১৭০. অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, উপাসকস্স মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিসা, অননুলোমিকং অপ্পটিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং। কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, উপাসকস্স মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণিস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –
১৭১. ‘‘যো পন ভিক্খু সঞ্চিচ্চ মনুস্সৰিগ্গহং জীৰিতা ৰোরোপেয্য সত্থহারকং ৰাস্স পরিযেসেয্য মরণৰণ্ণং ৰা সংৰণ্ণেয্য মরণায ৰা সমাদপেয্য – ‘অম্ভো পুরিস, কিং তুয্হিমিনা পাপকেন দুজ্জীৰিতেন, মতং তে জীৰিতা সেয্যো’তি, ইতি চিত্তমনো চিত্তসঙ্কপ্পো অনেকপরিযাযেন মরণৰণ্ণং ৰা সংৰণ্ণেয্য, মরণায ৰা সমাদপেয্য, অযম্পি পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি। ১৭২. যো পনাতি যো যাদিসো…পে॰… ভিক্খূতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি। সঞ্চিচ্চাতি জানন্তো সঞ্জানন্তো চেচ্চ অভিৰিতরিত্ৰা ৰীতিক্কমো। মনুস্সৰিগ্গহো নাম যং মাতুকুচ্ছিস্মিং পঠমং চিত্তং উপ্পন্নং পঠমং ৰিঞ্ঞাণং পাতুভূতং, যাৰ মরণকালা এত্থন্তরে এসো মনুস্সৰিগ্গহো নাম। জীৰিতা ৰোরোপেয্যাতি জীৰিতিন্দ্রিযং উপচ্ছিন্দতি উপরোধেতি সন্ততিং ৰিকোপেতি। সত্থহারকং ৰাস্স পরিযেসেয্যাতি অসিং ৰা সত্তিং ৰা ভেণ্ডিং ৰা [ভেন্দিং ৰা (ক॰)] লগুল়ং ৰা [সূলংৰা লগুল়ংৰা (স্যা॰)] পাসাণং ৰা সত্থং ৰা ৰিসং ৰা রজ্জুং ৰা। মরণৰণ্ণং ৰা সংৰণ্ণেয্যাতি জীৰিতে আদীনৰং দস্সেতি, মরণে ৰণ্ণং ভণতি। মরণায ৰা সমাদপেয্যাতি সত্থং ৰা আহর, ৰিসং ৰা খাদ, রজ্জুযা ৰা উব্বন্ধিত্ৰা কালঙ্করোহীতি। অম্ভো পুরিসাতি আলপনাধিৰচনমেতং। কিং তুয্হিমিনা পাপকেন দুজ্জীৰিতেনাতি পাপকং নাম জীৰিতং অড্ঢানং জীৰিতং উপাদায দলিদ্দানং জীৰিতং পাপকং লামকং, সধনানং জীৰিতং উপাদায অধনানং জীৰিতং পাপকং, দেৰানং জীৰিতং উপাদায মনুস্সানং জীৰিতং পাপকং । দুজ্জীৰিতং নাম হত্থচ্ছিন্নস্স পাদচ্ছিন্নস্স হত্থপাদচ্ছিন্নস্স কণ্ণচ্ছিন্নস্স নাসচ্ছিন্নস্স কণ্ণনাসচ্ছিন্নস্স, ইমিনা চ পাপকেন ইমিনা চ দুজ্জীৰিতেন মতং তে জীৰিতা সেয্যোতি। ইতি চিত্তমনোতি যং চিত্তং তং মনো, যং মনো তং চিত্তং। চিত্তসঙ্কপ্পোতি মরণসঞ্ঞী মরণচেতনো মরণাধিপ্পাযো। অনেকপরিযাযেনাতি উচ্চাৰচেহি আকারেহি। মরণৰণ্ণং ৰা সংৰণ্ণেয্যাতি জীৰিতে আদীনৰং দস্সেতি, মরণে ৰণ্ণং ভণতি – ‘‘ইতো ত্ৰং কালঙ্কতো কাযস্স ভেদা পরং মরণা সুগতিং সগ্গং লোকং উপপজ্জিস্সসি, তত্থ দিব্বেহি পঞ্চহি কামগুণেহি সমপ্পিতো সমঙ্গীভূতো পরিচারেস্সসী’’তি। মরণায ৰা সমাদপেয্যাতি সত্থং ৰা আহর, ৰিসং ৰা খাদ, রজ্জুযা ৰা উব্বন্ধিত্ৰা কালঙ্করোহি, সোব্ভে ৰা নরকে ৰা পপাতে ৰা পপতাতি। অযম্পীতি পুরিমে উপাদায ৰুচ্চতি। পারাজিকো হোতীতি সেয্যথাপি নাম পুথুসিলা দ্ৰিধা ভিন্না [দ্ৰেধা ভিন্না (স্যা॰)] অপ্পটিসন্ধিকা হোতি, এৰমেৰ ভিক্খু সঞ্চিচ্চ মনুস্সৰিগ্গহং জীৰিতা ৰোরোপেত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো। তেন ৰুচ্চতি – ‘পারাজিকো হোতী’তি। অসংৰাসোতি সংৰাসো নাম এককম্মং একুদ্দেসো সমসিক্খতা – এসো সংৰাসো নাম। সো তেন সদ্ধিং নত্থি, তেন ৰুচ্চতি অসংৰাসোতি। ১৭৩. সামং, অধিট্ঠায, দূতেন, দূতপরংপরায, ৰিসক্কিযেন দূতেন, গতপচ্চাগতেন দূতেন, অরহো রহোসঞ্ঞী, রহো অরহোসঞ্ঞী, অরহো অরহোসঞ্ঞী, রহো রহোসঞ্ঞী কাযেন সংৰণ্ণেতি, ৰাচায সংৰণ্ণেতি, কাযেন ৰাচায সংৰণ্ণেতি, দূতেন সংৰণ্ণেতি, লেখায সংৰণ্ণেতি, ওপাতং অপস্সেনং, উপনিক্খিপনং, ভেসজ্জং, রূপূপহারো, সদ্দূপহারো, গন্ধূপহারো, রসূপহারো, ফোট্ঠব্বূপহারো, ধম্মূপহারো, আচিক্খনা, অনুসাসনী, সঙ্কেতকম্মং, নিমিত্তকম্মন্তি। ১৭৪. সামন্তি সযং হনতি কাযেন ৰা কাযপটিবদ্ধেন ৰা নিস্সগ্গিযেন ৰা। অধিট্ঠাযাতি অধিট্ঠহিত্ৰা আণাপেতি – ‘‘এৰং ৰিজ্ঝ, এৰং পহর, এৰং ঘাতেহী’’তি। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো তং মঞ্ঞমানো তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো তং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং জীৰিতা ৰোরোপেত্তি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি। ৰধকস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং জীৰিতা ৰোরোপেতি; মূলট্ঠস্স অনাপত্তি, ৰধকস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামস্স পাৰদ – ‘ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স পাৰদতু – ইত্থন্নামো ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেতূ’’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো ইতরস্স আরোচেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ৰধকো পটিগ্গণ্হাতি, মূলট্ঠস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। সো তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি সব্বেসং পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামস্স পাৰদ – ‘ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স পাৰদতু – ইত্থন্নামো ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেতূ’’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো অঞ্ঞং আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ৰধকো পটিগ্গণ্হাতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি; আণাপকস্স চ ৰধকস্স চ আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো গন্ত্ৰা পুন পচ্চাগচ্ছতি – ‘‘নাহং সক্কোমি তং জীৰিতা ৰোরোপেতু’’ন্তি। সো পুন আণাপেতি – ‘‘যদা সক্কোসি তদা তং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো আণাপেত্ৰা ৰিপ্পটিসারী ন সাৰেতি – ‘‘মা ঘাতেহী’’তি। সো তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো আণাপেত্ৰা ৰিপ্পটিসারী সাৰেতি – ‘‘মা ঘাতেহী’’তি। সো – ‘‘আণত্তো অহং তযা’’তি তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি। ৰধকস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো আণাপেত্ৰা ৰিপ্পটিসারী সাৰেতি – ‘‘মা ঘাতেহী’’তি। সো সাধূতি ওরমতি, উভিন্নং অনাপত্তি। ১৭৫. অরহো রহোসঞ্ঞী উল্লপতি – ‘‘অহো ইত্থন্নামো হতো অস্সা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। রহো অরহোসঞ্ঞী উল্লপতি – ‘‘অহো ইত্থন্নামো হতো অস্সা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। অরহো অরহোসঞ্ঞী উল্লপতি – ‘‘অহো ইত্থন্নামো হতো অস্সা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স । রহো রহোসঞ্ঞী উল্লপতি – ‘‘অহো ইত্থন্নামো হতো অস্সা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। কাযেন সংৰণ্ণেতি নাম কাযেন ৰিকারং করোতি – ‘‘যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তায সংৰণ্ণনায মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ৰাচায সংৰণ্ণেতি নাম ৰাচায ভণতি – ‘‘যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তায সংৰণ্ণনায মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। কাযেন ৰাচায সংৰণ্ণেতি নাম কাযেন চ ৰিকারং করোতি, ৰাচায চ ভণতি – ‘‘যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তায সংৰণ্ণনায মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। দূতেন সংৰণ্ণেতি নাম দূতস্স সাসনং আরোচেতি – ‘‘যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। দূতস্স সাসনং সুত্ৰা মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১৭৬. লেখায সংৰণ্ণেতি নাম লেখং ছিন্দতি – ‘‘যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, অক্খরক্খরায আপত্তি দুক্কটস্স। লেখং পস্সিত্ৰা মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ওপাতং নাম মনুস্সং উদ্দিস্স ওপাতং খনতি – ‘‘পপতিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। পপতিতে দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। অনোদিস্স ওপাতং খনতি – ‘‘যো কোচি পপতিত্ৰামরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। মনুস্সো তস্মিং পপততি, আপত্তি দুক্কটস্স। পপতিতে দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি , আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। যক্খো ৰা পেতো ৰা তিরচ্ছানগতমনুস্সৰিগ্গহো ৰা তস্মিং পপততি, আপত্তি দুক্কটস্স। পপতিতে দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। মরতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। তিরচ্ছানগতো তস্মিং পপততি, আপত্তি দুক্কটস্স। পপতিতে দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। মরতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ১৭৭. অপস্সেনং নাম অপস্সেনে সত্থং ৰা ঠপেতি ৰিসেন ৰা মক্খেতি দুব্বলং ৰা করোতি সোব্ভে ৰা নরকে ৰা পপাতে ৰা ঠপেতি – ‘‘পপতিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সত্থেন ৰা ৰিসেন ৰা পপতিতেন ৰা দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি , আপত্তি পারাজিকস্স। উপনিক্খিপনং নাম অসিং ৰা সত্তিং ৰা ভেণ্ডিং ৰা লগুল়ং ৰা পাসাণং ৰা সত্থং ৰা ৰিসং ৰা রজ্জুং ৰা উপনিক্খিপতি – ‘‘ইমিনা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। ‘‘তেন মরিস্সামী’’তি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ভেসজ্জং নাম সপ্পিং ৰা নৰনীতং ৰা তেলং ৰা মধুং ৰা ফাণিতং ৰা দেতি – ‘‘ইমং সাযিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তং সাযিতে দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১৭৮. রূপূপহারো নাম অমনাপিকং রূপং উপসংহরতি ভযানকং ভেরৰং – ‘‘ইমং পস্সিত্ৰা উত্তসিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তং পস্সিত্ৰা উত্তসতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। মনাপিকং রূপং উপসংহরতি [উপসংহরতি পেমনীযং হদযঙ্গমং (স্যা॰)] – ‘‘ইমং পস্সিত্ৰা অলাভকেন সুস্সিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তং পস্সিত্ৰা অলাভকেন সুস্সতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। সদ্দূপহারো নাম অমনাপিকং সদ্দং উপসংহরতি ভযানকং ভেরৰং – ‘‘ইমং সুত্ৰা উত্তসিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তং সুত্ৰা উত্তসতি , আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। মনাপিকং সদ্দং উপসংহরতি পেমনীযং হদযঙ্গমং – ‘‘ইমং সুত্ৰা অলাভকেন সুস্সিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তং সুত্ৰা অলাভকেন সুস্সতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি , আপত্তি পারাজিকস্স। গন্ধূপহারো নাম অমনাপিকং গন্ধং উপসংহরতি জেগুচ্ছং পাটিকুল্যং [পটিকূলং (?)] – ‘‘ইমং ঘাযিত্ৰা জেগুচ্ছতা পাটিকুল্যতা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তং ঘাযিতে জেগুচ্ছতা পাটিকুল্যতা দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। মনাপিকং গন্ধং উপসংহরতি – ‘‘ইমং ঘাযিত্ৰা অলাভকেন সুস্সিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তং ঘাযিত্ৰা অলাভকেন সুস্সতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। রসূপহারো নাম অমনাপিকং রসং উপসংহরতি জেগুচ্ছং পাটিকুল্যং [পটিকূলং (?)] – ‘‘ইমং সাযিত্ৰা জেগুচ্ছতা পাটিকুল্যতা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তং সাযিতে জেগুচ্ছতা পাটিকুল্যতা দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। মনাপিকং রসং উপসংহরতি – ‘‘ইমং সাযিত্ৰা অলাভকেন সুস্সিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তং সাযিত্ৰা অলাভকেন সুস্সতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ফোট্ঠব্বূপহারো নাম অমনাপিকং ফোট্ঠব্বং উপসংহরতি দুক্খসম্ফস্সং খরসম্ফস্সং – ‘‘ইমিনা ফুট্ঠো মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তেন ফুট্ঠস্স দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। মনাপিকং ফোট্ঠব্বং উপসংহরতি সুখসম্ফস্সং মুদুসম্ফস্সং – ‘‘ইমিনা ফুট্ঠো অলাভকেন সুস্সিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তেন ফুট্ঠো অলাভকেন সুস্সতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ধম্মূপহারো নাম নেরযিকস্স নিরযকথং কথেতি – ‘‘ইমং সুত্ৰা উত্তসিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তং সুত্ৰা উত্তসতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। কল্যাণকম্মস্স সগ্গকথং কথেতি – ‘‘ইমং সুত্ৰা অধিমুত্তো মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তং সুত্ৰা অধিমুত্তো মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১৭৯. আচিক্খনা নাম পুট্ঠো ভণতি – ‘‘এৰং মরস্সু। যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তায আচিক্খনায মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। অনুসাসনী নাম অপুট্ঠো ভণতি – ‘‘এৰং মরস্সু। যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তায অনুসাসনিযা মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স। সঙ্কেতকম্মং নাম সঙ্কেতং করোতি পুরেভত্তং ৰা পচ্ছাভত্তং ৰা রত্তিং ৰা দিৰা ৰা – ‘‘তেন সঙ্কেতেন তং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তেন সঙ্কেতেন তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। তং সঙ্কেতং পুরে ৰা পচ্ছা ৰা তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি, ৰধকস্স আপত্তি পারাজিকস্স। নিমিত্তকম্মং নাম নিমিত্তং করোতি – ‘‘অক্খিং ৰা নিখণিস্সামি ভমুকং ৰা উক্খিপিস্সামি সীসং ৰা উক্খিপিস্সামি, তেন নিমিত্তেন তং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তেন নিমিত্তেন তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। তং নিমিত্তং পুরে ৰা পচ্ছা ৰা তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি, ৰধকস্স আপত্তি পারাজিকস্স। অনাপত্তি অসঞ্চিচ্চ অজানন্তস্স নমরণাধিপ্পাযস্স উম্মত্তকস্স [উম্মত্তকস্স খিত্তচিত্তস্স ৰেদনাট্টস্স (স্যা॰)] আদিকম্মিকস্সাতি। মনুস্সৰিগ্গহপারাজিকম্হি পঠমভাণৰারো নিট্ঠিতো। ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা সংৰণ্ণনা নিসীদন্তো, মুসলোদুক্খলেন চ। ৰুড্ঢপব্বজিতাভিসন্নো, অগ্গৰীমংসনাৰিসং॥ তযো চ ৰত্থুকম্মেহি, ইট্ঠকাহিপরে তযো। ৰাসী গোপানসী চেৰ, অট্টকোতরণং পতি॥ সেদং নত্থুঞ্চ সম্বাহো, ন্হাপনব্ভঞ্জনেন চ। উট্ঠাপেন্তো নিপাতেন্তো, অন্নপানেন মারণং॥ জারগব্ভো সপত্তী চ, মাতা পুত্তং উভো ৰধি। উভো ন মিয্যরে মদ্দা, তাপং ৰঞ্ঝা ৰিজাযিনী॥ পতোদং নিগ্গহে যক্খো, ৰাল়যক্খঞ্চ পাহিণি। তং মঞ্ঞমানো পহরি, সগ্গঞ্চ নিরযং ভণে॥ আল়ৰিযা তযো রুক্খা, দাযেহি অপরে তযো। মা কিলমেসি ন তুয্হং, তক্কং সোৰীরকেন চাতি॥ ৰিনীতৰত্থু ১৮০. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তস্স ভিক্খূ কারুঞ্ঞেন মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণেসুং। সো ভিক্খু কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো মযং পারাজিকং আপত্তিং আপন্না’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু পীঠকে পিলোতিকায পটিচ্ছন্নং দারকং নিসীদন্তো ওত্থরিত্ৰা মারেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। ন চ, ভিক্খৰে, অপ্পটিৰেক্খিত্ৰা আসনে নিসীদিতব্বং; যো নিসীদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ভত্তগ্গে অন্তরঘরে আসনং পঞ্ঞপেন্তো মুসলে উস্সিতে একং মুসলং অগ্গহেসি। দুতিযো মুসলো পরিপতিত্ৰা অঞ্ঞতরস্স দারকস্স মত্থকে অৰত্থাসি। সো কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘অসঞ্চিচ্চ অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসঞ্চিচ্চা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ভত্তগ্গে অন্তরঘরে আসনং পঞ্ঞপেন্তো উদুক্খলভণ্ডিকং অক্কমিত্ৰা পৰট্টেসি। অঞ্ঞতরং দারকং ওত্থরিত্ৰা মারেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসঞ্চিচ্চা’’তি। তেন খো পন সমযেন পিতাপুত্তা ভিক্খূসু পব্বজিতা হোন্তি। কালে আরোচিতে পুত্তো পিতরং এতদৰোচ – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, সঙ্ঘো তং পতিমানেতী’’তি পিট্ঠিযং গহেত্ৰা পণামেসি। সো পপতিত্ৰা কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, মরণাধিপ্পাযো’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন পিতাপুত্তা ভিক্খূসু পব্বজিতা হোন্তি। কালে আরোচিতে পুত্তো পিতরং এতদৰোচ – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, সঙ্ঘো তং পতিমানেতী’’তি মরণাধিপ্পাযো পিট্ঠিযং গহেত্ৰা পণামেসি। সো পপতিত্ৰা কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন পিতাপুত্তা ভিক্খূসু পব্বজিতা হোন্তি। কালে আরোচিতে পুত্তো পিতরং এতদৰোচ – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, সঙ্ঘো তং পতিমানেতী’’তি মরণাধিপ্পাযো পিট্ঠিযং গহেত্ৰা পণামেসি। সো পপতিত্ৰা ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স ; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। ১৮১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো ভুঞ্জন্তস্স মংসং কণ্ঠে ৰিলগ্গং হোতি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু তস্স ভিক্খুনো গীৰাযং পহারং অদাসি। সলোহিতং মংসং পতি। সো ভিক্খু কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো ভুঞ্জন্তস্স মংসং কণ্ঠে ৰিলগ্গং হোতি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো তস্স ভিক্খুনো গীৰাযং পহারং অদাসি। সলোহিতং মংসং পতি। সো ভিক্খু কালমকাসি । তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো ভুঞ্জন্তস্স মংসং কণ্ঠে ৰিলগ্গং হোতি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো তস্স ভিক্খুনো গীৰাযং পহারং অদাসি। সলোহিতং মংসং পতি। সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু ৰিসগতং পিণ্ডপাতং লভিত্ৰা পটিক্কমনং হরিত্ৰা ভিক্খূনং অগ্গকারিকং অদাসি। তে ভিক্খূ কালমকংসু। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, জানামী’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অজানন্তস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰীমংসাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো ৰিসং অদাসি। সো ভিক্খু কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘ৰীমংসাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। ১৮২. তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা [আল়ৰিকা (স্যা॰)] ভিক্খূ ৰিহারৰত্থুং করোন্তি । অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা সিলং উচ্চারেসি। উপরিমেন ভিক্খুনা দুগ্গহিতা সিলা হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে অৰত্থাসি। সো ভিক্খু কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসঞ্চিচ্চা’’তি। তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ ৰিহারৰত্থুং করোন্তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা সিলং উচ্চারেসি। উপরিমো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে সিলং মুঞ্চি। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ ৰিহারস্স কুট্টং উট্ঠাপেন্তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা ইট্ঠকং উচ্চারেসি। উপরিমেন ভিক্খুনা দুগ্গহিতা ইট্ঠকা হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে অৰত্থাসি। সো ভিক্খু কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপতি, ভিক্খু, অসঞ্চিচ্চা’’তি। তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ ৰিহারস্স কুট্টং উট্ঠাপেন্তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা ইট্ঠকং উচ্চারেসি। উপরিমো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে ইট্ঠকং মুঞ্চি। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। ১৮৩. তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা ৰাসিং উচ্চারেসি। উপরিমেন ভিক্খুনা দুগ্গহিতা ৰাসী হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে অৰত্থাসি। সো ভিক্খু কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসঞ্চিচ্চা’’তি। তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা ৰাসিং উচ্চারেসি। উপরিমো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে ৰাসিং মুঞ্চি। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা গোপানসিং উচ্চারেসি। উপরিমেন ভিক্খুনা দুগ্গহিতা গোপানসী হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে অৰত্থাসি। সো ভিক্খু কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসঞ্চিচ্চা’’তি। তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা গোপানসিং উচ্চারেসি। উপরিমো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে গোপানসিং মুঞ্চি। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তা অট্টকং বন্ধন্তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, অত্রট্ঠিতো বন্ধাহী’’তি। সো তত্রট্ঠিতো বন্ধন্তো পরিপতিত্ৰা কালমকাসি । তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, মরণাধিপ্পাযো’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তা অট্টকং বন্ধন্তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, অত্রট্ঠিতো বন্ধাহী’’তি। সো তত্রট্ঠিতো বন্ধন্তো পরিপতিত্ৰা কালমকাসি…পে॰… পরিপতিত্ৰা ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰিহারং ছাদেত্ৰা ওতরতি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, ইতো ওতরাহী’’তি। সো তেন ওতরন্তো পরিপতিত্ৰা কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰিহারং ছাদেত্ৰা ওতরতি । অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, ইতো ওতরাহী’’তি। সো তেন ওতরন্তো পরিপতিত্ৰা কালমকাসি…পে॰… পরিপতিত্ৰা ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অনভিরতিযা পীল়িতো গিজ্ঝকূটং পব্বতং অভিরুহিত্ৰা পপাতে পপতন্তো অঞ্ঞতরং ৰিলীৰকারং ওত্থরিত্ৰা মারেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। ন চ, ভিক্খৰে, অত্তানং পাতেতব্বং। যো পাতেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ গিজ্ঝকূটং পব্বতং অভিরুহিত্ৰা দৰায সিলং পৰিজ্ঝিংসু। সা অঞ্ঞতরং গোপালকং ওত্থরিত্ৰা মারেসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি …পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স। ন চ, ভিক্খৰে, দৰায সিলা পৰিজ্ঝিতব্বা। যো পৰিজ্ঝেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। ১৮৪. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ সেদেসুং। সো ভিক্খু কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি । তং ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা সেদেসুং। সো ভিক্খু কালমকাসি।…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো সীসাভিতাপো হোতি। তস্স ভিক্খূ নত্থুং অদংসু। সো ভিক্খু কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো সীসাভিতাপো হোতি। তস্স ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা নত্থুং অদংসু। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ সম্বাহেসুং। সো ভিক্খু কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা সম্বাহেসুং। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খু ন্হাপেসুং। সো ভিক্খু কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা ন্হাপেসুং। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ তেলেন অব্ভঞ্জিংসু। সো ভিক্খু কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা তেলেন অব্ভঞ্জিংসু। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। ১৮৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ উট্ঠাপেসুং। সো ভিক্খু কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা উট্ঠাপেসুং। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি । তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ নিপাতেসুং। সো ভিক্খু কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা নিপাতেসুং। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তস্স ভিক্খূ অন্নং অদংসু। সো ভিক্খু কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তস্স ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা অন্নং অদংসু। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তস্স ভিক্খু পানং অদংসু। সো ভিক্খু কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তস্স ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা পানং অদংসু। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে , পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। ১৮৬. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী পৰুত্থপতিকা জারেন গব্ভিনী হোতি। সা কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘ইঙ্ঘায্য গব্ভপাতনং জানাহী’’তি। ‘‘সুট্ঠু, ভগিনী’’তি তস্সা গব্ভপাতনং অদাসি। দারকো কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স পুরিসস্স দ্ৰে পজাপতিযো হোন্তি – একা ৰঞ্ঝা, একা ৰিজাযিনী। ৰঞ্ঝা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘সচে সা, ভন্তে, ৰিজাযিস্সতি সব্বস্স কুটুম্বস্স ইস্সরা ভৰিস্সতি। ইঙ্ঘায্য, তস্সা গব্ভপাতনং জানাহী’’তি ।‘‘সুট্ঠু, ভগিনী’’তি তস্সা গব্ভপাতনং অদাসি। দারকো কালমকাসি, মাতা ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স পুরিসস্স দ্ৰে পজাপতিযো হোন্তি – একা ৰঞ্ঝা, একা ৰিজাযিনী। ৰঞ্ঝা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘সচে সা, ভন্তে, ৰিজাযিস্সতি সব্বস্স কুটুম্বস্স ইস্সরা ভৰিস্সতি। ইঙ্ঘায্য, তস্সা গব্ভপাতনং জানাহী’’তি। ‘‘সুট্ঠু, ভগিনী’’তি তস্সা গব্ভপাতনং অদাসি। মাতা কালমকাসি, দারকো ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স ; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স পুরিসস্স দ্ৰে পজাপতিযো হোন্তি – একা ৰঞ্ঝা , একা ৰিজাযিনী। ৰঞ্ঝা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘সচে সা, ভন্তে, ৰিজাযিস্সতি সব্বস্স কুটুম্বস্স ইস্সরা ভৰিস্সতি। ইঙ্ঘায্য, তস্সা গব্ভপাতনং জানাহী’’তি। ‘‘সুট্ঠু, ভগিনী’’তি তস্সা গব্ভপাতনং অদাসি। উভো কালমকংসু…পে॰… উভো ন কালমকংসু। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। ১৮৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা গব্ভিনী ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘ইঙ্ঘায্য, গব্ভপাতনং জানাহী’’তি। ‘‘তেন হি, ভগিনি, মদ্দস্সূ’’তি। সা মদ্দাপেত্ৰা গব্ভং পাতেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা গব্ভিনী ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘ইঙ্ঘায্য, গব্ভপাতনং জানাহী’’তি। ‘‘তেন হি, ভগিনি, তাপেহী’’তি। সা তাপেত্ৰা গব্ভং পাতেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ৰঞ্ঝা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘ইঙ্ঘায্য, ভেসজ্জং জানাহি যেনাহং ৰিজাযেয্য’’ন্তি। ‘‘সুট্ঠু, ভগিনী’’তি তস্সা ভেসজ্জং অদাসি । সা কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ৰিজাযিনী ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘ইঙ্ঘায্য, ভেসজ্জং জানাহি যেনাহং ন ৰিজাযেয্য’’ন্তি। ‘‘সুট্ঠু, ভগিনী’’তি তস্সা ভেসজ্জং অদাসি। সা কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি , ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ সত্তরসৰগ্গিযং ভিক্খুং অঙ্গুলিপতোদকেন হাসেসুং। সো ভিক্খু উত্তন্তো অনস্সাসকো কালমকাসি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্সা’’তি [পারাজিকস্স, আপত্তি পাচিত্তিযস্সাতি (স্যা॰)]। তেন খো পন সমযেন সত্তরসৰগ্গিযা ভিক্খূ ছব্বগ্গিযং ভিক্খুং কম্মং করিস্সামাতি ওত্থরিত্ৰা মারেসুং। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভূতৰেজ্জকো ভিক্খু যক্খং জীৰিতা ৰোরোপেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ৰাল়যক্খৰিহারং পাহেসি। তং যক্খা জীৰিতা ৰোরোপেসুং। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ৰাল়যক্খৰিহারং পাহেসি। তং যক্খা জীৰিতা ৰোরোপেসুং…পে॰… তং যক্খা জীৰিতা ন ৰোরোপেসুং। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি । তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ৰাল়কন্তারং পাহেসি । তং ৰাল়া জীৰিতা ৰোরোপেসুং। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ৰাল়কন্তারং পাহেসি। তং ৰাল়া জীৰিতা ৰোরোপেসুং…পে॰… তং ৰাল়া জীৰিতা ন ৰোরোপেসুং। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং চোরকন্তারং পাহেসি। তং চোরা জীৰিতা ৰোরোপেসুং। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং চোরকন্তারং পাহেসি। তং চোরা জীৰিতা ৰোরোপেসুং…পে॰… তং চোরা জীৰিতা ন ৰোরোপেসুং। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। ১৮৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু তং মঞ্ঞমানো তং জীৰিতা ৰোরোপেসি…পে॰… তং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং জীৰিতা ৰোরোপেসি…পে॰… অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো তং জীৰিতা ৰোরোপেসি…পে॰… অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং জীৰিতা ৰোরোপেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অমনুস্সেন গহিতো হোতি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু তস্স ভিক্খুনো পহারং অদাসি। সো ভিক্খু কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু , নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অমনুস্সেন গহিতো হোতি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো তস্স ভিক্খুনো পহারং অদাসি। সো ভিক্খু কালমকাসি…পে॰… সো ভিক্খু ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু কল্যাণকম্মস্স সগ্গকথং কথেসি। সো অধিমুত্তো কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো কল্যাণকম্মস্স সগ্গকথং কথেসি। সো অধিমুত্তো কালমকাসি…পে॰… সো অধিমুত্তো ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু নেরযিকস্স নিরযকথং কথেসি। সো উত্তসিত্ৰা কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো নেরযিকস্স নিরযকথং কথেসি। সো উত্তসিত্ৰা কালমকাসি…পে॰… সো উত্তসিত্ৰা ন কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। ১৮৯. তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তা রুক্খং ছিন্দন্তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, অত্রট্ঠিতো ছিন্দাহী’’তি। তং তত্রট্ঠিতং ছিন্দন্তং রুক্খো ওত্থরিত্ৰা মারেসি । তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তা রুক্খং ছিন্দন্তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, অত্রট্ঠিতো ছিন্দাহী’’তি। তং তত্রট্ঠিতং ছিন্দন্তং রুক্খো ওত্থরিত্ৰা মারেসি…পে॰… রুক্খো ওত্থরিত্ৰা ন মারেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। ১৯০. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ দাযং আলিম্পেসুং [আল়িম্পেসুং (স্যা॰ ক॰)]; মনুস্সা দড্ঢা কালমকংসু। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা দাযং আলিম্পেসুং। মনুস্সা দড্ঢা কালমকংসু…পে॰… মনুস্সা দড্ঢা ন কালমকংসু। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। ১৯১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু আঘাতনং গন্ত্ৰা চোরঘাতং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, মাযিমং কিলমেসি। একেন পহারেন জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি। ‘‘সুট্ঠু, ভন্তে’’তি একেন পহারেন জীৰিতা ৰোরোপেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু আঘাতনং গন্ত্ৰা চোরঘাতং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, মাযিমং কিলমেসি । একেন পহারেন জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি। সো – ‘‘নাহং তুয্হং ৰচনং করিস্সামী’’তি তং জীৰিতা ৰোরোপেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। ১৯২. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো ঞাতিঘরে হত্থপাদচ্ছিন্নো ঞাতকেহি সম্পরিকিণ্ণো হোতি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু তে মনুস্সে এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, ইচ্ছথ ইমস্স মরণ’’ন্তি? ‘‘আম, ভন্তে, ইচ্ছামা’’তি। ‘‘তেন হি তক্কং পাযেথা’’তি। তে তং তক্কং পাযেসুং। সো কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো কুলঘরে হত্থপাদচ্ছিন্নো ঞাতকেহি সম্পরিকিণ্ণো হোতি। অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী তে মনুস্সে এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, ইচ্ছথ ইমস্স মরণ’’ন্তি? ‘‘আময্যে, ইচ্ছামা’’তি। ‘‘তেন হি লোণসোৰীরকং পাযেথা’’তি। তে তং লোণসোৰীরকং পাযেসুং। সো কালমকাসি। তস্সা কুক্কুচ্চং অহোসি। অথ খো সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি। ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘আপত্তিং সা, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী আপন্না পারাজিক’’ন্তি। ততিযপারাজিকং সমত্তং। ৪. চতুত্থপারাজিকং ১৯৩. [ইদং ৰত্থু পাচি॰ ৬৭] তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা ৰেসালিযং ৰিহরতি মহাৰনে কূটাগারসালাযং। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা সন্দিট্ঠা সম্ভত্তা ভিক্খূ ৰগ্গুমুদায নদিযা তীরে ৰস্সং উপগচ্ছিংসু। তেন খো পন সমযেন ৰজ্জী দুব্ভিক্খা হোতি দ্ৰীহিতিকা সেতট্ঠিকা সলাকাৰুত্তা, ন সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতুং। অথ খো তেসং ভিক্খূনং এতদহোসি – ‘‘এতরহি খো ৰজ্জী দুব্ভিক্খা দ্ৰীহিতিকা সেতট্ঠিকা সলাকাৰুত্তা, ন সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতুং। কেন নু খো মযং উপাযেন সমগ্গা সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসেয্যাম, ন চ পিণ্ডকেন কিলমেয্যামা’’তি? একচ্চে এৰমাহংসু – ‘‘হন্দ মযং, আৰুসো, গিহীনং কম্মন্তং অধিট্ঠেম, এৰং তে অম্হাকং দাতুং মঞ্ঞিস্সন্তি। এৰং মযং সমগ্গা সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসিস্সাম, ন চ পিণ্ডকেন কিলমিস্সামা’’তি। একচ্চে এৰমাহংসু – ‘‘অলং, আৰুসো, কিং গিহীনং কম্মন্তং অধিট্ঠিতেন! হন্দ মযং , আৰুসো, গিহীনং দূতেয্যং হরাম, এৰং তে অম্হাকং দাতুং মঞ্ঞিস্সন্তি। এৰং মযং সমগ্গা সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসিস্সাম, ন চ পিণ্ডকেন কিলমিস্সামা’’তি। একচ্চে এৰমাহংসু – ‘‘অলং, আৰুসো, কিং গিহীনং কম্মন্তং অধিট্ঠিতেন! কিং গিহীনং দূতেয্যং হটেন! হন্দ মযং, আৰুসো, গিহীনং অঞ্ঞমঞ্ঞস্স উত্তরিমনুস্সধম্মস্স ৰণ্ণং ভাসিস্সাম – ‘অসুকো ভিক্খু পঠমস্স ঝানস্স লাভী, অসুকো ভিক্খু দুতিযস্স ঝানস্স লাভী, অসুকো ভিক্খু ততিযস্স ঝানস্স লাভী, অসুকো ভিক্খু চতুত্থস্স ঝানস্স লাভী, অসুকো ভিক্খু সোতাপন্নো, অসুকো ভিক্খু সকদাগামী, অসুকো ভিক্খু অনাগামী, অসুকো ভিক্খু অরহা, অসুকো ভিক্খু তেৰিজ্জো, অসুকো ভিক্খু ছল়ভিঞ্ঞো’তি। এৰং তে অম্হাকং দাতুং মঞ্ঞিস্সন্তি। এৰং মযং সমগ্গা সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসিস্সাম, ন চ পিণ্ডকেন কিলমিস্সামা’’তি। ‘‘এসোযেৰ খো, আৰুসো, সেয্যো যো অম্হাকং গিহীনং অঞ্ঞমঞ্ঞস্স উত্তরিমনুস্সধম্মস্স ৰণ্ণো ভাসিতো’’তি। ১৯৪. অথ খো তে ভিক্খূ গিহীনং অঞ্ঞমঞ্ঞস্স উত্তরিমনুস্সধম্মস্স ৰণ্ণং ভাসিংসু – ‘‘অসুকো ভিক্খু পঠমস্স ঝানস্স লাভী…পে॰… অসুকো ভিক্খু ছল়ভিঞ্ঞো’’তি। অথ খো তে মনুস্সা – ‘‘লাভা ৰত নো, সুলদ্ধং ৰত নো, যেসং ৰত নো এৰরূপা ভিক্খূ ৰস্সং উপগতা; ন ৰত নো ইতো পুব্বে এৰরূপা ভিক্খূ ৰস্সং উপগতা যথযিমে ভিক্খূ সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা’’তি, তে ন তাদিসানি ভোজনানি অত্তনা পরিভুঞ্জন্তি মাতাপিতূনং দেন্তি পুত্তদারস্স দেন্তি দাসকম্মকরপোরিসস্স দেন্তি মিত্তামচ্চানং দেন্তি ঞাতিসালোহিতানং দেন্তি, যাদিসানি ভিক্খূনং দেন্তি। তে ন তাদিসানি খাদনীযানি সাযনীযানি পানানি অত্তনা খাদন্তি সাযন্তি পিৰন্তি মাতাপিতূনং দেন্তি পুত্তদারস্স দেন্তি দাসকম্মকরপোরিসস্স দেন্তি মিত্তামচ্চানং দেন্তি ঞাতিসালোহিতানং দেন্তি, যাদিসানি ভিক্খূনং দেন্তি। অথ খো তে ভিক্খূ ৰণ্ণৰা অহেসুং পীণিন্দ্রিযা পসন্নমুখৰণ্ণা ৰিপ্পসন্নছৰিৰণ্ণা। আচিণ্ণং খো পনেতং ৰস্সংৰুট্ঠানং ভিক্খূনং ভগৰন্তং দস্সনায উপসঙ্কমিতুং। অথ খো তে ভিক্খূ ৰস্সংৰুট্ঠা তেমাসচ্চযেন সেনাসনং সংসামেত্ৰা পত্তচীৰরং আদায যেন ৰেসালী তেন পক্কমিংসু। অনুপুব্বেন যেন ৰেসালী মহাৰনং কূটাগারসালা যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদিংসু। তেন খো পন সমযেন দিসাসু ৰস্সংৰুট্ঠা ভিক্খূ কিসা হোন্তি লূখা দুব্বণ্ণা উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতা ধমনিসন্থতগত্তা; ৰগ্গুমুদাতীরিযা পন ভিক্খূ ৰণ্ণৰা হোন্তি পীণিন্দ্রিযা পসন্নমুখৰণ্ণা ৰিপ্পসন্নছৰিৰণ্ণা। আচিণ্ণং খো পনেতং বুদ্ধানং ভগৰন্তানং আগন্তুকেহি ভিক্খূহি সদ্ধিং পটিসম্মোদিতুং। অথ খো ভগৰা ৰগ্গুমুদাতীরিযে ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘কচ্চি, ভিক্খৰে, খমনীযং কচ্চি যাপনীযং কচ্চি সমগ্গা সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসিত্থ ন চ পিণ্ডকেন কিলমিত্থা’’তি? ‘‘খমনীযং, ভগৰা, যাপনীযং, ভগৰা। সমগ্গা চ মযং, ভন্তে, সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসিম্হা, ন চ পিণ্ডকেন কিলমিম্হা’’তি। জানন্তাপি তথাগতা পুচ্ছন্তি, জানন্তাপি ন পুচ্ছন্তি…পে॰… দ্ৰীহাকারেহি বুদ্ধা ভগৰন্তো ভিক্খূ পটিপুচ্ছন্তি – ধম্মং ৰা দেসেস্সাম, সাৰকানং ৰা সিক্খাপদং পঞ্ঞাপেস্সামাতি। অথ খো ভগৰা ৰগ্গুমুদাতীরিযে ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘যথা কথং পন তুম্হে, ভিক্খৰে, সমগ্গা সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসিত্থ ন চ পিণ্ডকেন কিলমিত্থা’’তি? অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং – ‘‘কচ্চি পন ৰো, ভিক্খৰে, ভূত’’ন্তি? ‘‘অভূতং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিসা, অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং। কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, উদরস্স কারণা গিহীনং অঞ্ঞমঞ্ঞস্স উত্তরিমনুস্সধম্মস্স ৰণ্ণং ভাসিস্সথ! ৰরং তুম্হেহি, মোঘপুরিসা, তিণ্হেন গোৰিকন্তনেন [গোৰিকত্তনেন (সী॰ ক॰)]কুচ্ছিং পরিকন্তো, ন ত্ৰেৰ উদরস্স কারণা গিহীনং অঞ্ঞমঞ্ঞস্স উত্তরিমনুস্সধম্মস্স ৰণ্ণো ভাসিতো! তং কিস্স হেতু? ততো নিদানঞ্হি, মোঘপুরিসা, মরণং ৰা নিগচ্ছেয্য মরণমত্তং ৰা দুক্খং, ন ত্ৰেৰ তপ্পচ্চযা কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপজ্জেয। ইতো নিদানঞ্চ খো, মোঘপুরিসা, কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপজ্জেয্য। নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায’’…পে॰… ৰিগরহিত্ৰা ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ১৯৫. ‘‘পঞ্চিমে, ভিক্খৰে, মহাচোরা সন্তো সংৰিজ্জমানা লোকস্মিং। কতমে পঞ্চ? ইধ, ভিক্খৰে, একচ্চস্স মহাচোরস্স এৰং হোতি – ‘কুদাস্সু নামাহং সতেন ৰা সহস্সেন ৰা পরিৰুতো গামনিগমরাজধানীসু আহিণ্ডিস্সামি হনন্তো ঘাতেন্তো ছিন্দন্তো ছেদাপেন্তো পচন্তো পাচেন্তো’তি! সো অপরেন সমযেন সতেন ৰা সহস্সেন ৰা পরিৰুতো গামনিগমরাজধানীসু আহিণ্ডতি হনন্তো ঘাতেন্তো ছিন্দন্তো ছেদাপেন্তো পচন্তো পাচেন্তো। এৰমেৰ খো, ভিক্খৰে, ইধেকচ্চস্স পাপভিক্খুনো এৰং হোতি – ‘কুদাস্সু নামাহং সতেন ৰা সহস্সেন ৰা পরিৰুতো গামনিগমরাজধানীসু চারিকং চরিস্সামি সক্কতো গরুকতো মানিতো পূজিতো অপচিতো গহট্ঠানঞ্চেৰ পব্বজিতানঞ্চ, লাভী চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারান’ন্তি ! সো অপরেন সমযেন সতেন ৰা সহস্সেন ৰা পরিৰুতো গামনিগমরাজধানীসু চারিকং চরতি সক্কতো গরুকতো মানিতো পূজিতো অপচিতো গহট্ঠানঞ্চেৰ পব্বজিতানঞ্চ, লাভী চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারানং। অযং, ভিক্খৰে, পঠমো মহাচোরো সন্তো সংৰিজ্জমানো লোকস্মিং। ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ইধেকচ্চো পাপভিক্খু তথাগতপ্পৰেদিতং ধম্মৰিনযং পরিযাপুণিত্ৰা অত্তনো দহতি। অযং, ভিক্খৰে, দুতিযো মহাচোরো সন্তো সংৰিজ্জমানো লোকস্মিং। ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ইধেকচ্চো পাপভিক্খু সুদ্ধং ব্রহ্মচারিং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরন্তং অমূলকেন অব্রহ্মচরিযেন অনুদ্ধংসেতি। অযং, ভিক্খৰে, ততিযো মহাচোরো সন্তো সংৰিজ্জমানো লোকস্মিং। ‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ইধেকচ্চো পাপভিক্খু যানি তানি সঙ্ঘস্স গরুভণ্ডানি গরুপরিক্খারানি, সেয্যথিদং – আরামো আরামৰত্থু ৰিহারো ৰিহারৰত্থু মঞ্চো পীঠং ভিসি বিম্বোহনং [বিম্বোহনং (সী॰ স্যা॰)] লোহকুম্ভী লোহভাণকং লোহৰারকো লোহকটাহং ৰাসী পরসু [ফরসু (সী॰ স্যা॰)] কুঠারী কুদালো নিখাদনং ৰল্লি ৰেল়ু মুঞ্জং পব্বজং তিণং মত্তিকা দারুভণ্ডং মত্তিকাভণ্ডং, তেহি গিহীং সঙ্গণ্হাতি উপলাপেতি। অযং, ভিক্খৰে, চতুত্থো মহাচোরো সন্তো সংৰিজ্জমানো লোকস্মিং। ‘‘সদেৰকে, ভিক্খৰে, লোকে সমারকে সব্রহ্মকে সস্সমণব্রাহ্মণিযা পজায সদেৰমনুস্সায অযং অগ্গো মহাচোরো যো অসন্তং অভূতং উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি। তং কিস্স হেতু? থেয্যায ৰো, ভিক্খৰে, রট্ঠপিণ্ডো ভুত্তো’’তি। [সং॰ নি॰ ১.৩৫] অঞ্ঞথা সন্তমত্তানং, অঞ্ঞথা যো পৰেদযে। নিকচ্চ কিতৰস্সেৰ, ভুত্তং থেয্যেন তস্স তং॥ [ধ॰ প॰ ৩০৭ ধম্মপদেপি] কাসাৰকণ্ঠা বহৰো, পাপধম্মা অসঞ্ঞতা। পাপা পাপেহি কম্মেহি, নিরযং তে উপপজ্জরে॥ [ধ॰ প॰ ৩০৭ ধম্মপদেপি] সেয্যো অযোগুল়ো ভুত্তো, তত্তো অগ্গিসিখূপমো। যঞ্চে ভুঞ্জেয্য দুস্সীলো, রট্ঠপিণ্ডং অসঞ্ঞতোতি॥ অথ খো ভগৰা তে ৰগ্গুমুদাতীরিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা দুব্ভরতায দুপ্পোসতায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ‘‘যো পন ভিক্খু অনভিজানং উত্তরিমনুস্সধম্মং অত্তুপনাযিকং অলমরিযঞাণদস্সনং সমুদাচরেয্য – ‘ইতি জানামি ইতি পস্সামী’তি, ততো অপরেন সমযেন সমনুগ্গাহীযমানো ৰা অসমনুগ্গাহীযমানো ৰা আপন্নো ৰিসুদ্ধাপেক্খো এৰং ৰদেয্য – ‘অজানমেৰং, আৰুসো, অৰচং জানামি , অপস্সং পস্সামি। তুচ্ছং মুসা ৰিলপি’ন্তি, অযম্পি পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি। এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি। ১৯৬. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ অদিট্ঠে দিট্ঠসঞ্ঞিনো অপত্তে পত্তসঞ্ঞিনো অনধিগতে অধিগতসঞ্ঞিনো অসচ্ছিকতে সচ্ছিকতসঞ্ঞিনো অধিমানেন অঞ্ঞং ব্যাকরিংসু। তেসং অপরেন সমযেন রাগাযপি চিত্তং নমতি দোসাযপি চিত্তং নমতি মোহাযপি চিত্তং নমতি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং। মযঞ্চম্হ অদিট্ঠে দিট্ঠসঞ্ঞিনো অপত্তে পত্তসঞ্ঞিনো অনধিগতে অধিগতসঞ্ঞিনো অসচ্ছিকতে সচ্ছিকতসঞ্ঞিনো, অধিমানেন অঞ্ঞং ব্যাকরিম্হা। কচ্চি নু খো মযং পারাজিকং আপত্তিং আপন্না’’তি? তে আযস্মতো আনন্দস্স এতমত্থং আরোচেসুং। আযস্মা আনন্দো ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। ‘‘হোন্তি যে তে, আনন্দ [হোন্তি যেৰানন্দ (স্যা॰), হোন্তি তে আনন্দ (সী॰)], ভিক্খূ অদিট্ঠে দিট্ঠসঞ্ঞিনো অপত্তে পত্তসঞ্ঞিনো অনধিগতে অধিগতসঞ্ঞিনো অসচ্ছিকতে সচ্ছিকতসঞ্ঞিনো অধিমানেন অঞ্ঞং ব্যাকরোন্তি। তঞ্চ খো এতং অব্বোহারিক’’ন্তি। ‘‘এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ১৯৭. ‘‘যো পন ভিক্খু অনভিজানং উত্তরিমনুস্সধম্মং অত্তুপনাযিকং অলমরিযঞাণদস্সনং সমুদাচরেয্য – ‘ইতি জানামি ইতি পস্সামী’তি, ততো অপরেন সমযেন সমনুগ্গাহীযমানো ৰা অসমনুগ্গাহীযমানো ৰা আপন্নো ৰিসুদ্ধাপেক্খো এৰং ৰদেয্য – ‘অজানমেৰং, আৰুসো, অৰচং জানামি, অপস্সং পস্সামি। তুচ্ছং মুসা ৰিলপি’ন্তি, অঞ্ঞত্র অধিমানা, অযম্পি পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি। ১৯৮. যো পনাতি যো যাদিসো…পে॰… ভিক্খূতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি। অনভিজানন্তি অসন্তং অভূতং অসংৰিজ্জমানং অজানন্তো অপস্সন্তো অত্তনি কুসলং ধম্মং – অত্থি মে কুসলো ধম্মোতি। [পাচি॰ ৭০] উত্তরিমনুস্সধম্মো নাম ঝানং ৰিমোক্খো [ৰিমোক্খং (সী॰ স্যা॰)] সমাধি সমাপত্তি ঞাণদস্সনং মগ্গভাৰনা ফলসচ্ছিকিরিযা কিলেসপ্পহানং ৰিনীৰরণতা চিত্তস্স সুঞ্ঞাগারে অভিরতি। অত্তুপনাযিকন্তি তে ৰা কুসলে ধম্মে অত্তনি উপনেতি অত্তানং ৰা তেসু কুসলেসু ধম্মেসু উপনেতি। ঞাণন্তি তিস্সো ৰিজ্জা। দস্সনন্তি যং ঞাণং তং দস্সনং। যং দস্সনং তং ঞাণং। সমুদাচরেয্যাতি আরোচেয্য ইত্থিযা ৰা পুরিসস্স ৰা গহট্ঠস্স ৰা পব্বজিতস্স ৰা। ইতি জানামি ইতি পস্সামীতি জানামহং এতে ধম্মে, পস্সামহং এতে ধম্মে অত্থি চ এতে ধম্মা মযি, অহঞ্চ এতেসু ধম্মেসু সন্দিস্সামীতি। ততো অপরেন সমযেনাতি যস্মিং খণে সমুদাচিণ্ণং হোতি তং খণং তং লযং তং মুহুত্তং ৰীতিৰত্তে। সমনুগ্গাহীযমানোতি যং ৰত্থু পটিঞ্ঞাতং হোতি তস্মিং ৰত্থুস্মিং সমনুগ্গাহীযমানো – ‘‘কিন্তে অধিগতং, কিন্তি তে অধিগতং, কদা তে অধিগতং, কত্থ তে অধিগতং, কতমে তে কিলেসা পহীনা, কতমেসং ত্ৰং ধম্মানং লাভী’’তি। অসমনুগ্গাহীযমানোতি ন কেনচি ৰুচ্চমানো। আপন্নোতি পাপিচ্ছো ইচ্ছাপকতো অসন্তং অভূতং উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপিত্ৰা পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো হোতি। ৰিসুদ্ধাপেক্খোতি গিহী ৰা হোতুকামো উপাসকো ৰা হোতুকামো আরামিকো ৰা হোতুকামো সামণেরো ৰা হোতুকামো। অজানমেৰং , আৰুসো, অৰচং – জানামি, অপস্সং পস্সামীতি নাহং এতে ধম্মে জানামি, নাহং এতে ধম্মে পস্সামি, নত্থি চ এতে ধম্মা মযি, ন চাহং এতেসু ধম্মেসু সন্দিস্সামীতি। তুচ্ছং মুসা ৰিলপিন্তি তুচ্ছকং মযা ভণিতং, মুসা মযা ভণিতং, অভূতং মযা ভণিতং, অজানন্তেন মযা ভণিতং। অঞ্ঞত্র অধিমানাতি ঠপেত্ৰা অধিমানং। অযম্পীতি পুরিমে উপাদায ৰুচ্চতি। পারাজিকো হোতীতি সেয্যথাপি নাম তালো মত্থকচ্ছিন্নো অভব্বো পুন ৰিরূল়্হিযা, এৰমেৰ ভিক্খু পাপিচ্ছো ইচ্ছাপকতো অসন্তং অভূতং উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপিত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো। তেন ৰুচ্চতি – ‘‘পারাজিকো হোতী’’তি। অসংৰাসোতি সংৰাসো নাম এককম্মং একুদ্দেসো সমসিক্খতা – এসো সংৰাসো নাম। সো তেন সদ্ধিং নত্থি। তেন ৰুচ্চতি – ‘‘অসংৰাসো’’তি। ১৯৯. উত্তরিমনুস্সধম্মো নাম ঝানং ৰিমোক্খো সমাধি সমাপত্তি ঞাণদস্সনং মগ্গভাৰনা ফলসচ্ছিকিরিযা কিলেসপ্পহানং ৰিনীৰরণতা চিত্তস্স সুঞ্ঞাগারে অভিরতি। [পাচি॰ ৭০] ঝানন্তি পঠমং ঝানং দুতিযং ঝানং ততিযং ঝানং চতুত্থং ঝানং। [পাচি॰ ৭০] ৰিমোক্খোতি সুঞ্ঞতো ৰিমোক্খো অনিমিত্তো ৰিমোক্খো অপ্পণিহিতো ৰিমোক্খো। [পাচি॰ ৭০] সমাধীতি সুঞ্ঞতো সমাধি অনিমিত্তো সমাধি অপ্পণিহিতো সমাধি। [পাচি॰ ৭০] সমাপত্তীতি সুঞ্ঞতা সমাপত্তি অনিমিত্তা সমাপত্তি অপ্পণিহিতা সমাপত্তি। [পাচি॰ ৭০] ঞাণদস্সনন্তি তিস্সো ৰিজ্জা। [পাচি॰ ৭০] মগ্গভাৰনাতি চত্তারো সতিপট্ঠানা, চত্তারো সম্মপ্পধানা, চত্তারো ইদ্ধিপাদা, পঞ্চিন্দ্রিযানি, পঞ্চ বলানি, সত্ত বোজ্ঝঙ্গা, অরিযো অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো। [পাচি॰ ৭০] ফলসচ্ছিকিরিযাতি সোতাপত্তিফলস্স সচ্ছিকিরিযা, সকদাগামিফলস্স সচ্ছিকিরিযা, অনাগামিফলস্স সচ্ছিকিরিযা, অরহত্তস্স [অরহত্তফলস্স (স্যা॰)] সচ্ছিকিরিযা। [পাচি॰ ৭০] কিলেসপ্পহানন্তি রাগস্স পহানং দোসস্স পহানং মোহস্স পহানং। [পাচি॰ ৭০] ৰিনীৰরণতা চিত্তস্সাতি রাগা চিত্তং ৰিনীৰরণতা, দোসা চিত্তং ৰিনীৰরণতা, মোহা চিত্তং ৰিনীৰরণতা। [পাচি॰ ৭০] সুঞ্ঞাগারে অভিরতীতি পঠমেন ঝানেন সুঞ্ঞাগারে অভিরতি, দুতিযেন ঝানেন সুঞ্ঞাগারে অভিরতি, ততিযেন ঝানেন সুঞ্ঞাগারে অভিরতি, চতুত্থেন ঝানেন সুঞ্ঞাগারে অভিরতি। ২০০. তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স, পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি। চতূহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং। পঞ্চহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং ৰিনিধায খন্তিং। ছহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং। সত্তহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। ২০১. তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জামীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি। চতূহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জামীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং। পঞ্চহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জামীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং। ছহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জামীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং। সত্তহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জামীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। ২০২. তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপন্নোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি। চতূহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপন্নোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং। পঞ্চহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপন্নোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং। ছহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপন্নোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং। সত্তহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপন্নোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। ২০৩. তীহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স লাভীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি। চতূহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স লাভীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং। পঞ্চহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স লাভীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি , ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং। ছহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স লাভীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং। সত্তহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স লাভীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। ২০৪. তীহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স ৰসীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি। চতূহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স ৰসীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং। পঞ্চহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স ৰসীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং। ছহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স ৰসীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং। সত্তহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স ৰসীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। ২০৫. তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি। চতূহাকারেহি পঠমং ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং। পঞ্চহাকারেহি পঠমং ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং। ছহাকারেহি পঠমং ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং। সত্তহাকারেহি পঠমং ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। যথা ইদং পঠমং ঝানং ৰিত্থারিতং তং সব্বম্পি ৰিত্থারেতব্বং। ২০৬. তীহাকারেহি…পে॰… সত্তহাকারেহি দুতিযং ঝানং…পে॰… ততিযং ঝানং…পে॰… চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… চতুত্থস্স ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… চতুত্থং ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। ২০৭. তীহাকারেহি সুঞ্ঞতং ৰিমোক্খং… অনিমিত্তং ৰিমোক্খং… অপ্পণিহিতং ৰিমোক্খং… সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… অপ্পণিহিতস্স ৰিমোক্খস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… অপ্পণিহিতো ৰিমোক্খো সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰…। তীহাকারেহি সুঞ্ঞতং সমাধিং… অনিমিত্তং সমাধিং… অপ্পণিহিতং সমাধিং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… অপ্পণিহিতস্স সমাধিস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… অপ্পণিহিতো সমাধি সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি সুঞ্ঞতং সমাপত্তিং… অনিমিত্তং সমাপত্তিং… অপ্পণিহিতং সমাপত্তিং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… অপ্পণিহিতায সমাপত্তিযা লাভীম্হি… ৰসীম্হি… অপ্পণিহিতা সমাপত্তি সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি তিস্সো ৰিজ্জা সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি সমাপন্নো… তিস্সন্নং ৰিজ্জানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… তিস্সো ৰিজ্জা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি চত্তারো সতিপট্ঠানে… চত্তারো সম্মপ্পধানে… চত্তারো ইদ্ধিপাদে সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… চতুন্নং ইদ্ধিপাদানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… চত্তারো ইদ্ধিপাদা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি পঞ্চিন্দ্রিযানি… পঞ্চ বলানি সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো … পঞ্চন্নং বলানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঞ্চবলানি সচ্ছিকতানি মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি সত্ত বোজ্ঝঙ্গে সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… সত্তন্নং বোজ্ঝঙ্গানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… সত্ত বোজ্ঝঙ্গা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি অরিযং অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… অরিযস্স অট্ঠঙ্গিকস্স মগ্গস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… অরিযো অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি সোতাপত্তিফলং… সকদাগামিফলং… অনাগামিফলং… অরহত্তং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… অরহত্তস্স লাভীম্হি ৰসীম্হি অরহত্তং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স । তীহাকারেহি রাগো মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি দোসো মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি মোহো মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি রাগা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি দোসা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি …পে॰… সত্তহাকারেহি মোহা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। সুদ্ধিকং নিট্ঠিতং। ২০৮. তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স দুতিযস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰…। তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স ততিযস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স চতুত্থস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ ৰিমোক্খং… পঠমঞ্চ ঝানং অনিমিত্তঞ্চ ৰিমোক্খং… পঠমঞ্চ ঝানং অপ্পণিহিতঞ্চ ৰিমোক্খং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স অপ্পণিহিতস্স চ ৰিমোক্খস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং অপ্পণিহিতো চ ৰিমোক্খো সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাধিং… পঠমঞ্চ ঝানং অনিমিত্তঞ্চ সমাধিং… পঠমঞ্চ ঝানং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাধিং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো পঠমস্স চ ঝানস্স অপ্পণিহিতস্স চ সমাধিস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং অপ্পণিহিতো চ সমাধি সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাপত্তিং… পঠমঞ্চ ঝানং অনিমিত্তঞ্চ সমাপত্তিং… পঠমঞ্চ ঝানং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাপত্তিং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো পঠমস্স চ ঝানস্স অপ্পণিহিতায চ সমাপত্তিযা লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং অপ্পণিহিতা চ সমাপত্তি সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং তিস্সো চ ৰিজ্জা সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স তিস্সন্নঞ্চ ৰিজ্জানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং তিস্সো চ ৰিজ্জা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং চত্তারো চ সতিপট্ঠানে… পঠমঞ্চ ঝানং চত্তারো চ সম্মপ্পধানে… পঠমঞ্চ ঝানং চত্তারো চ ইদ্ধিপাদে সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স চতুন্নঞ্চ ইদ্ধিপাদানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং চত্তারো চ ইদ্ধিপাদা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং পঞ্চ চ ইন্দ্রিযানি… পঠমঞ্চ ঝানং পঞ্চ চ বলানি সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স পঞ্চন্নঞ্চ বলানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং পঞ্চ চ বলানি সচ্ছিকতানি মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ২০৯. তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গে সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স সত্তন্নঞ্চ বোজ্ঝঙ্গানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং অরিযঞ্চ অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স অরিযস্স চ অট্ঠঙ্গিকস্স মগ্গস্স লাভীম্হি ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং অরিযো চ অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সোতাপত্তিফলঞ্চ… পঠমঞ্চ ঝানং সকদাগামিফলঞ্চ… পঠমঞ্চ ঝানং অনাগামিফলঞ্চ… পঠমঞ্চ ঝানং অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স অরহত্তস্স চ লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং অরহত্তঞ্চ সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযা, রাগো চ মে চত্তো… দোসো চ মে চত্তো… মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি…পে॰… সত্তহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযা, রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। খণ্ডচক্কং নিট্ঠিতং। ২১০. তীহাকারেহি দুতিযঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… দুতিযস্স চ ঝানস্স ততিযস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… দুতিযঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি দুতিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… দুতিযস্স চ ঝানস্স চতুত্থস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… দুতিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি দুতিযঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ ৰিমোক্খং… অনিমিত্তঞ্চ ৰিমোক্খং… অপ্পণিহিতঞ্চ ৰিমোক্খং… সুঞ্ঞতঞ্চ সমাধিং… অনিমিত্তঞ্চ সমাধিং… অপ্পণিহিতঞ্চ সমাধিং… সুঞ্ঞতঞ্চ সমাপত্তিং… অনিমিত্তঞ্চ সমাপত্তিং… অপ্পণিহিতঞ্চ সমাপত্তিং… তিস্সো চ ৰিজ্জা… চত্তারো চ সতিপট্ঠানে… চত্তারো চ সম্মপ্পধানে… চত্তারো চ ইদ্ধিপাদে… পঞ্চ চ ইন্দ্রিযানি… পঞ্চ চ বলানি… সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গে… অরিযঞ্চ অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং… সোতাপত্তিফলঞ্চ… সকদাগামিফলঞ্চ… অনাগামিফলঞ্চ… অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… দুতিযস্স চ ঝানস্স অরহত্তস্স চ লাভীম্হি… ৰসীম্হি… দুতিযঞ্চ ঝানং অরহত্তঞ্চ সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি দুতিযঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… দুতিযস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… দুতিযঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযা, রাগো চ মে চত্তো… দোসো চ মে চত্তো… মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতো। রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি …পে॰… সত্তহাকারেহি দুতিযঞ্চ ঝানং পঠমঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… দুতিযস্স চ ঝানস্স পঠমস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… দুতিযঞ্চ ঝানং পঠমঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰… ৰিনিধায ভাৰং। বদ্ধচক্কং। এৰং একেকং মূলং কাতুন বদ্ধচক্কং পরিৰত্তকং কত্তব্বং। ইদং সংখিত্তং। ২১১. তীহাকারেহি ততিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং…পে॰… ততিযঞ্চ ঝানং অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… ততিযস্স চ ঝানস্স অরহত্তস্স চ লাভীম্হি… ৰসীম্হি… ততিযঞ্চ ঝানং অরহত্তঞ্চ সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি ততিযঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… ততিযস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… ততিযঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযা, রাগো চ মে চত্তো… দোসো চ মে চত্তো… মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতো। রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি ততিযঞ্চ ঝানং পঠমঞ্চ ঝানং… ততিযঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… ততিযস্স চ ঝানস্স দুতিযস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… ততিযঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং পঠমঞ্চ ঝানং…পে॰… দুতিযঞ্চ ঝানং… ততিযঞ্চ ঝানং… চতুত্থঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং চতুত্থস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং চতুত্থঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ২১২. তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সুঞ্ঞতঞ্চ ৰিমোক্খং… অনিমিত্তঞ্চ ৰিমোক্খং… অপ্পণিহিতঞ্চ ৰিমোক্খং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অপ্পণিহিতস্স চ ৰিমোক্খস্সলাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অপ্পণিহিতো চ ৰিমোক্খো সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাধিং… অনিমিত্তঞ্চ সমাধিং… অপ্পণিহিতঞ্চ সমাধিং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অপ্পণিহিতস্স চ সমাধিস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অপ্পণিহিতো চ সমাধি সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাপত্তিং… অনিমিত্তঞ্চ সমাপত্তিং… অপ্পণিহিতঞ্চ সমাপত্তিং সমাপজ্জিং সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অপ্পণিহিতায চ সমাপত্তিযা লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অপ্পণিহিতা চ সমাপত্তি সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং তিস্সো চ ৰিজ্জা সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… ‘মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং তিস্সন্নঞ্চ ৰিজ্জানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং তিস্সো চ ৰিজ্জা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং চত্তারো চ সতিপট্ঠানে… চত্তারো চ সম্মপ্পধানে… চত্তারো চ ইদ্ধিপাদে সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং চতুন্নঞ্চ ইদ্ধিপাদানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং চত্তারো চ ইদ্ধিপাদা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ২১৩. তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং পঞ্চ চ ইন্দ্রিযানি… পঞ্চ চ বলানি সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং পঞ্চন্নঞ্চ বলানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং পঞ্চ চ বলানি সচ্ছিকতানি মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গে সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সত্তন্নঞ্চ বোজ্ঝঙ্গানং লাভীম্হি … ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অরিযঞ্চ অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অরিযস্স চ অট্ঠঙ্গিকস্স মগ্গস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অরিযো চ অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সোতাপত্তিফলঞ্চ… সকদাগামিফলঞ্চ… অনাগামিফলঞ্চ… অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অরহত্তস্স চ লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অরহত্তঞ্চ সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং, রাগো চ মে চত্তো… দোসো চ মে চত্তো… মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। তীহাকারেহি…পে॰… সত্তহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। একমূলকং নিট্ঠিতং। [একমূলকং সঙ্খিত্তং নিট্ঠিতং (স্যা॰)] যথা একমূলকং ৰিত্থারিতং এৰমেৰ দুমূলকাদিপি ৰিত্থারেতব্বং। ইদং সব্বমূলকং ২১৪. তীহাকারেহি …পে॰… সত্তহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ ৰিমোক্খং অনিমিত্তঞ্চ ৰিমোক্খং অপ্পণিহিতঞ্চ ৰিমোক্খং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাধিং অনিমিত্তঞ্চ সমাধিং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাধিং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাপত্তিং অনিমিত্তঞ্চ সমাপত্তিং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাপত্তিং তিস্সো চ ৰিজ্জা চত্তারো চ সতিপট্ঠানে চত্তারো চ সম্মপ্পধানে চত্তারো চ ইদ্ধিপাদে পঞ্চ চ ইন্দ্রিযানি পঞ্চ চ বলানি সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গে অরিযঞ্চ অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং সোতাপত্তিফলঞ্চ সকদাগামিফলঞ্চ অনাগামিফলঞ্চ অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো…পে॰… রাগো চ মে চত্তো, দোসো চ মে চত্তো, মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতো। রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং, দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং, মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। সব্বমূলকং নিট্ঠিতং। সুদ্ধিকৰারকথা নিট্ঠিতা। ২১৫. তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো দুতিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো ততিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। তীহাকারেহি …পে॰… সত্তহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো সুঞ্ঞতং ৰিমোক্খং… অনিমিত্তং ৰিমোক্খং… অপ্পণিহিতং ৰিমোক্খং… সুঞ্ঞতং সমাধিং… অনিমিত্তং সমাধিং… অপ্পণিহিতং সমাধিং… সুঞ্ঞতং সমাপত্তিং… অনিমিত্তং সমাপত্তিং… অপ্পণিহিতং সমাপত্তিং… তিস্সো ৰিজ্জা… চত্তারো সতিপট্ঠানে… চত্তারো সম্মপ্পধানে… চত্তারো ইদ্ধিপাদে… পঞ্চিন্দ্রিযানি… পঞ্চ বলানি… সত্ত বোজ্ঝঙ্গে… অরিযং অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং… সোতাপত্তিফলং… সকদাগামিফলং… অনাগামিফলং… অরহত্তং সমাপজ্জিং…পে॰… রাগো মে চত্তো… দোসো মে চত্তো… মোহো মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতো। রাগা মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… মোহা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। ৰত্থুৰিসারকস্স একমূলকস্স খণ্ডচক্কং নিট্ঠিতং। ২১৬. তীহাকারেহি দুতিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো ততিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। তীহাকারেহি দুতিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জিন্তি…পে॰… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। তীহাকারেহি…পে॰… সত্তহাকারেহি দুতিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স ; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ৰিনিধায ভাৰং। ৰত্থুৰিসারকস্স একমূলকস্স বদ্ধচক্কং। মূলং সংখিত্তং। ২১৭. তীহাকারেহি মোহা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি ৰত্তুকামো পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। তীহাকারেহি…পে॰… সত্তহাকারেহি মোহা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি ৰত্তুকামো দোসা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ৰিনিধায ভাৰং। ৰত্থুৰিসারকস্স একমূলকং নিট্ঠিতং। যথা একমূলকং ৰিত্থারিতং এৰমেৰ দুমূলকাদিপি ৰিত্থারেতব্বং। ইদং সব্বমূলকং ২১৮. তীহাকারেহি…পে॰… সত্তহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ ৰিমোক্খং অনিমিত্তঞ্চ ৰিমোক্খং অপ্পণিহিতঞ্চ ৰিমোক্খং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাধিং অনিমিত্তঞ্চ সমাধিং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাধিং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাপত্তিং অনিমিত্তঞ্চ সমাপত্তিং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাপত্তিং তিস্সো চ ৰিজ্জা চত্তারো চ সতিপট্ঠানে চত্তারো চ সম্মপ্পধানে চত্তারো চ ইদ্ধিপাদে পঞ্চ চ ইন্দ্রিযানি পঞ্চ চ বলানি সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গে অরিযঞ্চ অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং সোতাপত্তিফলঞ্চ সকদাগামিফলঞ্চ অনাগামিফলঞ্চ অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং…পে॰… রাগো চ মে চত্তো… দোসো চ মে চত্তো… মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতো। রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি ৰত্তুকামো মোহা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। [[ ] এত্থন্তরে পাঠা স্যামপোত্থকে নত্থি] ২১৯. তীহাকারেহি দুতিযঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ ৰিমোক্খং অনিমিত্তঞ্চ ৰিমোক্খং অপ্পণিহিতঞ্চ ৰিমোক্খং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাধিং অনিমিত্তঞ্চ সমাধিং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাধিং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাপত্তিং অনিমিত্তঞ্চ সমাপত্তিং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাপত্তিং তিস্সো চ ৰিজ্জা চত্তারো চ সতিপট্ঠানে চত্তারো চ সম্মপ্পধানে চত্তারো চ ইদ্ধিপাদে পঞ্চ চ ইন্দ্রিযানি পঞ্চ চ বলানি সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গে অরিযঞ্চ অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং সোতাপত্তিফলঞ্চ সকদাগামিফলঞ্চ অনাগামিফলঞ্চ অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং…পে॰… রাগো চ মে চত্তো… দোসো চ মে চত্তো… মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতো। রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি ৰত্তুকামো পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। তীহাকারেহি ততিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং…পে॰… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং পঠমঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো দুতিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। তীহাকারেহি…পে॰… সত্তহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং পঠমঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং…পে॰… রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি ৰত্তুকামো দোসা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স ; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। ৰত্থুৰিসারকস্স সব্বমূলকং নিট্ঠিতং। ৰত্থুৰিসারকস্স চক্কপেয্যালং নিট্ঠিতং। ৰত্থুকামৰারকথা নিট্ঠিতা। ২২০. তীহাকারেহি যো তে ৰিহারে ৰসি সো ভিক্খু পঠমং ঝানং সমাপজ্জি… সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু পঠমস্স ঝানস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা পঠমং ঝানং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স। চতূহাকারেহি … পঞ্চহাকারেহি… ছহাকারেহি… সত্তহাকারেহি যো তে ৰিহারে ৰসি সো ভিক্খু পঠমং ঝানং সমাপজ্জি… সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু পঠমস্স ঝানস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা পঠমং ঝানং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স। পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। তীহাকারেহি যো তে ৰিহারে ৰসি সো ভিক্খু দুতিযং ঝানং… ততিযং ঝানং… চতুত্থং ঝানং… সুঞ্ঞতং ৰিমোক্খং… অনিমিত্তং ৰিমোক্খং… অপ্পণিহিতং ৰিমোক্খং… সুঞ্ঞতং সমাধিং… অনিমিত্তং সমাধিং… অপ্পণিহিতং সমাধিং… সুঞ্ঞতং সমাপত্তিং… অনিমিত্তং সমাপত্তিং… অপ্পণিহিতং সমাপত্তিং… তিস্সো ৰিজ্জা… চত্তারো সতিপট্ঠানে… চত্তারো সম্মপ্পধানে… চত্তারো ইদ্ধিপাদে… পঞ্চ ইন্দ্রিযানি… পঞ্চ বলানি… সত্ত বোজ্ঝঙ্গে… অরিযং অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং… সোতাপত্তিফলং… সকদাগামিফলং… অনাগামিফলং… অরহত্তং সমাপজ্জি… সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু অরহত্তস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা অরহত্তং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স। তীহাকারেহি যো তে ৰিহারে ৰসি, তস্স ভিক্খুনো রাগো চত্তো… দোসো চত্তো… মোহো চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স। তীহাকারেহি…পে॰… সত্তহাকারেহি যো তে ৰিহারে ৰসি, তস্স ভিক্খুনো রাগা চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চিত্তং ৰিনীৰরণং… মোহা চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স…পে॰… পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। তীহাকারেহি…পে॰… সত্তহাকারেহি যো তে ৰিহারে ৰসি সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে পঠমং ঝানং… দুতিযং ঝানং… ততিযং ঝানং… চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জি … সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থস্স ঝানস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স। পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি ভণিতস্স হোতি, মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। যথা ইদং ৰিত্থারিতং এৰমেৰ সেসানিপি ৰিত্থারেতব্বানি। ২২১. তীহাকারেহি…পে॰… সত্তহাকারেহি যো তে চীৰরং পরিভুঞ্জি… যো তে পিণ্ডপাতং পরিভুঞ্জি… যো তে সেনাসনং পরিভুঞ্জি… যো তে গিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারং পরিভুঞ্জি সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জি… সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থস্স ঝানস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স…পে॰… ৰিনিধায ভাৰং। তীহাকারেহি…পে॰… সত্তহাকারেহি যেন তে ৰিহারো পরিভুত্তো… যেন তে চীৰরং পরিভুত্তং… যেন তে পিণ্ডপাতো পরিভুত্তো… যেন তে সেনাসনং পরিভুত্তং… যেন তে গিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারো পরিভুত্তো… সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জি… সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থস্স ঝানস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স…পে॰… ৰিনিধায ভাৰং। তীহাকারেহি …পে॰… সত্তহাকারেহি যং ত্ৰং আগম্ম ৰিহারং অদাসি… চীৰরং অদাসি… পিণ্ডপাতং অদাসি… সেনাসনং অদাসি… গিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারং অদাসি সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জি… সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থস্স ঝানস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তিদুক্কটস্স। পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি , ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং। পেয্যালপন্নরসকং নিট্ঠিতং। পচ্চযপ্পটিসংযুত্তৰারকথা নিট্ঠিতা। উত্তরিমনুস্সধম্মচক্কপেয্যালং নিট্ঠিতং। ২২২. অনাপত্তি অধিমানেন, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্স, উম্মত্তকস্স, খিত্তচিত্তস্স, ৰেদনাট্টস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা অধিমানে [অধিমানেন (পী॰)] অরঞ্ঞম্হি, পিণ্ডোপজ্ঝারিযাপথো। সংযোজনা রহোধম্মা, ৰিহারো পচ্চুপট্ঠিতো॥ ন দুক্করং ৰীরিযমথোপি মচ্চুনো। ভাযাৰুসো ৰিপ্পটিসারি সম্মা। ৰিরিযেন যোগেন আরাধনায। অথ ৰেদনায অধিৰাসনা দুৰে॥ ব্রাহ্মণে পঞ্চ ৰত্থূনি, অঞ্ঞং ব্যাকরণা তযো। অগারাৰরণা কামা, রতি চাপি অপক্কমি॥ অট্ঠি পেসি উভো গাৰঘাতকা। পিণ্ডো সাকুণিকো নিচ্ছৰি ওরব্ভি। অসি চ সূকরিকো সত্তি মাগৰি। উসু চ কারণিকো সূচি সারথি॥ যো চ সিব্বীযতি সূচকো হি সো। অণ্ডভারি অহু গামকূটকো। কূপে নিমুগ্গো হি সো পারদারিকো। গূথখাদী অহু দুট্ঠব্রাহ্মণো॥ নিচ্ছৰিত্থী অতিচারিনী অহু। মঙ্গুলিত্থী অহু ইক্খণিত্থিকা। ওকিলিনী হি সপত্তঙ্গারোকিরি। সীসচ্ছিন্নো অহু চোরঘাতকো॥ ভিক্খু ভিক্খুনী সিক্খমানা। সামণেরো অথ সামণেরিকা। কস্সপস্স ৰিনযস্মিং পব্বজং। পাপকম্মমকরিংসু তাৰদে॥ তপোদা রাজগহে যুদ্ধং, নাগানোগাহনেন চ। সোভিতো অরহং ভিক্খু, পঞ্চকপ্পসতং সরেতি॥ ৰিনীতৰত্থু ২২৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অধিমানেন অঞ্ঞং ব্যাকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং। কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অধিমানেনা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পণিধায অরঞ্ঞে ৰিহরতি – ‘‘এৰং মং জনো সম্ভাৰেস্সতী’’তি। তং জনো সম্ভাৰেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। ন চ, ভিক্খৰে, পণিধায অরঞ্ঞে ৰত্থব্বং। যো ৰসেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পণিধায পিণ্ডায চরতি – ‘‘এৰং মং জনো সম্ভাৰেস্সতী’’তি। তং জনো সম্ভাৰেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। ন চ, ভিক্খৰে, পণিধায পিণ্ডায চরিতব্বং। যো চরেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘যে, আৰুসো, অম্হাকং উপজ্ঝাযস্স সদ্ধিৰিহারিকা সব্বেৰ অরহন্তো’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘উল্লপনাধিপ্পাযোঅহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘যে, আৰুসো, অম্হাকং উপজ্ঝাযস্স অন্তেৰাসিকা সব্বেৰ মহিদ্ধিকা মহানুভাৰা’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘উল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পণিধায চঙ্কমতি… পণিধায তিট্ঠতি… পণিধায নিসীদতি… পণিধায সেয্যং কপ্পেতি – ‘‘এৰং মং জনো সম্ভাৰেস্সতী’’তি। তং জনো সম্ভাৰেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। ন চ, ভিক্খৰে, পণিধায সেয্যা কপ্পেতব্বা। যো কপ্পেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি। সোপি এৰমাহ – ‘‘ময্হম্পি, আৰুসো, সংযোজনা পহীনা’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ২২৪. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু রহোগতো উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি। পরচিত্তৰিদূ ভিক্খু তং ভিক্খুং অপসাদেসি – ‘‘মা, আৰুসো, এৰরূপং অভণি। নত্থেসো তুয্হ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু রহোগতো উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি। দেৰতা তং ভিক্খুং অপসাদেসি – ‘‘মা, ভন্তে, এৰরূপং অভণি। নত্থেসো তুয্হ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং উপাসকং এতদৰোচ – ‘‘যো, আৰুসো , তুয্হং ৰিহারে ৰসতি সো ভিক্খু অরহা’’তি । সো চ তস্স ৰিহারে ৰসতি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘উল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং উপাসকং এতদৰোচ – ‘‘যং ত্ৰং, আৰুসো, উপট্ঠেসি চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারেন সো ভিক্খু অরহা’’তি। সো চ তং উপট্ঠেতি চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারেন। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘উল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। ২২৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘অত্থাযস্মতো উত্তরিমনুস্সধম্মো’’তি? ‘‘নাৰুসো, দুক্করং অঞ্ঞং ব্যাকাতু’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘যে খো তে ভগৰতো সাৰকা তে এৰং ৰদেয্যুং। অহঞ্চম্হি ন ভগৰতো সাৰকো। কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘অনুল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি । তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘অত্থাযস্মতো উত্তরিমনুস্সধম্মো’’তি? ‘‘আরাধনীযো খো, আৰুসো, ধম্মো আরদ্ধৰীরিযেনা’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘মা খো, আৰুসো, ভাযী’’তি। নাহং, আৰুসো, মচ্চুনো ভাযামী’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘মা খো, আৰুসো, ভাযী’’তি। ‘‘যো নূনাৰুসো, ৰিপ্পটিসারী অস্স সো ভাযেয্যা’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘অত্থাযস্মতো উত্তরিমনুস্সধম্মো’’তি? ‘‘আরাধনীযো খো, আৰুসো, ধম্মো সম্মাপযুত্তেনা’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘অত্থাযস্মতো উত্তরিমনুস্সধম্মো’’তি? ‘‘আরাধনীযো খো, আৰুসো, ধম্মো আরদ্ধৰীরিযেনা’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘অত্থাযস্মতো উত্তরিমনুস্সধম্মো’’তি? ‘‘আরাধনীযো খো, আৰুসো, ধম্মো যুত্তযোগেনা’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘কচ্চাৰুসো, খমনীযং, কচ্চি যাপনীয’’ন্তি? ‘‘নাৰুসো, সক্কা যেন ৰা তেন ৰা অধিৰাসেতু’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি। তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘কচ্চাৰুসো খমনীযং, কচ্চি যাপনীয’’ন্তি? ‘‘নাৰুসো, সক্কা পুথুজ্জনেন অধিৰাসেতু’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘উল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। ২২৬. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ব্রাহ্মণো ভিক্খূ নিমন্তেত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘আযন্তু, ভোন্তো অরহন্তো’’তি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘মযঞ্চম্হ ন অরহন্তো [অনরহন্তো (সী॰)]। অযঞ্চ ব্রাহ্মণো অম্হে অরহন্তৰাদেন সমুদাচরতি। কথং নু খো অম্হেহি পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পসাদভঞ্ঞে’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ব্রাহ্মণো ভিক্খূ নিমন্তেত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘নিসীদন্তু, ভোন্তো অরহন্তো’’তি… ‘‘ভুঞ্জন্তু, ভোন্তো অরহন্তো’’তি… ‘‘তপ্পেন্তু, ভোন্তো অরহন্তো’’তি… ‘‘গচ্ছন্তু, ভোন্তো অরহন্তো’’তি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘মযঞ্চম্হ ন অরহন্তো । অযঞ্চ ব্রাহ্মণো অম্হে অরহন্তৰাদেন সমুদাচরতি। কথং নু খো অম্হেহি পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পসাদভঞ্ঞে’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি। সোপি এৰমাহ – ‘‘ময্হম্পি, আৰুসো, আসৰা পহীনা’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি। সোপি এৰমাহ – ‘‘ময্হম্পি, আৰুসো, এতে ধম্মা সংৰিজ্জন্তী’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি। সোপি এৰমাহ – ‘‘অহম্পাৰুসো, তেসু ধম্মেসু সন্দিস্সামী’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং , ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ঞাতকা এতদৰোচুং – ‘‘এহি, ভন্তে, অগারং অজ্ঝাৰসা’’তি। ‘‘অভব্বো খো, আৰুসো, মাদিসো অগারং অজ্ঝাৰসিতু’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি। ২২৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ঞাতকা এতদৰোচুং – ‘‘এহি, ভন্তে, কামে পরিভুঞ্জা’’তি। ‘‘আৰটা মে, আৰুসো, কামা’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ঞাতকা এতদৰোচুং – ‘‘অভিরমসি, ভন্তে’’তি? ‘‘অভিরতো অহং, আৰুসো, পরমায অভিরতিযা’’তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি। ‘‘যে খো তে ভগৰতো সাৰকা তে এৰং ৰদেয্যুং! অহঞ্চম্হি ন ভগৰতো সাৰকো। কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘অনুল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ কতিকং কত্ৰা অঞ্ঞতরস্মিং আৰাসে ৰস্সং উপগচ্ছিংসু – ‘‘যো ইমম্হা আৰাসা পঠমং পক্কমিস্সতি তং মযং অরহাতি জানিস্সামা’’তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘‘মং অরহাতি জানন্তূ’’তি, তম্হা আৰাসা পঠমং পক্কামি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ২২৮. [ইমানি ৰত্থুনি সং॰ নি॰ ২.২০২ আগতানি] তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে। তেন খো পন সমযেন আযস্মা চ লক্খণো আযস্মা চ মহামোগ্গল্লানো গিজ্ঝকূটে পব্বতে ৰিহরন্তি। অথ খো আযস্মা মহামোগ্গল্লানো পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরং আদায যেনাযস্মা লক্খণো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং লক্খণং এতদৰোচ – ‘‘আযামাৰুসো লক্খণ, রাজগহং পিণ্ডায পৰিসিস্সামা’’তি। ‘‘এৰমাৰুসো’’তি খো আযস্মা লক্খণো আযস্মতো মহামোগ্গল্লানস্স পচ্চস্সোসি। অথ খো আযস্মা মহামোগ্গল্লানো গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অঞ্ঞতরস্মিং পদেসে সিতং পাত্ৰাকাসি। অথ খো আযস্মা লক্খণো আযস্মন্তং মহামোগ্গল্লানং এতদৰোচ – ‘‘কো নু খো, আৰুসো মোগ্গল্লান, হেতু কো পচ্চযো সিতস্স পাতুকম্মাযা’’তি? ‘‘অকালো খো, আৰুসো লক্খণ, এতস্স পঞ্হস্স [পঞ্হস্স ব্যাকরণায (স্যা॰)]। ভগৰতো মং সন্তিকে এতং পঞ্হং পুচ্ছাতি। অথ খো আযস্মা চ লক্খণো আযস্মা চ মহামোগ্গল্লানো রাজগহে পিণ্ডায চরিত্ৰা পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপটিক্কন্তা যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদিংসু। একমন্তং নিসিন্নো খো আযস্মা লক্খণো আযস্মন্তং মহামোগ্গল্লানং এতদৰোচ – ‘‘ইধাযস্মা মহামোগ্গল্লানো গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অঞ্ঞতরস্মিং পদেসে সিতং পাত্ৰাকাসি। কো নু খো, আৰুসো মোগ্গল্লান, হেতু কো পচ্চযো সিতস্স পাতুকম্মাযা’’তি? ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং অট্ঠিকসঙ্খলিকং ৰেহাসং গচ্ছন্তিং। তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ফাসুল়ন্তরিকাহি ৰিতুডেন্তি [ৰিতুদেন্তি ৰিতচ্ছেন্তি ৰিরাজেন্তি (স্যা॰)]। সা সুদং অট্টস্সরং করোতি। তস্স ময্হং, আৰুসো, এতদহোসি – ‘অচ্ছরিযং ৰত ভো, অব্ভুতং ৰত ভো, এৰরূপোপি নাম সত্তো ভৰিস্সতি! এৰরূপোপি নাম যক্খো ভৰিস্সতি! এৰরূপোপি নাম অত্তভাৰপ্পটিলাভো ভৰিস্সতী’’’তি! ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘উত্তরিমনুস্সধম্মং আযস্মা মহামোগ্গল্লানো উল্লপতী’’তি। অথ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘চক্খুভূতা ৰত, ভিক্খৰে, সাৰকা ৰিহরন্তি। ঞাণভূতা ৰত, ভিক্খৰে, সাৰকা ৰিহরন্তি। যত্র হি নাম সাৰকো এৰরূপং ঞস্সতি ৰা দক্খতি ৰা সক্খিং ৰা করিস্সতি। পুব্বেৰ মে সো, ভিক্খৰে, সত্তো দিট্ঠো অহোসি। অপি চাহং ন ব্যাকাসিং। অহঞ্চেতং ব্যাকরেয্যং পরে চ মে ন সদ্দহেয্যুং। যে মে ন সদ্দহেয্যুং তেসং তং অস্স দীঘরত্তং অহিতায দুক্খায। এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে গোঘাতকো অহোসি। সো তস্স কম্মস্স ৰিপাকেন বহূনি ৰস্সানি বহূনি ৰস্সসতানি বহূনি ৰস্সসহস্সানি বহূনি ৰস্সসতসহস্সানি নিরযে পচ্চিত্ৰা তস্সেৰ কম্মস্স ৰিপাকাৰসেসেন এৰরূপং অত্তভাৰপ্পটিলাভং পটিসংৰেদেতি। সচ্চং, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানো আহ। অনাপত্তি, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানস্সা’’তি। ২২৯. ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং মংসপেসিং ৰেহাসং গচ্ছন্তিং। তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি [ৰিতুদেন্তি ৰিতচ্ছেন্তি ৰিরাজেন্তি (স্যা॰)]। সা সুদং অট্টস্সরংকরোতি…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে গোঘাতকো অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং মংসপিণ্ডং ৰেহাসং গচ্ছন্তং। তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি। সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে সাকুণিকো অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং নিচ্ছৰিং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং। তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি। সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে ওরব্ভিকো অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং অসিলোমং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং । তস্স তে অসী উপ্পতিত্ৰা উপ্পতিত্ৰা তস্সেৰ কাযে নিপতন্তি। সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে সূকরিকো অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং সত্তিলোমং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং। তস্স তা সত্তিযো উপ্পতিত্ৰা উপ্পতিত্ৰা তস্সেৰ কাযে নিপতন্তি। সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে মাগৰিকো অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং উসুলোমং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং। তস্স তে উসূ উপ্পতিত্ৰা উপ্পতিত্ৰা তস্সেৰ কাযে নিপতন্তি। সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে কারণিকো অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং সূচিলোমং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং। তস্স তা সূচিযো উপ্পতিত্ৰা উপ্পতিত্ৰা তস্সেৰ কাযে নিপতন্তি। সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে সারথিকো অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং সূচিলোমং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং। তস্স তা সূচিযো সীসে পৰিসিত্ৰা মুখতো নিক্খমন্তি; মুখে পৰিসিত্ৰা উরতো নিক্খমন্তি; উরে পৰিসিত্ৰা উদরতো নিক্খমন্তি; উদরে পৰিসিত্ৰা ঊরূহি নিক্খমন্তি; ঊরূসু পৰিসিত্ৰা জঙ্ঘাহি নিক্খমন্তি; জঙ্ঘাসু পৰিসিত্ৰা পাদেহি নিক্খমন্তি। সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে সূচকো অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং কুম্ভণ্ডং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং। সো গচ্ছন্তোপি তেৰ অণ্ডে খন্ধে আরোপেত্ৰা গচ্ছতি, নিসীদন্তোপি তেস্ৰেৰ অণ্ডেসু নিসীদতি। তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি। সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে গামকূটো অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং পুরিসং গূথকূপে সসীসকং নিমুগ্গং…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে পারদারিকো অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং , আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং পুরিসং গূথকূপে সসীসকং নিমুগ্গং উভোহি হত্থেহি গূথং খাদন্তং…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে দুট্ঠব্রাহ্মণো অহোসি। সো কস্সপস্স সম্মাসম্বুদ্ধস্স পাৰচনে ভিক্খুসঙ্ঘং ভত্তেন নিমন্তেত্ৰা দোণিযো [দোণিযো (ইতিপি)] গূথস্স পূরাপেত্ৰা কালং আরোচাপেত্ৰা এতদৰোচ – ‘অতো [ইতো (স্যা॰) অহো (ইতিপি)], ভোন্তো, যাৰদত্থং ভুঞ্জন্তু চেৰ হরন্তু চা’’’তি…পে॰…। ২৩০. ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং নিচ্ছৰিং ইত্থিং ৰেহাসং গচ্ছন্তিং। তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি। সা সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসা, ভিক্খৰে, ইত্থী ইমস্মিংযেৰ রাজগহে অতিচারিনী অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং ইত্থিং দুগ্গন্ধং মঙ্গুলিং ৰেহাসং গচ্ছন্তিং। তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি। সা সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসা, ভিক্খৰে, ইত্থী ইমস্মিংযেৰ রাজগহে ইক্খণিকা অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং ইত্থিং উপ্পক্কং ওকিলিনিং ওকিরিনিং ৰেহাসং গচ্ছন্তিং। সা সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসা, ভিক্খৰে , ইত্থী কালিঙ্গস্স রঞ্ঞো অগ্গমহেসী অহোসি। সা ইস্সাপকতা সপত্তিং অঙ্গারকটাহেন ওকিরি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং অসীসকং কবন্ধং ৰেহাসং গচ্ছন্তং। তস্স উরে অক্খীনি চেৰ হোন্তি মুখঞ্চ। তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি। সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে হারিকো নাম চোরঘাতকো অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং , আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং ভিক্খুং ৰেহাসং গচ্ছন্তং। তস্স সঙ্ঘাটিপি আদিত্তা সম্পজ্জলিতা সজোতিভূতা, পত্তোপি আদিত্তো সম্পজ্জলিতো সজোতিভূতো, কাযবন্ধনম্পি আদিত্তং সম্পজ্জলিতং সজোতিভূতং, কাযোপি আদিত্তো সম্পজ্জলিতো সজোতিভূতো। সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে॰… এসো, ভিক্খৰে, ভিক্খু কস্সপস্স সম্মাসম্বুদ্ধস্স পাৰচনে পাপভিক্খু অহোসি…পে॰…। ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং ভিক্খুনিং… অদ্দসং সিক্খমানং… অদ্দসং সামণেরং… অদ্দসং সামণেরিং ৰেহাসং গচ্ছন্তিং। তস্সা সঙ্ঘাটিপি আদিত্তা সম্পজ্জলিতা সজোতিভূতা, পত্তোপি আদিত্তো সম্পজ্জলিতো সজোতিভূতো, কাযবন্ধনম্পি আদিত্তং সম্পজ্জলিতং সজোতিভূতং, কাযোপি আদিত্তো সম্পজ্জলিতো সজোতিভূতো। সা সুদং অট্টস্সরং করোতি। তস্স ময্হং, আৰুসো, এতদহোসি – ‘অচ্ছরিযং ৰত ভো, অব্ভুতং ৰত ভো, এৰরূপোপি নাম সত্তো ভৰিস্সতি! এৰরূপোপি নাম যক্খো ভৰিস্সতি! এৰরূপোপি নাম অত্তভাৰপ্পটিলাভো ভৰিস্সতী’’’তি! ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘উত্তরিমনুস্সধম্মং আযস্মা মহামোগ্গল্লানো উল্লপতী’’তি। অথ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘চক্খুভূতা ৰত, ভিক্খৰে, সাৰকা ৰিহরন্তি। ঞাণভূতা ৰত , ভিক্খৰে, সাৰকা ৰিহরন্তি। যত্র হি নাম সাৰকো এৰরূপং ঞস্সতি ৰা দক্খতি ৰা সক্খিং ৰা করিস্সতি! পুব্বেৰ মে সা, ভিক্খৰে, সামণেরী দিট্ঠা অহোসি। অপি চাহং ন ব্যাকাসিং। অহঞ্চেতং ব্যাকরেয্যং পরে চ মে ন সদ্দহেয্যুং। যে মে ন সদ্দহেয্যুং তেসং তং অস্স দীঘরত্তং অহিতায দুক্খায। এসা, ভিক্খৰে, সামণেরী কস্সপস্স সম্মাসম্বুদ্ধস্স পাৰচনে পাপসামণেরী অহোসি। সা তস্স কম্মস্স ৰিপাকেন বহূনি ৰস্সানি বহূনি ৰস্সসতানি বহূনি ৰস্সসহস্সানি বহূনি ৰস্সসতসহস্সানি নিরযে পচ্চিত্ৰা তস্সেৰ কম্মস্স ৰিপাকাৰসেসেন এৰরূপং অত্তভাৰপ্পটিলাভং পটিসংৰেদেতি। সচ্চং, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানো আহ। অনাপত্তি, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানস্সা’’তি। ২৩১. অথ খো আযস্মা মহামোগ্গল্লানো ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘যতাযং, আৰুসো, তপোদা সন্দতি সো দহো অচ্ছোদকো সীতোদকো সাতোদকো সেতকো সুপ্পতিত্থো রমণীযো পহূতমচ্ছকচ্ছপো চক্কমত্তানি চ পদুমানি পুপ্ফন্তী’’তি। ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা মহামোগ্গল্লানো এৰং ৰক্খতি – ‘যতাযং, আৰুসো , তপোদা সন্দতি সো দহো অচ্ছোদকো সীতোদকো সাতোদকো সেতকো সুপ্পতিত্থো রমণীযো পহূতমচ্ছকচ্ছপো চক্কমত্তানি চ পদুমানি পুপ্ফন্তী’তি। অথ চ পনাযং তপোদা কুথিতা সন্দতি। উত্তরিমনুস্সধম্মং আযস্মা মহামোগ্গল্লানো উল্লপতী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘যতাযং, ভিক্খৰে, তপোদা সন্দতি সো দহো অচ্ছোদকো সীতোদকো সাতোদকো সেতকো সুপ্পতিত্থো রমণীযো পহূতমচ্ছকচ্ছপো চক্কমত্তানি চ পদুমানি পুপ্ফন্তি। অপি চাযং, ভিক্খৰে, তপোদা দ্ৰিন্নং মহানিরযানং অন্তরিকায আগচ্ছতি। তেনাযং তপোদা কুথিতা সন্দতি। সচ্চং, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানো আহ। অনাপত্তি, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো লিচ্ছৰীহি সদ্ধিং সঙ্গামেন্তো পভগ্গো অহোসি। অথ রাজা পচ্ছা সেনং সঙ্কড্ঢিত্ৰা লিচ্ছৰযো পরাজেসি। সঙ্গামে চ নন্দি চরতি – ‘‘রঞ্ঞা লিচ্ছৰী পভগ্গা’’তি। অথ খো আযস্মা মহামোগ্গল্লানো ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘রাজা, আৰুসো, লিচ্ছৰীহি পভগ্গো’’তি। ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা মহামোগ্গল্লানো এৰং ৰক্খতি – ‘রাজা , আৰুসো, লিচ্ছৰীহি পভগ্গো’তি! সঙ্গামে চ নন্দিং চরতি – ‘রঞ্ঞা লিচ্ছৰী পভগ্গা’তি! উত্তরিমনুস্সধম্মং আযস্মা মহামোগ্গল্লানো উল্লপতী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘পঠমং, ভিক্খৰে, রাজা লিচ্ছৰীহি পভগ্গো। অথ রাজা পচ্ছা সেনং সঙ্কড্ঢিত্ৰা লিচ্ছৰযো পরাজেসি। সচ্চং, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানো আহ। অনাপত্তি, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানস্সা’’তি। ২৩২. অথ খো আযস্মা মহামোগ্গল্লানো ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ইধাহং, আৰুসো, সপ্পিনিকায নদিযা তীরে আনেঞ্জং সমাধিং সমাপন্নো নাগানং ওগয্হ উত্তরন্তানং কোঞ্চং করোন্তানং সদ্দং অস্সোসি’’ন্তি। ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা মহামোগ্গল্লানো আনেঞ্জং সমাধিং সমাপন্নো সদ্দং সোস্সতি! উত্তরিমনুস্সধম্মং আযস্মা মহামোগ্গল্লানো উল্লপতী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অত্থেসো, ভিক্খৰে, সমাধি সো চ খো অপরিসুদ্ধো। সচ্চং, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানো আহ। অনাপত্তি, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানস্সা’’তি। অথ খো আযস্মা সোভিতো ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অহং, আৰুসো, পঞ্চ কপ্পসতানি অনুস্সরামী’’তি। ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা সোভিতো এৰং ৰক্খতি – ‘অহং, আৰুসো , পঞ্চ কপ্পসতানি অনুস্সরামী’তি! উত্তরিমনুস্সধম্মং আযস্মা সোভিতো উল্লপতী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অত্থেসা, ভিক্খৰে, সোভিতস্স। সা চ খো একাযেৰ জাতি। সচ্চং, ভিক্খৰে, সোভিতো আহ। অনাপত্তি, ভিক্খৰে, সোভিতস্সাতি। চতুত্থপারাজিকং সমত্তং। ২৩৩. উদ্দিট্ঠা খো আযস্মন্তো চত্তারো পারাজিকা ধম্মা, যেসং ভিক্খু অঞ্ঞতরং ৰা অঞ্ঞতরং ৰা আপজ্জিত্ৰা ন লভতি ভিক্খূহি সদ্ধিং সংৰাসং, যথা পুরে তথা পচ্ছা, পারাজিকো হোতি অসংৰাসো। তত্থাযস্মন্তে পুচ্ছামি – ‘‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’’? দুতিযম্পি পুচ্ছামি – ‘‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’’? ততিযম্পি পুচ্ছামি – ‘‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’’? পরিসুদ্ধেত্থাযস্মন্তো, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামীতি। পারাজিকং নিট্ঠিতং। তস্সুদ্দানং – মেথুনাদিন্নাদানঞ্চ, মনুস্সৰিগ্গহুত্তরি। পারাজিকানি চত্তারি, ছেজ্জৰত্থূ অসংসযাতি॥ পারাজিককণ্ডং নিট্ঠিতং। |
Copyright © 2011 Bangladesh Buddhist . All Rights Reserved. |