’ন্তি পজানাতি। ইতি অজ্ঝত্তং ৰা চিত্তে চিত্তানুপস্সী ৰিহরতি, বহিদ্ধা ৰা চিত্তে চিত্তানুপস্সী ৰিহরতি, অজ্ঝত্তবহিদ্ধা ৰা চিত্তে চিত্তানুপস্সী ৰিহরতি। সমুদযধম্মানুপস্সী ৰা চিত্তস্মিং ৰিহরতি, ৰযধম্মানুপস্সী ৰা চিত্তস্মিং ৰিহরতি, সমুদযৰযধম্মানুপস্সী ৰা চিত্তস্মিং ৰিহরতি, ‘অত্থি চিত্ত’ন্তি ৰা পনস্স সতি পচ্চুপট্ঠিতা হোতি যাৰদেৰ ঞাণমত্তায পটিস্সতিমত্তায অনিস্সিতো চ ৰিহরতি, ন চ কিঞ্চি লোকে উপাদিযতি । এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু চিত্তে চিত্তানুপস্সী ৰিহরতি। চিত্তানুপস্সনা নিট্ঠিতা। ধম্মানুপস্সনা নীৰরণপব্বং ৩৮২. ‘‘কথঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি পঞ্চসু নীৰরণেসু। কথঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি পঞ্চসু নীৰরণেসু? ‘‘ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু সন্তং ৰা অজ্ঝত্তং কামচ্ছন্দং ‘অত্থি মে অজ্ঝত্তং কামচ্ছন্দো’তি পজানাতি, অসন্তং ৰা অজ্ঝত্তং কামচ্ছন্দং ‘নত্থি মে অজ্ঝত্তং কামচ্ছন্দো’তি পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স কামচ্ছন্দস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স কামচ্ছন্দস্স পহানং হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ পহীনস্স কামচ্ছন্দস্স আযতিং অনুপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘সন্তং ৰা অজ্ঝত্তং ব্যাপাদং ‘অত্থি মে অজ্ঝত্তং ব্যাপাদো’তি পজানাতি, অসন্তং ৰা অজ্ঝত্তং ব্যাপাদং ‘নত্থি মে অজ্ঝত্তং ব্যাপাদো’তি পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স ব্যাপাদস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স ব্যাপাদস্স পহানং হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ পহীনস্স ব্যাপাদস্স আযতিং অনুপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘সন্তং ৰা অজ্ঝত্তং থিনমিদ্ধং ‘অত্থি মে অজ্ঝত্তং থিনমিদ্ধ’ন্তি পজানাতি, অসন্তং ৰা অজ্ঝত্তং থিনমিদ্ধং ‘নত্থি মে অজ্ঝত্তং থিনমিদ্ধ’ন্তি পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স থিনমিদ্ধস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স থিনমিদ্ধস্স পহানং হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ পহীনস্স থিনমিদ্ধস্স আযতিং অনুপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘সন্তং ৰা অজ্ঝত্তং উদ্ধচ্চকুক্কুচ্চং ‘অত্থি মে অজ্ঝত্তং উদ্ধচ্চকুক্কুচ্চ’ন্তি পজানাতি, অসন্তং ৰা অজ্ঝত্তং উদ্ধচ্চকুক্কুচ্চং ‘নত্থি মে অজ্ঝত্তং উদ্ধচ্চকুক্কুচ্চ’ন্তি পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স উদ্ধচ্চকুক্কুচ্চস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স উদ্ধচ্চকুক্কুচ্চস্স পহানং হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ পহীনস্স উদ্ধচ্চকুক্কুচ্চস্স আযতিং অনুপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘সন্তং ৰা অজ্ঝত্তং ৰিচিকিচ্ছং ‘অত্থি মে অজ্ঝত্তং ৰিচিকিচ্ছা’তি পজানাতি, অসন্তং ৰা অজ্ঝত্তং ৰিচিকিচ্ছং ‘নত্থি মে অজ্ঝত্তং ৰিচিকিচ্ছা’তি পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নায ৰিচিকিচ্ছায উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নায ৰিচিকিচ্ছায পহানং হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ পহীনায ৰিচিকিচ্ছায আযতিং অনুপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘ইতি অজ্ঝত্তং ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি, বহিদ্ধা ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি, অজ্ঝত্তবহিদ্ধা ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি সমুদযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি, ৰযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি, সমুদযৰযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি ‘অত্থি ধম্মা’তি ৰা পনস্স সতি পচ্চুপট্ঠিতা হোতি যাৰদেৰ ঞাণমত্তায পটিস্সতিমত্তায অনিস্সিতো চ ৰিহরতি, ন চ কিঞ্চি লোকে উপাদিযতি। এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি পঞ্চসু নীৰরণেসু। নীৰরণপব্বং নিট্ঠিতং। ধম্মানুপস্সনা খন্ধপব্বং ৩৮৩. ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি পঞ্চসু উপাদানক্খন্ধেসু। কথঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি পঞ্চসু উপাদানক্খন্ধেসু? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু – ‘ইতি রূপং, ইতি রূপস্স সমুদযো, ইতি রূপস্স অত্থঙ্গমো; ইতি ৰেদনা, ইতি ৰেদনায সমুদযো, ইতি ৰেদনায অত্থঙ্গমো; ইতি সঞ্ঞা, ইতি সঞ্ঞায সমুদযো, ইতি সঞ্ঞায অত্থঙ্গমো; ইতি সঙ্খারা, ইতি সঙ্খারানং সমুদযো, ইতি সঙ্খারানং অত্থঙ্গমো, ইতি ৰিঞ্ঞাণং, ইতি ৰিঞ্ঞাণস্স সমুদযো, ইতি ৰিঞ্ঞাণস্স অত্থঙ্গমো’তি, ইতি অজ্ঝত্তং ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি, বহিদ্ধা ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি, অজ্ঝত্তবহিদ্ধা ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি। সমুদযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি, ৰযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি, সমুদযৰযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি। ‘অত্থি ধম্মা’তি ৰা পনস্স সতি পচ্চুপট্ঠিতা হোতি যাৰদেৰ ঞাণমত্তায পটিস্সতিমত্তায, অনিস্সিতো চ ৰিহরতি, ন চ কিঞ্চি লোকে উপাদিযতি । এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি পঞ্চসু উপাদানক্খন্ধেসু। খন্ধপব্বং নিট্ঠিতং। ধম্মানুপস্সনা আযতনপব্বং ৩৮৪. ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি ছসু অজ্ঝত্তিকবাহিরেসু আযতনেসু। কথঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি ছসু অজ্ঝত্তিকবাহিরেসু আযতনেসু? ‘‘ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু চক্খুঞ্চ পজানাতি, রূপে চ পজানাতি, যঞ্চ তদুভযং পটিচ্চ উপ্পজ্জতি সংযোজনং তঞ্চ পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স সংযোজনস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স সংযোজনস্স পহানং হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ পহীনস্স সংযোজনস্স আযতিং অনুপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘সোতঞ্চ পজানাতি, সদ্দে চ পজানাতি, যঞ্চ তদুভযং পটিচ্চ উপ্পজ্জতি সংযোজনং তঞ্চ পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স সংযোজনস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স সংযোজনস্স পহানং হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ পহীনস্স সংযোজনস্স আযতিং অনুপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘ঘানঞ্চ পজানাতি, গন্ধে চ পজানাতি, যঞ্চ তদুভযং পটিচ্চ উপ্পজ্জতি সংযোজনং তঞ্চ পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স সংযোজনস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স সংযোজনস্স পহানং হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ পহীনস্স সংযোজনস্স আযতিং অনুপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘জিৰ্হঞ্চ পজানাতি, রসে চ পজানাতি, যঞ্চ তদুভযং পটিচ্চ উপ্পজ্জতি সংযোজনং তঞ্চ পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স সংযোজনস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি , যথা চ উপ্পন্নস্স সংযোজনস্স পহানং হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ পহীনস্স সংযোজনস্স আযতিং অনুপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘কাযঞ্চ পজানাতি, ফোট্ঠব্বে চ পজানাতি, যঞ্চ তদুভযং পটিচ্চ উপ্পজ্জতি সংযোজনং তঞ্চ পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স সংযোজনস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স সংযোজনস্স পহানং হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ পহীনস্স সংযোজনস্স আযতিং অনুপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘মনঞ্চ পজানাতি, ধম্মে চ পজানাতি, যঞ্চ তদুভযং পটিচ্চ উপ্পজ্জতি সংযোজনং তঞ্চ পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স সংযোজনস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স সংযোজনস্স পহানং হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ পহীনস্স সংযোজনস্স আযতিং অনুপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘ইতি অজ্ঝত্তং ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি, বহিদ্ধা ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি, অজ্ঝত্তবহিদ্ধা ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি। সমুদযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি, ৰযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি, সমুদযৰযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি। ‘অত্থি ধম্মা’তি ৰা পনস্স সতি পচ্চুপট্ঠিতা হোতি যাৰদেৰ ঞাণমত্তায পটিস্সতিমত্তায, অনিস্সিতো চ ৰিহরতি, ন চ কিঞ্চি লোকে উপাদিযতি। এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি ছসু অজ্ঝত্তিকবাহিরেসু আযতনেসু। আযতনপব্বং নিট্ঠিতং। ধম্মানুপস্সনা বোজ্ঝঙ্গপব্বং ৩৮৫. ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি সত্তসু বোজ্ঝঙ্গেসু। কথঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি সত্তসু বোজ্ঝঙ্গেসু? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু সন্তং ৰা অজ্ঝত্তং সতিসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘অত্থি মে অজ্ঝত্তং সতিসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি, অসন্তং ৰা অজ্ঝত্তং সতিসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘নত্থি মে অজ্ঝত্তং সতিসম্বোজ্ঝঙ্গো’তিপজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স সতিসম্বোজ্ঝঙ্গস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স সতিসম্বোজ্ঝঙ্গস্স ভাৰনায পারিপূরী হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘সন্তং ৰা অজ্ঝত্তং ধম্মৰিচযসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘অত্থি মে অজ্ঝত্তং ধম্মৰিচযসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি, অসন্তং ৰা অজ্ঝত্তং ধম্মৰিচযসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘নত্থি মে অজ্ঝত্তং ধম্মৰিচযসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স ধম্মৰিচযসম্বোজ্ঝঙ্গস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স ধম্মৰিচযসম্বোজ্ঝঙ্গস্স ভাৰনায পারিপূরী হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘সন্তং ৰা অজ্ঝত্তং ৰীরিযসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘অত্থি মে অজ্ঝত্তং ৰীরিযসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি, অসন্তং ৰা অজ্ঝত্তং ৰীরিযসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘নত্থি মে অজ্ঝত্তং ৰীরিযসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স ৰীরিযসম্বোজ্ঝঙ্গস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স ৰীরিযসম্বোজ্ঝঙ্গস্স ভাৰনায পারিপূরী হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘সন্তং ৰা অজ্ঝত্তং পীতিসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘অত্থি মে অজ্ঝত্তং পীতিসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি, অসন্তং ৰা অজ্ঝত্তং পীতিসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘নত্থি মে অজ্ঝত্তং পীতিসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স পীতিসম্বোজ্ঝঙ্গস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স পীতিসম্বোজ্ঝঙ্গস্স ভাৰনায পারিপূরী হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘সন্তং ৰা অজ্ঝত্তং পস্সদ্ধিসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘অত্থি মে অজ্ঝত্তং পস্সদ্ধিসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি, অসন্তং ৰা অজ্ঝত্তং পস্সদ্ধিসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘নত্থি মে অজ্ঝত্তং পস্সদ্ধিসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স পস্সদ্ধিসম্বোজ্ঝঙ্গস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স পস্সদ্ধিসম্বোজ্ঝঙ্গস্স ভাৰনায পারিপূরী হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘সন্তং ৰা অজ্ঝত্তং সমাধিসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘অত্থি মে অজ্ঝত্তং সমাধিসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি, অসন্তং ৰা অজ্ঝত্তং সমাধিসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘নত্থি মে অজ্ঝত্তং সমাধিসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স সমাধিসম্বোজ্ঝঙ্গস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স সমাধিসম্বোজ্ঝঙ্গস্স ভাৰনায পারিপূরী হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘সন্তং ৰা অজ্ঝত্তং উপেক্খাসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘অত্থি মে অজ্ঝত্তং উপেক্খাসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি , অসন্তং ৰা অজ্ঝত্তং উপেক্খাসম্বোজ্ঝঙ্গং ‘নত্থি মে অজ্ঝত্তং উপেক্খাসম্বোজ্ঝঙ্গো’তি পজানাতি, যথা চ অনুপ্পন্নস্স উপেক্খাসম্বোজ্ঝঙ্গস্স উপ্পাদো হোতি তঞ্চ পজানাতি, যথা চ উপ্পন্নস্স উপেক্খাসম্বোজ্ঝঙ্গস্স ভাৰনায পারিপূরী হোতি তঞ্চ পজানাতি। ‘‘ইতি অজ্ঝত্তং ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি, বহিদ্ধা ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি, অজ্ঝত্তবহিদ্ধা ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি। সমুদযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি, ৰযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি, সমুদযৰযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি ‘অত্থি ধম্মা’তি ৰা পনস্স সতি পচ্চুপট্ঠিতা হোতি যাৰদেৰ ঞাণমত্তায পটিস্সতিমত্তায অনিস্সিতো চ ৰিহরতি, ন চ কিঞ্চি লোকে উপাদিযতি। এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি সত্তসু বোজ্ঝঙ্গেসু। বোজ্ঝঙ্গপব্বং নিট্ঠিতং। [বোজ্ঝঙ্গপব্বং নিট্ঠিতং, পঠমভাণৰারং (স্যা॰)] ধম্মানুপস্সনা সচ্চপব্বং ৩৮৬. ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি চতূসু অরিযসচ্চেসু। কথঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি চতূসু অরিযসচ্চেসু? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু ‘ইদং দুক্খ’ন্তি যথাভূতং পজানাতি, ‘অযং দুক্খসমুদযো’তি যথাভূতং পজানাতি, ‘অযং দুক্খনিরোধো’তি যথাভূতং পজানাতি, ‘অযং দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা’তি যথাভূতং পজানাতি। পঠমভাণৰারো নিট্ঠিতো। দুক্খসচ্চনিদ্দেসো ৩৮৭. ‘‘কতমঞ্চ , ভিক্খৰে, দুক্খং অরিযসচ্চং? জাতিপি দুক্খা, জরাপি দুক্খা, মরণম্পি দুক্খং, সোকপরিদেৰদুক্খদোমনস্সুপাযাসাপি দুক্খা, অপ্পিযেহি সম্পযোগোপি দুক্খো, পিযেহি ৰিপ্পযোগোপি দুক্খো [অপ্পিযেহি…পে॰… ৰিপ্পযোগো দুক্খোতিপাঠো চেৰ তংনিদ্দেসো চ কত্থচি ন দিস্সতি, অট্ঠকথাযংপি তংসংৰণ্ণনা নত্থি], যম্পিচ্ছং ন লভতি তম্পি দুক্খং, সঙ্খিত্তেন পঞ্চুপাদানক্খন্ধা [পঞ্চুপাদানক্খন্ধাপি (ক॰)] দুক্খা। ৩৮৮. ‘‘কতমা চ, ভিক্খৰে, জাতি? যা তেসং তেসং সত্তানং তম্হি তম্হি সত্তনিকাযে জাতি সঞ্জাতি ওক্কন্তি অভিনিব্বত্তি খন্ধানং পাতুভাৰো আযতনানং পটিলাভো, অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, জাতি। ৩৮৯. ‘‘কতমা চ, ভিক্খৰে, জরা? যা তেসং তেসং সত্তানং তম্হি তম্হি সত্তনিকাযে জরা জীরণতা খণ্ডিচ্চং পালিচ্চং ৰলিত্তচতা আযুনো সংহানি ইন্দ্রিযানং পরিপাকো, অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, জরা। ৩৯০. ‘‘কতমঞ্চ, ভিক্খৰে, মরণং? যং [অট্ঠকথা ওলোকেতব্বা] তেসং তেসং সত্তানং তম্হা তম্হা সত্তনিকাযা চুতি চৰনতা ভেদো অন্তরধানং মচ্চু মরণং কালকিরিযা খন্ধানং ভেদো কল়েৰরস্স নিক্খেপো জীৰিতিন্দ্রিযস্সুপচ্ছেদো, ইদং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, মরণং। ৩৯১. ‘‘কতমো চ, ভিক্খৰে, সোকো? যো খো, ভিক্খৰে, অঞ্ঞতরঞ্ঞতরেন ব্যসনেন সমন্নাগতস্স অঞ্ঞতরঞ্ঞতরেন দুক্খধম্মেন ফুট্ঠস্স সোকো সোচনা সোচিতত্তং অন্তোসোকো অন্তোপরিসোকো, অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, সোকো। ৩৯২. ‘‘কতমো চ, ভিক্খৰে, পরিদেৰো? যো খো, ভিক্খৰে, অঞ্ঞতরঞ্ঞতরেন ব্যসনেন সমন্নাগতস্স অঞ্ঞতরঞ্ঞতরেন দুক্খধম্মেন ফুট্ঠস্স আদেৰো পরিদেৰো আদেৰনা পরিদেৰনা আদেৰিতত্তং পরিদেৰিতত্তং, অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে পরিদেৰো। ৩৯৩. ‘‘কতমঞ্চ , ভিক্খৰে, দুক্খং? যং খো, ভিক্খৰে, কাযিকং দুক্খং কাযিকং অসাতং কাযসম্ফস্সজং দুক্খং অসাতং ৰেদযিতং, ইদং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, দুক্খং। ৩৯৪. ‘‘কতমঞ্চ , ভিক্খৰে, দোমনস্সং? যং খো, ভিক্খৰে, চেতসিকং দুক্খং চেতসিকং অসাতং মনোসম্ফস্সজং দুক্খং অসাতং ৰেদযিতং, ইদং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, দোমনস্সং। ৩৯৫. ‘‘কতমো চ, ভিক্খৰে, উপাযাসো? যো খো, ভিক্খৰে, অঞ্ঞতরঞ্ঞতরেন ব্যসনেন সমন্নাগতস্স অঞ্ঞতরঞ্ঞতরেন দুক্খধম্মেন ফুট্ঠস্স আযাসো উপাযাসো আযাসিতত্তং উপাযাসিতত্তং, অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, উপাযাসো। ৩৯৬. ‘‘কতমো চ, ভিক্খৰে, অপ্পিযেহি সম্পযোগো দুক্খো? ইধ যস্স তে হোন্তি অনিট্ঠা অকন্তা অমনাপা রূপা সদ্দা গন্ধা রসা ফোট্ঠব্বা ধম্মা, যে ৰা পনস্স তে হোন্তি অনত্থকামা অহিতকামা অফাসুককামা অযোগক্খেমকামা, যা তেহি সদ্ধিং সঙ্গতি সমাগমো সমোধানং মিস্সীভাৰো, অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, অপ্পিযেহি সম্পযোগো দুক্খো। ৩৯৭. ‘‘কতমো চ, ভিক্খৰে, পিযেহি ৰিপ্পযোগো দুক্খো? ইধ যস্স তে হোন্তি ইট্ঠা কন্তা মনাপা রূপা সদ্দা গন্ধা রসা ফোট্ঠব্বা ধম্মা, যে ৰা পনস্স তে হোন্তি অত্থকামা হিতকামা ফাসুককামা যোগক্খেমকামা মাতা ৰা পিতা ৰা ভাতা ৰা ভগিনী ৰা মিত্তা ৰা অমচ্চা ৰা ঞাতিসালোহিতা ৰা, যা তেহি সদ্ধিং অসঙ্গতি অসমাগমো অসমোধানং অমিস্সীভাৰো, অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, পিযেহি ৰিপ্পযোগো দুক্খো। ৩৯৮. ‘‘কতমঞ্চ , ভিক্খৰে, যম্পিচ্ছং ন লভতি তম্পি দুক্খং? জাতিধম্মানং, ভিক্খৰে, সত্তানং এৰং ইচ্ছা উপ্পজ্জতি – ‘অহো ৰত মযং ন জাতিধম্মা অস্সাম, ন চ ৰত নো জাতি আগচ্ছেয্যা’তি। ন খো পনেতং ইচ্ছায পত্তব্বং, ইদম্পি যম্পিচ্ছং ন লভতি তম্পি দুক্খং। জরাধম্মানং, ভিক্খৰে, সত্তানং এৰং ইচ্ছা উপ্পজ্জতি – ‘অহো ৰত মযং ন জরাধম্মা অস্সাম, ন চ ৰত নো জরা আগচ্ছেয্যা’তি। ন খো পনেতং ইচ্ছায পত্তব্বং, ইদম্পি যম্পিচ্ছং ন লভতি তম্পি দুক্খং। ব্যাধিধম্মানং, ভিক্খৰে, সত্তানং এৰং ইচ্ছা উপ্পজ্জতি ‘অহো ৰত মযং ন ব্যাধিধম্মা অস্সাম, ন চ ৰত নো ব্যাধি আগচ্ছেয্যা’তি। ন খো পনেতং ইচ্ছায পত্তব্বং, ইদম্পি যম্পিচ্ছং ন লভতি তম্পি দুক্খং। মরণধম্মানং, ভিক্খৰে, সত্তানং এৰং ইচ্ছা উপ্পজ্জতি ‘অহো ৰত মযং ন মরণধম্মা অস্সাম, ন চ ৰত নো মরণং আগচ্ছেয্যা’তি। ন খো পনেতং ইচ্ছায পত্তব্বং, ইদম্পি যম্পিচ্ছং ন লভতি তম্পি দুক্খং। সোকপরিদেৰদুক্খদোমনস্সুপাযাসধম্মানং, ভিক্খৰে, সত্তানং এৰং ইচ্ছা উপ্পজ্জতি ‘অহো ৰত মযং ন সোকপরিদেৰদুক্খদোমনস্সুপাযাসধম্মা অস্সাম, ন চ ৰত নো সোকপরিদেৰদুক্খদোমনস্সুপাযাসধম্মা আগচ্ছেয্যু’ন্তি। ন খো পনেতং ইচ্ছায পত্তব্বং, ইদম্পি যম্পিচ্ছং ন লভতি তম্পি দুক্খং। ৩৯৯. ‘‘কতমে চ, ভিক্খৰে, সঙ্খিত্তেন পঞ্চুপাদানক্খন্ধা দুক্খা? সেয্যথিদং – রূপুপাদানক্খন্ধো, ৰেদনুপাদানক্খন্ধো, সঞ্ঞুপাদানক্খন্ধো, সঙ্খারুপাদানক্খন্ধো, ৰিঞ্ঞাণুপাদানক্খন্ধো। ইমে ৰুচ্চন্তি, ভিক্খৰে, সঙ্খিত্তেন পঞ্চুপাদানক্খন্ধা দুক্খা। ইদং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, দুক্খং অরিযসচ্চং। সমুদযসচ্চনিদ্দেসো ৪০০. ‘‘কতমঞ্চ , ভিক্খৰে, দুক্খসমুদযং [দুক্খসমুদযো (স্যা॰)] অরিযসচ্চং? যাযং তণ্হা পোনোব্ভৰিকা [পোনোভৰিকা (সী॰ পী॰)] নন্দীরাগসহগতা [নন্দিরাগসহগতা (সী॰ স্যা॰ পী॰)] তত্রতত্রাভিনন্দিনী, সেয্যথিদং – কামতণ্হা ভৰতণ্হা ৰিভৰতণ্হা। ‘‘সা খো পনেসা, ভিক্খৰে, তণ্হা কত্থ উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, কত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি? যং লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ‘‘কিঞ্চ লোকে পিযরূপং সাতরূপং? চক্খু লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। সোতং লোকে…পে॰… ঘানং লোকে… জিৰ্হা লোকে… কাযো লোকে… মনো লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ‘‘রূপা লোকে… সদ্দা লোকে… গন্ধা লোকে… রসা লোকে… ফোট্ঠব্বা লোকে… ধম্মা লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ‘‘চক্খুৰিঞ্ঞাণং লোকে… সোতৰিঞ্ঞাণং লোকে… ঘানৰিঞ্ঞাণং লোকে… জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণং লোকে… কাযৰিঞ্ঞাণং লোকে… মনোৰিঞ্ঞাণং লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ‘‘চক্খুসম্ফস্সো লোকে… সোতসম্ফস্সো লোকে… ঘানসম্ফস্সো লোকে… জিৰ্হাসম্ফস্সো লোকে… কাযসম্ফস্সো লোকে… মনোসম্ফস্সো লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ‘‘চক্খুসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… সোতসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… ঘানসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… জিৰ্হাসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… কাযসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… মনোসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ‘‘রূপসঞ্ঞা লোকে… সদ্দসঞ্ঞা লোকে… গন্ধসঞ্ঞা লোকে… রসসঞ্ঞা লোকে… ফোট্ঠব্বসঞ্ঞা লোকে… ধম্মসঞ্ঞা লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ‘‘রূপসঞ্চেতনা লোকে… সদ্দসঞ্চেতনা লোকে… গন্ধসঞ্চেতনা লোকে… রসসঞ্চেতনা লোকে… ফোট্ঠব্বসঞ্চেতনা লোকে… ধম্মসঞ্চেতনা লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ‘‘রূপতণ্হা লোকে… সদ্দতণ্হা লোকে… গন্ধতণ্হা লোকে… রসতণ্হা লোকে… ফোট্ঠব্বতণ্হা লোকে… ধম্মতণ্হা লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ‘‘রূপৰিতক্কো লোকে… সদ্দৰিতক্কো লোকে… গন্ধৰিতক্কো লোকে… রসৰিতক্কো লোকে… ফোট্ঠব্বৰিতক্কো লোকে… ধম্মৰিতক্কো লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ‘‘রূপৰিচারো লোকে… সদ্দৰিচারো লোকে… গন্ধৰিচারো লোকে… রসৰিচারো লোকে… ফোট্ঠব্বৰিচারো লোকে… ধম্মৰিচারো লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হাউপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ইদং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, দুক্খসমুদযং অরিযসচ্চং। নিরোধসচ্চনিদ্দেসো ৪০১. ‘‘কতমঞ্চ , ভিক্খৰে, দুক্খনিরোধং [দুক্খনিরোধো (স্যা॰)] অরিযসচ্চং? যো তস্সাযেৰ তণ্হায অসেসৰিরাগনিরোধো চাগো পটিনিস্সগ্গো মুত্তি অনালযো। ‘‘সা খো পনেসা, ভিক্খৰে, তণ্হা কত্থ পহীযমানা পহীযতি, কত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি? যং লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। ‘‘কিঞ্চ লোকে পিযরূপং সাতরূপং? চক্খু লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। সোতং লোকে…পে॰… ঘানং লোকে… জিৰ্হা লোকে… কাযো লোকে… মনো লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। ‘‘রূপা লোকে… সদ্দা লোকে… গন্ধা লোকে… রসা লোকে… ফোট্ঠব্বা লোকে… ধম্মা লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। ‘‘চক্খুৰিঞ্ঞাণং লোকে… সোতৰিঞ্ঞাণং লোকে… ঘানৰিঞ্ঞাণং লোকে… জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণং লোকে… কাযৰিঞ্ঞাণং লোকে… মনোৰিঞ্ঞাণং লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। ‘‘চক্খুসম্ফস্সো লোকে… সোতসম্ফস্সো লোকে… ঘানসম্ফস্সো লোকে… জিৰ্হাসম্ফস্সো লোকে… কাযসম্ফস্সো লোকে… মনোসম্ফস্সো লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। ‘‘চক্খুসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… সোতসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে … ঘানসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… জিৰ্হাসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… কাযসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… মনোসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। ‘‘রূপসঞ্ঞা লোকে… সদ্দসঞ্ঞা লোকে… গন্ধসঞ্ঞা লোকে… রসসঞ্ঞা লোকে… ফোট্ঠব্বসঞ্ঞা লোকে… ধম্মসঞ্ঞা লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। ‘‘রূপসঞ্চেতনা লোকে… সদ্দসঞ্চেতনা লোকে… গন্ধসঞ্চেতনা লোকে… রসসঞ্চেতনা লোকে… ফোট্ঠব্বসঞ্চেতনা লোকে… ধম্মসঞ্চেতনা লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। ‘‘রূপতণ্হা লোকে… সদ্দতণ্হা লোকে… গন্ধতণ্হা লোকে… রসতণ্হা লোকে… ফোট্ঠব্বতণ্হা লোকে… ধম্মতণ্হা লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। ‘‘রূপৰিতক্কো লোকে… সদ্দৰিতক্কো লোকে… গন্ধৰিতক্কো লোকে… রসৰিতক্কো লোকে… ফোট্ঠব্বৰিতক্কো লোকে… ধম্মৰিতক্কো লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। ‘‘রূপৰিচারো লোকে… সদ্দৰিচারো লোকে… গন্ধৰিচারো লোকে… রসৰিচারো লোকে… ফোট্ঠব্বৰিচারো লোকে… ধম্মৰিচারো লোকে পিযরূপং সাতরূপং , এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। ইদং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, দুক্খনিরোধং অরিযসচ্চং। মগ্গসচ্চনিদ্দেসো ৪০২. ‘‘কতমঞ্চ, ভিক্খৰে, দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা অরিযসচ্চং? অযমেৰ অরিযো অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো সেয্যথিদং – সম্মাদিট্ঠি সম্মাসঙ্কপ্পো সম্মাৰাচা সম্মাকম্মন্তো সম্মাআজীৰো সম্মাৰাযামো সম্মাসতি সম্মাসমাধি। ‘‘কতমা চ, ভিক্খৰে, সম্মাদিট্ঠি? যং খো, ভিক্খৰে, দুক্খে ঞাণং, দুক্খসমুদযে ঞাণং, দুক্খনিরোধে ঞাণং, দুক্খনিরোধগামিনিযা পটিপদায ঞাণং, অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, সম্মাদিট্ঠি। ‘‘কতমো চ, ভিক্খৰে, সম্মাসঙ্কপ্পো? নেক্খম্মসঙ্কপ্পো অব্যাপাদসঙ্কপ্পো অৰিহিংসাসঙ্কপ্পো, অযং ৰুচ্চতি ভিক্খৰে, সম্মাসঙ্কপ্পো। ‘‘কতমা চ, ভিক্খৰে, সম্মাৰাচা? মুসাৰাদা ৰেরমণী [ৰেরমণি (ক॰)] পিসুণায ৰাচায ৰেরমণী ফরুসায ৰাচায ৰেরমণী সম্ফপ্পলাপা ৰেরমণী, অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, সম্মাৰাচা। ‘‘কতমো চ, ভিক্খৰে, সম্মাকম্মন্তো? পাণাতিপাতা ৰেরমণী অদিন্নাদানা ৰেরমণী কামেসুমিচ্ছাচারা ৰেরমণী, অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, সম্মাকম্মন্তো। ‘‘কতমো চ, ভিক্খৰে, সম্মাআজীৰো? ইধ, ভিক্খৰে, অরিযসাৰকো মিচ্ছাআজীৰং পহায সম্মাআজীৰেন জীৰিতং কপ্পেতি, অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, সম্মাআজীৰো। ‘‘কতমো চ, ভিক্খৰে, সম্মাৰাযামো? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু অনুপ্পন্নানং পাপকানং অকুসলানং ধম্মানং অনুপ্পাদায ছন্দং জনেতি ৰাযমতি ৰীরিযং আরভতি চিত্তং পগ্গণ্হাতি পদহতি; উপ্পন্নানং পাপকানং অকুসলানং ধম্মানং পহানায ছন্দং জনেতি ৰাযমতি ৰীরিযং আরভতি চিত্তং পগ্গণ্হাতি পদহতি; অনুপ্পন্নানং কুসলানং ধম্মানং উপ্পাদায ছন্দং জনেতি ৰাযমতি ৰীরিযং আরভতি চিত্তং পগ্গণ্হাতি পদহতি; উপ্পন্নানং কুসলানং ধম্মানং ঠিতিযা অসম্মোসায ভিয্যোভাৰায ৰেপুল্লায ভাৰনায পারিপূরিযা ছন্দং জনেতি ৰাযমতি ৰীরিযং আরভতি চিত্তং পগ্গণ্হাতি পদহতি। অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, সম্মাৰাযামো। ‘‘কতমা চ, ভিক্খৰে, সম্মাসতি? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং; ৰেদনাসু ৰেদনানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং; চিত্তে চিত্তানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং; ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং। অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, সম্মাসতি। ‘‘কতমো চ, ভিক্খৰে, সম্মাসমাধি? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি ৰিৰিচ্চ অকুসলেহি ধম্মেহি সৰিতক্কং সৰিচারং ৰিৰেকজং পীতিসুখং পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। ৰিতক্কৰিচারানং ৰূপসমা অজ্ঝত্তং সম্পসাদনং চেতসো একোদিভাৰং অৰিতক্কং অৰিচারং সমাধিজং পীতিসুখং দুতিযং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। পীতিযা চ ৰিরাগা উপেক্খকো চ ৰিহরতি, সতো চ সম্পজানো, সুখঞ্চ কাযেন পটিসংৰেদেতি, যং তং অরিযা আচিক্খন্তি ‘উপেক্খকো সতিমা সুখৰিহারী’তি ততিযং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। সুখস্স চ পহানা দুক্খস্স চ পহানা পুব্বেৰ সোমনস্সদোমনস্সানং অত্থঙ্গমা অদুক্খমসুখং উপেক্খাসতিপারিসুদ্ধিং চতুত্থং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। অযং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে , সম্মাসমাধি। ইদং ৰুচ্চতি, ভিক্খৰে, দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা অরিযসচ্চং। ৪০৩. ‘‘ইতি অজ্ঝত্তং ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি, বহিদ্ধা ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি, অজ্ঝত্তবহিদ্ধা ৰা ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি। সমুদযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি, ৰযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি, সমুদযৰযধম্মানুপস্সী ৰা ধম্মেসু ৰিহরতি। ‘অত্থি ধম্মা’তি ৰা পনস্স সতি পচ্চুপট্ঠিতা হোতি যাৰদেৰ ঞাণমত্তায পটিস্সতিমত্তায অনিস্সিতো চ ৰিহরতি, ন চ কিঞ্চি লোকে উপাদিযতি। এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, ভিক্খু ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি চতূসু অরিযসচ্চেসু। সচ্চপব্বং নিট্ঠিতং। ধম্মানুপস্সনা নিট্ঠিতা। ৪০৪. ‘‘যো হি কোচি, ভিক্খৰে, ইমে চত্তারো সতিপট্ঠানে এৰং ভাৰেয্য সত্তৰস্সানি, তস্স দ্ৰিন্নং ফলানং অঞ্ঞতরং ফলং পাটিকঙ্খং দিট্ঠেৰ ধম্মে অঞ্ঞা; সতি ৰা উপাদিসেসে অনাগামিতা। ‘‘তিট্ঠন্তু, ভিক্খৰে, সত্তৰস্সানি। যো হি কোচি, ভিক্খৰে, ইমে চত্তারো সতিপট্ঠানে এৰং ভাৰেয্য ছ ৰস্সানি…পে॰… পঞ্চ ৰস্সানি… চত্তারি ৰস্সানি… তীণি ৰস্সানি… দ্ৰে ৰস্সানি… একং ৰস্সং… তিট্ঠতু, ভিক্খৰে, একং ৰস্সং। যো হি কোচি, ভিক্খৰে, ইমে চত্তারো সতিপট্ঠানে এৰং ভাৰেয্য সত্তমাসানি, তস্স দ্ৰিন্নং ফলানং অঞ্ঞতরং ফলং পাটিকঙ্খং দিট্ঠেৰ ধম্মে অঞ্ঞা; সতি ৰা উপাদিসেসে অনাগামিতা। ‘‘তিট্ঠন্তু , ভিক্খৰে, সত্ত মাসানি। যো হি কোচি, ভিক্খৰে, ইমে চত্তারো সতিপট্ঠানে এৰং ভাৰেয্য ছ মাসানি…পে॰… পঞ্চ মাসানি… চত্তারি মাসানি… তীণি মাসানি … দ্ৰে মাসানি… একং মাসং… অড্ঢমাসং… তিট্ঠতু, ভিক্খৰে, অড্ঢমাসো। যো হি কোচি, ভিক্খৰে, ইমে চত্তারো সতিপট্ঠানে এৰং ভাৰেয্য সত্তাহং, তস্স দ্ৰিন্নং ফলানং অঞ্ঞতরং ফলং পাটিকঙ্খং দিট্ঠেৰ ধম্মে অঞ্ঞা; সতি ৰা উপাদিসেসে অনাগামিতাতি। ৪০৫. ‘‘একাযনো অযং, ভিক্খৰে, মগ্গো সত্তানং ৰিসুদ্ধিযা সোকপরিদেৰানং সমতিক্কমায দুক্খদোমনস্সানং অত্থঙ্গমায ঞাযস্স অধিগমায নিব্বানস্স সচ্ছিকিরিযায যদিদং চত্তারো সতিপট্ঠানাতি। ইতি যং তং ৰুত্তং, ইদমেতং পটিচ্চ ৰুত্ত’’ন্তি। ইদমৰোচ ভগৰা। অত্তমনা তে ভিক্খূ ভগৰতো ভাসিতং অভিনন্দুন্তি। মহাসতিপট্ঠানসুত্তং নিট্ঠিতং নৰমং। |