৬. পাসাদিকসুত্তং
১৬৪. এৰং মে সুতং – একং সমযং ভগৰা সক্কেসু ৰিহরতি ৰেধঞ্ঞা নাম সক্যা, তেসং অম্বৰনে পাসাদে। নিগণ্ঠনাটপুত্তকালঙ্কিরিযা তেন খো পন সমযেন নিগণ্ঠো নাটপুত্তো [নাথপুত্তো (সী॰ পী॰)] পাৰাযং অধুনাকালঙ্কতো হোতি। তস্স কালঙ্কিরিযায ভিন্না নিগণ্ঠা দ্ৰেধিকজাতা ভণ্ডনজাতা কলহজাতা ৰিৰাদাপন্না অঞ্ঞমঞ্ঞং মুখসত্তীহি ৰিতুদন্তা ৰিহরন্তি – ‘‘ন ত্ৰং ইমং ধম্মৰিনযং আজানাসি, অহং ইমং ধম্মৰিনযং আজানামি, কিং ত্ৰং ইমং ধম্মৰিনযং আজানিস্সসি? মিচ্ছাপটিপন্নো ত্ৰমসি, অহমস্মি সম্মাপটিপন্নো। সহিতং মে, অসহিতং তে। পুরেৰচনীযং পচ্ছা অৰচ, পচ্ছাৰচনীযং পুরে অৰচ। অধিচিণ্ণং তে ৰিপরাৰত্তং, আরোপিতো তে ৰাদো, নিগ্গহিতো ত্ৰমসি, চর ৰাদপ্পমোক্খায, নিব্বেঠেহি ৰা সচে পহোসী’’তি। ৰধোযেৰ খো [ৰধোযেৰেকো (ক॰)] মঞ্ঞে নিগণ্ঠেসু নাটপুত্তিযেসু ৰত্ততি [অনুৰত্ততি (স্যা॰ ক॰)]। যেপি নিগণ্ঠস্স নাটপুত্তস্স সাৰকা গিহী ওদাতৰসনা , তেপি [তে তেসু (ক॰)] নিগণ্ঠেসু নাটপুত্তিযেসু নিব্বিন্নরূপা [নিব্বিন্দরূপা (ক॰)] ৰিরত্তরূপা পটিৰানরূপা, যথা তং দুরক্খাতে ধম্মৰিনযে দুপ্পৰেদিতে অনিয্যানিকে অনুপসমসংৰত্তনিকে অসম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতে ভিন্নথূপে অপ্পটিসরণে। ১৬৫. অথ খো চুন্দো সমণুদ্দেসো পাৰাযং ৰস্সংৰুট্ঠো [ৰস্সংৰুত্থো (সী॰ স্যা॰ পী॰)] যেন সামগামো, যেনাযস্মা আনন্দো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং আনন্দং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নো খো চুন্দো সমণুদ্দেসো আযস্মন্তং আনন্দং এতদৰোচ – ‘‘নিগণ্ঠো, ভন্তে, নাটপুত্তো পাৰাযং অধুনাকালঙ্কতো। তস্স কালঙ্কিরিযায ভিন্না নিগণ্ঠা দ্ৰেধিকজাতা…পে॰… ভিন্নথূপে অপ্পটিসরণে’’তি। এৰং ৰুত্তে, আযস্মা আনন্দো চুন্দং সমণুদ্দেসং এতদৰোচ – ‘‘অত্থি খো ইদং, আৰুসো চুন্দ, কথাপাভতং ভগৰন্তং দস্সনায। আযামাৰুসো চুন্দ, যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমিস্সাম; উপসঙ্কমিত্ৰা এতমত্থং ভগৰতো আরোচেস্সামা’’তি [আরোচেয্যামাতি (স্যা॰)]। ‘‘এৰং, ভন্তে’’তি খো চুন্দো সমণুদ্দেসো আযস্মতো আনন্দস্স পচ্চস্সোসি। অথ খো আযস্মা চ আনন্দো চুন্দো চ সমণুদ্দেসো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদিংসু। একমন্তং নিসিন্নো খো আযস্মা আনন্দো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘অযং, ভন্তে, চুন্দো সমণুদ্দেসো এৰমাহ, ‘নিগণ্ঠো, ভন্তে, নাটপুত্তো পাৰাযং অধুনাকালঙ্কতো, তস্স কালঙ্কিরিযায ভিন্না নিগণ্ঠা…পে॰… ভিন্নথূপে অপ্পটিসরণে’’’তি। অসম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতধম্মৰিনযো ১৬৬. ‘‘এৰং হেতং, চুন্দ, হোতি দুরক্খাতে ধম্মৰিনযে দুপ্পৰেদিতে অনিয্যানিকে অনুপসমসংৰত্তনিকে অসম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতে। ইধ, চুন্দ, সত্থা চ হোতি অসম্মাসম্বুদ্ধো, ধম্মো চ দুরক্খাতো দুপ্পৰেদিতো অনিয্যানিকো অনুপসমসংৰত্তনিকো অসম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো, সাৰকো চ তস্মিং ধম্মে ন ধম্মানুধম্মপ্পটিপন্নো ৰিহরতি ন সামীচিপ্পটিপন্নো ন অনুধম্মচারী, ৰোক্কম্ম চ তম্হা ধম্মা ৰত্ততি। সো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘তস্স তে, আৰুসো, লাভা, তস্স তে সুলদ্ধং, সত্থা চ তে অসম্মাসম্বুদ্ধো, ধম্মো চ দুরক্খাতো দুপ্পৰেদিতো অনিয্যানিকো অনুপসমসংৰত্তনিকো অসম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো। ত্ৰঞ্চ তস্মিং ধম্মে ন ধম্মানুধম্মপ্পটিপন্নো ৰিহরসি, ন সামীচিপ্পটিপন্নো, ন অনুধম্মচারী, ৰোক্কম্ম চ তম্হা ধম্মা ৰত্তসী’তি। ইতি খো, চুন্দ, সত্থাপি তত্থ গারয্হো, ধম্মোপি তত্থ গারয্হো, সাৰকো চ তত্থ এৰং পাসংসো। যো খো, চুন্দ, এৰরূপং সাৰকং এৰং ৰদেয্য – ‘এতাযস্মা তথা পটিপজ্জতু, যথা তে সত্থারা ধম্মো দেসিতো পঞ্ঞত্তো’তি। যো চ সমাদপেতি [সমাদাপেতি (সী॰ ট্ঠ॰)], যঞ্চ সমাদপেতি, যো চ সমাদপিতো [সমাদাপিতো (সী॰ ট্ঠ॰)] তথত্তায পটিপজ্জতি। সব্বে তে বহুং অপুঞ্ঞং পসৰন্তি। তং কিস্স হেতু? এৰং হেতং, চুন্দ, হোতি দুরক্খাতে ধম্মৰিনযে দুপ্পৰেদিতে অনিয্যানিকে অনুপসমসংৰত্তনিকে অসম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতে। ১৬৭. ‘‘ইধ পন, চুন্দ, সত্থা চ হোতি অসম্মাসম্বুদ্ধো, ধম্মো চ দুরক্খাতো দুপ্পৰেদিতো অনিয্যানিকো অনুপসমসংৰত্তনিকো অসম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো, সাৰকো চ তস্মিং ধম্মেধম্মানুধম্মপ্পটিপন্নো ৰিহরতি সামীচিপ্পটিপন্নো অনুধম্মচারী, সমাদায তং ধম্মং ৰত্ততি। সো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘তস্স তে, আৰুসো, অলাভা, তস্স তে দুল্লদ্ধং, সত্থা চ তে অসম্মাসম্বুদ্ধো , ধম্মো চ দুরক্খাতো দুপ্পৰেদিতো অনিয্যানিকো অনুপসমসংৰত্তনিকো অসম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো। ত্ৰঞ্চ তস্মিং ধম্মে ধম্মানুধম্মপ্পটিপন্নো ৰিহরসি সামীচিপ্পটিপন্নো অনুধম্মচারী, সমাদায তং ধম্মং ৰত্তসী’তি। ইতি খো, চুন্দ, সত্থাপি তত্থ গারয্হো, ধম্মোপি তত্থ গারয্হো, সাৰকোপি তত্থ এৰং গারয্হো। যো খো, চুন্দ, এৰরূপং সাৰকং এৰং ৰদেয্য – ‘অদ্ধাযস্মা ঞাযপ্পটিপন্নো ঞাযমারাধেস্সতী’তি। যো চ পসংসতি, যঞ্চ পসংসতি, যো চ পসংসিতো ভিয্যোসো মত্তায ৰীরিযং আরভতি। সব্বে তে বহুং অপুঞ্ঞং পসৰন্তি। তং কিস্স হেতু? এৰঞ্হেতং, চুন্দ, হোতি দুরক্খাতে ধম্মৰিনযে দুপ্পৰেদিতে অনিয্যানিকে অনুপসমসংৰত্তনিকে অসম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতে। সম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতধম্মৰিনযো ১৬৮. ‘‘ইধ পন, চুন্দ, সত্থা চ হোতি সম্মাসম্বুদ্ধো, ধম্মো চ স্ৰাক্খাতো সুপ্পৰেদিতো নিয্যানিকো উপসমসংৰত্তনিকো সম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো, সাৰকো চ তস্মিং ধম্মে ন ধম্মানুধম্মপ্পটিপন্নো ৰিহরতি, ন সামীচিপ্পটিপন্নো, ন অনুধম্মচারী, ৰোক্কম্ম চ তম্হা ধম্মা ৰত্ততি। সো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘তস্স তে, আৰুসো, অলাভা, তস্স তে দুল্লদ্ধং, সত্থা চ তে সম্মাসম্বুদ্ধো, ধম্মো চ স্ৰাক্খাতো সুপ্পৰেদিতো নিয্যানিকো উপসমসংৰত্তনিকো সম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো। ত্ৰঞ্চ তস্মিং ধম্মে ন ধম্মানুধম্মপ্পটিপন্নো ৰিহরসি, ন সামীচিপ্পটিপন্নো, ন অনুধম্মচারী, ৰোক্কম্ম চ তম্হা ধম্মা ৰত্তসী’তি। ইতি খো, চুন্দ, সত্থাপি তত্থ পাসংসো, ধম্মোপি তত্থ পাসংসো, সাৰকো চ তত্থ এৰং গারয্হো। যো খো, চুন্দ, এৰরূপং সাৰকং এৰং ৰদেয্য – ‘এতাযস্মা তথা পটিপজ্জতু যথা তে সত্থারা ধম্মো দেসিতো পঞ্ঞত্তো’তি। যো চ সমাদপেতি, যঞ্চ সমাদপেতি, যো চ সমাদপিতো তথত্তায পটিপজ্জতি। সব্বে তে বহুং পুঞ্ঞং পসৰন্তি। তং কিস্স হেতু? এৰঞ্হেতং , চুন্দ, হোতি স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে সুপ্পৰেদিতে নিয্যানিকে উপসমসংৰত্তনিকে সম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতে। ১৬৯. ‘‘ইধ পন, চুন্দ, সত্থা চ হোতি সম্মাসম্বুদ্ধো, ধম্মো চ স্ৰাক্খাতো সুপ্পৰেদিতো নিয্যানিকো উপসমসংৰত্তনিকো সম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো, সাৰকো চ তস্মিং ধম্মে ধম্মানুধম্মপ্পটিপন্নো ৰিহরতি সামীচিপ্পটিপন্নো অনুধম্মচারী, সমাদায তং ধম্মং ৰত্ততি। সো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘তস্স তে, আৰুসো, লাভা, তস্স তে সুলদ্ধং, সত্থা চ তে[সত্থা চ তে অরহং (স্যা॰)] সম্মাসম্বুদ্ধো , ধম্মো চ স্ৰাক্খাতো সুপ্পৰেদিতো নিয্যানিকো উপসমসংৰত্তনিকো সম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো। ত্ৰঞ্চ তস্মিং ধম্মে ধম্মানুধম্মপ্পটিপন্নো ৰিহরসি সামীচিপ্পটিপন্নো অনুধম্মচারী, সমাদায তং ধম্মং ৰত্তসী’তি। ইতি খো, চুন্দ, সত্থাপি তত্থ পাসংসো, ধম্মোপি তত্থ পাসংসো, সাৰকোপি তত্থ এৰং পাসংসো। যো খো, চুন্দ, এৰরূপং সাৰকং এৰং ৰদেয্য – ‘অদ্ধাযস্মা ঞাযপ্পটিপন্নো ঞাযমারাধেস্সতী’তি। যো চ পসংসতি, যঞ্চ পসংসতি, যো চ পসংসিতো [পসত্থো (স্যা॰)] ভিয্যোসো মত্তায ৰীরিযং আরভতি। সব্বে তে বহুং পুঞ্ঞং পসৰন্তি। তং কিস্স হেতু? এৰঞ্হেতং, চুন্দ, হোতি স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে সুপ্পৰেদিতে নিয্যানিকে উপসমসংৰত্তনিকে সম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতে। সাৰকানুতপ্পসত্থু ১৭০. ‘‘ইধ পন, চুন্দ, সত্থা চ লোকে উদপাদি অরহং সম্মাসম্বুদ্ধো, ধম্মো চ স্ৰাক্খাতো সুপ্পৰেদিতো নিয্যানিকো উপসমসংৰত্তনিকো সম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো, অৰিঞ্ঞাপিতত্থা চস্স হোন্তি সাৰকা সদ্ধম্মে, ন চ তেসং কেৰলং পরিপূরং ব্রহ্মচরিযং আৰিকতং হোতি উত্তানীকতং সব্বসঙ্গাহপদকতং সপ্পাটিহীরকতং যাৰ দেৰমনুস্সেহি সুপ্পকাসিতং। অথ নেসং সত্থুনো অন্তরধানং হোতি। এৰরূপো খো, চুন্দ, সত্থা সাৰকানং কালঙ্কতো অনুতপ্পো হোতি। তং কিস্স হেতু? সত্থা চ নো লোকে উদপাদি অরহং সম্মাসম্বুদ্ধো, ধম্মো চ স্ৰাক্খাতো সুপ্পৰেদিতো নিয্যানিকো উপসমসংৰত্তনিকো সম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো, অৰিঞ্ঞাপিতত্থা চম্হ সদ্ধম্মে, ন চ নো কেৰলং পরিপূরং ব্রহ্মচরিযং আৰিকতং হোতিউত্তানীকতং সব্বসঙ্গাহপদকতং সপ্পাটিহীরকতং যাৰ দেৰমনুস্সেহি সুপ্পকাসিতং। অথ নো সত্থুনো অন্তরধানং হোতীতি। এৰরূপো খো, চুন্দ, সত্থা সাৰকানং কালঙ্কতো অনুতপ্পো হোতি। সাৰকাননুতপ্পসত্থু ১৭১. ‘‘ইধ পন, চুন্দ, সত্থা চ লোকে উদপাদি অরহং সম্মাসম্বুদ্ধো। ধম্মো চ স্ৰাক্খাতো সুপ্পৰেদিতো নিয্যানিকো উপসমসংৰত্তনিকো সম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো। ৰিঞ্ঞাপিতত্থা চস্স হোন্তি সাৰকা সদ্ধম্মে, কেৰলঞ্চ তেসং পরিপূরং ব্রহ্মচরিযং আৰিকতং হোতি উত্তানীকতং সব্বসঙ্গাহপদকতং সপ্পাটিহীরকতং যাৰ দেৰমনুস্সেহি সুপ্পকাসিতং। অথ নেসং সত্থুনো অন্তরধানং হোতি। এৰরূপো খো, চুন্দ, সত্থা সাৰকানং কালঙ্কতো অননুতপ্পো হোতি । তং কিস্স হেতু? সত্থা চ নো লোকে উদপাদি অরহং সম্মাসম্বুদ্ধো। ধম্মো চ স্ৰাক্খাতো সুপ্পৰেদিতো নিয্যানিকো উপসমসংৰত্তনিকো সম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো। ৰিঞ্ঞাপিতত্থা চম্হ সদ্ধম্মে, কেৰলঞ্চ নো পরিপূরং ব্রহ্মচরিযং আৰিকতং হোতি উত্তানীকতং সব্বসঙ্গাহপদকতং সপ্পাটিহীরকতং যাৰ দেৰমনুস্সেহি সুপ্পকাসিতং । অথ নো সত্থুনো অন্তরধানং হোতীতি। এৰরূপো খো, চুন্দ, সত্থা সাৰকানং কালঙ্কতো অননুতপ্পো হোতি। ব্রহ্মচরিযঅপরিপূরাদিকথা ১৭২. ‘‘এতেহি চেপি, চুন্দ, অঙ্গেহি সমন্নাগতং ব্রহ্মচরিযং হোতি, নো চ খো সত্থা হোতি থেরো রত্তঞ্ঞূ চিরপব্বজিতো অদ্ধগতো ৰযোঅনুপ্পত্তো। এৰং তং ব্রহ্মচরিযং অপরিপূরং হোতি তেনঙ্গেন। ‘‘যতো চ খো, চুন্দ, এতেহি চেৰ অঙ্গেহি সমন্নাগতং ব্রহ্মচরিযং হোতি, সত্থা চ হোতি থেরো রত্তঞ্ঞূ চিরপব্বজিতো অদ্ধগতো ৰযোঅনুপ্পত্তো। এৰং তং ব্রহ্মচরিযং পরিপূরং হোতি তেনঙ্গেন। ১৭৩. ‘‘এতেহি চেপি, চুন্দ, অঙ্গেহি সমন্নাগতং ব্রহ্মচরিযং হোতি, সত্থা চ হোতি থেরো রত্তঞ্ঞূ চিরপব্বজিতো অদ্ধগতো ৰযোঅনুপ্পত্তো , নো চ খ্ৰস্স থেরা ভিক্খূ সাৰকা হোন্তি ৰিযত্তা ৰিনীতা ৰিসারদা পত্তযোগক্খেমা। অলং সমক্খাতুং সদ্ধম্মস্স, অলং উপ্পন্নং পরপ্পৰাদং সহধম্মেহি সুনিগ্গহিতং নিগ্গহেত্ৰা সপ্পাটিহারিযং ধম্মং দেসেতুং। এৰং তং ব্রহ্মচরিযং অপরিপূরং হোতি তেনঙ্গেন। ‘‘যতো চ খো, চুন্দ, এতেহি চেৰ অঙ্গেহি সমন্নাগতং ব্রহ্মচরিযং হোতি, সত্থা চ হোতি থেরো রত্তঞ্ঞূ চিরপব্বজিতো অদ্ধগতো ৰযোঅনুপ্পত্তো, থেরা চস্স ভিক্খূ সাৰকা হোন্তি ৰিযত্তা ৰিনীতা ৰিসারদা পত্তযোগক্খেমা। অলং সমক্খাতুং সদ্ধম্মস্স, অলং উপ্পন্নং পরপ্পৰাদং সহধম্মেহি সুনিগ্গহিতং নিগ্গহেত্ৰা সপ্পাটিহারিযং ধম্মং দেসেতুং। এৰং তং ব্রহ্মচরিযং পরিপূরং হোতি তেনঙ্গেন। ১৭৪. ‘‘এতেহি চেপি, চুন্দ, অঙ্গেহি সমন্নাগতং ব্রহ্মচরিযং হোতি, সত্থা চ হোতি থেরো রত্তঞ্ঞূ চিরপব্বজিতো অদ্ধগতো ৰযোঅনুপ্পত্তো, থেরা চস্স ভিক্খূ সাৰকা হোন্তি ৰিযত্তা ৰিনীতা ৰিসারদা পত্তযোগক্খেমা। অলং সমক্খাতুং সদ্ধম্মস্স, অলং উপ্পন্নং পরপ্পৰাদং সহধম্মেহি সুনিগ্গহিতং নিগ্গহেত্ৰা সপ্পাটিহারিযং ধম্মং দেসেতুং। নো চ খ্ৰস্স মজ্ঝিমা ভিক্খূ সাৰকা হোন্তি…পে॰… মজ্ঝিমা চস্স ভিক্খূ সাৰকা হোন্তি, নো চ খ্ৰস্স নৰা ভিক্খূ সাৰকা হোন্তি…পে॰… নৰা চস্স ভিক্খূ সাৰকা হোন্তি, নো চ খ্ৰস্স থেরা ভিক্খুনিযো সাৰিকা হোন্তি…পে॰… থেরা চস্স ভিক্খুনিযো সাৰিকা হোন্তি, নো চ খ্ৰস্স মজ্ঝিমা ভিক্খুনিযো সাৰিকা হোন্তি…পে॰… মজ্ঝিমা চস্স ভিক্খুনিযো সাৰিকা হোন্তি , নো চ খ্ৰস্স নৰা ভিক্খুনিযো সাৰিকা হোন্তি…পে॰… নৰা চস্স ভিক্খুনিযো সাৰিকা হোন্তি, নো চ খ্ৰস্স উপাসকা সাৰকা হোন্তি গিহী ওদাতৰসনা ব্রহ্মচারিনো…পে॰… উপাসকা চস্স সাৰকা হোন্তি গিহী ওদাতৰসনা ব্রহ্মচারিনো, নো চ খ্ৰস্স উপাসকা সাৰকা হোন্তি গিহী ওদাতৰসনা কামভোগিনো…পে॰… উপাসকা চস্স সাৰকা হোন্তি গিহী ওদাতৰসনা কামভোগিনো, নো চ খ্ৰস্স উপাসিকা সাৰিকা হোন্তি গিহিনিযো ওদাতৰসনা ব্রহ্মচারিনিযো…পে॰… উপাসিকা চস্স সাৰিকা হোন্তি গিহিনিযো ওদাতৰসনা ব্রহ্মচারিনিযো, নো চ খ্ৰস্স উপাসিকা সাৰিকা হোন্তি গিহিনিযো ওদাতৰসনা কামভোগিনিযো…পে॰… উপাসিকা চস্স সাৰিকা হোন্তি গিহিনিযো ওদাতৰসনা কামভোগিনিযো, নো চ খ্ৰস্স ব্রহ্মচরিযং হোতি ইদ্ধঞ্চেৰ ফীতঞ্চ ৰিত্থারিকং বাহুজঞ্ঞং পুথুভূতং যাৰ দেৰমনুস্সেহি সুপ্পকাসিতং…পে॰… ব্রহ্মচরিযঞ্চস্স হোতি ইদ্ধঞ্চেৰ ফীতঞ্চ ৰিত্থারিকং বাহুজঞ্ঞং পুথুভূতং যাৰ দেৰমনুস্সেহি সুপ্পকাসিতং, নো চ খো লাভগ্গযসগ্গপ্পত্তং। এৰং তং ব্রহ্মচরিযং অপরিপূরং হোতি তেনঙ্গেন। ‘‘যতো চ খো, চুন্দ, এতেহি চেৰ অঙ্গেহি সমন্নাগতং ব্রহ্মচরিযং হোতি, সত্থা চ হোতি থেরো রত্তঞ্ঞূ চিরপব্বজিতো অদ্ধগতো ৰযোঅনুপ্পত্তো, থেরা চস্স ভিক্খূ সাৰকা হোন্তি ৰিযত্তা ৰিনীতা ৰিসারদা পত্তযোগক্খেমা। অলং সমক্খাতুং সদ্ধম্মস্স, অলং উপ্পন্নং পরপ্পৰাদং সহধম্মেহি সুনিগ্গহিতং নিগ্গহেত্ৰা সপ্পাটিহারিযং ধম্মং দেসেতুং। মজ্ঝিমা চস্স ভিক্খূ সাৰকা হোন্তি…পে॰… নৰা চস্স ভিক্খূ সাৰকা হোন্তি…পে॰… থেরা চস্স ভিক্খুনিযো সাৰিকা হোন্তি…পে॰… মজ্ঝিমা চস্স ভিক্খুনিযো সাৰিকা হোন্তি…পে॰… নৰা চস্স ভিক্খুনিযো সাৰিকা হোন্তি…পে॰… উপাসকা চস্স সাৰকা হোন্তি…পে॰… গিহী ওদাতৰসনা ব্রহ্মচারিনো । উপাসকা চস্স সাৰকা হোন্তি গিহী ওদাতৰসনা কামভোগিনো…পে॰… উপাসিকা চস্স সাৰিকা হোন্তি গিহিনিযো ওদাতৰসনা ব্রহ্মচারিনিযো…পে॰… উপাসিকা চস্স সাৰিকা হোন্তি গিহিনিযো ওদাতৰসনা কামভোগিনিযো…পে॰… ব্রহ্মচরিযঞ্চস্স হোতি ইদ্ধঞ্চেৰ ফীতঞ্চ ৰিত্থারিকং বাহুজঞ্ঞং পুথুভূতং যাৰ দেৰমনুস্সেহি সুপ্পকাসিতং, লাভগ্গপ্পত্তঞ্চ যসগ্গপ্পত্তঞ্চ। এৰং তং ব্রহ্মচরিযং পরিপূরং হোতি তেনঙ্গেন। ১৭৫. ‘‘অহং খো পন, চুন্দ, এতরহি সত্থা লোকে উপ্পন্নো অরহং সম্মাসম্বুদ্ধো। ধম্মো চ স্ৰাক্খাতো সুপ্পৰেদিতো নিয্যানিকো উপসমসংৰত্তনিকো সম্মাসম্বুদ্ধপ্পৰেদিতো। ৰিঞ্ঞাপিতত্থা চ মে সাৰকা সদ্ধম্মে, কেৰলঞ্চ তেসং পরিপূরং ব্রহ্মচরিযং আৰিকতং উত্তানীকতং সব্বসঙ্গাহপদকতং সপ্পাটিহীরকতং যাৰ দেৰমনুস্সেহি সুপ্পকাসিতং। অহং খো পন, চুন্দ, এতরহি সত্থা থেরো রত্তঞ্ঞূ চিরপব্বজিতো অদ্ধগতো ৰযোঅনুপ্পত্তো। ‘‘সন্তি খো পন মে, চুন্দ, এতরহি থেরা ভিক্খূ সাৰকা হোন্তি ৰিযত্তা ৰিনীতা ৰিসারদা পত্তযোগক্খেমা। অলং সমক্খাতুং সদ্ধম্মস্স, অলং উপ্পন্নং পরপ্পৰাদং সহধম্মেহি সুনিগ্গহিতং নিগ্গহেত্ৰা সপ্পাটিহারিযং ধম্মং দেসেতুং। সন্তি খো পন মে, চুন্দ , এতরহি মজ্ঝিমা ভিক্খূ সাৰকা…পে॰… সন্তি খো পন মে, চুন্দ, এতরহি নৰা ভিক্খূ সাৰকা…পে॰… সন্তি খো পন মে, চুন্দ, এতরহি থেরা ভিক্খুনিযো সাৰিকা…পে॰… সন্তি খো পন মে, চুন্দ, এতরহি মজ্ঝিমা ভিক্খুনিযো সাৰিকা…পে॰… সন্তি খো পন মে, চুন্দ, এতরহি নৰা ভিক্খুনিযো সাৰিকা…পে॰… সন্তি খো পন মে, চুন্দ, এতরহি উপাসকা সাৰকা গিহী ওদাতৰসনা ব্রহ্মচারিনো…পে॰… সন্তি খো পন মে, চুন্দ, এতরহি উপাসকা সাৰকা গিহী ওদাতৰসনা কামভোগিনো…পে॰… সন্তি খো পন মে, চুন্দ, এতরহি উপাসিকা সাৰিকা গিহিনিযো ওদাতৰসনা ব্রহ্মচারিনিযো…পে॰… সন্তি খো পন মে, চুন্দ, এতরহি উপাসিকা সাৰিকা গিহিনিযো ওদাতৰসনা কামভোগিনিযো…পে॰… এতরহি খো পন মে, চুন্দ, ব্রহ্মচরিযং ইদ্ধঞ্চেৰ ফীতঞ্চ ৰিত্থারিকং বাহুজঞ্ঞং পুথুভূতং যাৰ দেৰমনুস্সেহি সুপ্পকাসিতং। ১৭৬. ‘‘যাৰতা খো, চুন্দ, এতরহি সত্থারো লোকে উপ্পন্না, নাহং, চুন্দ, অঞ্ঞং একসত্থারম্পি সমনুপস্সামি এৰংলাভগ্গযসগ্গপ্পত্তং যথরিৰাহং। যাৰতা খো পন, চুন্দ, এতরহি সঙ্ঘো ৰা গণো ৰা লোকে উপ্পন্নো; নাহং, চুন্দ, অঞ্ঞং একং সংঘম্পি সমনুপস্সামি এৰংলাভগ্গযসগ্গপ্পত্তং যথরিৰাযং, চুন্দ, ভিক্খুসঙ্ঘো। যং খো তং, চুন্দ, সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘সব্বাকারসম্পন্নং সব্বাকারপরিপূরং অনূনমনধিকং স্ৰাক্খাতং কেৰলং পরিপূরং ব্রহ্মচরিযং সুপ্পকাসিত’ন্তি। ইদমেৰ তং সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘সব্বাকারসম্পন্নং…পে॰… সুপ্পকাসিত’ন্তি। ‘‘উদকো [উদ্দকো (সী॰ স্যা॰ পী॰)] সুদং, চুন্দ, রামপুত্তো এৰং ৰাচং ভাসতি – ‘পস্সং ন পস্সতী’তি। কিঞ্চ পস্সং ন পস্সতীতি? খুরস্স সাধুনিসিতস্স তলমস্স পস্সতি, ধারঞ্চ খ্ৰস্স ন পস্সতি। ইদং ৰুচ্চতি – ‘পস্সং ন পস্সতী’তি। যং খো পনেতং, চুন্দ, উদকেন রামপুত্তেন ভাসিতং হীনং গম্মং পোথুজ্জনিকং অনরিযং অনত্থসংহিতং খুরমেৰ সন্ধায। যঞ্চ তং [যঞ্চেতং (স্যা॰ ক॰)], চুন্দ, সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘পস্সং ন পস্সতী’তি, ইদমেৰ তং [ইদমেৰেতং (ক॰)] সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘পস্সং ন পস্সতী’তি। কিঞ্চ পস্সং ন পস্সতীতি? এৰং সব্বাকারসম্পন্নং সব্বাকারপরিপূরং অনূনমনধিকং স্ৰাক্খাতং কেৰলং পরিপূরং ব্রহ্মচরিযং সুপ্পকাসিতন্তি, ইতি হেতং পস্সতি [সুপ্পকাসিতং, ইতি হেতং ন পস্সতীতি (স্যা॰ ক॰)]। ইদমেত্থ অপকড্ঢেয্য, এৰং তং পরিসুদ্ধতরং অস্সাতি, ইতি হেতং ন পস্সতি [ন পস্সতীতি (স্যা॰ ক॰)]। ইদমেত্থ উপকড্ঢেয্য, এৰং তং পরিপূরং [পরিসুদ্ধতরং (স্যা॰ ক॰), পরিপূরতরং (?)] অস্সাতি, ইতি হেতং ন পস্সতি। ইদং ৰুচ্চতি চুন্দ – ‘পস্সং ন পস্সতী’তি। যং খো তং, চুন্দ, সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘সব্বাকারসম্পন্নং…পে॰… ব্রহ্মচরিযং সুপ্পকাসিত’ন্তি। ইদমেৰ তং সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘সব্বাকারসম্পন্নং সব্বাকারপরিপূরং অনূনমনধিকং স্ৰাক্খাতং কেৰলং পরিপূরং ব্রহ্মচরিযং সুপ্পকাসিত’ন্তি। সঙ্গাযিতব্বধম্মো ১৭৭. তস্মাতিহ, চুন্দ, যে ৰো মযা ধম্মা অভিঞ্ঞা দেসিতা, তত্থ সব্বেহেৰ সঙ্গম্ম সমাগম্ম অত্থেন অত্থং ব্যঞ্জনেন ব্যঞ্জনং সঙ্গাযিতব্বং ন ৰিৰদিতব্বং, যথযিদং ব্রহ্মচরিযং অদ্ধনিযং অস্স চিরট্ঠিতিকং, তদস্স বহুজনহিতায বহুজনসুখায লোকানুকম্পায অত্থায হিতায সুখায দেৰমনুস্সানং। কতমে চ তে, চুন্দ , ধম্মা মযা অভিঞ্ঞা দেসিতা, যত্থ সব্বেহেৰ সঙ্গম্ম সমাগম্ম অত্থেন অত্থং ব্যঞ্জনেন ব্যঞ্জনং সঙ্গাযিতব্বং ন ৰিৰদিতব্বং, যথযিদং ব্রহ্মচরিযং অদ্ধনিযং অস্স চিরট্ঠিতিকং, তদস্স বহুজনহিতায বহুজনসুখায লোকানুকম্পায অত্থায হিতায সুখায দেৰমনুস্সানং? সেয্যথিদং – চত্তারো সতিপট্ঠানা, চত্তারো সম্মপ্পধানা, চত্তারো ইদ্ধিপাদা, পঞ্চিন্দ্রিযানি, পঞ্চ বলানি, সত্ত বোজ্ঝঙ্গা , অরিযো অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো। ইমে খো তে, চুন্দ, ধম্মা মযা অভিঞ্ঞা দেসিতা। যত্থ সব্বেহেৰ সঙ্গম্ম সমাগম্ম অত্থেন অত্থং ব্যঞ্জনেন ব্যঞ্জনং সঙ্গাযিতব্বং ন ৰিৰদিতব্বং, যথযিদং ব্রহ্মচরিযং অদ্ধনিযং অস্স চিরট্ঠিতিকং, তদস্স বহুজনহিতায বহুজনসুখায লোকানুকম্পায অত্থায হিতায সুখায দেৰমনুস্সানং। সঞ্ঞাপেতব্বৰিধি ১৭৮. ‘‘তেসঞ্চ ৰো, চুন্দ, সমগ্গানং সম্মোদমানানং অৰিৰদমানানং সিক্খতং [সিক্খিতব্বং (বহূসু)] অঞ্ঞতরো সব্রহ্মচারী সঙ্ঘে ধম্মং ভাসেয্য। তত্র চে তুম্হাকং এৰমস্স – ‘অযং খো আযস্মা অত্থঞ্চেৰ মিচ্ছা গণ্হাতি, ব্যঞ্জনানি চ মিচ্ছা রোপেতী’তি। তস্স নেৰ অভিনন্দিতব্বং ন পটিক্কোসিতব্বং, অনভিনন্দিত্ৰা অপ্পটিক্কোসিত্ৰা সো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘ইমস্স নু খো, আৰুসো, অত্থস্স ইমানি ৰা ব্যঞ্জনানি এতানি ৰা ব্যঞ্জনানি কতমানি ওপাযিকতরানি, ইমেসঞ্চ [ইমেসং ৰা (স্যা॰ পী॰ ক॰), ইমেসং (সী॰)]ব্যঞ্জনানং অযং ৰা অত্থো এসো ৰা অত্থো কতমো ওপাযিকতরো’তি ? সো চে এৰং ৰদেয্য – ‘ইমস্স খো, আৰুসো, অত্থস্স ইমানেৰ ব্যঞ্জনানি ওপাযিকতরানি, যা চেৰ[যঞ্চেৰ (সী॰ ক॰), টীকা ওলোকেতব্বা] এতানি; ইমেসঞ্চ [ইমেদং (সব্বত্থ)] ব্যঞ্জনানং অযমেৰ অত্থো ওপাযিকতরো, যা চেৰ [যঞ্চেৰ (সী॰ ক॰), টীকা ওলোকেতব্বা]এসো’তি। সো নেৰ উস্সাদেতব্বো ন অপসাদেতব্বো, অনুস্সাদেত্ৰা অনপসাদেত্ৰা স্ৰেৰ সাধুকং সঞ্ঞাপেতব্বো তস্স চ অত্থস্স তেসঞ্চ ব্যঞ্জনানং নিসন্তিযা। ১৭৯. ‘‘অপরোপি চে, চুন্দ, সব্রহ্মচারী সঙ্ঘে ধম্মং ভাসেয্য। তত্র চে তুম্হাকং এৰমস্স – ‘অযং খো আযস্মা অত্থঞ্হি খো মিচ্ছা গণ্হাতি ব্যঞ্জনানি সম্মা রোপেতী’তি। তস্স নেৰ অভিনন্দিতব্বং ন পটিক্কোসিতব্বং, অনভিনন্দিত্ৰা অপ্পটিক্কোসিত্ৰা সো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘ইমেসং নু খো, আৰুসো, ব্যঞ্জনানং অযং ৰা অত্থো এসো ৰা অত্থো কতমো ওপাযিকতরো’তি? সো চে এৰং ৰদেয্য – ‘ইমেসং খো, আৰুসো, ব্যঞ্জনানং অযমেৰ অত্থো ওপাযিকতরো, যা চেৰ এসো’তি। সো নেৰ উস্সাদেতব্বো ন অপসাদেতব্বো, অনুস্সাদেত্ৰা অনপসাদেত্ৰা স্ৰেৰ সাধুকং সঞ্ঞাপেতব্বো তস্সেৰ অত্থস্স নিসন্তিযা। ১৮০. ‘‘অপরোপি চে, চুন্দ, সব্রহ্মচারী সঙ্ঘে ধম্মং ভাসেয্য। তত্র চে তুম্হাকং এৰমস্স – ‘অযং খো আযস্মা অত্থঞ্হি খো সম্মা গণ্হাতি ব্যঞ্জনানি মিচ্ছা রোপেতী’তি। তস্স নেৰ অভিনন্দিতব্বং ন পটিক্কোসিতব্বং; অনভিনন্দিত্ৰা অপ্পটিক্কোসিত্ৰা সো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘ইমস্স নু খো, আৰুসো, অত্থস্স ইমানি ৰা ব্যঞ্জনানি এতানি ৰা ব্যঞ্জনানি কতমানি ওপাযিকতরানী’তি? সো চে এৰং ৰদেয্য – ‘ইমস্স খো, আৰুসো, অত্থস্স ইমানেৰ ব্যঞ্জনানি ওপযিকতরানি, যানি চেৰ এতানী’তি । সো নেৰ উস্সাদেতব্বো ন অপসাদেতব্বো; অনুস্সাদেত্ৰা অনপসাদেত্ৰা স্ৰেৰ সাধুকং সঞ্ঞাপেতব্বো তেসঞ্ঞেৰ ব্যঞ্জনানং নিসন্তিযা। ১৮১. ‘‘অপরোপি চে, চুন্দ, সব্রহ্মচারী সঙ্ঘে ধম্মং ভাসেয্য। তত্র চে তুম্হাকং এৰমস্স – ‘অযং খো আযস্মা অত্থঞ্চেৰ সম্মা গণ্হাতি ব্যঞ্জনানি চ সম্মা রোপেতী’তি। তস্স ‘সাধূ’তি ভাসিতং অভিনন্দিতব্বং অনুমোদিতব্বং; তস্স ‘সাধূ’তি ভাসিতং অভিনন্দিত্ৰা অনুমোদিত্ৰা সো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘লাভা নো আৰুসো, সুলদ্ধং নো আৰুসো, যে মযং আযস্মন্তং তাদিসং সব্রহ্মচারিং পস্সাম এৰং অত্থুপেতং ব্যঞ্জনুপেত’ন্তি। পচ্চযানুঞ্ঞাতকারণং ১৮২. ‘‘ন ৰো অহং, চুন্দ, দিট্ঠধম্মিকানংযেৰ আসৰানং সংৰরায ধম্মং দেসেমি। ন পনাহং, চুন্দ, সম্পরাযিকানংযেৰ আসৰানং পটিঘাতায ধম্মং দেসেমি। দিট্ঠধম্মিকানং চেৰাহং, চুন্দ, আসৰানং সংৰরায ধম্মং দেসেমি; সম্পরাযিকানঞ্চ আসৰানং পটিঘাতায। তস্মাতিহ, চুন্দ, যং ৰো মযা চীৰরং অনুঞ্ঞাতং, অলং ৰো তং – যাৰদেৰ সীতস্স পটিঘাতায, উণ্হস্স পটিঘাতায, ডংসমকসৰাতাতপসরীসপ [সিরিংসপ (স্যা॰)] সম্ফস্সানং পটিঘাতায, যাৰদেৰ হিরিকোপীনপটিচ্ছাদনত্থং। যো ৰো মযা পিণ্ডপাতো অনুঞ্ঞাতো, অলং ৰো সো যাৰদেৰ ইমস্স কাযস্স ঠিতিযা যাপনায ৰিহিংসূপরতিযা ব্রহ্মচরিযানুগ্গহায, ইতি পুরাণঞ্চ ৰেদনং পটিহঙ্খামি, নৰঞ্চ ৰেদনং ন উপ্পাদেস্সামি, যাত্রা চ মে ভৰিস্সতি অনৰজ্জতা চ ফাসুৰিহারো চ [চাতি (বহূসু)]। যং ৰো মযা সেনাসনং অনুঞ্ঞাতং, অলং ৰো তং যাৰদেৰ সীতস্স পটিঘাতায, উণ্হস্স পটিঘাতায, ডংসমকসৰাতাতপসরীসপসম্ফস্সানং পটিঘাতায, যাৰদেৰ উতুপরিস্সযৰিনোদন পটিসল্লানারামত্থং। যো ৰো মযা গিলানপচ্চযভেসজ্জ পরিক্খারো অনুঞ্ঞাতো, অলং ৰো সো যাৰদেৰ উপ্পন্নানং ৰেয্যাবাধিকানং ৰেদনানং পটিঘাতায অব্যাপজ্জপরমতায [অব্যাপজ্ঝপরমতাযাতি (সী॰ স্যা॰ পী॰), অব্যাবজ্ঝপরমতায (?)]। সুখল্লিকানুযোগো ১৮৩. ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘সুখল্লিকানুযোগমনুযুত্তা সমণা সক্যপুত্তিযা ৰিহরন্তী’তি। এৰংৰাদিনো [ৰদমানা (স্যা॰)], চুন্দ, অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘কতমো সো , আৰুসো, সুখল্লিকানুযোগো? সুখল্লিকানুযোগা হি বহূ অনেকৰিহিতা নানপ্পকারকা’তি। ‘‘চত্তারোমে, চুন্দ, সুখল্লিকানুযোগা হীনা গম্মা পোথুজ্জনিকা অনরিযা অনত্থসংহিতা ন নিব্বিদায ন ৰিরাগায ন নিরোধায ন উপসমায ন অভিঞ্ঞায ন সম্বোধায ন নিব্বানায সংৰত্তন্তি। কতমে চত্তারো? ‘‘ইধ, চুন্দ, একচ্চো বালো পাণে ৰধিত্ৰা ৰধিত্ৰা অত্তানং সুখেতি পীণেতি। অযং পঠমো সুখল্লিকানুযোগো। ‘‘পুন চপরং, চুন্দ, ইধেকচ্চো অদিন্নং আদিযিত্ৰা আদিযিত্ৰা অত্তানং সুখেতি পীণেতি। অযং দুতিযো সুখল্লিকানুযোগো। ‘‘পুন চপরং, চুন্দ, ইধেকচ্চো মুসা ভণিত্ৰা ভণিত্ৰা অত্তানং সুখেতি পীণেতি। অযং ততিযো সুখল্লিকানুযোগো। ‘‘পুন চপরং, চুন্দ, ইধেকচ্চো পঞ্চহি কামগুণেহি সমপ্পিতো সমঙ্গীভূতো পরিচারেতি। অযং চতুত্থো সুখল্লিকানুযোগো। ‘‘ইমে খো, চুন্দ, চত্তারো সুখল্লিকানুযোগা হীনা গম্মা পোথুজ্জনিকা অনরিযা অনত্থসংহিতা ন নিব্বিদায ন ৰিরাগায ন নিরোধায ন উপসমায ন অভিঞ্ঞায ন সম্বোধায ন নিব্বানায সংৰত্তন্তি। ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘‘ইমে চত্তারো সুখল্লিকানুযোগে অনুযুত্তা সমণা সক্যপুত্তিযা ৰিহরন্তী’তি। তে ৰো [তে (সী॰ পী॰)] ‘মাহেৰং’ তিস্সু ৰচনীযা। ন তে ৰো সম্মা ৰদমানা ৰদেয্যুং, অব্ভাচিক্খেয্যুং অসতা অভূতেন। ১৮৪. ‘‘চত্তারোমে, চুন্দ, সুখল্লিকানুযোগা একন্তনিব্বিদায ৰিরাগায নিরোধায উপসমায অভিঞ্ঞায সম্বোধায নিব্বানায সংৰত্তন্তি। কতমে চত্তারো? ‘‘ইধ , চুন্দ, ভিক্খু ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি ৰিৰিচ্চ অকুসলেহি ধম্মেহি সৰিতক্কং সৰিচারং ৰিৰেকজং পীতিসুখং পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। অযং পঠমো সুখল্লিকানুযোগো। ‘‘পুন চপরং, চুন্দ, ভিক্খু ৰিতক্কৰিচারানং ৰূপসমা…পে॰… দুতিযং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। অযং দুতিযো সুখল্লিকানুযোগো। ‘‘পুন চপরং, চুন্দ, ভিক্খু পীতিযা চ ৰিরাগা…পে॰… ততিযং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। অযং ততিযো সুখল্লিকানুযোগো। ‘‘পুন চপরং, চুন্দ, ভিক্খু সুখস্স চ পহানা দুক্খস্স চ পহানা…পে॰… চতুত্থং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। অযং চতুত্থো সুখল্লিকানুযোগো। ‘‘ইমে খো, চুন্দ, চত্তারো সুখল্লিকানুযোগা একন্তনিব্বিদায ৰিরাগায নিরোধায উপসমায অভিঞ্ঞায সম্বোধায নিব্বানায সংৰত্তন্তি। ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘‘ইমে চত্তারো সুখল্লিকানুযোগে অনুযুত্তা সমণা সক্যপুত্তিযা ৰিহরন্তী’তি। তে ৰো ‘এৰং’ তিস্সু ৰচনীযা। সম্মা তে ৰো ৰদমানা ৰদেয্যুং, ন তে ৰো অব্ভাচিক্খেয্যুং অসতা অভূতেন। সুখল্লিকানুযোগানিসংসো ১৮৫. ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি, যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘ইমে পনাৰুসো, চত্তারো সুখল্লিকানুযোগে অনুযুত্তানং ৰিহরতং কতি ফলানি কতানিসংসা পাটিকঙ্খা’তি? এৰংৰাদিনো, চুন্দ, অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘ইমে খো, আৰুসো, চত্তারো সুখল্লিকানুযোগে অনুযুত্তানং ৰিহরতং চত্তারি ফলানি চত্তারো আনিসংসা পাটিকঙ্খা। কতমে চত্তারো? ইধাৰুসো, ভিক্খু তিণ্ণং সংযোজনানং পরিক্খযা সোতাপন্নো হোতি অৰিনিপাতধম্মো নিযতো সম্বোধিপরাযণো। ইদং পঠমং ফলং, পঠমো আনিসংসো। পুন চপরং, আৰুসো, ভিক্খু তিণ্ণং সংযোজনানং পরিক্খযা রাগদোসমোহানং তনুত্তা সকদাগামী হোতি, সকিদেৰ ইমং লোকং আগন্ত্ৰা দুক্খস্সন্তং করোতি। ইদং দুতিযং ফলং, দুতিযো আনিসংসো। পুন চপরং, আৰুসো, ভিক্খু পঞ্চন্নং ওরম্ভাগিযানং সংযোজনানং পরিক্খযা ওপপাতিকো হোতি, তত্থ পরিনিব্বাযী অনাৰত্তিধম্মো তস্মা লোকা। ইদং ততিযং ফলং, ততিযো আনিসংসো। পুন চপরং, আৰুসো, ভিক্খু আসৰানং খযা অনাসৰং চেতোৰিমুত্তিং পঞ্ঞাৰিমুত্তিং দিট্ঠেৰ ধম্মে সযং অভিঞ্ঞা সচ্ছিকত্ৰা উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। ইদং চতুত্থং ফলং চতুত্থো আনিসংসো। ইমে খো, আৰুসো, চত্তারো সুখল্লিকানুযোগে অনুযুত্তানং ৰিহরতং ইমানি চত্তারি ফলানি, চত্তারো আনিসংসা পাটিকঙ্খা’’তি। খীণাসৰঅভব্বঠানং ১৮৬. ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘অট্ঠিতধম্মা সমণা সক্যপুত্তিযা ৰিহরন্তী’তি। এৰংৰাদিনো, চুন্দ, অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘অত্থি খো, আৰুসো, তেন ভগৰতা জানতা পস্সতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন সাৰকানং ধম্মা দেসিতা পঞ্ঞত্তা যাৰজীৰং অনতিক্কমনীযা। সেয্যথাপি, আৰুসো, ইন্দখীলো ৰা অযোখীলো ৰা গম্ভীরনেমো সুনিখাতো অচলো অসম্পৰেধী। এৰমেৰ খো, আৰুসো, তেন ভগৰতা জানতা পস্সতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন সাৰকানং ধম্মা দেসিতা পঞ্ঞত্তা যাৰজীৰং অনতিক্কমনীযা। যো সো, আৰুসো, ভিক্খু অরহং খীণাসৰো ৰুসিতৰা কতকরণীযো ওহিতভারো অনুপ্পত্তসদত্থো পরিক্খীণভৰসংযোজনো সম্মদঞ্ঞা ৰিমুত্তো, অভব্বো সো নৰ ঠানানি অজ্ঝাচরিতুং। অভব্বো, আৰুসো, খীণাসৰো ভিক্খু সঞ্চিচ্চ পাণং জীৰিতা ৰোরোপেতুং; অভব্বো খীণাসৰো ভিক্খু অদিন্নং থেয্যসঙ্খাতং আদিযিতুং; অভব্বো খীণাসৰো ভিক্খু মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিতুং; অভব্বো খীণাসৰো ভিক্খু সম্পজানমুসা ভাসিতুং; অভব্বো খীণাসৰো ভিক্খু সন্নিধিকারকং কামে পরিভুঞ্জিতুং সেয্যথাপি পুব্বে আগারিকভূতো; অভব্বো খীণাসৰো ভিক্খু ছন্দাগতিং গন্তুং; অভব্বো খীণাসৰো ভিক্খু দোসাগতিং গন্তুং; অভব্বো খীণাসৰো ভিক্খু মোহাগতিং গন্তুং; অভব্বো খীণাসৰো ভিক্খু ভযাগতিং গন্তুং। যো সো, আৰুসো, ভিক্খু অরহং খীণাসৰো ৰুসিতৰা কতকরণীযো ওহিতভারো অনুপ্পত্তসদত্থো পরিক্খীণভৰসংযোজনো সম্মদঞ্ঞা ৰিমুত্তো, অভব্বো সো ইমানি নৰ ঠানানি অজ্ঝাচরিতু’’ন্তি। পঞ্হাব্যাকরণং ১৮৭. ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি, যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘অতীতং খো অদ্ধানং আরব্ভ সমণো গোতমো অতীরকং ঞাণদস্সনং পঞ্ঞপেতি, নো চ খো অনাগতং অদ্ধানং আরব্ভ অতীরকং ঞাণদস্সনং পঞ্ঞপেতি, তযিদং কিংসু তযিদং কথংসূ’তি? তে চ অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা অঞ্ঞৰিহিতকেন ঞাণদস্সনেন অঞ্ঞৰিহিতকং ঞাণদস্সনং পঞ্ঞপেতব্বং মঞ্ঞন্তি যথরিৰ বালা অব্যত্তা। অতীতং খো, চুন্দ, অদ্ধানং আরব্ভ তথাগতস্স সতানুসারি ঞাণং হোতি; সো যাৰতকং আকঙ্খতি তাৰতকং অনুস্সরতি। অনাগতঞ্চ খো অদ্ধানং আরব্ভ তথাগতস্স বোধিজং ঞাণং উপ্পজ্জতি – ‘অযমন্তিমা জাতি, নত্থিদানি পুনব্ভৰো’তি। ‘অতীতং চেপি, চুন্দ, হোতি অভূতং অতচ্ছং অনত্থসংহিতং, ন তং তথাগতো ব্যাকরোতি। অতীতং চেপি, চুন্দ, হোতি ভূতং তচ্ছং অনত্থসংহিতং, তম্পি তথাগতো ন ব্যাকরোতি। অতীতং চেপি চুন্দ, হোতি ভূতং তচ্ছং অত্থসংহিতং, তত্র কালঞ্ঞূ তথাগতো হোতি তস্স পঞ্হস্স ৰেয্যাকরণায। অনাগতং চেপি, চুন্দ, হোতি অভূতং অতচ্ছং অনত্থসংহিতং, ন তং তথাগতো ব্যাকরোতি…পে॰… তস্স পঞ্হস্স ৰেয্যাকরণায। পচ্চুপ্পন্নং চেপি, চুন্দ, হোতি অভূতং অতচ্ছং অনত্থসংহিতং, ন তং তথাগতো ব্যাকরোতি। পচ্চুপ্পন্নং চেপি, চুন্দ, হোতি ভূতং তচ্ছং অনত্থসংহিতং, তম্পি তথাগতো ন ব্যাকরোতি। পচ্চুপ্পন্নং চেপি, চুন্দ, হোতি ভূতং তচ্ছং অত্থসংহিতং, তত্র কালঞ্ঞূ তথাগতো হোতি তস্স পঞ্হস্স ৰেয্যাকরণায। ১৮৮. ‘‘ইতি খো, চুন্দ, অতীতানাগতপচ্চুপ্পন্নেসু ধম্মেসু তথাগতো কালৰাদী [কালৰাদী সচ্চৰাদী (স্যা॰)] ভূতৰাদী অত্থৰাদী ধম্মৰাদী ৰিনযৰাদী, তস্মা ‘তথাগতো’তি ৰুচ্চতি। যঞ্চ খো, চুন্দ, সদেৰকস্স লোকস্স সমারকস্স সব্রহ্মকস্স সস্সমণব্রাহ্মণিযা পজায সদেৰমনুস্সায দিট্ঠং সুতং মুতং ৰিঞ্ঞাতং পত্তং পরিযেসিতং অনুৰিচরিতং মনসা, সব্বং তথাগতেন অভিসম্বুদ্ধং, তস্মা ‘তথাগতো’তি ৰুচ্চতি। যঞ্চ, চুন্দ, রত্তিং তথাগতো অনুত্তরং সম্মাসম্বোধিং অভিসম্বুজ্ঝতি, যঞ্চ রত্তিং অনুপাদিসেসায নিব্বানধাতুযা পরিনিব্বাযতি, যং এতস্মিং অন্তরে ভাসতি লপতি নিদ্দিসতি। সব্বং তং তথেৰ হোতি নো অঞ্ঞথা, তস্মা ‘তথাগতো’তি ৰুচ্চতি। যথাৰাদী, চুন্দ, তথাগতো তথাকারী, যথাকারী তথাৰাদী। ইতি যথাৰাদী তথাকারী, যথাকারী তথাৰাদী, তস্মা ‘তথাগতো’তি ৰুচ্চতি। সদেৰকে লোকে, চুন্দ, সমারকে সব্রহ্মকে সস্সমণব্রাহ্মণিযা পজায সদেৰমনুস্সায তথাগতো অভিভূ অনভিভূতো অঞ্ঞদত্থুদসো ৰসৰত্তী, তস্মা ‘তথাগতো’তি ৰুচ্চতি। অব্যাকতট্ঠানং ১৮৯. ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘কিং নু খো, আৰুসো, হোতি তথাগতো পরং মরণা, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি? এৰংৰাদিনো, চুন্দ, অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘অব্যাকতং খো, আৰুসো, ভগৰতা – ‘‘হোতি তথাগতো পরং মরণা, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’’’ন্তি। ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি, যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘কিং পনাৰুসো, ন হোতি তথাগতো পরং মরণা, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি? এৰংৰাদিনো, চুন্দ, অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘এতম্পি খো, আৰুসো, ভগৰতা অব্যাকতং – ‘‘ন হোতি তথাগতো পরং মরণা, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’’’ন্তি। ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি, যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘কিং পনাৰুসো, হোতি চ ন চ হোতি তথাগতো পরং মরণা, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি? এৰংৰাদিনো, চুন্দ, অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘অব্যাকতং খো এতং, আৰুসো, ভগৰতা – ‘‘হোতি চ ন চ হোতি তথাগতো পরং মরণা, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’’’ন্তি। ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি, যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘কিং পনাৰুসো, নেৰ হোতি ন ন হোতি তথাগতো পরং মরণা, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি? এৰংৰাদিনো, চুন্দ, অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘এতম্পি খো, আৰুসো, ভগৰতা অব্যাকতং – ‘‘নেৰ হোতি ন ন হোতি তথাগতো পরং মরণা, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’’’ন্তি। ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি, যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘কস্মা পনেতং, আৰুসো, সমণেন গোতমেন অব্যাকত’ন্তি? এৰংৰাদিনো, চুন্দ, অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘ন হেতং, আৰুসো, অত্থসংহিতং ন ধম্মসংহিতং ন আদিব্রহ্মচরিযকং ন নিব্বিদায ন ৰিরাগায ন নিরোধায ন উপসমায ন অভিঞ্ঞায ন সম্বোধায ন নিব্বানায সংৰত্ততি, তস্মা তং ভগৰতা অব্যাকত’ন্তি। ব্যাকতট্ঠানং ১৯০. ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি, যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘কিং পনাৰুসো, সমণেন গোতমেন ব্যাকত’ন্তি? এৰংৰাদিনো, চুন্দ, অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘ইদং দুক্খন্তি খো, আৰুসো, ভগৰতা ব্যাকতং, অযং দুক্খসমুদযোতি খো, আৰুসো, ভগৰতা ব্যাকতং, অযং দুক্খনিরোধোতি খো, আৰুসো, ভগৰতা ব্যাকতং, অযং দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদাতি খো, আৰুসো, ভগৰতা ব্যাকত’ন্তি। ‘‘ঠানং খো পনেতং, চুন্দ, ৰিজ্জতি, যং অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰং ৰদেয্যুং – ‘কস্মা পনেতং, আৰুসো, সমণেন গোতমেন ব্যাকত’ন্তি? এৰংৰাদিনো, চুন্দ, অঞ্ঞতিত্থিযা পরিব্বাজকা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘এতঞ্হি, আৰুসো, অত্থসংহিতং, এতং ধম্মসংহিতং, এতং আদিব্রহ্মচরিযকং একন্তনিব্বিদায ৰিরাগায নিরোধায উপসমায অভিঞ্ঞায সম্বোধায নিব্বানায সংৰত্ততি। তস্মা তং ভগৰতা ব্যাকত’ন্তি। পুব্বন্তসহগতদিট্ঠিনিস্সযা ১৯১. ‘‘যেপি তে, চুন্দ, পুব্বন্তসহগতা দিট্ঠিনিস্সযা, তেপি ৰো মযা ব্যাকতা, যথা তে ব্যাকাতব্বা। যথা চ তে ন ব্যাকাতব্বা, কিং ৰো অহং তে তথা [তত্থ (স্যা॰ ক॰)]ব্যাকরিস্সামি? যেপি তে, চুন্দ, অপরন্তসহগতা দিট্ঠিনিস্সযা, তেপি ৰো মযা ব্যাকতা, যথা তে ব্যাকাতব্বা। যথা চ তে ন ব্যাকাতব্বা, কিং ৰো অহং তে তথা ব্যাকরিস্সামি? কতমে চ তে, চুন্দ, পুব্বন্তসহগতা দিট্ঠিনিস্সযা, যে ৰো মযা ব্যাকতা, যথা তে ব্যাকাতব্বা। (যথা চ তে ন ব্যাকাতব্বা, কিং ৰো অহং তে তথা ব্যাকরিস্সামি) [(যথা চ তে ন ব্যাকাতব্বা) সব্বত্থ]? সন্তি খো, চুন্দ, একে সমণব্রাহ্মণা এৰংৰাদিনো এৰংদিট্ঠিনো – ‘সস্সতো অত্তা চ লোকো চ, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। সন্তি পন, চুন্দ, একে সমণব্রাহ্মণা এৰংৰাদিনো এৰংদিট্ঠিনো – ‘অসস্সতো অত্তা চ লোকো চ…পে॰… সস্সতো চ অসস্সতো চ অত্তা চ লোকো চ… নেৰ সস্সতো নাসস্সতো অত্তা চ লোকো চ… সযংকতো অত্তা চ লোকো চ… পরংকতো অত্তা চ লোকো চ… সযংকতো চ পরংকতো চ অত্তা চ লোকো চ… অসযংকারোঅপরংকারো অধিচ্চসমুপ্পন্নো অত্তা চ লোকো চ, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। সস্সতং সুখদুক্খং… অসস্সতং সুখদুক্খং… সস্সতঞ্চ অসস্সতঞ্চ সুখদুক্খং… নেৰসস্সতং নাসস্সতং সুখদুক্খং… সযংকতং সুখদুক্খং… পরংকতং সুখদুক্খং… সযংকতঞ্চ পরংকতঞ্চ সুখদুক্খং… অসযংকারং অপরংকারং অধিচ্চসমুপ্পন্নং সুখদুক্খং, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। ১৯২. ‘‘তত্র, চুন্দ, যে তে সমণব্রাহ্মণা এৰংৰাদিনো এৰংদিট্ঠিনো – ‘সস্সতো অত্তা চ লোকো চ, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। ত্যাহং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদামি – ‘অত্থি নু খো ইদং, আৰুসো, ৰুচ্চতি – ‘‘সস্সতো অত্তা চ লোকো চা’’তি? যঞ্চ খো তে এৰমাহংসু – ‘ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। তং তেসং নানুজানামি। তং কিস্স হেতু? অঞ্ঞথাসঞ্ঞিনোপি হেত্থ, চুন্দ, সন্তেকে সত্তা। ইমাযপি খো অহং, চুন্দ, পঞ্ঞত্তিযা নেৰ অত্তনা সমসমং সমনুপস্সামি কুতো ভিয্যো। অথ খো অহমেৰ তত্থ ভিয্যো যদিদং অধিপঞ্ঞত্তি। ১৯৩. ‘‘তত্র, চুন্দ, যে তে সমণব্রাহ্মণা এৰংৰাদিনো এৰংদিট্ঠিনো – ‘অসস্সতো অত্তা চ লোকো চ…পে॰… সস্সতো চ অসস্সতো চ অত্তা চ লোকো চ… নেৰসস্সতো নাসস্সতো অত্তা চ লোকো চ… সযংকতো অত্তা চ লোকো চ… পরংকতো অত্তা চ লোকো চ… সযংকতো চ পরংকতো চ অত্তা চ লোকো চ… অসযংকারো অপরংকারো অধিচ্চসমুপ্পন্নো অত্তা চ লোকো চ… সস্সতং সুখদুক্খং… অসস্সতং সুখদুক্খং… সস্সতঞ্চ অসস্সতঞ্চ সুখদুক্খং… নেৰসস্সতং নাসস্সতং সুখদুক্খং… সযংকতং সুখদুক্খং… পরংকতং সুখদুক্খং… সযংকতঞ্চ পরংকতঞ্চ সুখদুক্খং… অসযংকারং অপরংকারং অধিচ্চসমুপ্পন্নং সুখদুক্খং, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। ত্যাহং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদামি – ‘অত্থি নু খো ইদং, আৰুসো, ৰুচ্চতি – ‘‘অসযংকারং অপরংকারং অধিচ্চসমুপ্পন্নং সুখদুক্খ’’’ন্তি? যঞ্চ খো তে এৰমাহংসু – ‘ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। তং তেসং নানুজানামি। তং কিস্স হেতু? অঞ্ঞথাসঞ্ঞিনোপি হেত্থ, চুন্দ, সন্তেকে সত্তা। ইমাযপি খো অহং, চুন্দ, পঞ্ঞত্তিযা নেৰ অত্তনা সমসমং সমনুপস্সামি কুতো ভিয্যো। অথ খো অহমেৰ তত্থ ভিয্যো যদিদং অধিপঞ্ঞত্তি। ইমে খো তে, চুন্দ, পুব্বন্তসহগতা দিট্ঠিনিস্সযা, যে ৰো মযা ব্যাকতা, যথা তে ব্যাকাতব্বা । যথা চ তে ন ব্যাকাতব্বা, কিং ৰো অহং তে তথা ব্যাকরিস্সামীতি [ব্যাকরিস্সামীতি (সী॰ ক॰)]? অপরন্তসহগতদিট্ঠিনিস্সযা ১৯৪. ‘‘কতমে চ তে, চুন্দ, অপরন্তসহগতা দিট্ঠিনিস্সযা, যে ৰো মযা ব্যাকতা, যথা তে ব্যাকাতব্বা। (যথা চ তে ন ব্যাকাতব্বা, কিং ৰো অহং তে তথা ব্যাকরিস্সামী)[( ) এত্থন্তরে পাঠো সব্বত্থপি পরিপুণ্ণো দিস্সতি]? সন্তি, চুন্দ, একে সমণব্রাহ্মণা এৰংৰাদিনো এৰংদিট্ঠিনো – ‘রূপী অত্তা হোতি অরোগো পরং মরণা, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। সন্তি পন, চুন্দ, একে সমণব্রাহ্মণা এৰংৰাদিনো এৰংদিট্ঠিনো – ‘অরূপী অত্তা হোতি…পে॰… রূপী চ অরূপী চ অত্তা হোতি… নেৰরূপী নারূপী অত্তা হোতি… সঞ্ঞী অত্তা হোতি… অসঞ্ঞী অত্তা হোতি… নেৰসঞ্ঞীনাসঞ্ঞী অত্তা হোতি… অত্তা উচ্ছিজ্জতি ৰিনস্সতি ন হোতি পরং মরণা, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। তত্র, চুন্দ, যে তে সমণব্রাহ্মণা এৰংৰাদিনো এৰংদিট্ঠিনো – ‘রূপী অত্তা হোতি অরোগো পরং মরণা, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। ত্যাহং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদামি – ‘অত্থি নু খো ইদং, আৰুসো, ৰুচ্চতি – ‘‘রূপী অত্তা হোতি অরোগো পরং মরণা’’’তি? যঞ্চ খো তে এৰমাহংসু – ‘ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। তং তেসং নানুজানামি। তং কিস্স হেতু? অঞ্ঞথাসঞ্ঞিনোপি হেত্থ, চুন্দ, সন্তেকে সত্তা। ইমাযপি খো অহং, চুন্দ, পঞ্ঞত্তিযা নেৰ অত্তনা সমসমং সমনুপস্সামি কুতো ভিয্যো। অথ খো অহমেৰ তত্থ ভিয্যো যদিদং অধিপঞ্ঞত্তি। ১৯৫. ‘‘তত্র, চুন্দ, যে তে সমণব্রাহ্মণা এৰংৰাদিনো এৰংদিট্ঠিনো – ‘অরূপী অত্তা হোতি…পে॰… রূপী চ অরূপী চ অত্তা হোতি… নেৰরূপীনারূপী অত্তা হোতি… সঞ্ঞী অত্তা হোতি… অসঞ্ঞী অত্তা হোতি… নেৰসঞ্ঞীনাসঞ্ঞী অত্তা হোতি… অত্তা উচ্ছিজ্জতি ৰিনস্সতি ন হোতি পরং মরণা, ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। ত্যাহং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদামি – ‘অত্থি নু খো ইদং, আৰুসো, ৰুচ্চতি – ‘‘অত্তা উচ্ছিজ্জতি ৰিনস্সতি ন হোতি পরং মরণা’’’তি? যঞ্চ খো তে, চুন্দ, এৰমাহংসু – ‘ইদমেৰ সচ্চং মোঘমঞ্ঞ’ন্তি। তং তেসং নানুজানামি। তং কিস্স হেতু? অঞ্ঞথাসঞ্ঞিনোপি হেত্থ, চুন্দ, সন্তেকে সত্তা। ইমাযপি খো অহং, চুন্দ, পঞ্ঞত্তিযা নেৰ অত্তনা সমসমং সমনুপস্সামি, কুতো ভিয্যো। অথ খো অহমেৰ তত্থ ভিয্যো যদিদং অধিপঞ্ঞত্তি। ইমে খো তে, চুন্দ, অপরন্তসহগতা দিট্ঠিনিস্সযা, যে ৰো মযা ব্যাকতা , যথা তে ব্যাকাতব্বা। যথা চ তে ন ব্যাকাতব্বা, কিং ৰো অহং তে তথা ব্যাকরিস্সামীতি [ব্যাকরিস্সামীতি (সী॰ ক॰)]? ১৯৬. ‘‘ইমেসঞ্চ, চুন্দ, পুব্বন্তসহগতানং দিট্ঠিনিস্সযানং ইমেসঞ্চ অপরন্তসহগতানং দিট্ঠিনিস্সযানং পহানায সমতিক্কমায এৰং মযা চত্তারো সতিপট্ঠানা দেসিতা পঞ্ঞত্তা। কতমে চত্তারো? ইধ, চুন্দ, ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং। ৰেদনাসু ৰেদনানুপস্সী…পে॰… চিত্তে চিত্তানুপস্সী… ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা, ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং। ইমেসঞ্চ চুন্দ, পুব্বন্তসহগতানং দিট্ঠিনিস্সযানং ইমেসঞ্চ অপরন্তসহগতানং দিট্ঠিনিস্সযানং পহানায সমতিক্কমায। এৰং মযা ইমে চত্তারো সতিপট্ঠানা দেসিতা পঞ্ঞত্তা’’তি। ১৯৭. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উপৰাণো ভগৰতো পিট্ঠিতো ঠিতো হোতি ভগৰন্তং বীজযমানো। অথ খো আযস্মা উপৰাণো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘অচ্ছরিযং, ভন্তে, অব্ভুতং, ভন্তে! পাসাদিকো ৰতাযং, ভন্তে, ধম্মপরিযাযো; সুপাসাদিকো ৰতাযং ভন্তে, ধম্মপরিযাযো, কো নামাযং ভন্তে ধম্মপরিযাযো’’তি? ‘‘তস্মাতিহ ত্ৰং, উপৰাণ, ইমং ধম্মপরিযাযং ‘পাসাদিকো’ ত্ৰেৰ নং ধারেহী’’তি। ইদমৰোচ ভগৰা। অত্তমনো আযস্মা উপৰাণো ভগৰতো ভাসিতং অভিনন্দীতি। পাসাদিকসুত্তং নিট্ঠিতং ছট্ঠং। |