গাথাসঙ্গণিকং
১. সত্তনগরেসু পঞ্ঞত্তসিক্খাপদং ৩৩৫. একংসং চীৰরং কত্ৰা, পগ্গণ্হিত্ৰান অঞ্জলিং। আসীসমানরূপোৰ [আসিংসমানরূপোৰ (সী॰ স্যা॰)], কিস্স ত্ৰং ইধ মাগতো॥ দ্ৰীসু ৰিনযেসু যে পঞ্ঞত্তা। উদ্দেসং আগচ্ছন্তি উপোসথেসু। কতি তে সিক্খাপদা হোন্তি। কতিসু নগরেসু পঞ্ঞত্তা॥ ভদ্দকো তে উম্মঙ্গো, যোনিসো পরিপুচ্ছসি। তগ্ঘ তে অহমক্খিস্সং, যথাসি কুসলো তথা॥ দ্ৰীসু ৰিনযেসু যে পঞ্ঞত্তা। উদ্দেসং আগচ্ছন্তি উপোসথেসু। অড্ঢুড্ঢসতানি তে হোন্তি। সত্তসু নগরেসু পঞ্ঞত্তা॥ কতমেসু সত্তসু নগরেসু পঞ্ঞত্তা। ইঙ্ঘ মে ত্ৰং ব্যাকর নং [ইঙ্ঘ মে তং ব্যাকর (ক॰)]। তং ৰচনপথং [তৰ ৰচনপথং (স্যা॰)] নিসামযিত্ৰা। পটিপজ্জেম হিতায নো সিযা॥ ৰেসালিযং রাজগহে, সাৰত্থিযঞ্চ আল়ৰিযং। কোসম্বিযঞ্চ সক্কেসু, ভগ্গেসু চেৰ পঞ্ঞত্তা॥ কতি ৰেসালিযং পঞ্ঞত্তা, কতি রাজগহে কতা। সাৰত্থিযং কতি হোন্তি, কতি আল়ৰিযং কতা॥ কতি কোসম্বিযং পঞ্ঞত্তা, কতি সক্কেসু ৰুচ্চন্তি। কতি ভগ্গেসু পঞ্ঞত্তা, তং মে অক্খাহি পুচ্ছিতো॥ দস ৰেসালিযং পঞ্ঞত্তা, একৰীস রাজগহে কতা। ছঊন তীণিসতানি, সব্বে সাৰত্থিযং কতা॥ ছ আল়ৰিযং পঞ্ঞত্তা, অট্ঠ কোসম্বিযং কতা। অট্ঠ সক্কেসু ৰুচ্চন্তি, তযো ভগ্গেসু পঞ্ঞত্তা॥ যে ৰেসালিযং পঞ্ঞত্তা, তে সুণোহি যথাতথং [যথাকথং (সী॰ স্যা॰ এৰমুপরিপি)]। মেথুনৰিগ্গহুত্তরি, অতিরেকঞ্চ কাল়কং॥ ভূতং পরম্পরভত্তং, দন্তপোনেন [দন্তপোণেন (ক॰)] অচেলকো। ভিক্খুনীসু চ অক্কোসো, দসেতে ৰেসালিযং কতা॥ যে রাজগহে পঞ্ঞত্তা, তে সুণোহি যথাতথং। অদিন্নাদানং রাজগহে, দ্ৰে অনুদ্ধংসনা দ্ৰেপি চ ভেদা॥ অন্তরৰাসকং রূপিযং সুত্তং, উজ্ঝাপনেন চ পাচিতপিণ্ডং । গণভোজনং ৰিকালে চ, চারিত্তং নহানং ঊনৰীসতি॥ চীৰরং দত্ৰা ৰোসাসন্তি, এতে রাজগহে কতা। গিরগ্গচরিযা তত্থেৰ, ছন্দদানেন একৰীসতি॥ যে সাৰত্থিযং পঞ্ঞত্তা, তে সুণোহি যথাতথং। পারাজিকানি চত্তারি, সঙ্ঘাদিসেসা ভৰন্তি সোল়স॥ অনিযতা চ দ্ৰে হোন্তি, নিস্সগ্গিযা চতুৰীসতি। ছপঞ্ঞাসসতঞ্চেৰ, খুদ্দকানি পৰুচ্চন্তি॥ দসযেৰ চ গারয্হা, দ্ৰেসত্ততি চ সেখিযা। ছঊন তীণিসতানি, সব্বে সাৰত্থিযং কতা॥ যে আল়ৰিযং পঞ্ঞত্তা, তে সুণোহি যথাতথং। কুটিকোসিযসেয্যা চ, খণনে গচ্ছ দেৰতে। সপ্পাণকঞ্চ সিঞ্চন্তি, ছ এতে আল়ৰিযং কতা॥ যে কোসম্বিযং পঞ্ঞত্তা, তে সুণোহি যথাতথং। মহাৰিহারো দোৰচস্সং, অঞ্ঞং দ্ৰারং সুরায চ। অনাদরিযং সহধম্মো, পযোপানেন অট্ঠমং॥ যে সক্কেসু পঞ্ঞত্তা, তে সুণোহি যথাতথং। এল়কলোমানি পত্তো চ, ওৰাদো চেৰ ভেসজ্জং॥ সূচি আরঞ্ঞিকো চেৰ, অট্ঠেতে [ছ এতে (সব্বত্থ)] কাপিলৰত্থৰে। উদকসুদ্ধিযা ওৰাদো, ভিক্খুনীসু পৰুচ্চন্তি॥ যে ভগ্গেসু পঞ্ঞত্তা, তে সুণোহি যথাতথং। সমাদহিত্ৰা ৰিসিব্বেন্তি, সামিসেন সসিত্থকং॥ পারাজিকানি চত্তারি, সঙ্ঘাদিসেসানি ভৰন্তি। সত্ত চ নিস্সগ্গিযানি, অট্ঠ দ্ৰত্তিংস খুদ্দকা॥ দ্ৰে গারয্হা তযো সেক্খা, ছপ্পঞ্ঞাস সিক্খাপদা। ছসু নগরেসু পঞ্ঞত্তা, বুদ্ধেনাদিচ্চবন্ধুনা॥ ছঊন তীণিসতানি, সব্বে সাৰত্থিযং কতা। কারুণিকেন বুদ্ধেন, গোতমেন যসস্সিনা॥ ২. চতুৰিপত্তিং ৩৩৬. যং তং [যং যং (ক॰)] পুচ্ছিম্হ অকিত্তযি নো। তং তং ব্যাকতং অনঞ্ঞথা। অঞ্ঞং তং পুচ্ছামি তদিঙ্ঘ ব্রূহি। গরুক লহুকঞ্চাপি সাৰসেসং। অনৰসেসং দুট্ঠুল্লঞ্চ অদুট্ঠুল্লং। যে চ যাৰততিযকা॥ সাধারণং অসাধারণং। ৰিভত্তিযো চ [ৰিপত্তিযো চ (সী॰ স্যা॰)] যেহি সমথেহি সম্মন্তি। সব্বানিপেতানি ৰিযাকরোহি। হন্দ ৰাক্যং সুণোম তে॥ একতিংসা যে গরুকা, অট্ঠেত্থ অনৰসেসা। যে গরুকা তে দুট্ঠুল্লা, যে দুট্ঠুল্লা সা সীলৰিপত্তি। পারাজিকং সঙ্ঘাদিসেসো, ‘‘সীলৰিপত্তী’’তি ৰুচ্চতি॥ থুল্লচ্চযং পাচিত্তিযা, পাটিদেসনীযং দুক্কটং। দুব্ভাসিতং যো চাযং, অক্কোসতি হসাধিপ্পাযো। অযং সা আচারৰিপত্তিসম্মতা॥ ৰিপরীতদিট্ঠিং গণ্হন্তি, অসদ্ধম্মেহি পুরক্খতা। অব্ভাচিক্খন্তি সম্বুদ্ধং, দুপ্পঞ্ঞা মোহপারুতা। অযং সা দিট্ঠিৰিপত্তিসম্মতা॥ আজীৰহেতু আজীৰকারণা পাপিচ্ছো ইচ্ছাপকতো অসন্তং অভূতং উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি, আজীৰহেতু আজীৰকারণা সঞ্চরিত্তং সমাপজ্জতি, আজীৰহেতু আজীৰকারণা – ‘‘যো তে ৰিহারে ৰসতি, সো ভিক্খু অরহা’’তি ভণতি, আজীৰহেতু আজীৰকারণা ভিক্খু পণীতভোজনানি অত্তনো অত্থায ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা ভুঞ্জতি, আজীৰহেতু আজীৰকারণা ভিক্খুনী পণীতভোজনানি অত্তনো অত্থায ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা ভুঞ্জতি, আজীৰহেতু আজীৰকারণা সূপং ৰা ওদনং ৰা অগিলানো অত্তনো অত্থায ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা ভুঞ্জতি। অযং সা আজীৰৰিপত্তি সম্মতা। একাদস যাৰততিযকা, তে সুণোহি যথাতথং। উক্খিত্তানুৰত্তিকা, অট্ঠ যাৰততিযকা। অরিট্ঠো চণ্ডকাল়ী চ, ইমে তে যাৰততিযকা॥ ৩. ছেদনকাদি ৩৩৭. কতি ছেদনকানি? কতি ভেদনকানি? কতি উদ্দালনকানি? কতি অনঞ্ঞপাচিত্তিযানি? কতি ভিক্খুসম্মুতিযো? কতি সামীচিযো? কতি পরমানি? কতি জানন্তি পঞ্ঞত্তা, বুদ্ধেনাদিচ্চবন্ধুনা॥ ছ ছেদনকানি। একং ভেদনকং। একং উদ্দালনকং। চত্তারি অনঞ্ঞপাচিত্তিযানি। চতস্সো ভিক্খুসম্মুতিযো। সত্ত সামীচিযো। চুদ্দস পরমানি। সোদস [সোল়স (সী॰ স্যা॰) অট্ঠকথা ওলোকেতব্বা] জানন্তি পঞ্ঞত্তা, বুদ্ধেনাদিচ্চবন্ধুনা॥ ৪. অসাধারণাদি ৩৩৮. ৰীসং দ্ৰে সতানি ভিক্খূনং সিক্খাপদানি। উদ্দেসং আগচ্ছন্তি উপোসথেসু। তীণি সতানি চত্তারি ভিক্খুনীনং সিক্খাপদানি। উদ্দেসং আগচ্ছন্তি উপোসথেসু॥ ছচত্তারীসা ভিক্খূনং, ভিক্খুনীহি অসাধারণা। সতং তিংসা চ ভিক্খুনীনং, ভিক্খূহি অসাধারণা॥ সতং সত্ততি ছচ্চেৰ, উভিন্নং অসাধারণা। সতং সত্ততি চত্তারি, উভিন্নং সমসিক্খতা॥ ৰীসং দ্ৰে সতানি ভিক্খূনং সিক্খাপদানি। উদ্দেসং আগচ্ছন্তি উপোসথেসু। তে সুণোহি যথাতথং॥ পারাজিকানি চত্তারি, সঙ্ঘাদিসেসানি ভৰন্তি তেরস। অনিযতা দ্ৰে হোন্তি॥ নিস্সগ্গিযানি তিংসেৰ, দ্ৰেনৰুতি চ খুদ্দকা। চত্তারো পাটিদেসনীযা, পঞ্চসত্ততি সেখিযা॥ ৰীসং দ্ৰে সতানি চিমে হোন্তি ভিক্খূনং সিক্খাপদানি। উদ্দেসং আগচ্ছন্তি উপোসথেসু॥ তীণি সতানি চত্তারি, ভিক্খুনীনং সিক্খাপদানি। উদ্দেসং আগচ্ছন্তি উপোসথেসু, তে সুণোহি যথাতথং॥ পারাজিকানি অট্ঠ, সঙ্ঘাদিসেসানি ভৰন্তি সত্তরস। নিস্সগ্গিযানি তিংসেৰ, সতং সট্ঠি ছ চেৰ খুদ্দকানি পৰুচ্চন্তি॥ অট্ঠ পাটিদেসনীযা, পঞ্চসত্ততি সেখিযা। তীণি সতানি চত্তারি চিমে হোন্তি ভিক্খুনীনং সিক্খাপদানি। উদ্দেসং আগচ্ছন্তি উপোসথেসু॥ ছচত্তারীসা ভিক্খূনং, ভিক্খুনীহি অসাধারণা। তে সুণোহি যথাতথং॥ সঙ্ঘাদিসেসা, দ্ৰে অনিযতেহি অট্ঠ। নিস্সগ্গিযানি দ্ৰাদস, তেহি তে হোন্তি ৰীসতি॥ দ্ৰেৰীসতি খুদ্দকা, চতুরো পাটিদেসনীযা। ছচত্তারীসা চিমে হোন্তি, ভিক্খূনং ভিক্খুনীহি অসাধারণা॥ সতং তিংসা চ ভিক্খুনীনং, ভিক্খূহি অসাধারণা। তে সুণোহি যথাতথং॥ পারাজিকানি চত্তারি, সঙ্ঘম্হা দস নিস্সরে। নিস্সগ্গিযানি দ্ৰাদস, ছন্নৰুতি চ খুদ্দকা। অট্ঠ পাটিদেসনীযা॥ সতং তিংসা চিমে হোন্তি ভিক্খুনীনং, ভিক্খূহি অসাধারণা। সতং সত্ততি ছচ্চেৰ, উভিন্নং অসাধারণা। তে সুণোহি যথাতথং॥ পারাজিকানি চত্তারি, সঙ্ঘাদিসেসানি ভৰন্তি সোল়স। অনিযতা দ্ৰে হোন্তি, নিস্সগ্গিযানি চতুৰীসতি। সতং অট্ঠারসা চেৰ, খুদ্দকানি পৰুচ্চন্তি। দ্ৰাদস পাটিদেসনীযা॥ সতং সত্ততি ছচ্চেৰিমে হোন্তি, উভিন্নং অসাধারণা। সতং সত্ততি চত্তারি, উভিন্নং সমসিক্খতা। তে সুণোহি যথাতথং॥ পারাজিকানি চত্তারি, সঙ্ঘাদিসেসানি ভৰন্তি সত্ত। নিস্সগ্গিযানি অট্ঠারস, সমসত্ততি খুদ্দকা। পঞ্চসত্ততি সেখিযানি॥ সতং সত্ততি চত্তারি চিমে হোন্তি, উভিন্নং সমসিক্খতা। অট্ঠে পারাজিকা যে দুরাসদা, তালৰত্থুসমূপমা॥ পণ্ডুপলাসো পুথুসিলা, সীসচ্ছিন্নোৰ সো নরো। তালোৰ মত্থকচ্ছিন্নো, অৰিরুল়্হী ভৰন্তি তে॥ তেৰীসতি সঙ্ঘাদিসেসা, দ্ৰে অনিযতা। দ্ৰে চত্তারীস নিস্সগ্গিযা। অট্ঠাসীতিসতং পাচিত্তিযা, দ্ৰাদস পাটিদেসনীযা॥ পঞ্চসত্ততি সেখিযা, তীহি সমথেহি সম্মন্তি। সম্মুখা চ পটিঞ্ঞায, তিণৰত্থারকেন চ॥ দ্ৰে উপোসথা দ্ৰে পৰারণা। চত্তারি কম্মানি জিনেন দেসিতা। পঞ্চেৰ উদ্দেসা চতুরো ভৰন্তি। অনঞ্ঞথা আপত্তিক্খন্ধা চ ভৰন্তি সত্ত॥ অধিকরণানি চত্তারি সত্তহি সমথেহি সম্মন্তি। দ্ৰীহি চতূহি তীহি কিচ্চং একেন সম্মতি॥ ৫. পারাজিকাদিআপত্তি ৩৩৯. ‘পারাজিক’ন্তি যং ৰুত্তং, তং সুণোহি যথাতথং। চুতো পরদ্ধো ভট্ঠো চ, সদ্ধম্মা হি নিরঙ্কতো। সংৰাসোপি তহিং নত্থি, তেনেতং ইতি ৰুচ্চতি॥ ‘সঙ্ঘাদিসেসো’তি যং ৰুত্তং, তং সুণোহি যথাতথং। সঙ্ঘোৰ দেতি পরিৰাসং, মূলায পটিকস্সতি। মানত্তং দেতি অব্ভেতি, তেনেতং ইতি ৰুচ্চতি॥ ‘অনিযতো’তি যং ৰুত্তং, তং সুণোহি যথাতথং। অনিযতো ন নিযতো, অনেকংসিকতং পদং। তিণ্ণমঞ্ঞতরং ঠানং, ‘অনিযতো’তি পৰুচ্চতি॥ ‘থুল্লচ্চয’ন্তি যং ৰুত্তং, তং সুণোহি যথাতথং। একস্স মূলে যো দেসেতি, যো চ তং পটিগণ্হতি। অচ্চযো তেন সমো নত্থি, তেনেতং ইতি ৰুচ্চতি॥ ‘নিস্সগ্গিয’ন্তি যং ৰুত্তং, তং সুণোহি যথাতথং। সঙ্ঘমজ্ঝে গণমজ্ঝে, একস্সেৰ চ একতো। নিস্সজ্জিত্ৰান দেসেতি, তেনেতং ইতি ৰুচ্চতি॥ ‘পাচিত্তিয’ন্তি যং ৰুত্তং, তং সুণোহি যথাতথং। পাতেতি কুসলং ধম্মং, অরিযমগ্গং অপরজ্ঝতি। চিত্তসংমোহনট্ঠানং, তেনেতং ইতি ৰুচ্চতি॥ ‘পাটিদেসনীয’ন্তি যং ৰুত্তং, তং সুণোহি যথাতথং। ভিক্খু অঞ্ঞাতকো সন্তো, কিচ্ছা লদ্ধায ভোজনং। সামং গহেত্ৰা ভুঞ্জেয্য, ‘গারয্হ’ন্তি পৰুচ্চতি॥ নিমন্তনাসু ভুঞ্জন্তা ছন্দায, ৰোসাসতি তত্থ ভিক্খুনিং। অনিৰারেত্ৰা তহিং ভুঞ্জে, গারয্হন্তি পৰুচ্চতি॥ সদ্ধাচিত্তং কুলং গন্ত্ৰা, অপ্পভোগং অনাল়িযং [অনাল়্হিযং (সী॰ স্যা॰)]। অগিলানো তহিং ভুঞ্জে, গারয্হন্তি পৰুচ্চতি॥ যো চে অরঞ্ঞে ৰিহরন্তো, সাসঙ্কে সভযানকে। অৰিদিতং তহিং ভুঞ্জে, গারয্হন্তি পৰুচ্চতি॥ ভিক্খুনী অঞ্ঞাতিকা সন্তা, যং পরেসং মমাযিতং। সপ্পি তেলং মধুং ফাণিতং, মচ্ছমংসং অথো খীরং। দধিং সযং ৰিঞ্ঞাপেয্য ভিক্খুনী, গারয্হপত্তা সুগতস্স সাসনে॥ ‘দুক্কট’ন্তি যং ৰুত্তং, তং সুণোহি যথাতথং। অপরদ্ধং ৰিরদ্ধঞ্চ, খলিতং যঞ্চ দুক্কটং॥ যং মনুস্সো করে পাপং, আৰি ৰা যদি ৰা রহো। ‘দুক্কট’ন্তি পৰেদেন্তি, তেনেতং ইতি ৰুচ্চতি॥ ‘দুব্ভাসিত’ন্তি যং ৰুত্তং, তং সুণোহি যথাতথং। দুব্ভাসিতং দুরাভট্ঠং, সংকিলিট্ঠঞ্চ যং পদং। যঞ্চ ৰিঞ্ঞূ গরহন্তি, তেনেতং ইতি ৰুচ্চতি॥ ‘সেখিয’ন্তি যং ৰুত্তং, তং সুণোহি যথাতথং। সেক্খস্স সিক্খমানস্স, উজুমগ্গানুসারিনো॥ আদি চেতং চরণঞ্চ, মুখং সঞ্ঞমসংৰরো। সিক্খা এতাদিসী নত্থি, তেনেতং ইতি ৰুচ্চতি॥ [উদা॰ ৪৫ উদানেপি] ছন্নমতিৰস্সতি , ৰিৰটং নাতিৰস্সতি। তস্মা ছন্নং ৰিৰরেথ, এৰং তং নাতিৰস্সতি॥ গতি মিগানং পৰনং, আকাসো পক্খিনং গতি। ৰিভৰো গতি ধম্মানং, নিব্বানং অরহতো গতীতি॥ গাথাসঙ্গণিকং। তস্সুদ্দানং – সত্তনগরেসু পঞ্ঞত্তা, ৰিপত্তি চতুরোপি চ। ভিক্খূনং ভিক্খুনীনঞ্চ, সাধারণা অসাধারণা। সাসনং অনুগ্গহায, গাথাসঙ্গণিকং ইদন্তি॥ গাথাসঙ্গণিকং নিট্ঠিতং। |
Copyright © 2011 Bangladesh Buddhist. All rights reserved |