‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, অঞ্ঞতিত্থিযপুব্বো যানি তানি সব্রহ্মচারীনং উচ্চাৰচানি করণীযানি, তত্থ দক্খো হোতি, অনলসো, তত্রুপাযায ৰীমংসায সমন্নাগতো, অলং কাতুং, অলং সংৰিধাতুং। এৰম্পি, ভিক্খৰে, অঞ্ঞতিত্থিযপুব্বো আরাধকো হোতি।
‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে , অঞ্ঞতিত্থিযপুব্বো তিব্বচ্ছন্দো হোতি উদ্দেসে, পরিপুচ্ছায, অধিসীলে, অধিচিত্তে, অধিপঞ্ঞায। এৰম্পি, ভিক্খৰে, অঞ্ঞতিত্থিযপুব্বো আরাধকো হোতি। ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, অঞ্ঞতিত্থিযপুব্বো যস্স তিত্থাযতনা সঙ্কন্তো হোতি, তস্স সত্থুনো তস্স দিট্ঠিযা তস্স খন্তিযা তস্স রুচিযা তস্স আদাযস্স অৰণ্ণে ভঞ্ঞমানে অত্তমনো হোতি উদগ্গো অভিরদ্ধো, বুদ্ধস্স ৰা ধম্মস্স ৰা সঙ্ঘস্স ৰা অৰণ্ণে ভঞ্ঞমানে কুপিতো হোতি অনত্তমনো অনভিরদ্ধো। যস্স ৰা পন তিত্থাযতনা সঙ্কন্তো হোতি, তস্স সত্থুনো তস্স দিট্ঠিযা তস্স খন্তিযা তস্স রুচিযা তস্স আদাযস্স ৰণ্ণে ভঞ্ঞমানে কুপিতো হোতি অনত্তমনো অনভিরদ্ধো, বুদ্ধস্স ৰা ধম্মস্স ৰা সঙ্ঘস্স ৰা ৰণ্ণে ভঞ্ঞমানে অত্তমনো হোতি উদগ্গো অভিরদ্ধো। ইদং, ভিক্খৰে, সঙ্ঘাতনিকং অঞ্ঞতিত্থিযপুব্বস্স আরাধনীযস্মিং। এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, অঞ্ঞতিত্থিযপুব্বো আরাধকো হোতি। এৰং আরাধকো খো, ভিক্খৰে, অঞ্ঞতিত্থিযপুব্বো আগতো উপসম্পাদেতব্বো। ‘‘সচে, ভিক্খৰে, অঞ্ঞতিত্থিযপুব্বো নগ্গো আগচ্ছতি, উপজ্ঝাযমূলকং চীৰরং পরিযেসিতব্বং। সচে অচ্ছিন্নকেসো আগচ্ছতি, সঙ্ঘো অপলোকেতব্বো ভণ্ডুকম্মায। যে তে, ভিক্খৰে, অগ্গিকা জটিলকা, তে আগতা উপসম্পাদেতব্বা, ন তেসং পরিৰাসো দাতব্বো। তং কিস্স হেতু? কম্মৰাদিনো এতে, ভিক্খৰে, কিরিযৰাদিনো। সচে, ভিক্খৰে, জাতিযা সাকিযো অঞ্ঞতিত্থিযপুব্বো আগচ্ছতি , সো আগতো উপসম্পাদেতব্বো, ন তস্স পরিৰাসো দাতব্বো। ইমাহং, ভিক্খৰে, ঞাতীনং আৰেণিকং পরিহারং দম্মী’’তি। অঞ্ঞতিত্থিযপুব্বকথা নিট্ঠিতা। সত্তমভাণৰারো। ২৬. পঞ্চাবাধৰত্থু ৮৮. তেন খো পন সমযেন মগধেসু পঞ্চ আবাধা উস্সন্না হোন্তি – কুট্ঠং, গণ্ডো, কিলাসো, সোসো, অপমারো। মনুস্সা পঞ্চহি আবাধেহি ফুট্ঠা জীৰকং কোমারভচ্চং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘‘সাধু নো, আচরিয, তিকিচ্ছাহী’’তি। ‘‘অহং খ্ৰয্যো, বহুকিচ্চো বহুকরণীযো; রাজা চ মে মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো উপট্ঠাতব্বো ইত্থাগারঞ্চ বুদ্ধপ্পমুখো চ ভিক্খুসঙ্ঘো; নাহং সক্কোমি তিকিচ্ছিতু’’ন্তি। ‘‘সব্বং সাপতেয্যঞ্চ তে, আচরিয, হোতু; মযঞ্চ তে দাসা; সাধু, নো, আচরিয, তিকিচ্ছাহী’’তি। ‘‘অহং খ্ৰয্যো, বহুকিচ্চো বহুকরণীযো রাজা চ মে মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো উপট্ঠাতব্বো ইত্থাগারঞ্চ বুদ্ধপ্পমুখো চ ভিক্খুসঙ্ঘো; নাহং সক্কোমি তিকিচ্ছিতু’’ন্তি। অথ খো তেসং মনুস্সানং এতদহোসি – ‘‘ইমে খো সমণা সক্যপুত্তিযা সুখসীলা সুখসমাচারা, সুভোজনানি ভুঞ্জিত্ৰা নিৰাতেসু সযনেসু সযন্তি। যংনূন মযং সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজেয্যাম। তত্থ ভিক্খূ চেৰ উপট্ঠহিস্সন্তি, জীৰকো চ কোমারভচ্চো তিকিচ্ছিস্সতী’’তি । অথ খো তে মনুস্সা ভিক্খূ উপসঙ্কমিত্ৰা পব্বজ্জং যাচিংসু। তে ভিক্খূ পব্বাজেসুং, উপসম্পাদেসুং। তে ভিক্খূ চেৰ উপট্ঠহিংসু জীৰকো চ কোমারভচ্চো তিকিচ্ছি। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ বহূ গিলানে ভিক্খূ উপট্ঠহন্তা যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরন্তি – গিলানভত্তং দেথ, গিলানুপট্ঠাকভত্তং দেথ, গিলানভেসজ্জং দেথাতি। জীৰকোপি কোমারভচ্চো বহূ গিলানে ভিক্খূ তিকিচ্ছন্তো অঞ্ঞতরং রাজকিচ্চং পরিহাপেসি। ৮৯. অঞ্ঞতরোপি পুরিসো পঞ্চহি আবাধেহি ফুট্ঠো জীৰকং কোমারভচ্চং উপসঙ্কমিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘সাধু মং, আচরিয, তিকিচ্ছাহী’’তি। ‘‘অহং খ্ৰয্যো, বহুকিচ্চো, বহুকরণীযো, রাজা চ মে মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো উপট্ঠাতব্বো ইত্থাগারঞ্চ বুদ্ধপ্পমুখো চ ভিক্খুসঙ্ঘো; নাহং সক্কোমি তিকিচ্ছিতু’’ন্তি। ‘‘সব্বং সাপতেয্যঞ্চ তে, আচরিয, হোতু, অহঞ্চ তে দাসো; সাধু মং, আচরিয, তিকিচ্ছাহী’’তি। ‘‘অহং খ্ৰয্যো, বহুকিচ্চো বহুকরণীযো, রাজা চ মে মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো উপট্ঠাতব্বো ইত্থাগারঞ্চ বুদ্ধপ্পমুখো চ ভিক্খুসঙ্ঘো, নাহং সক্কোমি তিকিচ্ছিতু’’ন্তি। অথ খো তস্স পুরিসস্স এতদহোসি – ‘‘ইমে খো সমণা সক্যপুত্তিযা সুখসীলা সুখসমাচারা, সুভোজনানি ভুঞ্জিত্ৰা নিৰাতেসু সযনেসু সযন্তি। যংনূনাহং সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজেয্যং। তত্থ ভিক্খূ চেৰ উপট্ঠহিস্সন্তি, জীৰকো চ কোমারভচ্চো তিকিচ্ছিস্সতি। সোম্হি [সোহং (বহূসু, ৰিমতিৰিনোদনীটীকা ওলোকেতব্বা)] অরোগো ৰিব্ভমিস্সামী’’তি । অথ খো সো পুরিসো ভিক্খু উপসঙ্কমিত্ৰা পব্বজ্জং যাচি। তং ভিক্খূ পব্বাজেসুং, উপসম্পাদেসুং। তং ভিক্খূ চেৰ উপট্ঠহিংসু, জীৰকো চ কোমারভচ্চো তিকিচ্ছি। সো অরোগো ৰিব্ভমি। অদ্দসা খো জীৰকো কোমারভচ্চো তং পুরিসং ৰিব্ভন্তং, দিস্ৰান তং পুরিসং এতদৰোচ – ‘‘ননু ত্ৰং, অয্যো, ভিক্খূসু পব্বজিতো অহোসী’’তি? ‘‘এৰং, আচরিযা’’তি। ‘‘কিস্স পন ত্ৰং, অয্যো, এৰরূপমকাসী’’তি? অথ খো সো পুরিসো জীৰকস্স কোমারভচ্চস্স এতমত্থং আরোচেসি। জীৰকো কোমারভচ্চো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভদন্তা [ভদ্দন্তা (ক॰)] পঞ্চহি আবাধেহি ফুট্ঠং পব্বাজেস্সন্তী’’তি। অথ খো জীৰকো কোমারভচ্চো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি, উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নো খো জীৰকো কোমারভচ্চো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘সাধু, ভন্তে, অয্যা পঞ্চহি আবাধেহি ফুট্ঠং ন পব্বাজেয্যু’’ন্তি। অথ খো ভগৰা জীৰকং কোমারভচ্চং ধম্মিযা কথায সন্দস্সেসি সমাদপেসি সমুত্তেজেসি সম্পহংসেসি। অথ খো জীৰকো কোমারভচ্চো ভগৰতা ধম্মিযা কথায সন্দস্সিতো সমাদপিতো সমুত্তেজিতো সম্পহংসিতো উট্ঠাযাসনা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামি। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ন, ভিক্খৰে, পঞ্চহি আবাধেহি ফুট্ঠো পব্বাজেতব্বো। যো পব্বাজেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। পঞ্চাবাধৰত্থু নিট্ঠিতং। ২৭. রাজভটৰত্থু ৯০. তেন খো পন সমযেন রঞ্ঞো মাগধস্স সেনিযস্স বিম্বিসারস্স পচ্চন্তো কুপিতো হোতি। অথ খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো সেনানাযকে মহামত্তে আণাপেসি – ‘‘গচ্ছথ, ভণে, পচ্চন্তং উচ্চিনথা’’তি। ‘‘এৰং, দেৰা’’তি খো সেনানাযকা মহামত্তা রঞ্ঞো মাগধস্স সেনিযস্স বিম্বিসারস্স পচ্চস্সোসুং। অথ খো অভিঞ্ঞাতানং অভিঞ্ঞাতানং যোধানং এতদহোসি – ‘‘মযং খো যুদ্ধাভিনন্দিনো গচ্ছন্তা পাপঞ্চ করোম, বহুঞ্চ অপুঞ্ঞং পসৰাম। কেন নু খো মযং উপাযেন পাপা চ ৰিরমেয্যাম কল্যাণঞ্চ করেয্যামা’’তি? অথ খো তেসং যোধানং এতদহোসি – ‘‘ইমে খো সমণা সক্যপুত্তিযা ধম্মচারিনো সমচারিনো ব্রহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা। সচে খো মযং সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজেয্যাম, এৰং মযং পাপা চ ৰিরমেয্যাম কল্যাণঞ্চ করেয্যামা’’তি। অথ খো তে যোধা ভিক্খূ উপসঙ্কমিত্ৰা পব্বজ্জং যাচিংসু। তে ভিক্খূ পব্বাজেসুং, উপসম্পাদেসুং। সেনানাযকা মহামত্তা রাজভটে পুচ্ছিংসু – ‘‘কিং নু খো, ভণে, ইত্থন্নামো চ ইত্থন্নামো চ যোধা ন দিস্সন্তী’’তি? ‘‘ইত্থন্নামো চ ইত্থন্নামো চ, সামি, যোধা ভিক্খূসু পব্বজিতা’’তি। সেনানাযকা মহামত্তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা রাজভটং পব্বাজেস্সন্তী’’তি। সেনানাযকা মহামত্তা রঞ্ঞো মাগধস্স সেনিযস্স বিম্বিসারস্স এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো ৰোহারিকে মহামত্তে পুচ্ছি – ‘‘যো, ভণে, রাজভটং পব্বাজেতি, কিং সো পসৰতী’’তি? ‘‘উপজ্ঝাযস্স, দেৰ, সীসং ছেতব্বং, অনুস্সাৰকস্স [অনুসাৰকস্স (ক॰)] জিৰ্হা উদ্ধরিতব্বা, গণস্স উপড্ঢফাসুকা ভঞ্জিতব্বা’’তি। অথ খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি, উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নো খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘সন্তি, ভন্তে, রাজানো অস্সদ্ধা অপ্পসন্না। তে অপ্পমত্তকেনপি ভিক্খূ ৰিহেঠেয্যুং। সাধু, ভন্তে, অয্যা রাজভটং ন পব্বাজেয্যু’’ন্তি। অথ খো ভগৰা রাজানং মাগধং সেনিযং বিম্বিসারং ধম্মিযা কথায সন্দস্সেসি সমাদপেসি সমুত্তেজেসি সম্পহংসেসি। অথ খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো ভগৰতা ধম্মিযা কথায সন্দস্সিতো সমাদপিতো সমুত্তেজিতো সম্পহংসিতো উট্ঠাযাসনা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামি। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ন, ভিক্খৰে, রাজভটো পব্বাজেতব্বো। যো পব্বাজেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। রাজভটৰত্থু নিট্ঠিতং। ২৮. অঙ্গুলিমালচোরৰত্থু ৯১. তেন খো পন সমযেন চোরো অঙ্গুলিমালো ভিক্খূসু পব্বজিতো হোতি। মনুস্সা পস্সিত্ৰা উব্বিজ্জন্তিপি, উত্তসন্তিপি, পলাযন্তিপি , অঞ্ঞেনপি গচ্ছন্তি, অঞ্ঞেনপি মুখং করোন্তি, দ্ৰারম্পি থকেন্তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা ধজবন্ধং চোরং পব্বাজেস্সন্তী’’তি। অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ন, ভিক্খৰে, ধজবন্ধো চোরো পব্বাজেতব্বো। যো পব্বাজেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। অঙ্গুলিমালচোরৰত্থু নিট্ঠিতং। ২৯. কারভেদকচোরৰত্থু ৯২. তেন খো পন সমযেন রঞ্ঞা মাগধেন সেনিযেন বিম্বিসারেন অনুঞ্ঞাতং হোতি – ‘‘যে সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজন্তি, ন তে লব্ভা কিঞ্চি কাতুং; স্ৰাক্খাতো ধম্মো, চরন্তু ব্রহ্মচরিযং সম্মা দুক্খস্স অন্তকিরিযাযা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো চোরিকং কত্ৰা কারায বদ্ধো হোতি। সো কারং ভিন্দিত্ৰা পলাযিত্ৰা ভিক্খূসু পব্বজিতো হোতি। মনুস্সা পস্সিত্ৰা এৰমাহংসু – ‘‘অযং সো কারভেদকো চোরো। হন্দ, নং নেমা’’তি। একচ্চে এৰমাহংসু – ‘‘মায্যো, এৰং অৰচুত্থ। অনুঞ্ঞাতং রঞ্ঞা মাগধেন সেনিযেন বিম্বিসারেন – ‘‘যে সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজন্তি, ন তে লব্ভা কিঞ্চি কাতুং; স্ৰাক্খাতো ধম্মো, চরন্তু ব্রহ্মচরিযং সম্মা দুক্খস্স অন্তকিরিযাযা’’তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘অভযূৰরা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা, নযিমে লব্ভা কিঞ্চি কাতুং। কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা কারভেদকং চোরং পব্বাজেস্সন্তী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, কারভেদকো চোরো পব্বাজেতব্বো। যো পব্বাজেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। কারভেদকচোরৰত্থু নিট্ঠিতং। ৩০. লিখিতকচোরৰত্থু ৯৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো চোরিকং কত্ৰা পলাযিত্ৰা ভিক্খূসু পব্বজিতো হোতি। সো চ রঞ্ঞো অন্তেপুরে লিখিতো হোতি – যত্থ পস্সতি, তত্থ হন্তব্বোতি। মনুস্সা পস্সিত্ৰা এৰমাহংসু – ‘‘অযং সো লিখিতকো চোরো। হন্দ, নং হনামা’’তি। একচ্চে এৰমাহংসু – ‘‘মায্যো, এৰং অৰচুত্থ। অনুঞ্ঞাতং রঞ্ঞা মাগধেন সেনিযেন বিম্বিসারেন ‘‘যে সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজন্তি, ন তে লব্ভা কিঞ্চি কাতুং, স্ৰাক্খাতো ধম্মো, চরন্তু ব্রহ্মচরিযং সম্মা দুক্খস্স অন্তকিরিযাযা’’তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘অভযূৰরা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা, নযিমে লব্ভা কিঞ্চি কাতুং। কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা লিখিতকং চোরং পব্বাজেস্সন্তী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, লিখিতকো চোরো পব্বাজেতব্বো। যো পব্বাজেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। লিখিতকচোরৰত্থু নিট্ঠিতং। ৩১. কসাহতৰত্থু ৯৪. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো কসাহতো কতদণ্ডকম্মো ভিক্খূসু পব্বজিতো হোতি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা কসাহতং কতদণ্ডকম্মং পব্বাজেস্সন্তী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন , ভিক্খৰে, কসাহতো কতদণ্ডকম্মো পব্বাজেতব্বো। যো পব্বাজেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। কসাহতৰত্থু নিট্ঠিতং। ৩২. লক্খণাহতৰত্থু ৯৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো লক্খণাহতো কতদণ্ডকম্মো ভিক্খূসু পব্বজিতো হোতি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা লক্খণাহতং কতদণ্ডকম্মং পব্বাজেস্সন্তী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, লক্খণাহতো কতদণ্ডকম্মো পব্বাজেতব্বো। যো পব্বাজেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। লক্খণাহতৰত্থু নিট্ঠিতং। ৩৩. ইণাযিকৰত্থু ৯৬. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো ইণাযিকো পলাযিত্ৰা ভিক্খূসু পব্বজিতো হোতি। ধনিযা পস্সিত্ৰা এৰমাহংসু – ‘‘অযং সো অম্হাকং ইণাযিকো। হন্দ, নং নেমা’’তি। একচ্চে এৰমাহংসু – ‘‘মায্যো, এৰং অৰচুত্থ। অনুঞ্ঞাতং রঞ্ঞা মাগধেন সেনিযেন বিম্বিসারেন – ‘‘যে সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজন্তি, ন তে লব্ভা কিঞ্চি কাতুং; স্ৰাক্খাতো ধম্মো, চরন্তু ব্রহ্মচরিযং সম্মা দুক্খস্স অন্তকিরিযাযা’’তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘অভযূৰরা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা। নযিমে লব্ভা কিঞ্চি কাতুং। কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা ইণাযিকং পব্বাজেস্সন্তী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং । ন, ভিক্খৰে, ইণাযিকো পব্বাজেতব্বো। যো পব্বাজেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। ইণাযিকৰত্থু নিট্ঠিতং। ৩৪. দাসৰত্থু ৯৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো দাসো পলাযিত্ৰা ভিক্খূসু পব্বজিতো হোতি। অয্যকা [অয্যিকা (ক॰), অযিরকা (সী॰)] পস্সিত্ৰা এৰমাহংসু – ‘‘অযং সো অম্হাকং দাসো। হন্দ, নং নেমা’’তি। একচ্চে এৰমাহংসু – ‘‘মায্যো, এৰং অৰচুত্থ, অনুঞ্ঞাতং রঞ্ঞা মাগধেন সেনিযেন বিম্বিসারেন ‘‘যে সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজন্তি, ন তে লব্ভা কিঞ্চি কাতুং, স্ৰাক্খাতো ধম্মো, চরন্তু ব্রহ্মচরিযং সম্মা দুক্খস্স অন্তকিরিযাযা’’তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘অভযূৰরা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা, নযিমে লব্ভা কিঞ্চি কাতুং। কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা দাসং পব্বাজেস্সন্তী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, দাসো পব্বাজেতব্বো। যো পব্বাজেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। দাসৰত্থু নিট্ঠিতং। ৩৫. কম্মারভণ্ডুৰত্থু ৯৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো কম্মারভণ্ডু মাতাপিতূহি সদ্ধিং ভণ্ডিত্ৰা আরামং গন্ত্ৰা ভিক্খূসু পব্বজিতো হোতি। অথ খো তস্স কম্মারভণ্ডুস্স মাতাপিতরো তং কম্মারভণ্ডুং ৰিচিনন্তা আরামং গন্ত্ৰা ভিক্খূ পুচ্ছিংসু – ‘‘অপি, ভন্তে, এৰরূপং দারকং পস্সেয্যাথা’’তি? ভিক্খূ অজানংযেৰ আহংসু – ‘‘ন জানামা’’তি, অপস্সংযেৰ আহংসু – ‘‘ন পস্সামা’’তি। অথ খো তস্স কম্মারভণ্ডুস্স মাতাপিতরো তং কম্মারভণ্ডুং ৰিচিনন্তা ভিক্খূসু পব্বজিতং দিস্ৰা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘অলজ্জিনো ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা, দুস্সীলা মুসাৰাদিনো। জানংযেৰ আহংসু – ‘ন জানামা’তি, পস্সংযেৰ আহংসু – ‘ন পস্সামা’তি। অযং দারকো ভিক্খূসু পব্বজিতো’’তি। অস্সোসুং খো ভিক্খূ তস্স কম্মারভণ্ডুস্স মাতাপিতূনং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, সঙ্ঘং অপলোকেতুং ভণ্ডুকম্মাযাতি। কম্মারভণ্ডুৰত্থু নিট্ঠিতং। ৩৬. উপালিদারকৰত্থু ৯৯. [ইদং ৰত্থু পাচি॰ ৪০২ আদযো] তেন খো পন সমযেন রাজগহে সত্তরসৰগ্গিযা দারকা সহাযকা হোন্তি। উপালিদারকো তেসং পামোক্খো হোতি। অথ খো উপালিস্স মাতাপিতূনং এতদহোসি – ‘‘কেন নু খো উপাযেন উপালি অম্হাকং অচ্চযেন সুখঞ্চ জীৰেয্য, ন চ কিলমেয্যা’’তি? অথ খো উপালিস্স মাতাপিতূনং এতদহোসি – ‘‘সচে খো উপালি লেখং সিক্খেয্য, এৰং খো উপালি অম্হাকং অচ্চযেন সুখঞ্চ জীৰেয্য, ন চ কিলমেয্যা’’তি। অথ খো উপালিস্স মাতাপিতূনং এতদহোসি – ‘‘সচে খো উপালি লেখং সিক্খিস্সতি, অঙ্গুলিযো দুক্খা ভৰিস্সন্তি। সচে খো উপালি গণনং সিক্খেয্য, এৰং খো উপালি অম্হাকং অচ্চযেন সুখঞ্চ জীৰেয্য, ন চ কিলমেয্যা’’তি। অথ খো উপালিস্স মাতাপিতূনং এতদহোসি – ‘‘সচে খো উপালি গণনং সিক্খিস্সতি, উরস্স দুক্খো ভৰিস্সতি। সচে খো উপালি রূপং সিক্খেয্য, এৰং খো উপালি অম্হাকং অচ্চযেন সুখঞ্চ জীৰেয্য, ন চ কিলমেয্যা’’তি। অথ খো উপালিস্স মাতাপিতূনং এতদহোসি – ‘‘সচে খো উপালি রূপং সিক্খিস্সতি, অক্খীনি দুক্খা ভৰিস্সন্তি। ইমে খো সমণা সক্যপুত্তিযা সুখসীলা সুখসমাচারা, সুভোজনানি ভুঞ্জিত্ৰা নিৰাতেসু সযনেসু সযন্তি । সচে খো উপালি সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজেয্য, এৰং খো উপালি অম্হাকং অচ্চযেন সুখঞ্চ জীৰেয্য, ন চ কিলমেয্যা’’তি। অস্সোসি খো উপালিদারকো মাতাপিতূনং ইমং কথাসল্লাপং। অথ খো উপালিদারকো যেন তে দারকা তেনুপসঙ্কমি, উপসঙ্কমিত্ৰা তে দারকে এতদৰোচ – ‘‘এথ মযং, অয্যা, সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজিস্সামা’’তি। ‘‘সচে খো ত্ৰং, অয্য, পব্বজিস্সসি, এৰং মযম্পি পব্বজিস্সামা’’তি। অথ খো তে দারকা একমেকস্স মাতাপিতরো উপসঙ্কমিত্ৰা এতদৰোচুং – ‘‘অনুজানাথ মং অগারস্মা অনাগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। অথ খো তেসং দারকানং মাতাপিতরো – ‘‘সব্বেপিমে দারকা সমানচ্ছন্দা কল্যাণাধিপ্পাযা’’তি – অনুজানিংসু। তে ভিক্খূ উপসঙ্কমিত্ৰা পব্বজ্জং যাচিংসু। তে ভিক্খূ পব্বাজেসুং উপসম্পাদেসুং । তে রত্তিযা পচ্চূসসমযং পচ্চুট্ঠায রোদন্তি – ‘‘যাগুং দেথ, ভত্তং দেথ, খাদনীযং দেথা’’তি। ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘আগমেথ, আৰুসো, যাৰ রত্তি ৰিভাযতি। সচে যাগু ভৰিস্সতি পিৰিস্সথ, সচে ভত্তং ভৰিস্সতি ভুঞ্জিস্সথ, সচে খাদনীযং ভৰিস্সতি খাদিস্সথ; নো চে ভৰিস্সতি যাগু ৰা ভত্তং ৰা খাদনীযং ৰা, পিণ্ডায চরিত্ৰা ভুঞ্জিস্সথা’’তি। এৰম্পি খো তে ভিক্খূ ভিক্খূহি ৰুচ্চমানা রোদন্তিযেৰ ‘‘যাগুং দেথ, ভত্তং দেথ, খাদনীযং দেথা’’তি; সেনাসনং উহদন্তিপি উম্মিহন্তিপি। অস্সোসি খো ভগৰা রত্তিযা পচ্চূসসমযং পচ্চুট্ঠায দারকসদ্দং। সুত্ৰান আযস্মন্তং আনন্দং আমন্তেসি – ‘‘কিং নু খো সো, আনন্দ, দারকসদ্দো’’তি? অথ খো আযস্মা আনন্দো ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি…পে॰… ‘‘সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ জানং ঊনৰীসতিৰস্সং পুগ্গলং উপসম্পাদেন্তী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… ‘‘কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা জানং ঊনৰীসতিৰস্সং পুগ্গলং উপসম্পাদেস্সন্তি। ঊনৰীসতিৰস্সো, ভিক্খৰে, পুগ্গলো অক্খমো হোতি সীতস্স উণ্হস্স জিঘচ্ছায পিপাসায ডংসমকসৰাতাতপসরীসপসম্ফস্সানং দুরুত্তানং দুরাগতানং ৰচনপথানং উপ্পন্নানং সারীরিকানং ৰেদনানং দুক্খানং তিব্বানং খরানং কটুকানং অসাতানং অমনাপানং পাণহরানং অনধিৰাসকজাতিকো হোতি। ৰীসতিৰস্সোৰ খো, ভিক্খৰে, পুগ্গলো খমো হোতি সীতস্স উণ্হস্স জিঘচ্ছায পিপাসায ডংসমকসৰাতাতপসরীসপসম্ফস্সানং দুরুত্তানং দুরাগতানং ৰচনপথানং, উপ্পন্নানং সারীরিকানং ৰেদনানং দুক্খানং তিব্বানং খরানং কটুকানং অসাতানং অমনাপানং পাণহরানং অধিৰাসকজাতিকো হোতি। নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায, পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায…পে॰… ৰিগরহিত্ৰা…পে॰… ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ন, ভিক্খৰে, জানং ঊনৰীসতিৰস্সো পুগ্গলো উপসম্পাদেতব্বো। যো উপসম্পাদেয্য, যথাধম্মো কারেতব্বো’’তি। উপালিদারকৰত্থু নিট্ঠিতং। ৩৭. অহিৰাতকরোগৰত্থু ১০০. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরং কুলং অহিৰাতকরোগেন কালঙ্কতং হোতি। তস্স পিতাপুত্তকা সেসা হোন্তি। তে ভিক্খূসু পব্বজিত্ৰা একতোৰ পিণ্ডায চরন্তি। অথ খো সো দারকো পিতুনো ভিক্খায দিন্নায উপধাৰিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘ময্হম্পি, তাত, দেহি; ময্হম্পি , তাত, দেহী’’তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘অব্রহ্মচারিনো ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা। অযম্পি দারকো ভিক্খুনিযা জাতো’’তি। অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানংখিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, ঊনপন্নরসৰস্সো দারকো পব্বাজেতব্বো। যো পব্বাজেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। তেন খো পন সমযেন আযস্মতো আনন্দস্স উপট্ঠাককুলং সদ্ধং পসন্নং অহিৰাতকরোগেন কালঙ্কতং হোতি, দ্ৰে চ দারকা সেসা হোন্তি। তে পোরাণকেন আচিণ্ণকপ্পেন ভিক্খূ পস্সিত্ৰা উপধাৰন্তি। ভিক্খূ অপসাদেন্তি। তে ভিক্খূহি অপসাদিযমানা রোদন্তি। অথ খো আযস্মতো আনন্দস্স এতদহোসি – ‘‘ভগৰতা পঞ্ঞত্তং ‘ন ঊনপন্নরসৰস্সো দারকো পব্বাজেতব্বো’তি। ইমে চ দারকা ঊনপন্নরসৰস্সা। কেন নু খো উপাযেন ইমে দারকা ন ৰিনস্সেয্যু’’ন্তি? অথ খো আযস্মা আনন্দো ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। উস্সহন্তি পন তে, আনন্দ, দারকা কাকে উড্ডাপেতুন্তি? উস্সহন্তি, ভগৰাতি। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, ঊনপন্নরসৰস্সং দারকং কাকুড্ডেপকং পব্বাজেতু’’ন্তি। অহিৰাতকরোগৰত্থু নিট্ঠিতং। ৩৮. কণ্টকৰত্থু ১০১. তেন খো পন সমযেন আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স দ্ৰে সামণেরা হোন্তি – কণ্টকো চ মহকো চ। তে অঞ্ঞমঞ্ঞং দূসেসুং। ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সামণেরা এৰরূপং অনাচারং আচরিস্সন্তী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, একেন দ্ৰে সামণেরা উপট্ঠাপেতব্বা। যো উপট্ঠাপেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। কণ্টকৰত্থু নিট্ঠিতং। ৩৯. আহুন্দরিকৰত্থু ১০২. তেন খো পন সমযেন ভগৰা তত্থেৰ রাজগহে ৰস্সং ৰসি, তত্থ হেমন্তং, তত্থ গিম্হং। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘আহুন্দরিকা সমণানং সক্যপুত্তিযানং দিসা অন্ধকারা, ন ইমেসং দিসা পক্খাযন্তী’’তি। অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং আনন্দং আমন্তেসি – ‘‘গচ্ছানন্দ, অৰাপুরণং [অপাপুরণং (ক॰)] আদায অনুপরিৰেণিযং ভিক্খূনং আরোচেহি – ‘‘ইচ্ছতাৰুসো ভগৰা দক্খিণাগিরিং চারিকং পক্কমিতুং। যস্সাযস্মতো অত্থো, সো আগচ্ছতূ’’তি। এৰং, ভন্তে, তি খো আযস্মা আনন্দো ভগৰতো পটিস্সুণিত্ৰা অৰাপুরণং আদায অনুপরিৰেণিযং ভিক্খূনং আরোচেসি – ‘ইচ্ছতাৰুসো ভগৰা দক্খিণাগিরিং চারিকং পক্কমিতুং। যস্সাযস্মতো অত্থো, সো আগচ্ছতূ’’’তি। ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘ভগৰতা, আৰুসো আনন্দ, পঞ্ঞত্তং দসৰস্সানি নিস্সায ৰত্থুং, দসৰস্সেন নিস্সযং দাতুং। তত্থ চ নো গন্তব্বং ভৰিস্সতি, নিস্সযো চ গহেতব্বো ভৰিস্সতি, ইত্তরো চ ৰাসো ভৰিস্সতি, পুন চ পচ্চাগন্তব্বং ভৰিস্সতি, পুন চ নিস্সযো গহেতব্বো ভৰিস্সতি। সচে অম্হাকং আচরিযুপজ্ঝাযা গমিস্সন্তি, মযম্পি গমিস্সাম; নো চে অম্হাকং আচরিযুপজ্ঝাযা গমিস্সন্তি, মযম্পি ন গমিস্সাম। লহুচিত্তকতা নো, আৰুসো আনন্দ, পঞ্ঞাযিস্সতী’’তি। অথ খো ভগৰা ওগণেন ভিক্খুসঙ্ঘেন দক্খিণাগিরিং চারিকং পক্কামি। আহুন্দরিকৰত্থু নিট্ঠিতং। ৪০. নিস্সযমুচ্চনককথা ১০৩. অথ খো ভগৰা দক্খিণাগিরিস্মিং যথাভিরন্তং ৰিহরিত্ৰা পুনদেৰ রাজগহং পচ্চাগচ্ছি। অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং আনন্দং আমন্তেসি – ‘‘কিং নু খো, আনন্দ, তথাগতো ওগণেন ভিক্খুসঙ্ঘেন দক্খিণাগিরিং চারিকং পক্কন্তো’’তি? অথ খো আযস্মা আনন্দো ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন পঞ্চৰস্সানি নিস্সায ৰত্থুং, অব্যত্তেন যাৰজীৰং। ‘‘পঞ্চহি , ভিক্খৰে, অঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ন অসেক্খেন সীলক্খন্ধেন সমন্নাগতো হোতি ন অসেক্খেন সমাধিক্খন্ধেন, ন অসেক্খেন পঞ্ঞাক্খন্ধেন ন অসেক্খেন ৰিমুত্তিক্খন্ধেন ন অসেক্খেন ৰিমুত্তিঞাণদস্সনক্খন্ধেন সমন্নাগতো হোতি – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘পঞ্চহি , ভিক্খৰে, অঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। অসেক্খেন সীলক্খন্ধেন সমন্নাগতো হোতি অসেক্খেন সমাধিক্খন্ধেন। অসেক্খেন পঞ্ঞাক্খন্ধেন… অসেক্খেন ৰিমুত্তিক্খন্ধেন… অসেক্খেন ৰিমুত্তিঞাণদস্সনক্খন্ধেন সমন্নাগতো হোতি – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘অপরেহিপি, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। অস্সদ্ধো হোতি, অহিরিকো হোতি, অনোত্তপ্পী হোতি, কুসীতো হোতি, মুট্ঠস্সতি হোতি – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘পঞ্চহি, ভিক্খৰে, অঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। সদ্ধো হোতি , হিরিমা হোতি, ওত্তপ্পী হোতি, আরদ্ধৰীরিযো হোতি, উপট্ঠিতস্সতি হোতি – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘অপরেহিপি, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। অধিসীলে সীলৰিপন্নো হোতি, অজ্ঝাচারে আচারৰিপন্নো হোতি, অতিদিট্ঠিযা দিট্ঠিৰিপন্নো হোতি, অপ্পস্সুতো হোতি, দুপ্পঞ্ঞো হোতি – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘পঞ্চহি, ভিক্খৰে, অঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ন অধিসীলে সীলৰিপন্নো হোতি, ন অজ্ঝাচারে আচারৰিপন্নো হোতি, ন অতিদিট্ঠিযা দিট্ঠিৰিপন্নো হোতি, বহুস্সুতো হোতি, পঞ্ঞৰা হোতি – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘অপরেহিপি , ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। আপত্তিং ন জানাতি, অনাপত্তিং ন জানাতি, লহুকং আপত্তিং ন জানাতি, গরুকং আপত্তিং ন জানাতি, উভযানি খো পনস্স পাতিমোক্খানি ৰিত্থারেন ন স্ৰাগতানি হোন্তি ন সুৰিভত্তানি ন সুপ্পৰত্তীনি ন সুৰিনিচ্ছিতানি সুত্তসো অনুব্যঞ্জনসো – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘পঞ্চহি , ভিক্খৰে, অঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। আপত্তিং জানাতি, অনাপত্তিং জানাতি, লহুকং আপত্তিং জানাতি, গরুকং আপত্তিং জানাতি, উভযানি খো পনস্স পাতিমোক্খানি ৰিত্থারেন স্ৰাগতানি হোন্তি সুৰিভত্তানি সুপ্পৰত্তীনি সুৰিনিচ্ছিতানি সুত্তসো অনুব্যঞ্জনসো – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘অপরেহিপি, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। আপত্তিং ন জানাতি, অনাপত্তিং ন জানাতি, লহুকং আপত্তিং ন জানাতি, গরুকং আপত্তিং ন জানাতি, ঊনপঞ্চৰস্সো হোতি – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘পঞ্চহি , ভিক্খৰে, অঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। আপত্তিং জানাতি, অনাপত্তিং জানাতি, লহুকং আপত্তিং জানাতি, গরুকং আপত্তিং জানাতি, পঞ্চৰস্সো ৰা হোতি অতিরেক পঞ্চৰস্সো ৰা – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। নিস্সযমুচ্চনককথা নিট্ঠিতা। পঞ্চকদসৰারো নিট্ঠিতো। ১০৪. ‘‘ছহি, ভিক্খৰে, অঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ন অসেক্খেন সীলক্খন্ধেন সমন্নাগতো হোতি, ন অসেক্খেন সমাধিক্খন্ধেন, ন অসেক্খেন পঞ্ঞাক্খন্ধেন, ন অসেক্খেন ৰিমুত্তিক্খন্ধেন, ন অসেক্খেন ৰিমুত্তিঞাণদস্সনক্খন্ধেন সমন্নাগতো হোতি, ঊনপঞ্চৰস্সো হোতি – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, ছহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘ছহি, ভিক্খৰে, অঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। অসেক্খেন সীলক্খন্ধেন সমন্নাগতো হোতি, অসেক্খেন সমাধিক্খন্ধেন, অসেক্খেন পঞ্ঞাক্খন্ধেন, অসেক্খেন ৰিমুত্তিক্খন্ধেন, অসেক্খেন ৰিমুত্তিঞাণদস্সনক্খন্ধেন সমন্নাগতো হোতি, পঞ্চৰস্সো ৰা হোতি অতিরেকপঞ্চৰস্সো ৰা – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, ছহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘অপরেহিপি , ভিক্খৰে, ছহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। অস্সদ্ধো হোতি, অহিরিকো হোতি, অনোত্তপ্পী হোতি, কুসীতো হোতি, মুট্ঠস্সতি হোতি, ঊনপঞ্চৰস্সো হোতি – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, ছহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘ছহি, ভিক্খৰে, অঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। সদ্ধো হোতি, হিরিমা হোতি, ওত্তপ্পী হোতি, আরদ্ধৰীরিযো হোতি, উপট্ঠিতস্সতি হোতি, পঞ্চৰস্সো ৰা হোতি অতিরেকপঞ্চৰস্সো ৰা – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, ছহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘অপরেহিপি, ভিক্খৰে, ছহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। অধিসীলে সীলৰিপন্নো হোতি, অজ্ঝাচারে আচারৰিপন্নো হোতি, অতিদিট্ঠিযা দিট্ঠিৰিপন্নো হোতি, অপ্পস্সুতো হোতি, দুপ্পঞ্ঞো হোতি, ঊনপঞ্চৰস্সো হোতি – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, ছহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘ছহি, ভিক্খৰে, অঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ন অধিসীলে সীলৰিপন্নো হোতি, ন অজ্ঝাচারে আচারৰিপন্নো হোতি, ন অতিদিট্ঠিযা দিট্ঠিৰিপন্নো হোতি, বহুস্সুতো হোতি, পঞ্ঞৰা হোতি, পঞ্চৰস্সো ৰা হোতি অতিরেকপঞ্চৰস্সো ৰা – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, ছহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘অপরেহিপি, ভিক্খৰে, ছহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। আপত্তিং ন জানাতি, অনাপত্তিং ন জানাতি, লহুকং আপত্তিং ন জানাতি, গরুকং আপত্তিং ন জানাতি, উভযানি খো পনস্স পাতিমোক্খানি ৰিত্থারেন ন স্ৰাগতানি হোন্তি ন সুৰিভত্তানি ন সুপ্পৰত্তীনি ন সুৰিনিচ্ছিতানি সুত্তসো অনুব্যঞ্জনসো, ঊনপঞ্চৰস্সো হোতি – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, ছহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। ‘‘ছহি, ভিক্খৰে, অঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্বং। আপত্তিং জানাতি, অনাপত্তিং জানাতি, লহুকং আপত্তিং জানাতি, গরুকং আপত্তিং জানাতি, উভযানি খো পনস্স পাতিমোক্খানি ৰিত্থারেন স্ৰাগতানি হোন্তি সুৰিভত্তানি সুপ্পৰত্তীনি সুৰিনিচ্ছিতানি সুত্তসো অনুব্যঞ্জনসো, পঞ্চৰস্সো ৰা হোতি অতিরেকপঞ্চৰস্সো ৰা – ইমেহি খো, ভিক্খৰে, ছহঙ্গেহি সমন্নাগতেন ভিক্খুনা অনিস্সিতেন ৰত্থব্ব’’ন্তি। অভযূৰরভাণৰারো নিট্ঠিতো অট্ঠমো। অট্ঠমভাণৰারো। ৪১. রাহুলৰত্থু ১০৫. অথ খো ভগৰা রাজগহে যথাভিরন্তং ৰিহরিত্ৰা যেন কপিলৰত্থু তেন চারিকং পক্কামি। অনুপুব্বেন চারিকং চরমানো যেন কপিলৰত্থু তদৰসরি। তত্র সুদং ভগৰা সক্কেসু ৰিহরতি কপিলৰত্থুস্মিং নিগ্রোধারামে। অথ খো ভগৰা পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায যেন সুদ্ধোদনস্স সক্কস্স নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি, উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি। অথ খো রাহুলমাতা দেৰী রাহুলং কুমারং এতদৰোচ – ‘‘এসো তে, রাহুল, পিতা। গচ্ছস্সু [গচ্ছস্স (স্যা॰)], দাযজ্জং যাচাহী’’তি। অথ খো রাহুলো কুমারো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি, উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰতো পুরতো, অট্ঠাসি – ‘‘সুখা তে, সমণ, ছাযা’’তি। অথ খো ভগৰা উট্ঠাযাসনা পক্কামি। অথ খো রাহুলো কুমারো ভগৰন্তং পিট্ঠিতো পিট্ঠিতো অনুবন্ধি – ‘‘দাযজ্জং মে, সমণ, দেহি; দাযজ্জং মে, সমণ, দেহী’’তি। অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং সারিপুত্তং আমন্তেসি – ‘‘তেন হি ত্ৰং, সারিপুত্ত, রাহুলং কুমারং পব্বাজেহী’’তি। ‘‘কথাহং, ভন্তে, রাহুলং কুমারং পব্বাজেমী’’তি? অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, তীহি সরণগমনেহি সামণেরপব্বজ্জং। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, পব্বাজেতব্বো – পঠমং কেসমস্সুং ওহারাপেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদাপেত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং কারাপেত্ৰা ভিক্খূনং পাদে ৰন্দাপেত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদাপেত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গণ্হাপেত্ৰা এৰং ৰদেহীতি ৰত্তব্বো – বুদ্ধং সরণং গচ্ছামি, ধম্মং সরণং গচ্ছামি, সঙ্ঘং সরণং গচ্ছামি; দুতিযম্পি বুদ্ধং সরণং গচ্ছামি, দুতিযম্পি ধম্মং সরণং গচ্ছামি, দুতিযম্পি সঙ্ঘং সরণং গচ্ছামি; ততিযম্পি বুদ্ধং সরণং গচ্ছামি, ততিযম্পি ধম্মং সরণং গচ্ছামি, ততিযম্পি সঙ্ঘং সরণং গচ্ছামীতি। অনুজানামি, ভিক্খৰে, ইমেহি তীহি সরণগমনেহি সামণেরপব্বজ্জ’’ন্তি। অথ খো আযস্মা সারিপুত্তো রাহুলং কুমারং পব্বাজেসি। অথ খো সুদ্ধোদনো সক্কো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি, উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নো খো সুদ্ধোদনো সক্কো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘একাহং, ভন্তে, ভগৰন্তং ৰরং যাচামী’’তি। ‘‘অতিক্কন্তৰরা খো, গোতম, তথাগতা’’তি। ‘‘যঞ্চ, ভন্তে, কপ্পতি, যঞ্চ অনৰজ্জ’’ন্তি। ‘‘ৰদেহি, গোতমা’’তি। ‘‘ভগৰতি মে, ভন্তে, পব্বজিতে অনপ্পকং দুক্খং অহোসি, তথা নন্দে, অধিমত্তং রাহুলে। পুত্তপেমং , ভন্তে, ছৰিং ছিন্দতি, ছৰিং ছেত্ৰা চম্মং ছিন্দতি, চম্মং ছেত্ৰা মংসং ছিন্দতি, মংসং ছেত্ৰা ন্হারুং ছিন্দতি, ন্হারুং ছেত্ৰা অট্ঠিং ছিন্দতি, অট্ঠিং ছেত্ৰা অট্ঠিমিঞ্জং আহচ্চ তিট্ঠতি। সাধু, ভন্তে, অয্যা অননুঞ্ঞাতং মাতাপিতূহি পুত্তং ন পব্বাজেয্যু’’ন্তি। অথ খো ভগৰা সুদ্ধোদনং সক্কং ধম্মিযা কথায সন্দস্সেসি সমাদপেসি সমুত্তেজেসি সম্পহংসেসি। অথ খো সুদ্ধোদনো সক্কো ভগৰতা ধম্মিযা কথায সন্দস্সিতো সমাদপিতো সমুত্তেজিতো সম্পহংসিতো উট্ঠাযাসনা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামি। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ন, ভিক্খৰে, অননুঞ্ঞাতো মাতাপিতূহি পুত্তো পব্বাজেতব্বো। যো পব্বাজেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। অথ খো ভগৰা কপিলৰত্থুস্মিং যথাভিরন্তং ৰিহরিত্ৰা যেন সাৰত্থি তেন চারিকং পক্কামি। অনুপুব্বেন চারিকং চরমানো যেন সাৰত্থি তদৰসরি। তত্র সুদং ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন আযস্মতো সারিপুত্তস্স উপট্ঠাককুলং আযস্মতো সারিপুত্তস্স সন্তিকে দারকং পাহেসি – ‘‘ইমং দারকং থেরো পব্বাজেতূ’’তি। অথ খো আযস্মতো সারিপুত্তস্স এতদহোসি – ‘‘ভগৰতা পঞ্ঞত্তং ‘ন একেন দ্ৰে সামণেরা উপট্ঠাপেতব্বা’তি। অযঞ্চ মে রাহুলো সামণেরো। কথং নু খো মযা পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। অনুজানামি, ভিক্খৰে, ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন একেন দ্ৰে সামণেরে উপট্ঠাপেতুং, যাৰতকে ৰা পন উস্সহতি ওৰদিতুং অনুসাসিতুং তাৰতকে উপট্ঠাপেতুন্তি। রাহুলৰত্থু নিট্ঠিতং। ৪২. সিক্খাপদকথা ১০৬. অথ খো সামণেরানং এতদহোসি – ‘‘কতি নু খো অম্হাকং সিক্খাপদানি, কত্থ চ অম্হেহি সিক্খিতব্ব’’ন্তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… অনুজানামি, ভিক্খৰে, সামণেরানং দস সিক্খাপদানি, তেসু চ সামণেরেহি সিক্খিতুং – পাণাতিপাতা ৰেরমণী [ৰেরমণি, ৰেরমণিং (ক॰)], অদিন্নাদানা ৰেরমণী, অব্রহ্মচরিযা ৰেরমণী, মুসাৰাদা ৰেরমণী, সুরামেরযমজ্জপমাদট্ঠানা ৰেরমণী, ৰিকালভোজনা ৰেরমণী, নচ্চগীতৰাদিতৰিসূকদস্সনা ৰেরমণী, মালাগন্ধৰিলেপনধারণমণ্ডনৰিভূসনট্ঠানা ৰেরমণী , উচ্চাসযনমহাসযনা ৰেরমণী, জাতরূপরজতপটিগ্গহণা ৰেরমণী। অনুজানামি, ভিক্খৰে, সামণেরানং ইমানি দস সিক্খাপদানি, ইমেসু চ সামণেরেহি সিক্খিতুন্তি। সিক্খাপদকথা নিট্ঠিতা। ৪৩. দণ্ডকম্মৰত্থু ১০৭. তেন খো পন সমযেন সামণেরা ভিক্খূসু অগারৰা অপ্পতিস্সা অসভাগৰুত্তিকা ৰিহরন্তি। ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সামণেরা ভিক্খূসু অগারৰা অপ্পতিস্সা অসভাগৰুত্তিকা ৰিহরিস্সন্তী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… অনুজানামি, ভিক্খৰে, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতস্স সামণেরস্স দণ্ডকম্মং কাতুং। ভিক্খূনং অলাভায পরিসক্কতি, ভিক্খূনং অনত্থায পরিসক্কতি, ভিক্খূনং অৰাসায পরিসক্কতি, ভিক্খূ অক্কোসতি পরিভাসতি, ভিক্খূ ভিক্খূহি ভেদেতি – অনুজানামি, ভিক্খৰে, ইমেহি পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতস্স সামণেরস্স দণ্ডকম্মং কাতুন্তি। অথ খো ভিক্খূনং এতদহোসি – ‘‘কিং নু খো দণ্ডকম্মং কাতব্ব’’ন্তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, আৰরণং কাতুন্তি। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ সামণেরানং সব্বং সঙ্ঘারামং আৰরণং করোন্তি। সামণেরা আরামং পৰিসিতুং অলভমানা পক্কমন্তিপি , ৰিব্ভমন্তিপি, তিত্থিযেসুপি সঙ্কমন্তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, সব্বো সঙ্ঘারামো আৰরণং কাতব্বো। যো করেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুজানামি, ভিক্খৰে, যত্থ ৰা ৰসতি, যত্থ ৰা পটিক্কমতি, তত্থ আৰরণং কাতুন্তি। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ সামণেরানং মুখদ্ৰারিকং আহারং আৰরণং করোন্তি। মনুস্সা যাগুপানম্পি সঙ্ঘভত্তম্পি করোন্তা সামণেরে এৰং ৰদেন্তি – ‘‘এথ, ভন্তে, যাগুং পিৰথ; এথ, ভন্তে, ভত্তং ভুঞ্জথা’’তি। সামণেরা এৰং ৰদেন্তি – ‘‘নাৰুসো, লব্ভা। ভিক্খূহি আৰরণং কত’’ন্তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভদন্তা সামণেরানং মুখদ্ৰারিকং আহারং আৰরণং করিস্সন্তী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, মুখদ্ৰারিকো আহারো আৰরণং কাতব্বো। যো করেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। দণ্ডকম্মৰত্থু নিট্ঠিতং। ৪৪. অনাপুচ্ছাৰরণৰত্থু ১০৮. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ উপজ্ঝাযে অনাপুচ্ছা সামণেরানং আৰরণং করোন্তি। উপজ্ঝাযা গৰেসন্তি – কথং [কহং (ক॰)] নু খো অম্হাকং সামণেরা ন দিস্সন্তীতি। ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘ছব্বগ্গিযেহি, আৰুসো, ভিক্খূহি আৰরণং কত’’ন্তি। উপজ্ঝাযা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ অম্হে অনাপুচ্ছা অম্হাকং সামণেরানং আৰরণং করিস্সন্তী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, উপজ্ঝাযে অনাপুচ্ছা আৰরণং কাতব্বং। যো করেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। অনাপুচ্ছাৰরণৰত্থু নিট্ঠিতং। ৪৫. অপলাল়নৰত্থু তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ থেরানং ভিক্খূনং সামণেরে অপলাল়েন্তি। থেরা সামং দন্তকট্ঠম্পি মুখোদকম্পি গণ্হন্তা কিলমন্তি । ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, অঞ্ঞস্স পরিসা অপলাল়েতব্বা। যো অপলাল়েয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা তি। অপলাল়নৰত্থু নিট্ঠিতং। ৪৬. কণ্টকসামণেরৰত্থু তেন খো পন সমযেন আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স কণ্টকো নাম সামণেরো কণ্টকিং নাম ভিক্খুনিং দূসেসি। ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সামণেরো এৰরূপং অনাচারং আচরিস্সতী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, দসহঙ্গেহি সমন্নাগতং সামণেরং নাসেতুং। পাণাতিপাতী হোতি, অদিন্নাদাযী হোতি, অব্রহ্মচারী হোতি, মুসাৰাদী হোতি, মজ্জপাযী হোতি, বুদ্ধস্স অৰণ্ণং ভাসতি, ধম্মস্স অৰণ্ণং ভাসতি, সঙ্ঘস্স অৰণ্ণং ভাসতি, মিচ্ছাদিট্ঠিকো হোতি, ভিক্খুনিদূসকো হোতি – অনুজানামি, ভিক্খৰে, ইমেহি দসহঙ্গেহি সমন্নাগতং সামণেরং নাসেতুন্তি। ৪৭. পণ্ডকৰত্থু ১০৯. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পণ্ডকো ভিক্খূসু পব্বজিতো হোতি। সো দহরে দহরে ভিক্খূ উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেতি – ‘‘এথ, মং আযস্মন্তো দূসেথা’’তি। ভিক্খূ অপসাদেন্তি – ‘‘নস্স, পণ্ডক, ৰিনস্স, পণ্ডক, কো তযা অত্থো’’তি। সো ভিক্খূহি অপসাদিতো মহন্তে মহন্তে মোল়িগল্লে সামণেরে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেতি – ‘‘এথ, মং আৰুসো দূসেথা’’তি। সামণেরা অপসাদেন্তি – ‘‘নস্স, পণ্ডক, ৰিনস্স, পণ্ডক, কো তযা অত্থো’’তি। সো সামণেরেহি অপসাদিতো হত্থিভণ্ডে অস্সভণ্ডে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেতি – ‘‘এথ, মং, আৰুসো , দূসেথা’’তি। হত্থিভণ্ডা অস্সভণ্ডা দূসেসুং। তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘পণ্ডকা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা। যেপি ইমেসং ন পণ্ডকা, তেপি ইমে পণ্ডকে দূসেন্তি। এৰং ইমে সব্বেৰ অব্রহ্মচারিনো’’তি। অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং হত্থিভণ্ডানং অস্সভণ্ডানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। পণ্ডকো, ভিক্খৰে, অনুপসম্পন্নো ন উপসম্পাদেতব্বো, উপসম্পন্নো নাসেতব্বোতি। ৪৮. থেয্যসংৰাসকৰত্থু ১১০. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরাণকুলপুত্তো খীণকোলঞ্ঞো সুখুমালো হোতি। অথ খো তস্স পুরাণকুলপুত্তস্স খীণকোলঞ্ঞস্স এতদহোসি – ‘‘অহং খো সুখুমালো, ন পটিবলো অনধিগতং ৰা ভোগং অধিগন্তুং, অধিগতং ৰা ভোগং ফাতিং কাতুং। কেন নু খো অহং উপাযেন সুখঞ্চ জীৰেয্যং, ন চ কিলমেয্য’’ন্তি? অথ খো তস্স পুরাণকুলপুত্তস্স খীণকোলঞ্ঞস্স এতদহোসি – ‘‘ইমে খো সমণা সক্যপুত্তিযা সুখসীলা সুখসমাচারা, সুভোজনানি ভুঞ্জিত্ৰা নিৰাতেসু সযনেসু সযন্তি। যংনূনাহং সামং পত্তচীৰরং পটিযাদেত্ৰা কেসমস্সুং ওহারেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদেত্ৰা আরামং গন্ত্ৰা ভিক্খূহি সদ্ধিং সংৰসেয্য’’ন্তি। অথ খো সো পুরাণকুলপুত্তো খীণকোলঞ্ঞো সামং পত্তচীৰরং পটিযাদেত্ৰা কেসমস্সুং ওহারেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদেত্ৰা আরামং গন্ত্ৰা ভিক্খূ অভিৰাদেতি। ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘কতিৰস্সোসি ত্ৰং, আৰুসো’’তি? কিং এতং, আৰুসো, কতিৰস্সো নামাতি? কো পন তে, আৰুসো, উপজ্ঝাযোতি? কিং এতং , আৰুসো, উপজ্ঝাযো নামাতি? ভিক্খূ আযস্মন্তং উপালিং এতদৰোচুং – ‘‘ইঙ্ঘাৰুসো উপালি, ইমং পব্বজিতং অনুযুঞ্জাহী’’তি। অথ খো সো পুরাণকুলপুত্তো খীণকোলঞ্ঞো আযস্মতা উপালিনা অনুযুঞ্জিযমানো এতমত্থং আরোচেসি। আযস্মা উপালি ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসি। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। থেয্যসংৰাসকো, ভিক্খৰে, অনুপসম্পন্নো ন উপসম্পাদেতব্বো, উপসম্পন্নো নাসেতব্বোতি। তিত্থিযপক্কন্তকো, ভিক্খৰে, অনুপসম্পন্নো ন উপসম্পাদেতব্বো, উপসম্পন্নো নাসেতব্বোতি। ৪৯. তিরচ্ছানগতৰত্থু ১১১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো নাগো নাগযোনিযা অট্টীযতি হরাযতি জিগুচ্ছতি। অথ খো তস্স নাগস্স এতদহোসি – ‘‘কেন নু খো অহং উপাযেন নাগযোনিযা চ পরিমুচ্চেয্যং খিপ্পঞ্চ মনুস্সত্তং পটিলভেয্য’’ন্তি। অথ খো তস্স নাগস্স এতদহোসি – ‘‘ইমে খো সমণা সক্যপুত্তিযা ধম্মচারিনো সমচারিনো ব্রহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা। সচে খো অহং সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজেয্যং, এৰাহং নাগযোনিযা চ পরিমুচ্চেয্যং, খিপ্পঞ্চ মনুস্সত্তং পটিলভেয্য’’ন্তি। অথ খো সো নাগো মাণৰকৰণ্ণেন ভিক্খূ উপসঙ্কমিত্ৰা পব্বজ্জং যাচি। তং ভিক্খূ পব্বাজেসুং, উপসম্পাদেসুং। তেন খো পন সমযেন সো নাগো অঞ্ঞতরেন ভিক্খুনা সদ্ধিং পচ্চন্তিমে ৰিহারে পটিৰসতি। অথ খো সো ভিক্খু রত্তিযা পচ্চূসসমযং পচ্চুট্ঠায অজ্ঝোকাসে চঙ্কমতি। অথ খো সো নাগো তস্স ভিক্খুনো নিক্খন্তে ৰিস্সট্ঠো নিদ্দং ওক্কমি। সব্বো ৰিহারো অহিনা পুণ্ণো, ৰাতপানেহি ভোগা নিক্খন্তা হোন্তি। অথ খো সো ভিক্খু ৰিহারং পৰিসিস্সামীতি কৰাটং পণামেন্তো অদ্দস সব্বং ৰিহারং অহিনা পুণ্ণং, ৰাতপানেহি ভোগে নিক্খন্তে, দিস্ৰান ভীতো ৰিস্সরমকাসি। ভিক্খূ উপধাৰিত্ৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচুং – ‘‘কিস্স ত্ৰং, আৰুসো, ৰিস্সরমকাসী’’তি? ‘‘অযং, আৰুসো, সব্বো ৰিহারো অহিনা পুণ্ণো, ৰাতপানেহি ভোগা নিক্খন্তা’’তি। অথ খো সো নাগো তেন সদ্দেন পটিবুজ্ঝিত্ৰা সকে আসনে নিসীদি। ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘কোসি ত্ৰং, আৰুসো’’তি? ‘‘অহং, ভন্তে, নাগো’’তি। ‘‘কিস্স পন ত্ৰং, আৰুসো, এৰরূপং অকাসী’’তি? অথ খো সো নাগো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসি। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা তং নাগং এতদৰোচ – ‘‘তুম্হে খোত্থ নাগা অৰিরুল়্হিধম্মা ইমস্মিং ধম্মৰিনযে। গচ্ছ ত্ৰং, নাগ, তত্থেৰ চাতুদ্দসে পন্নরসে অট্ঠমিযা চ পক্খস্স উপোসথং উপৰস, এৰং ত্ৰং নাগযোনিযা চ পরিমুচ্চিস্সসি, খিপ্পঞ্চ মনুস্সত্তং পটিলভিস্সসী’’তি। অথ খো সো নাগো অৰিরুল়্হিধম্মো কিরাহং ইমস্মিং ধম্মৰিনযেতি দুক্খী দুম্মনো অস্সূনি পৰত্তযমানো ৰিস্সরং কত্ৰা পক্কামি। অথ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘দ্ৰেমে, ভিক্খৰে, পচ্চযা নাগস্স সভাৰপাতুকম্মায। যদা চ সজাতিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰতি, যদা চ ৰিস্সট্ঠো নিদ্দং ওক্কমতি – ইমে খো, ভিক্খৰে, দ্ৰে পচ্চযা নাগস্স সভাৰপাতুকম্মায । তিরচ্ছানগতো, ভিক্খৰে, অনুপসম্পন্নো ন উপসম্পাদেতব্বো, উপসম্পন্নো নাসেতব্বো’’তি। ৫০. মাতুঘাতকৰত্থু ১১২. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো মাণৰকো মাতরং জীৰিতা ৰোরোপেসি। সো তেন পাপকেন কম্মেন অট্টীযতি হরাযতি জিগুচ্ছতি । অথ খো তস্স মাণৰকস্স এতদহোসি – ‘‘কেন নু খো অহং উপাযেন ইমস্স পাপকস্স কম্মস্স নিক্খন্তিং করেয্য’’ন্তি? অথ খো তস্স মাণৰকস্স এতদহোসি – ‘‘ইমে খো সমণা সক্যপুত্তিযা ধম্মচারিনো সমচারিনো ব্রহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা। সচে খো অহং সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজেয্যং, এৰাহং ইমস্স পাপকস্স কম্মস্স নিক্খন্তিং করেয্য’’ন্তি। অথ খো সো মাণৰকো ভিক্খূ উপসঙ্কমিত্ৰা পব্বজ্জং যাচি। ভিক্খূ আযস্মন্তং উপালিং এতদৰোচুং – ‘‘পুব্বেপি খো, আৰুসো উপালি, নাগো মাণৰকৰণ্ণেন ভিক্খূসু পব্বজিতো। ইঙ্ঘাৰুসো উপালি, ইমং মাণৰকং অনুযুঞ্জাহী’’তি। অথ খো সো মাণৰকো আযস্মতা উপালিনা অনুযুঞ্জীযমানো এতমত্থং আরোচেসি। আযস্মা উপালি ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসি। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… মাতুঘাতকো, ভিক্খৰে, অনুপসম্পন্নো ন উপসম্পাদেতব্বো, উপসম্পন্নো নাসেতব্বোতি। ৫১. পিতুঘাতকৰত্থু ১১৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো মাণৰকো পিতরং জীৰিতা ৰোরোপেসি। সো তেন পাপকেন কম্মেন অট্টীযতি হরাযতি জিগুচ্ছতি। অথ খো তস্স মাণৰকস্স এতদহোসি ‘‘কেন নু খো অহং উপাযেন ইমস্স পাপকস্স কম্মস্স নিক্খন্তিং করেয্য’’ন্তি। অথ খো তস্স মাণৰকস্স এতদহোসি ‘‘ইমে খো সমণা সক্যপুত্তিযা ধম্মচারিনো সমচারিনো ব্রহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা, সচে খো অহং সমণেসু সক্যপুত্তিযেসু পব্বজেয্যং, এৰাহং ইমস্স পাপকস্স কম্মস্স নিক্খন্তিং করেয্য’’ন্তি। অথ খো সো মাণৰকো ভিক্খূ উপসঙ্কমিত্ৰা পব্বজ্জং যাচি। ভিক্খূ আযস্মন্তং উপালিং এতদৰোচুং – ‘‘পুব্বেপি খো, আৰুসো উপালি, নাগো মাণৰকৰণ্ণেন ভিক্খূসু পব্বজিতো, ইঙ্ঘাৰুসো, উপালি, ইমং মাণৰকং অনুযুঞ্জাহী’’তি। অথ খো সো মাণৰকো আযস্মতা উপালিনা অনুযুঞ্জীযমানো এতমত্থং আরোচেসি। আযস্মা উপালি ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসি। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। পিতুঘাতকো, ভিক্খৰে, অনুপসম্পন্নো ন উপসম্পাদেতব্বো, উপসম্পন্নো নাসেতব্বোতি। ৫২. অরহন্তঘাতকৰত্থু ১১৪. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ সাকেতা সাৰত্থিং অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্না হোন্তি। অন্তরামগ্গে চোরা নিক্খমিত্ৰা একচ্চে ভিক্খূ অচ্ছিন্দিংসু, একচ্চে ভিক্খূ হনিংসু। সাৰত্থিযা রাজভটা নিক্খমিত্ৰা একচ্চে চোরে অগ্গহেসুং, একচ্চে চোরা পলাযিংসু। যে তে পলাযিংসু তে ভিক্খূসু পব্বজিংসু, যে তে গহিতা তে ৰধায ওনিয্যন্তি । অদ্দসংসু খো তে পলাযিত্ৰা পব্বজিতা তে চোরে ৰধায ওনিয্যমানে, দিস্ৰান এৰমাহংসু – ‘‘সাধু খো মযং পলাযিম্হা, সচা চ [সচে চ, সচজ্জ (অট্ঠকথাযং পাঠন্তরা)] মযং গয্হেয্যাম [গণ্হেয্যাম (ক॰)], মযম্পি এৰমেৰ হঞ্ঞেয্যামা’’তি । ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘কিং পন তুম্হে, আৰুসো, অকত্থা’’তি? অথ খো তে পব্বজিতা ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অরহন্তো এতে, ভিক্খৰে, ভিক্খূ। অরহন্তঘাতকো, ভিক্খৰে, অনুপসম্পন্নো ন উপসম্পাদেতব্বো, উপসম্পন্নো নাসেতব্বোতি। ৫৩. ভিক্খুনীদূসকৰত্থু ১১৫. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খুনিযো সাকেতা সাৰত্থিং অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্না হোন্তি। অন্তরামগ্গে চোরা নিক্খমিত্ৰা একচ্চা ভিক্খুনিযো অচ্ছিন্দিংসু, একচ্চা ভিক্খুনিযো দূসেসুং। সাৰত্থিযা রাজভটা নিক্খমিত্ৰা একচ্চে চোরে অগ্গহেসুং, একচ্চে চোরা পলাযিংসু। যে তে পলাযিংসু, তে ভিক্খূসু পব্বজিংসু। যে তে গহিতা, তে ৰধায ওনিয্যন্তি। অদ্দসংসু খো তে পলাযিত্ৰা পব্বজিতা তে চোরে ৰধায ওনিয্যমানে, দিস্ৰান এৰমাহংসু ‘‘সাধু খো মযং পলাযিম্হা, সচা চ মযং গয্হেয্যাম, মযম্পি এৰমেৰ হঞ্ঞেয্যামা’’তি। ভিক্খূ এৰমাহংসু ‘‘কিং পন তুম্হে, আৰুসো, অকত্থা’’তি। অথ খো তে পব্বজিতা ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ভিক্খুনিদূসকো, ভিক্খৰে, অনুপসম্পন্নো ন উপসম্পাদেতব্বো, উপসম্পন্নো নাসেতব্বোতি। সঙ্ঘভেদকো, ভিক্খৰে, অনুপসম্পন্নো ন উপসম্পাদেতব্বো, উপসম্পন্নো নাসেতব্বোতি। লোহিতুপ্পাদকো, ভিক্খৰে, অনুপসম্পন্নো ন উপসম্পাদেতব্বো, উপসম্পন্নো নাসেতব্বোতি। ৫৪. উভতোব্যঞ্জনকৰত্থু ১১৬. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো উভতোব্যঞ্জনকো ভিক্খূসু পব্বজিতো হোতি। সো করোতিপি কারাপেতিপি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। উভতোব্যঞ্জনকো, ভিক্খৰে, অনুপসম্পন্নো ন উপসম্পাদেতব্বো, উপসম্পন্নো নাসেতব্বোতি। ৫৫. অনুপজ্ঝাযকাদিৰত্থূনি ১১৭. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ অনুপজ্ঝাযকং উপসম্পাদেন্তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, অনুপজ্ঝাযকো উপসম্পাদেতব্বো। যো উপসম্পাদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ সঙ্ঘেন উপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, সঙ্ঘেন উপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো। যো উপসম্পাদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ গণেন উপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, গণেন উপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো। যো উপসম্পাদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ পণ্ডকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি…পে॰… থেয্যসংৰাসকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি…পে॰… তিত্থিযপক্কন্তকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি …পে॰… তিরচ্ছানগতুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি…পে॰… মাতুঘাতকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি…পে॰… পিতুঘাতকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি…পে॰… অরহন্তঘাতকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি…পে॰… ভিক্খুনিদূসকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি…পে॰… সঙ্ঘভেদকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি…পে॰… লোহিতুপ্পাদকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি…পে॰… উভতোব্যঞ্জনকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেন্তি ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, পণ্ডকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, থেয্যসংৰাসকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, তিত্থিযপক্কন্তকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, তিরচ্ছানগতুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, মাতুঘাতকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো …পে॰… ন, ভিক্খৰে, পিতুঘাতকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, অরহন্তঘাতকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিদূসকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো …পে॰… ন, ভিক্খৰে, সঙ্ঘভেদকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, লোহিতুপ্পাদকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, উভতোব্যঞ্জনকুপজ্ঝাযেন উপসম্পাদেতব্বো। যো উপসম্পাদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। ৫৬. অপত্তকাদিৰত্থু ১১৮. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ অপত্তকং উপসম্পাদেন্তি। হত্থেসু পিণ্ডায চরন্তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – সেয্যথাপি তিত্থিযাতি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, অপত্তকো উপসম্পাদেতব্বো। যো উপসম্পাদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ অচীৰরকং উপসম্পাদেন্তি । নগ্গা পিণ্ডায চরন্তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – সেয্যথাপি তিত্থিযাতি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, অচীৰরকো উপসম্পাদেতব্বো। যো উপসম্পাদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ অপত্তচীৰরকং উপসম্পাদেন্তি। নগ্গা হত্থেসু পিণ্ডায চরন্তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – সেয্যথাপি তিত্থিযাতি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, অপত্তচীৰরকো উপসম্পাদেতব্বো। যো উপসম্পাদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ যাচিতকেন পত্তেন উপসম্পাদেন্তি। উপসম্পন্নে পত্তং পটিহরন্তি। হত্থেসু পিণ্ডায চরন্তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – সেয্যথাপি তিত্থিযাতি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, যাচিতকেন পত্তেন উপসম্পাদেতব্বো। যো উপসম্পাদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ যাচিতকেন চীৰরেন উপসম্পাদেন্তি। উপসম্পন্নে চীৰরং পটিহরন্তি। নগ্গা পিণ্ডায চরন্তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – সেয্যথাপি তিত্থিযাতি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, যাচিতকেন চীৰরেন উপসম্পাদেতব্বো। যো উপসম্পাদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ যাচিতকেন পত্তচীৰরেন উপসম্পাদেন্তি। উপসম্পন্নে পত্তচীৰরং পটিহরন্তি। নগ্গা হত্থেসু পিণ্ডায চরন্তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – সেয্যথাপি তিত্থিযাতি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, যাচিতকেন পত্তচীৰরেন উপসম্পাদেতব্বো। যো উপসম্পাদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। নউপসম্পাদেতব্বেকৰীসতিৰারো নিট্ঠিতো। ৫৭. নপব্বাজেতব্বদ্ৰত্তিংসৰারো ১১৯. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ হত্থচ্ছিন্নং পব্বাজেন্তি…পে॰… পাদচ্ছিন্নং পব্বাজেন্তি…পে॰… হত্থপাদচ্ছিন্নং পব্বাজেন্তি…পে॰… কণ্ণচ্ছিন্নং পব্বাজেন্তি…পে॰… নাসচ্ছিন্নং পব্বাজেন্তি…পে॰… কণ্ণনাসচ্ছিন্নং পব্বাজেন্তি…পে॰… অঙ্গুলিচ্ছিন্নং পব্বাজেন্তি…পে॰… অল়চ্ছিন্নং পব্বাজেন্তি…পে॰… কণ্ডরচ্ছিন্নং পব্বাজেন্তি…পে॰… ফণহত্থকং পব্বাজেন্তি…পে॰… খুজ্জং পব্বাজেন্তি…পে॰… ৰামনং পব্বাজেন্তি…পে॰… গলগণ্ডিং পব্বাজেন্তি…পে॰… লক্খণাহতং পব্বাজেন্তি…পে॰… কসাহতং পব্বাজেন্তি…পে॰… লিখিতকং পব্বাজেন্তি…পে॰… সীপদিং পব্বাজেন্তি…পে॰… পাপরোগিং পব্বাজেন্তি…পে॰… পরিসদূসকং পব্বাজেন্তি…পে॰… কাণং পব্বাজেন্তি…পে॰… কুণিং পব্বাজেন্তি…পে॰… খঞ্জং পব্বাজেন্তি…পে॰… পক্খহতং পব্বাজেন্তি…পে॰… ছিন্নিরিযাপথং পব্বাজেন্তি…পে॰… জরাদুব্বলং পব্বাজেন্তি…পে॰… অন্ধং পব্বাজেন্তি…পে॰… মূগং পব্বাজেন্তি…পে॰… বধিরং পব্বাজেন্তি…পে॰… অন্ধমূগং পব্বাজেন্তি…পে॰… অন্ধবধিরং পব্বাজেন্তি…পে॰… মূগবধিরং পব্বাজেন্তি…পে॰… অন্ধমূগবধিরং পব্বাজেন্তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ন, ভিক্খৰে, হত্থচ্ছিন্নো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, পাদচ্ছিন্নো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, হত্থপাদচ্ছিন্নো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, কণ্ণচ্ছিন্নো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, নাসচ্ছিন্নো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, কণ্ণনাসচ্ছিন্নো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, অঙ্গুলিচ্ছিন্নো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, অল়চ্ছিন্নো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, কণ্ডরচ্ছিন্নো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, ফণহত্থকো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, খুজ্জো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, ৰামনো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, গলগণ্ডী পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, লক্খণাহতো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, কসাহতো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, লিখিতকো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, সীপদী পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, পাপরোগী পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, পরিসদূসকো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, কাণো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন , ভিক্খৰে, কুণী পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, খঞ্জো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, পক্খহতো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, ছিন্নিরিযাপথো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, জরাদুব্বলো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, অন্ধো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, মূগো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, বধিরো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, অন্ধমূগো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, অন্ধবধিরো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, মূগবধিরো পব্বাজেতব্বো…পে॰… ন, ভিক্খৰে, অন্ধমূগবধিরো পব্বাজেতব্বো। যো পব্বাজেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। নপব্বাজেতব্বদ্ৰত্তিংসৰারো নিট্ঠিতো। দাযজ্জভাণৰারো নিট্ঠিতো নৰমো। ৫৮. অলজ্জীনিস্সযৰত্থূনি ১২০. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ অলজ্জীনং নিস্সযং দেন্তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, অলজ্জীনং নিস্সযো দাতব্বো। যো দদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ অলজ্জীনং নিস্সায ৰসন্তি। তেপি নচিরস্সেৰ অলজ্জিনো হোন্তি পাপকাভিক্খূ। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, অলজ্জীনং নিস্সায ৰত্থব্বং। যো ৰসেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সাতি। অথ খো ভিক্খূনং এতদহোসি – ‘‘ভগৰতা পঞ্ঞত্তং ‘ন অলজ্জীনং নিস্সযো দাতব্বো, ন অলজ্জীনং নিস্সায ৰত্থব্ব’ন্তি। কথং নু খো মযং জানেয্যাম লজ্জিং ৰা অলজ্জিং ৰা’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, চতূহপঞ্চাহং আগমেতুং যাৰ ভিক্খুসভাগতং জানামীতি। ৫৯. গমিকাদিনিস্সযৰত্থূনি ১২১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু কোসলেসু জনপদে অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্নো হোতি। অথ খো তস্স ভিক্খুনো এতদহোসি – ‘‘ভগৰতা পঞ্ঞত্তং ‘ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্ব’ন্তি। অহঞ্চম্হি নিস্সযকরণীযো অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্নো, কথং নু খো মযা পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্নেন ভিক্খুনা নিস্সযং অলভমানেন অনিস্সিতেন ৰত্থুন্তি। তেন খো পন সমযেন দ্ৰে ভিক্খূ কোসলেসু জনপদে অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্না হোন্তি। তে অঞ্ঞতরং আৰাসং উপগচ্ছিংসু। তত্থ একো ভিক্খু গিলানো হোতি। অথ খো তস্স গিলানস্স ভিক্খুনো এতদহোসি – ‘‘ভগৰতা পঞ্ঞত্তং ‘ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্ব’ন্তি। অহঞ্চম্হি নিস্সযকরণীযো গিলানো, কথং নু খো মযা পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, গিলানেন ভিক্খুনা নিস্সযং অলভমানেন অনিস্সিতেন ৰত্থুন্তি। অথ খো তস্স গিলানুপট্ঠাকস্স ভিক্খুনো এতদহোসি – ‘‘ভগৰতা পঞ্ঞত্তং ‘ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্ব’ন্তি। অহঞ্চম্হি নিস্সযকরণীযো, অযঞ্চ ভিক্খু গিলানো, কথং নু খো মযা পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, গিলানুপট্ঠাকেন ভিক্খুনা নিস্সযং অলভমানেন যাচিযমানেন অনিস্সিতেন ৰত্থুন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অরঞ্ঞে ৰিহরতি। তস্স চ তস্মিং সেনাসনে ফাসু হোতি। অথ খো তস্স ভিক্খুনো এতদহোসি – ‘‘ভগৰতা পঞ্ঞত্তং ‘ন অনিস্সিতেন ৰত্থব্ব’ন্তি। অহঞ্চম্হি নিস্সযকরণীযো অরঞ্ঞে ৰিহরামি, ময্হঞ্চ ইমস্মিং সেনাসনে ফাসু হোতি, কথং নু খো মযা পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, আরঞ্ঞিকেন ভিক্খুনা ফাসুৰিহারং সল্লক্খেন্তেন নিস্সযং অলভমানেন অনিস্সিতেন ৰত্থুং – যদা পতিরূপো নিস্সযদাযকো আগচ্ছিস্সতি, তদা তস্স নিস্সায ৰসিস্সামীতি। ৬০. গোত্তেন অনুস্সাৰনানুজাননা ১২২. তেন খো পন সমযেন আযস্মতো মহাকস্সপস্স উপসম্পদাপেক্খো হোতি। অথ খো আযস্মা মহাকস্সপো আযস্মতো আনন্দস্স সন্তিকে দূতং পাহেসি – আগচ্ছতু আনন্দো ইমং অনুস্সাৰেস্সতূতি [অনুস্সাৰেস্সতীতি (স্যা॰)]। আযস্মা আনন্দো এৰমাহ – ‘‘নাহং উস্সহামি থেরস্স নামং গহেতুং, গরু মে থেরো’’তি । ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, গোত্তেনপি অনুস্সাৰেতুন্তি। ৬১. দ্ৰেউপসম্পদাপেক্খাদিৰত্থু ১২৩. তেন খো পন সমযেন আযস্মতো মহাকস্সপস্স দ্ৰে উপসম্পদাপেক্খা হোন্তি। তে ৰিৰদন্তি – অহং পঠমং উপসম্পজ্জিস্সামি, অহং পঠমং উপসম্পজ্জিস্সামীতি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, দ্ৰে একানুস্সাৰনে কাতুন্তি। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলানং থেরানং উপসম্পদাপেক্খা হোন্তি। তে ৰিৰদন্তি – অহং পঠমং উপসম্পজ্জিস্সামি, অহং পঠমং উপসম্পজ্জিস্সামীতি। থেরা এৰমাহংসু – ‘‘হন্দ, মযং, আৰুসো, সব্বেৰ একানুস্সাৰনে করোমা’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, দ্ৰে তযো একানুস্সাৰনে কাতুং, তঞ্চ খো একেন উপজ্ঝাযেন, ন ত্ৰেৰ নানুপজ্ঝাযেনাতি। ৬২. গব্ভৰীসূপসম্পদানুজাননা ১২৪. তেন খো পন সমযেন আযস্মা কুমারকস্সপো গব্ভৰীসো উপসম্পন্নো অহোসি। অথ খো আযস্মতো কুমারকস্সপস্স এতদহোসি – ‘‘ভগৰতা পঞ্ঞত্তং ‘ন ঊনৰীসতিৰস্সো পুগ্গলো উপসম্পাদেতব্বো’তি। অহঞ্চম্হি গব্ভৰীসো উপসম্পন্নো। উপসম্পন্নো নু খোম্হি, ননু খো উপসম্পন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। যং, ভিক্খৰে, মাতুকুচ্ছিস্মিং পঠমং চিত্তং উপ্পন্নং, পঠমং ৰিঞ্ঞাণং পাতুভূতং , তদুপাদায সাৰস্স জাতি। অনুজানামি, ভিক্খৰে, গব্ভৰীসং উপসম্পাদেতুন্তি। ৬৩. উপসম্পদাৰিধি ১২৫. তেন খো পন সমযেন উপসম্পন্না দিস্সন্তি কুট্ঠিকাপি গণ্ডিকাপি কিলাসিকাপি সোসিকাপি অপমারিকাপি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, উপসম্পাদেন্তেন তেরস [তস্স (ক॰)] অন্তরাযিকে ধম্মে পুচ্ছিতুং। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, পুচ্ছিতব্বো – ‘‘সন্তি তে এৰরূপা আবাধা – কুট্ঠং, গণ্ডো, কিলাসো, সোসো, অপমারো? মনুস্সোসি ? পুরিসোসি? ভুজিস্সোসি? অণণোসি? নসি রাজভটো? অনুঞ্ঞাতোসি মাতাপিতূহি? পরিপুণ্ণৰীসতিৰস্সোসি? পরিপুণ্ণং তে পত্তচীৰরং? কিংনামোসি? কোনামো তে উপজ্ঝাযো’’তি? তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ অননুসিট্ঠে উপসম্পদাপেক্খে অন্তরাযিকে ধম্মে পুচ্ছন্তি। উপসম্পদাপেক্খা ৰিত্থাযন্তি, মঙ্কূ হোন্তি, ন সক্কোন্তি ৰিস্সজ্জেতুং। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, পঠমং অনুসাসিত্ৰা পচ্ছা অন্তরাযিকে ধম্মে পুচ্ছিতুন্তি। তত্থেৰ সঙ্ঘমজ্ঝে অনুসাসন্তি। উপসম্পদাপেক্খা তথেৰ ৰিত্থাযন্তি, মঙ্কূ হোন্তি, ন সক্কোন্তি ৰিস্সজ্জেতুং। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অনুজানামি, ভিক্খৰে, একমন্তং অনুসাসিত্ৰা সঙ্ঘমজ্ঝে অন্তরাযিকে ধম্মে পুচ্ছিতুং। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, অনুসাসিতব্বো – ১২৬. পঠমং উপজ্ঝং গাহাপেতব্বো। উপজ্ঝং গাহাপেত্ৰা পত্তচীৰরং আচিক্খিতব্বং – অযং তে পত্তো, অযং সঙ্ঘাটি, অযং উত্তরাসঙ্গো, অযং অন্তরৰাসকো। গচ্ছ, অমুম্হি ওকাসে তিট্ঠাহীতি। বালা অব্যত্তা অনুসাসন্তি। দুরনুসিট্ঠা উপসম্পদাপেক্খা ৰিত্থাযন্তি, মঙ্কূ হোন্তি, ন সক্কোন্তি ৰিস্সজ্জেতুং। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, বালেন অব্যত্তেন অনুসাসিতব্বো। যো অনুসাসেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুজানামি, ভিক্খৰে, ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন অনুসাসিতুন্তি। অসম্মতা অনুসাসন্তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ন, ভিক্খৰে, অসম্মতেন অনুসাসিতব্বো। যো অনুসাসেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুজানামি , ভিক্খৰে, সম্মতেন অনুসাসিতুং। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, সম্মন্নিতব্বো [সম্মনিতব্বো (ক॰)] – অত্তনা ৰা [অত্তনাৰ (স্যা॰)] অত্তানং সম্মন্নিতব্বং, পরেন ৰা পরো সম্মন্নিতব্বো। কথঞ্চ অত্তনাৰ অত্তানং সম্মন্নিতব্বং? ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো – ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স আযস্মতো উপসম্পদাপেক্খো। যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, অহং ইত্থন্নামং অনুসাসেয্য’’ন্তি। এৰং অত্তনাৰ অত্তানং সম্মন্নিতব্বং। কথঞ্চ পন পরেন পরো সম্মন্নিতব্বো? ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো – ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স আযস্মতো উপসম্পদাপেক্খো। যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, ইত্থন্নামো ইত্থন্নামং অনুসাসেয্যা’’তি । এৰং পরেন পরো সম্মন্নিতব্বো। তেন সম্মতেন ভিক্খুনা উপসম্পদাপেক্খো উপসঙ্কমিত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘সুণসি, ইত্থন্নাম, অযং তে সচ্চকালো ভূতকালো। যং জাতং তং সঙ্ঘমজ্ঝে পুচ্ছন্তে সন্তং অত্থীতি ৰত্তব্বং, অসন্তং নত্থী’’তি ৰত্তব্বং। মা খো ৰিত্থাযি, মা খো মঙ্কু অহোসি। এৰং তং পুচ্ছিস্সন্তি – ‘‘সন্তি তে এৰরূপা আবাধা – কুট্ঠং, গণ্ডো, কিলাসো, সোসো, অপমারো? মনুস্সোসি? পুরিসোসি? ভুজিস্সোসি? অণণোসি? নসি রাজভটো? অনুঞ্ঞাতোসি মাতাপিতূহি? পরিপুণ্ণৰীসতিৰস্সোসি? পরিপুণ্ণং তে পত্তচীৰরং? কিংনামোসি? কোনামো তে উপজ্ঝাযো’’তি? একতো আগচ্ছন্তি। ন, ভিক্খৰে, একতো আগন্তব্বং। অনুসাসকেন পঠমতরং আগন্ত্ৰা সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো – ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স আযস্মতো উপসম্পদাপেক্খো । অনুসিট্ঠো সো মযা। যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, ইত্থন্নামো আগচ্ছেয্যা’’তি। আগচ্ছাহীতি ৰত্তব্বো। একংসং উত্তরাসঙ্গং কারাপেত্ৰা ভিক্খূনং পাদে ৰন্দাপেত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদাপেত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গণ্হাপেত্ৰা উপসম্পদং যাচাপেতব্বো – ‘‘সঙ্ঘং, ভন্তে, উপসম্পদং যাচামি। উল্লুম্পতু মং, ভন্তে, সঙ্ঘো অনুকম্পং উপাদায। দুতিযম্পি, ভন্তে, সঙ্ঘং উপসম্পদং যাচামি। উল্লুম্পতু মং, ভন্তে, সঙ্ঘো অনুকম্পং উপাদায। ততিযম্পি, ভন্তে, সঙ্ঘং উপসম্পদং যাচামি। উল্লুম্পতু মং , ভন্তে, সঙ্ঘো অনুকম্পং উপাদাযা’’তি। ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো – ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। অযং ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স আযস্মতো উপসম্পদাপেক্খো। যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, অহং ইত্থন্নামং অন্তরাযিকে ধম্মে পুচ্ছেয্য’’ন্তি? সুণসি, ইত্থন্নাম, অযং তে সচ্চকালো ভূতকালো। যং জাতং তং পুচ্ছামি। সন্তং অত্থীতি ৰত্তব্বং, অসন্তং নত্থীতি ৰত্তব্বং। সন্তি তে এৰরূপা আবাধা – কুট্ঠং গণ্ডো কিলেসো সোসো অপমারো, মনুস্সোসি, পুরিসোসি, ভুজিস্সোসি, অণণোসি, নসি রাজভটো, অনুঞ্ঞাতোসি মাতাপিতূহি, পরিপুণ্ণৰীসতিৰস্সোসি, পরিপুণ্ণং তে পত্তচীৰরং, কিংনামোসি, কোনামো তে উপজ্ঝাযোতি? ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো – ১২৭. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। অযং ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স আযস্মতো উপসম্পদাপেক্খো, পরিসুদ্ধো অন্তরাযিকেহি ধম্মেহি, পরিপুণ্ণস্স পত্তচীৰরং। ইত্থন্নামো সঙ্ঘং উপসম্পদং যাচতি ইত্থন্নামেন উপজ্ঝাযেন। যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামং উপসম্পাদেয্য ইত্থন্নামেন উপজ্ঝাযেন। এসা ঞত্তি। ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। অযং ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স আযস্মতো উপসম্পদাপেক্খো, পরিসুদ্ধো অন্তরাযিকেহি ধম্মেহি, পরিপুণ্ণস্স পত্তচীৰরং। ইত্থন্নামো সঙ্ঘং উপসম্পদং যাচতি ইত্থন্নামেন উপজ্ঝাযেন। সঙ্ঘো ইত্থন্নামং উপসম্পাদেতি ইত্থন্নামেন উপজ্ঝাযেন । যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স উপসম্পদা ইত্থন্নামেন উপজ্ঝাযেন, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য। ‘‘দুতিযম্পি এতমত্থং ৰদামি – সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। অযং ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স আযস্মতো উপসম্পদাপেক্খো, পরিসুদ্ধো অন্তরাযিকেহি ধম্মেহি, পরিপুণ্ণস্স পত্তচীৰরং। ইত্থন্নামো সঙ্ঘং উপসম্পদং যাচতি ইত্থন্নামেন উপজ্ঝাযেন। সঙ্ঘো ইত্থন্নামং উপসম্পাদেতি ইত্থন্নামেন উপজ্ঝাযেন। যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স উপসম্পদা ইত্থন্নামেন উপজ্ঝাযেন, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য। ‘‘ততিযম্পি এতমত্থং ৰদামি – সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। অযং ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স আযস্মতো উপসম্পদাপেক্খো, পরিসুদ্ধো অন্তরাযিকেহি ধম্মেহি, পরিপুণ্ণস্স পত্তচীৰরং। ইত্থন্নামো সঙ্ঘং উপসম্পদং যাচতি ইত্থন্নামেন উপজ্ঝাযেন। সঙ্ঘো ইত্থন্নামং উপসম্পাদেতি ইত্থন্নামেন উপজ্ঝাযেন। যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স উপসম্পদা ইত্থন্নামেন উপজ্ঝাযেন, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য। ‘‘উপসম্পন্নো সঙ্ঘেন ইত্থন্নামো ইত্থন্নামেন উপজ্ঝাযেন। খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি। উপসম্পদাকম্মং নিট্ঠিতং। ৬৪. চত্তারো নিস্সযা ১২৮. তাৰদেৰ ছাযা মেতব্বা, উতুপ্পমাণং আচিক্খিতব্বং, দিৰসভাগো আচিক্খিতব্বো, সঙ্গীতি আচিক্খিতব্বা , চত্তারো নিস্সযা আচিক্খিতব্বা [আচিক্খিতব্বা, চত্তারি অকরণীযানি আচিক্খিতব্বানি। (ক॰)] – ‘‘পিণ্ডিযালোপভোজনং নিস্সায পব্বজ্জা। তত্থ তে যাৰজীৰং উস্সাহো করণীযো। অতিরেকলাভো – সঙ্ঘভত্তং, উদ্দেসভত্তং, নিমন্তনং, সলাকভত্তং, পক্খিকং, উপোসথিকং, পাটিপদিকং। ‘‘পংসুকূলচীৰরং নিস্সায পব্বজ্জা। তত্থ তে যাৰজীৰং উস্সাহো করণীযো। অতিরেকলাভো – খোমং, কপ্পাসিকং, কোসেয্যং, কম্বলং, সাণং, ভঙ্গং। ‘‘রুক্খমূলসেনাসনং নিস্সায পব্বজ্জা। তত্থ তে যাৰজীৰং উস্সাহো করণীযো। অতিরেকলাভো – ৰিহারো, অড্ঢযোগো, পাসাদো, হম্মিযং, গুহা। ‘‘পূতিমুত্তভেসজ্জং নিস্সায পব্বজ্জা। তত্থ তে যাৰজীৰং উস্সাহো করণীযো। অতিরেকলাভো – সপ্পি, নৰনীতং, তেলং, মধু, ফাণিত’’ন্তি। চত্তারো নিস্সযা নিট্ঠিতা। ৬৫. চত্তারি অকরণীযানি ১২৯. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ অঞ্ঞতরং ভিক্খুং উপসম্পাদেত্ৰা এককং ওহায পক্কমিংসু। সো পচ্ছা এককোৰ আগচ্ছন্তো অন্তরামগ্গে পুরাণদুতিযিকায সমাগঞ্ছি। সা এৰমাহ – ‘‘কিংদানি পব্বজিতোসী’’তি? ‘‘আম, পব্বজিতোম্হী’’তি। ‘‘দুল্লভো খো পব্বজিতানং মেথুনো ধম্মো; এহি, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি। সো তস্সা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিত্ৰা চিরেন অগমাসি। ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘কিস্স ত্ৰং, আৰুসো, এৰং চিরং অকাসী’’তি? অথ খো সো ভিক্খু ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসি। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং । অনুজানামি, ভিক্খৰে, উপসম্পাদেত্ৰা দুতিযং দাতুং, চত্তারি চ অকরণীযানি আচিক্খিতুং – ‘‘উপসম্পন্নেন ভিক্খুনা মেথুনো ধম্মো ন পটিসেৰিতব্বো, অন্তমসো তিরচ্ছানগতাযপি। যো ভিক্খু মেথুনং ধম্মং পটিসেৰতি, অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো। সেয্যথাপি নাম পুরিসো সীসচ্ছিন্নো অভব্বো তেন সরীরবন্ধনেন জীৰিতুং, এৰমেৰ ভিক্খু মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো। তং তে যাৰজীৰং অকরণীযং। ‘‘উপসম্পন্নেন ভিক্খুনা অদিন্নং থেয্যসঙ্খাতং ন আদাতব্বং, অন্তমসো তিণসলাকং উপাদায। যো ভিক্খু পাদং ৰা পাদারহং ৰা অতিরেকপাদং ৰা অদিন্নং থেয্যসঙ্খাতং আদিযতি, অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো। সেয্যথাপি নাম পণ্ডুপলাসো বন্ধনা পমুত্তো অভব্বো হরিতত্থায, এৰমেৰ ভিক্খু পাদং ৰা পাদারহং ৰা অতিরেকপাদং ৰা অদিন্নং থেয্যসঙ্খাতং আদিযিত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো। তং তে যাৰজীৰং অকরণীযং। ‘‘উপসম্পন্নেন ভিক্খুনা সঞ্চিচ্চ পাণো জীৰিতা ন ৰোরোপেতব্বো, অন্তমসো কুন্থকিপিল্লিকং উপাদায। যো ভিক্খু সঞ্চিচ্চ মনুস্সৰিগ্গহং জীৰিতা ৰোরোপেতি, অন্তমসো গব্ভপাতনং উপাদায, অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো। সেয্যথাপি নাম পুথুসিলা দ্ৰেধা ভিন্না অপ্পটিসন্ধিকা হোতি, এৰমেৰ ভিক্খু সঞ্চিচ্চ মনুস্সৰিগ্গহং জীৰিতা ৰোরোপেত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো । তং তে যাৰজীৰং অকরণীযং। ‘‘উপসম্পন্নেন ভিক্খুনা উত্তরিমনুস্সধম্মো ন উল্লপিতব্বো, অন্তমসো ‘সুঞ্ঞাগারে অভিরমামী’তি। যো ভিক্খু পাপিচ্ছো ইচ্ছাপকতো অসন্তং অভূতং উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি ঝানং ৰা ৰিমোক্খং ৰা সমাধিং ৰা সমাপত্তিং ৰা মগ্গং ৰা ফলং ৰা, অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো। সেয্যথাপি নাম তালো মত্থকচ্ছিন্নো অভব্বো পুন ৰিরুল়্হিযা, এৰমেৰ ভিক্খু পাপিচ্ছো ইচ্ছাপকতো অসন্তং অভূতং উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপিত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো। তং তে যাৰজীৰং অকরণীয’’ন্তি। চত্তারি অকরণীযানি নিট্ঠিতানি। ৬৬. আপত্তিযা অদস্সনে উক্খিত্তকৰত্থূনি ১৩০. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু আপত্তিযা অদস্সনে উক্খিত্তকো ৰিব্ভমি। সো পুন পচ্চাগন্ত্ৰা ভিক্খূ উপসম্পদং যাচি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ইধ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খু আপত্তিযা অদস্সনে উক্খিত্তকো ৰিব্ভমতি। সো পুন পচ্চাগন্ত্ৰা ভিক্খূ উপসম্পদং যাচতি। সো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘পস্সিস্সসি তং আপত্তি’’ন্তি? সচাহং পস্সিস্সামীতি, পব্বাজেতব্বো। সচাহং ন পস্সিস্সামীতি, ন পব্বাজেতব্বো। পব্বাজেত্ৰা ৰত্তব্বো – ‘‘পস্সিস্সসি তং আপত্তি’’ন্তি? সচাহং পস্সিস্সামীতি, উপসম্পাদেতব্বো। সচাহং ন পস্সিস্সামীতি, ন উপসম্পাদেতব্বো। উপসম্পাদেত্ৰা ৰত্তব্বো – ‘‘পস্সিস্সসি তং আপত্তি’’ন্তি? সচাহং পস্সিস্সামীতি , ওসারেতব্বো। সচাহং ন পস্সিস্সামীতি, ন ওসারেতব্বো। ওসারেত্ৰা ৰত্তব্বো – ‘‘পস্সসি [পস্সাহি (সী॰)] তং আপত্তি’’ন্তি? সচে পস্সতি, ইচ্চেতং কুসলং। নো চে পস্সতি, লব্ভমানায সামগ্গিযা পুন উক্খিপিতব্বো। অলব্ভমানায সামগ্গিযা অনাপত্তি সম্ভোগে সংৰাসে। ইধ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খু আপত্তিযা অপ্পটিকম্মে উক্খিত্তকো ৰিব্ভমতি। সো পুন পচ্চাগন্ত্ৰা ভিক্খূ উপসম্পদং যাচতি। সো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘পটিকরিস্সসি তং আপত্তি’’ন্তি? সচাহং পটিকরিস্সামীতি, পব্বাজেতব্বো । সচাহং ন পটিকরিস্সামীতি, ন পব্বাজেতব্বো। পব্বাজেত্ৰা ৰত্তব্বো – ‘‘পটিকরিস্সসি তং আপত্তি’’ন্তি? সচাহং পটিকরিস্সামীতি, উপসম্পাদেতব্বো। সচাহং ন পটিকরিস্সামীতি, ন উপসম্পাদেতব্বো। উপসম্পাদেত্ৰা ৰত্তব্বো – ‘‘পটিকরিস্সসি তং আপত্তি’’ন্তি? সচাহং পটিকরিস্সামীতি, ওসারেতব্বো। সচাহং ন পটিকরিস্সামীতি, ন ওসারেতব্বো। ওসারেত্ৰা ৰত্তব্বো – ‘‘পটিকরোহি তং আপত্তি’’ন্তি। সচে পটিকরোতি, ইচ্চেতং কুসলং। নো চে পটিকরোতি লব্ভমানায সামগ্গিযা পুন উক্খিপিতব্বো। অলব্ভমানায সামগ্গিযা অনাপত্তি সম্ভোগে সংৰাসে। ইধ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খু পাপিকায দিট্ঠিযা অপ্পটিনিস্সগ্গে উক্খিত্তকো ৰিব্ভমতি। সো পুন পচ্চাগন্ত্ৰা ভিক্খূ উপসম্পদং যাচতি। সো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘পটিনিস্সজ্জিস্সসি তং পাপিকং দিট্ঠি’’ন্তি? সচাহং পটিনিস্সজ্জিস্সামীতি, পব্বাজেতব্বো। সচাহং ন পটিনিস্সজ্জিস্সামীতি, ন পব্বাজেতব্বো। পব্বাজেত্ৰা ৰত্তব্বো – ‘‘পটিনিস্সজ্জিস্সসি তং পাপিকং দিট্ঠি’’ন্তি? সচাহং পটিনিস্সজ্জিস্সামীতি, উপসম্পাদেতব্বো। সচাহং ন পটিনিস্সজ্জিস্সামীতি, ন উপসম্পাদেতব্বো। উপসম্পাদেত্ৰা ৰত্তব্বো – ‘‘পটিনিস্সজ্জিস্সসি তং পাপিকং দিট্ঠি’’ন্তি? সচাহং পটিনিস্সজ্জিস্সামীতি, ওসারেতব্বো। সচাহং ন পটিনিস্সজ্জিস্সামীতি, ন ওসারেতব্বো। ওসারেত্ৰা ৰত্তব্বো – ‘‘পটিনিস্সজ্জেহি তং পাপিকং দিট্ঠি’’ন্তি। সচে পটিনিস্সজ্জতি, ইচ্চেতং কুসলং। নো চে পটিনিস্সজ্জতি, লব্ভমানায সামগ্গিযা পুন উক্খিপিতব্বো। অলব্ভমানায সামগ্গিযা অনাপত্তি সম্ভোগে সংৰাসেতি। মহাখন্ধকো পঠমো। ৬৭. তস্সুদ্দানং ১৩১. ৰিনযম্হি মহত্থেসু, পেসলানং সুখাৰহে। নিগ্গহানঞ্চ পাপিচ্ছে, লজ্জীনং পগ্গহেসু চ॥ সাসনাধারণে চেৰ, সব্বঞ্ঞুজিনগোচরে। অনঞ্ঞৰিসযে খেমে, সুপঞ্ঞত্তে অসংসযে॥ খন্ধকে ৰিনযে চেৰ, পরিৰারে চ মাতিকে। যথাত্থকারী কুসলো, পটিপজ্জতি যোনিসো॥ যো গৰং ন ৰিজানাতি, ন সো রক্খতি গোগণং। এৰং সীলং অজানন্তো, কিং সো রক্খেয্য সংৰরং॥ পমুট্ঠম্হি চ সুত্তন্তে, অভিধম্মে চ তাৰদে। ৰিনযে অৰিনট্ঠম্হি, পুন তিট্ঠতি সাসনং॥ তস্মা সঙ্গাহণাহেতুং [সঙ্গাহনাহেতুং (ক॰)], উদ্দানং অনুপুব্বসো। পৰক্খামি যথাঞাযং, সুণাথ মম ভাসতো॥ ৰত্থু নিদানং আপত্তি, নযা পেয্যালমেৰ চ। দুক্করং তং অসেসেতুং, নযতো তং ৰিজানথাতি॥ বোধি রাজাযতনঞ্চ, অজপালো সহম্পতি। ব্রহ্মা আল়ারো উদকো, ভিক্খু চ উপকো ইসি॥ কোণ্ডঞ্ঞো ৰপ্পো ভদ্দিযো, মহানামো চ অস্সজি। যসো চত্তারো পঞ্ঞাস, সব্বে পেসেসি সো দিসা॥ ৰত্থু মারেহি তিংসা চ, উরুৰেলং তযো জটী। অগ্যাগারং মহারাজা, সক্কো ব্রহ্মা চ কেৰলা॥ পংসুকূলং পোক্খরণী, সিলা চ ককুধো সিলা। জম্বু অম্বো চ আমলো, পারিপুপ্ফঞ্চ আহরি॥ ফালিযন্তু উজ্জলন্তু, ৰিজ্ঝাযন্তু চ কস্সপ। নিমুজ্জন্তি মুখী মেঘো, গযা লট্ঠি চ মাগধো॥ উপতিস্সো কোলিতো চ, অভিঞ্ঞাতা চ পব্বজুং। দুন্নিৰত্থা পণামনা, কিসো লূখো চ ব্রাহ্মণো॥ অনাচারং আচরতি, উদরং মাণৰো গণো। ৰস্সং বালেহি পক্কন্তো, দস ৰস্সানি নিস্সযো॥ ন ৰত্তন্তি পণামেতুং, বালা পস্সদ্ধি পঞ্চ ছ। যো সো অঞ্ঞো চ নগ্গো চ, অচ্ছিন্নজটিলসাকিযো॥ মগধেসু পঞ্চাবাধা, একো রাজা [ভটো চোরো (স্যা॰)] চ অঙ্গুলি। মাগধো চ অনুঞ্ঞাসি, কারা লিখি কসাহতো॥ লক্খণা ইণা দাসো চ, ভণ্ডুকো উপালি অহি। সদ্ধং কুলং কণ্টকো চ, আহুন্দরিকমেৰ চ॥ ৰত্থুম্হি দারকো সিক্খা, ৰিহরন্তি চ কিং নু খো। সব্বং মুখং উপজ্ঝাযে, অপলাল়ন কণ্টকো॥ পণ্ডকো থেয্যপক্কন্তো, অহি চ মাতরী পিতা। অরহন্তভিক্খুনীভেদা, রুহিরেন চ ব্যঞ্জনং॥ অনুপজ্ঝাযসঙ্ঘেন, গণপণ্ডকপত্তকো। অচীৰরং তদুভযং, যাচিতেনপি যে তযো॥ হত্থা পাদা হত্থপাদা, কণ্ণা নাসা তদূভযং। অঙ্গুলিঅল়কণ্ডরং, ফণং খুজ্জঞ্চ ৰামনং॥ গলগণ্ডী লক্খণা চেৰ, কসা লিখিতসীপদী। পাপপরিসদূসী চ, কাণং কুণি তথেৰ চ॥ খঞ্জং পক্খহতঞ্চেৰ, সচ্ছিন্নইরিযাপথং। জরান্ধমূগবধিরং, অন্ধমূগঞ্চ যং তহিং॥ অন্ধবধিরং যং ৰুত্তং, মূগবধিরমেৰ চ। অন্ধমূগবধিরঞ্চ, অলজ্জীনঞ্চ নিস্সযং॥ ৰত্থব্বঞ্চ তথাদ্ধানং, যাচমানেন লক্খণা [পেক্খনা (সব্বত্থ)]। আগচ্ছতু ৰিৰদন্তি, একুপজ্ঝাযেন কস্সপো॥ দিস্সন্তি উপসম্পন্না, আবাধেহি চ পীল়িতা। অননুসিট্ঠা ৰিত্থেন্তি, তত্থেৰ অনুসাসনা॥ সঙ্ঘেপি চ অথো বালা, অসম্মতা চ একতো। উল্লুম্পতুপসম্পদা, নিস্সযো এককো তযোতি॥ ইমম্হি খন্ধকে ৰত্থূনি একসতঞ্চ দ্ৰাসত্ততি। মহাখন্ধকো নিট্ঠিতো। |