১১. কেৰট্টসুত্তং
কেৰট্টগহপতিপুত্তৰত্থু ৪৮১. এৰং মে সুতং – একং সমযং ভগৰা নাল়ন্দাযং ৰিহরতি পাৰারিকম্বৰনে। অথ খো কেৰট্টো গহপতিপুত্তো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নো খো কেৰট্টো গহপতিপুত্তো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘অযং, ভন্তে, নাল়ন্দা ইদ্ধা চেৰ ফীতা চ বহুজনা আকিণ্ণমনুস্সা ভগৰতি অভিপ্পসন্না। সাধু, ভন্তে, ভগৰা একং ভিক্খুং সমাদিসতু, যো উত্তরিমনুস্সধম্মা, ইদ্ধিপাটিহারিযং করিস্সতি; এৰাযং নাল়ন্দা ভিয্যোসো মত্তায ভগৰতি অভিপ্পসীদিস্সতী’’তি। এৰং ৰুত্তে, ভগৰা কেৰট্টং গহপতিপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘ন খো অহং, কেৰট্ট, ভিক্খূনং এৰং ধম্মং দেসেমি – এথ তুম্হে, ভিক্খৰে, গিহীনং ওদাতৰসনানং উত্তরিমনুস্সধম্মা ইদ্ধিপাটিহারিযং করোথা’’তি। ৪৮২. দুতিযম্পি খো কেৰট্টো গহপতিপুত্তো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘নাহং, ভন্তে, ভগৰন্তং ধংসেমি; অপি চ, এৰং ৰদামি – ‘অযং, ভন্তে, নাল়ন্দা ইদ্ধা চেৰ ফীতা চ বহুজনা আকিণ্ণমনুস্সা ভগৰতি অভিপ্পসন্না। সাধু, ভন্তে, ভগৰা একং ভিক্খুং সমাদিসতু, যো উত্তরিমনুস্সধম্মা ইদ্ধিপাটিহারিযং করিস্সতি; এৰাযং নাল়ন্দা ভিয্যোসো মত্তায ভগৰতি অভিপ্পসীদিস্সতী’’’তি। দুতিযম্পি খো ভগৰা কেৰট্টং গহপতিপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘ন খো অহং, কেৰট্ট, ভিক্খূনং এৰং ধম্মং দেসেমি – এথ তুম্হে, ভিক্খৰে, গিহীনং ওদাতৰসনানং উত্তরিমনুস্সধম্মা ইদ্ধিপাটিহারিযং করোথা’’’তি। ততিযম্পি খো কেৰট্টো গহপতিপুত্তো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘নাহং, ভন্তে, ভগৰন্তং ধংসেমি; অপি চ, এৰং ৰদামি – ‘অযং, ভন্তে, নাল়ন্দা ইদ্ধা চেৰ ফীতা চ বহুজনা আকিণ্ণমনুস্সা ভগৰতি অভিপ্পসন্না। সাধু, ভন্তে, ভগৰা একং ভিক্খুং সমাদিসতু, যো উত্তরিমনুস্সধম্মা ইদ্ধিপাটিহারিযং করিস্সতি। এৰাযং নাল়ন্দা ভিয্যোসো মত্তায ভগৰতি অভিপ্পসীদিস্সতী’তি। ইদ্ধিপাটিহারিযং ৪৮৩. ‘‘তীণি খো ইমানি, কেৰট্ট, পাটিহারিযানি মযা সযং অভিঞ্ঞা সচ্ছিকত্ৰা পৰেদিতানি। কতমানি তীণি? ইদ্ধিপাটিহারিযং, আদেসনাপাটিহারিযং , অনুসাসনীপাটিহারিযং। ৪৮৪. ‘‘কতমঞ্চ, কেৰট্ট, ইদ্ধিপাটিহারিযং? ইধ, কেৰট্ট, ভিক্খু অনেকৰিহিতং ইদ্ধিৰিধং পচ্চনুভোতি। একোপি হুত্ৰা বহুধা হোতি, বহুধাপি হুত্ৰা একো হোতি; আৰিভাৰং তিরোভাৰং তিরোকুট্টং তিরোপাকারং তিরোপব্বতং অসজ্জমানো গচ্ছতি সেয্যথাপি আকাসে; পথৰিযাপি উম্মুজ্জনিমুজ্জং করোতি সেয্যথাপি উদকে; উদকেপি অভিজ্জমানে গচ্ছতি সেয্যথাপি পথৰিযং; আকাসেপি পল্লঙ্কেন কমতি সেয্যথাপি পক্খী সকুণো; ইমেপি চন্দিমসূরিযে এৰং মহিদ্ধিকে এৰং মহানুভাৰে পাণিনা পরামসতি পরিমজ্জতি; যাৰ ব্রহ্মলোকাপি কাযেন ৰসং ৰত্তেতি। ‘‘তমেনং অঞ্ঞতরো সদ্ধো পসন্নো পস্সতি তং ভিক্খুং অনেকৰিহিতং ইদ্ধিৰিধং পচ্চনুভোন্তং – একোপি হুত্ৰা বহুধা হোন্তং, বহুধাপি হুত্ৰা একো হোন্তং; আৰিভাৰং তিরোভাৰং; তিরোকুট্টং তিরোপাকারং তিরোপব্বতং অসজ্জমানং গচ্ছন্তং সেয্যথাপি আকাসে; পথৰিযাপি উম্মুজ্জনিমুজ্জং করোন্তং সেয্যথাপি উদকে; উদকেপি অভিজ্জমানে গচ্ছন্তং সেয্যথাপি পথৰিযং; আকাসেপি পল্লঙ্কেন কমন্তং সেয্যথাপি পক্খী সকুণো; ইমেপি চন্দিমসূরিযে এৰং মহিদ্ধিকে এৰং মহানুভাৰে পাণিনা পরামসন্তং পরিমজ্জন্তং যাৰ ব্রহ্মলোকাপি কাযেন ৰসং ৰত্তেন্তং। ‘‘তমেনং সো সদ্ধো পসন্নো অঞ্ঞতরস্স অস্সদ্ধস্স অপ্পসন্নস্স আরোচেতি – ‘অচ্ছরিযং ৰত, ভো, অব্ভুতং ৰত, ভো, সমণস্স মহিদ্ধিকতা মহানুভাৰতা। অমাহং ভিক্খুং অদ্দসং অনেকৰিহিতং ইদ্ধিৰিধং পচ্চনুভোন্তং – একোপি হুত্ৰা বহুধা হোন্তং, বহুধাপি হুত্ৰা একো হোন্তং…পে॰… যাৰ ব্রহ্মলোকাপি কাযেন ৰসং ৰত্তেন্ত’ন্তি। ‘‘তমেনং সো অস্সদ্ধো অপ্পসন্নো তং সদ্ধং পসন্নং এৰং ৰদেয্য – ‘অত্থি খো, ভো, গন্ধারী নাম ৰিজ্জা। তায সো ভিক্খু অনেকৰিহিতং ইদ্ধিৰিধং পচ্চনুভোতি – একোপি হুত্ৰা বহুধা হোতি, বহুধাপি হুত্ৰা একো হোতি…পে॰… যাৰ ব্রহ্মলোকাপি কাযেন ৰসং ৰত্তেতী’তি। ‘‘তং কিং মঞ্ঞসি, কেৰট্ট, অপি নু সো অস্সদ্ধো অপ্পসন্নো তং সদ্ধং পসন্নং এৰং ৰদেয্যা’’তি? ‘‘ৰদেয্য, ভন্তে’’তি। ‘‘ইমং খো অহং, কেৰট্ট, ইদ্ধিপাটিহারিযে আদীনৰং সম্পস্সমানো ইদ্ধিপাটিহারিযেন অট্টীযামি হরাযামি জিগুচ্ছামি’’। আদেসনাপাটিহারিযং ৪৮৫. ‘‘কতমঞ্চ, কেৰট্ট, আদেসনাপাটিহারিযং? ইধ, কেৰট্ট, ভিক্খু পরসত্তানং পরপুগ্গলানং চিত্তম্পি আদিসতি, চেতসিকম্পি আদিসতি, ৰিতক্কিতম্পি আদিসতি, ৰিচারিতম্পি আদিসতি – ‘এৰম্পি তে মনো, ইত্থম্পি তে মনো, ইতিপি তে চিত্ত’ন্তি। ‘‘তমেনং অঞ্ঞতরো সদ্ধো পসন্নো পস্সতি তং ভিক্খুং পরসত্তানং পরপুগ্গলানং চিত্তম্পি আদিসন্তং, চেতসিকম্পি আদিসন্তং, ৰিতক্কিতম্পি আদিসন্তং, ৰিচারিতম্পি আদিসন্তং – ‘এৰম্পি তে মনো, ইত্থম্পি তে মনো, ইতিপি তে চিত্ত’ন্তি। তমেনং সো সদ্ধো পসন্নো অঞ্ঞতরস্স অস্সদ্ধস্স অপ্পসন্নস্স আরোচেতি – ‘অচ্ছরিযং ৰত, ভো, অব্ভুতংৰত, ভো, সমণস্স মহিদ্ধিকতা মহানুভাৰতা। অমাহং ভিক্খুং অদ্দসং পরসত্তানং পরপুগ্গলানং চিত্তম্পি আদিসন্তং, চেতসিকম্পি আদিসন্তং, ৰিতক্কিতম্পি আদিসন্তং, ৰিচারিতম্পি আদিসন্তং – ‘‘এৰম্পি তে মনো, ইত্থম্পি তে মনো, ইতিপি তে চিত্ত’’’ন্তি। ‘‘তমেনং সো অস্সদ্ধো অপ্পসন্নো তং সদ্ধং পসন্নং এৰং ৰদেয্য – ‘অত্থি খো, ভো, মণিকা নাম ৰিজ্জা; তায সো ভিক্খু পরসত্তানং পরপুগ্গলানং চিত্তম্পি আদিসতি, চেতসিকম্পি আদিসতি, ৰিতক্কিতম্পি আদিসতি, ৰিচারিতম্পি আদিসতি – ‘এৰম্পি তে মনো, ইত্থম্পি তে মনো, ইতিপি তে চিত্ত’’’ন্তি। ‘‘তং কিং মঞ্ঞসি, কেৰট্ট, অপি নু সো অস্সদ্ধো অপ্পসন্নো তং সদ্ধং পসন্নং এৰং ৰদেয্যা’’তি ? ‘‘ৰদেয্য, ভন্তে’’তি। ‘‘ইমং খো অহং, কেৰট্ট, আদেসনাপাটিহারিযে আদীনৰং সম্পস্সমানো আদেসনাপাটিহারিযেন অট্টীযামি হরাযামি জিগুচ্ছামি’’। অনুসাসনীপাটিহারিযং ৪৮৬. ‘‘কতমঞ্চ, কেৰট্ট, অনুসাসনীপাটিহারিযং? ইধ, কেৰট্ট, ভিক্খু এৰমনুসাসতি – ‘এৰং ৰিতক্কেথ, মা এৰং ৰিতক্কযিত্থ, এৰং মনসিকরোথ, মা এৰং মনসাকত্থ, ইদং পজহথ, ইদং উপসম্পজ্জ ৰিহরথা’তি। ইদং ৰুচ্চতি, কেৰট্ট, অনুসাসনীপাটিহারিযং। ‘‘পুন চপরং, কেৰট্ট, ইধ তথাগতো লোকে উপ্পজ্জতি অরহং সম্মাসম্বুদ্ধো …পে॰… (যথা ১৯০-২১২ অনুচ্ছেদেসু এৰং ৰিত্থারেতব্বং)। এৰং খো, কেৰট্ট, ভিক্খু সীলসম্পন্নো হোতি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। ইদম্পি ৰুচ্চতি, কেৰট্ট, অনুসাসনীপাটিহারিযং…পে॰… দুতিযং ঝানং…পে॰… ততিযং ঝানং…পে॰… চতুত্থং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। ইদম্পি ৰুচ্চতি, কেৰট্ট, অনুসাসনীপাটিহারিযং…পে॰… ঞাণদস্সনায চিত্তং অভিনীহরতি অভিনিন্নামেতি…পে॰… ইদম্পি ৰুচ্চতি, কেৰট্ট, অনুসাসনীপাটিহারিযং…পে॰… নাপরং ইত্থত্তাযাতি পজানাতি…পে॰… ইদম্পি ৰুচ্চতি, কেৰট্ট, অনুসাসনীপাটিহারিযং। ‘‘ইমানি খো, কেৰট্ট, তীণি পাটিহারিযানি মযা সযং অভিঞ্ঞা সচ্ছিকত্ৰা পৰেদিতানি’’। ভূতনিরোধেসকভিক্খুৰত্থু ৪৮৭. ‘‘ভূতপুব্বং, কেৰট্ট, ইমস্মিঞ্ঞেৰ ভিক্খুসঙ্ঘে অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো এৰং চেতসো পরিৰিতক্কো উদপাদি – ‘কত্থ নু খো ইমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি? ৪৮৮. ‘‘অথ খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু তথারূপং সমাধিং সমাপজ্জি, যথাসমাহিতে চিত্তে দেৰযানিযো মগ্গো পাতুরহোসি। অথ খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু যেন চাতুমহারাজিকা দেৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা চাতুমহারাজিকে দেৰে এতদৰোচ – ‘কত্থ নু খো, আৰুসো, ইমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি? ‘‘এৰং ৰুত্তে, কেৰট্ট, চাতুমহারাজিকা দেৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচুং – ‘মযম্পি খো, ভিক্খু, ন জানাম, যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূতি [ৰাযোধাতু। অত্থি খো (পী॰ এৰমুপরিপি)]। অত্থি খো [ৰাযোধাতু। অত্থি খো (পী॰ এৰমুপরিপি)], ভিক্খু, চত্তারো মহারাজানো অম্হেহি অভিক্কন্ততরা চ পণীততরা চ। তে খো এতং জানেয্যুং, যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি। ৪৮৯. ‘‘অথ খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু যেন চত্তারো মহারাজানো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা চত্তারো মহারাজে এতদৰোচ – ‘কত্থ নু খো, আৰুসো, ইমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি? এৰং ৰুত্তে, কেৰট্ট, চত্তারো মহারাজানো তং ভিক্খুং এতদৰোচুং – ‘মযম্পি খো, ভিক্খু, ন জানাম, যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু, আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূতি। অত্থি খো, ভিক্খু, তাৰতিংসা নাম দেৰা অম্হেহি অভিক্কন্ততরা চ পণীততরা চ। তে খো এতং জানেয্যুং, যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি। ৪৯০. ‘‘অথ খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু যেন তাৰতিংসা দেৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তাৰতিংসে দেৰে এতদৰোচ – ‘কত্থ নু খো, আৰুসো, ইমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি? এৰং ৰুত্তে, কেৰট্ট, তাৰতিংসা দেৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচুং – ‘মযম্পি খো, ভিক্খু, ন জানাম, যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূতি। অত্থি খো, ভিক্খু, সক্কো নাম দেৰানমিন্দো অম্হেহি অভিক্কন্ততরো চ পণীততরো চ। সো খো এতং জানেয্য, যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি। ৪৯১. ‘‘অথ খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু যেন সক্কো দেৰানমিন্দো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা সক্কং দেৰানমিন্দং এতদৰোচ – ‘কত্থ নু খো, আৰুসো, ইমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি? এৰং ৰুত্তে, কেৰট্ট, সক্কো দেৰানমিন্দো তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘অহম্পি খো, ভিক্খু, ন জানামি, যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূতি। অত্থি খো, ভিক্খু, যামা নাম দেৰা…পে॰… সুযামো নাম দেৰপুত্তো… তুসিতা নাম দেৰা… সন্তুস্সিতো নাম দেৰপুত্তো… নিম্মানরতী নাম দেৰা … সুনিম্মিতো নাম দেৰপুত্তো… পরনিম্মিতৰসৰত্তী নাম দেৰা… ৰসৰত্তী নাম দেৰপুত্তো অম্হেহি অভিক্কন্ততরো চ পণীততরো চ। সো খো এতং জানেয্য, যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি। ৪৯২. ‘‘অথ খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু যেন ৰসৰত্তী দেৰপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ৰসৰত্তিং দেৰপুত্তং এতদৰোচ – ‘কত্থ নু খো, আৰুসো, ইমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি? এৰং ৰুত্তে , কেৰট্ট, ৰসৰত্তী দেৰপুত্তো তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘অহম্পি খো, ভিক্খু, ন জানামি যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূতি। অত্থি খো, ভিক্খু, ব্রহ্মকাযিকা নাম দেৰা অম্হেহি অভিক্কন্ততরা চ পণীততরা চ। তে খো এতং জানেয্যুং, যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি। ৪৯৩. ‘‘অথ খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু তথারূপং সমাধিং সমাপজ্জি, যথাসমাহিতে চিত্তে ব্রহ্মযানিযো মগ্গো পাতুরহোসি। অথ খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু যেন ব্রহ্মকাযিকা দেৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ব্রহ্মকাযিকে দেৰে এতদৰোচ – ‘কত্থ নু খো, আৰুসো, ইমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি? এৰং ৰুত্তে, কেৰট্ট, ব্রহ্মকাযিকা দেৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচুং – ‘মযম্পি খো, ভিক্খু, ন জানাম, যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূতি। অত্থি খো, ভিক্খু, ব্রহ্মা মহাব্রহ্মা অভিভূ অনভিভূতো অঞ্ঞদত্থুদসো ৰসৰত্তী ইস্সরো কত্তা নিম্মাতা সেট্ঠো সজিতা ৰসী পিতা ভূতভব্যানং অম্হেহি অভিক্কন্ততরো চ পণীততরো চ। সো খো এতং জানেয্য, যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’’তি। ‘‘‘কহং পনাৰুসো, এতরহি সো মহাব্রহ্মা’তি? ‘মযম্পি খো, ভিক্খু, ন জানাম, যত্থ ৰা ব্রহ্মা যেন ৰা ব্রহ্মা যহিং ৰা ব্রহ্মা; অপি চ, ভিক্খু, যথা নিমিত্তা দিস্সন্তি, আলোকো সঞ্জাযতি, ওভাসো পাতুভৰতি, ব্রহ্মা পাতুভৰিস্সতি, ব্রহ্মুনো হেতং পুব্বনিমিত্তং পাতুভাৰায, যদিদং আলোকো সঞ্জাযতি, ওভাসো পাতুভৰতী’তি। অথ খো সো, কেৰট্ট, মহাব্রহ্মা নচিরস্সেৰ পাতুরহোসি । ৪৯৪. ‘‘অথ খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু যেন সো মহাব্রহ্মা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং মহাব্রহ্মানং এতদৰোচ – ‘কত্থ নু খো, আৰুসো, ইমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’’তি? এৰং ৰুত্তে, কেৰট্ট, সো মহাব্রহ্মা তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘অহমস্মি, ভিক্খু, ব্রহ্মা মহাব্রহ্মা অভিভূ অনভিভূতো অঞ্ঞদত্থুদসো ৰসৰত্তী ইস্সরো কত্তা নিম্মাতা সেট্ঠো সজিতা ৰসী পিতা ভূতভব্যান’ন্তি। ‘‘দুতিযম্পি খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু তং মহাব্রহ্মানং এতদৰোচ – ‘ন খোহং তং, আৰুসো, এৰং পুচ্ছামি – ‘‘ত্ৰমসি ব্রহ্মা মহাব্রহ্মা অভিভূ অনভিভূতো অঞ্ঞদত্থুদসো ৰসৰত্তী ইস্সরো কত্তা নিম্মাতা সেট্ঠো সজিতা ৰসী পিতা ভূতভব্যান’’ন্তি। এৰঞ্চ খো অহং তং, আৰুসো, পুচ্ছামি – ‘‘কত্থ নু খো, আৰুসো, ইমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’’’তি? ‘‘দুতিযম্পি খো সো, কেৰট্ট, মহাব্রহ্মা তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘অহমস্মি, ভিক্খু, ব্রহ্মা মহাব্রহ্মা অভিভূ অনভিভূতো অঞ্ঞদত্থুদসো ৰসৰত্তী ইস্সরো কত্তা নিম্মাতা সেট্ঠো সজিতা ৰসী পিতা ভূতভব্যান’ন্তি। ততিযম্পি খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু তং মহাব্রহ্মানং এতদৰোচ – ‘ন খোহং তং, আৰুসো, এৰং পুচ্ছামি – ‘‘ত্ৰমসি ব্রহ্মা মহাব্রহ্মা অভিভূঅনভিভূতো অঞ্ঞদত্থুদসো ৰসৰত্তী ইস্সরো কত্তা নিম্মাতা সেট্ঠো সজিতা ৰসী পিতা ভূতভব্যান’’ন্তি। এৰঞ্চ খো অহং তং, আৰুসো, পুচ্ছামি – ‘‘কত্থ নু খো, আৰুসো, ইমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’’’তি? ৪৯৫. ‘‘অথ খো সো, কেৰট্ট, মহাব্রহ্মা তং ভিক্খুং বাহাযং গহেত্ৰা একমন্তং অপনেত্ৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘ইমে খো মং, ভিক্খু, ব্রহ্মকাযিকা দেৰা এৰং জানন্তি, ‘‘নত্থি কিঞ্চি ব্রহ্মুনো অঞ্ঞাতং, নত্থি কিঞ্চি ব্রহ্মুনো অদিট্ঠং, নত্থি কিঞ্চি ব্রহ্মুনো অৰিদিতং, নত্থি কিঞ্চি ব্রহ্মুনো অসচ্ছিকত’’ন্তি। তস্মাহং তেসং সম্মুখা ন ব্যাকাসিং। অহম্পি খো, ভিক্খু, ন জানামি যত্থিমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূতি। তস্মাতিহ, ভিক্খু, তুয্হেৰেতং দুক্কটং, তুয্হেৰেতং অপরদ্ধং, যং ত্ৰং তং ভগৰন্তং অতিধাৰিত্ৰা বহিদ্ধা পরিযেট্ঠিং আপজ্জসি ইমস্স পঞ্হস্স ৰেয্যাকরণায। গচ্ছ ত্ৰং, ভিক্খু, তমেৰ ভগৰন্তং উপসঙ্কমিত্ৰা ইমং পঞ্হং পুচ্ছ, যথা চ তে ভগৰা ব্যাকরোতি, তথা নং ধারেয্যাসী’তি। ৪৯৬. ‘‘অথ খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু – সেয্যথাপি নাম বলৰা পুরিসো সমিঞ্জিতং ৰা বাহং পসারেয্য, পসারিতং ৰা বাহং সমিঞ্জেয্য এৰমেৰ ব্রহ্মলোকে অন্তরহিতো মম পুরতো পাতুরহোসি। অথ খো সো, কেৰট্ট, ভিক্খু মং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি, একমন্তং নিসিন্নো খো, কেৰট্ট, সো ভিক্খু মং এতদৰোচ – ‘কত্থ নু খো, ভন্তে, ইমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি? তীরদস্সিসকুণুপমা ৪৯৭. ‘‘এৰং ৰুত্তে, অহং, কেৰট্ট, তং ভিক্খুং এতদৰোচং – ‘ভূতপুব্বং, ভিক্খু, সামুদ্দিকা ৰাণিজা তীরদস্সিং সকুণং গহেত্ৰা নাৰায সমুদ্দং অজ্ঝোগাহন্তি। তে অতীরদক্খিনিযা নাৰায তীরদস্সিং সকুণং মুঞ্চন্তি। সো গচ্ছতেৰ পুরত্থিমং দিসং, গচ্ছতি দক্খিণং দিসং, গচ্ছতি পচ্ছিমং দিসং, গচ্ছতি উত্তরং দিসং, গচ্ছতি উদ্ধং দিসং, গচ্ছতি অনুদিসং। সচে সো সমন্তা তীরং পস্সতি, তথাগতকোৰ [তথাপক্কন্তোৰ (স্যা॰)] হোতি। সচে পন সো সমন্তা তীরং ন পস্সতি, তমেৰ নাৰং পচ্চাগচ্ছতি। এৰমেৰ খো ত্ৰং, ভিক্খু, যতো যাৰ ব্রহ্মলোকা পরিযেসমানো ইমস্স পঞ্হস্স ৰেয্যাকরণং নাজ্ঝগা, অথ মমঞ্ঞেৰ সন্তিকে পচ্চাগতো। ন খো এসো, ভিক্খু, পঞ্হো এৰং পুচ্ছিতব্বো – ‘কত্থ নু খো, ভন্তে, ইমে চত্তারো মহাভূতা অপরিসেসা নিরুজ্ঝন্তি, সেয্যথিদং – পথৰীধাতু আপোধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতূ’তি? ৪৯৮. ‘‘এৰঞ্চ খো এসো, ভিক্খু, পঞ্হো পুচ্ছিতব্বো – ‘কত্থ আপো চ পথৰী, তেজো ৰাযো ন গাধতি। কত্থ দীঘঞ্চ রস্সঞ্চ, অণুং থূলং সুভাসুভং। কত্থ নামঞ্চ রূপঞ্চ, অসেসং উপরুজ্ঝতী’তি॥ ৪৯৯. ‘‘তত্র ৰেয্যাকরণং ভৰতি – ‘ৰিঞ্ঞাণং অনিদস্সনং, অনন্তং সব্বতোপভং। এত্থ আপো চ পথৰী, তেজো ৰাযো ন গাধতি॥ এত্থ দীঘঞ্চ রস্সঞ্চ, অণুং থূলং সুভাসুভং। এত্থ নামঞ্চ রূপঞ্চ, অসেসং উপরুজ্ঝতি। ৰিঞ্ঞাণস্স নিরোধেন, এত্থেতং উপরুজ্ঝতী’তি॥ ৫০০. ইদমৰোচ ভগৰা। অত্তমনো কেৰট্টো গহপতিপুত্তো ভগৰতো ভাসিতং অভিনন্দীতি। কেৰট্টসুত্তং নিট্ঠিতং একাদসমং। |