১. পারাজিককণ্ডং
১. পঠমপারাজিকং সুদিন্নভাণৰারো ২৪. তেন খো পন সমযেন ৰেসালিযা অৰিদূরে কলন্দগামো নাম অত্থি [কলন্দগামো নাম হোতি (সী॰), কলন্দগামো হোতি (স্যা॰)]। তত্থ সুদিন্নো নাম কলন্দপুত্তো সেট্ঠিপুত্তো হোতি। অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো সম্বহুলেহি [সম্পহূলেহি (সী॰)] সহাযকেহি সদ্ধিং ৰেসালিং অগমাসি কেনচিদেৰ করণীযেন । তেন খো পন সমযেন ভগৰা মহতিযা পরিসায পরিৰুতো ধম্মং দেসেন্তো নিসিন্নো হোতি। অদ্দস খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো ভগৰন্তং মহতিযা পরিসায পরিৰুতং ধম্মং দেসেন্তং নিসিন্নং। দিস্ৰানস্স এতদহোসি – ‘‘যংনূনাহম্পি ধম্মং সুণেয্য’’ন্তি। অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো যেন সা পরিসা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নস্স খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স এতদহোসি – ‘‘যথা যথা খো অহং ভগৰতা ধম্মং দেসিতং আজানামি, নযিদং সুকরং অগারং অজ্ঝাৰসতা একন্তপরিপুণ্ণং একন্তপরিসুদ্ধং সঙ্খলিখিতং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং; যংনূনাহং কেসমস্সুং ওহারেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদেত্ৰা অগারস্মা অনগারিযং পব্বজেয্য’’ন্তি। অথ খো সা পরিসা ভগৰতা ধম্মিযা কথায সন্দস্সিতা সমাদপিতা সমুত্তেজিতা সম্পহংসিতা উট্ঠাযাসনা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামি। ২৫. অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো অচিরৰুট্ঠিতায পরিসায যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নো খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘যথা যথাহং, ভন্তে, ভগৰতা ধম্মং দেসিতং আজানামি , নযিদং সুকরং অগারং অজ্ঝাৰসতা একন্তপরিপুণ্ণং একন্তপরিসুদ্ধং সঙ্খলিখিতং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং; ইচ্ছামহং, ভন্তে, কেসমস্সুং ওহারেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদেত্ৰা অগারস্মা অনগারিযং পব্বজিতুং। পব্বাজেতু মং ভগৰা’’তি। ‘‘অনুঞ্ঞাতোসি পন ত্ৰং, সুদ্দিন্ন, মাতাপিতূহি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি? ‘‘ন খো অহং, ভন্তে, অনুঞ্ঞাতো মাতাপিতূহি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। ‘‘ন খো, সুদিন্ন, তথাগতা অননুঞ্ঞাতং মাতাপিতূহি পুত্তং পব্বাজেন্তী’’তি। ‘‘সোহং, ভন্তে, তথা করিস্সামি যথা মং মাতাপিতরো অনুজানিস্সন্তি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। ২৬. অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো ৰেসালিযং তং করণীযং তীরেত্ৰা যেন কলন্দগামো যেন মাতাপিতরো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা মাতাপিতরো এতদৰোচ – ‘‘অম্মতাতা, যথা যথাহং ভগৰতা ধম্মং দেসিতং আজানামি, নযিদং সুকরং অগারং অজ্ঝাৰসতা একন্তপরিপুণ্ণং একন্তপরিসুদ্ধং সঙ্খলিখিতং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং; ইচ্ছামহং কেসমস্সুং ওহারেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদেত্ৰা অগারস্মা অনগারিযং পব্বজিতুং। অনুজানাথ মং অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। এৰং ৰুত্তে সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, তাত সুদিন্ন, অম্হাকং একপুত্তকো পিযো মনাপো সুখেধিতো সুখপরিহতো। ন ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, কিঞ্চি দুক্খস্স জানাসি। মরণেনপি মযং তে অকামকা ৰিনা ভৰিস্সাম, কিং পন মযং তং জীৰন্তং অনুজানিস্সাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। দুতিযম্পি খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো মাতাপিতরো এতদৰোচ – ‘‘অম্মতাতা, যথা যথাহং ভগৰতা ধম্মং দেসিতং আজানামি, নযিদং সুকরং অগারং অজ্ঝাৰসতা একন্তপরিপুণ্ণং একন্তপরিসুদ্ধং সঙ্খলিখিতং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং; ইচ্ছামহং কেসমস্সুং ওহারেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদেত্ৰা অগারস্মা অনগারিযং পব্বজিতুং। অনুজানাথ মং অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। দুতিযম্পি খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, তাত সুদিন্ন, অম্হাকং একপুত্তকো পিযো মনাপো সুখেধিতো সুখপরিহতো। ন ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, কিঞ্চি দুক্খস্স জানাসি। মরণেনপি মযং তে অকামকা ৰিনা ভৰিস্সাম, কিং পন মযং তং জীৰন্তং অনুজানিস্সাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি! ততিযম্পি খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো মাতাপিতরো এতদৰোচ – ‘‘অম্মতাতা , যথা যথাহং ভগৰতা ধম্মং দেসিতং আজানামি, নযিদং সুকরং অগারং অজ্ঝাৰসতা একন্তপরিপুণ্ণং একন্তপরিসুদ্ধং সঙ্খলিখিতং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং; ইচ্ছামহং কেসমস্সুং ওহারেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদেত্ৰা অগারস্মা অনগারিযং পব্বজিতুং । অনুজানাথ মং অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। ততিযম্পি খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, তাত সুদিন্ন, অম্হাকং একপুত্তকো পিযো মনাপো সুখেধিতো সুখপরিহতো। ন ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, কিঞ্চি দুক্খস্স জানাসি। মরণেনপি মযং তে অকামকা ৰিনা ভৰিস্সাম, কিং পন মযং তং জীৰন্তং অনুজানিস্সাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি! ২৭. অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো – ‘‘ন মং মাতাপিতরো অনুজানন্তি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি, তত্থেৰ অনন্তরহিতায ভূমিযা নিপজ্জি – ইধেৰ মে মরণং ভৰিস্সতি পব্বজ্জা ৰাতি। অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো একম্পি ভত্তং ন ভুঞ্জি, দ্ৰেপি ভত্তানি ন ভুঞ্জি, তীণিপি ভত্তানি ন ভুঞ্জি, চত্তারিপি ভত্তানি ন ভুঞ্জি, পঞ্চপি ভত্তানি ন ভুঞ্জি, ছপি ভত্তানি ন ভুঞ্জি, সত্তপি ভত্তানি ন ভুঞ্জি। ২৮. অথ খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, তাত সুদিন্ন, অম্হাকং একপুত্তকো পিযো মনাপো সুখেধিতো সুখপরিহতো। ন ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, কিঞ্চি দুক্খস্স জানাসি। মরণেনপি মযং তে অকামকা ৰিনা ভৰিস্সাম, কিং পন মযং তং জীৰন্তং অনুজানিস্সাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জায? উট্ঠেহি, তাত সুদিন্ন, ভুঞ্জ চ পিৰ চ পরিচারেহি চ, ভুঞ্জন্তো পিৰন্তো পরিচারেন্তো কামে পরিভুঞ্জন্তো পুঞ্ঞানি করোন্তো অভিরমস্সু। ন তং মযং অনুজানাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। এৰং ৰুত্তে সুদিন্নো কলন্দপুত্তো তুণ্হী অহোসি। দুতিযম্পি খো…পে॰… ততিযম্পি খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, তাত সুদিন্ন, অম্হাকং একপুত্তকো পিযো মনাপো সুখেধিতো সুখপরিহতো। ন ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, কিঞ্চি দুক্খস্স জানাসি। মরণেনপি মযং তে অকামকা ৰিনা ভৰিস্সাম, কিং পন মযং তং জীৰন্তং অনুজানিস্সাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জায! উট্ঠেহি, তাত সুদিন্ন, ভুঞ্জ চ পিৰ চ পরিচারেহি চ, ভুঞ্জন্তো পিৰন্তো পরিচারেন্তো কামে পরিভুঞ্জন্তো পুঞ্ঞানি করোন্তো অভিরমস্সু। ন তং মযং অনুজানাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। ততিযম্পি খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো তুণ্হী অহোসি। অথ খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স সহাযকা যেন সুদিন্নো কলন্দপুত্তো তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, সম্ম সুদিন্ন, মাতাপিতূনং একপুত্তকো পিযো মনাপো সুখেধিতো সুখপরিহতো। ন ত্ৰং, সম্ম সুদিন্ন, কিঞ্চি দুক্খস্স জানাসি। মরণেনপি তে মাতাপিতরো অকামকা ৰিনা ভৰিস্সন্তি, কিং পন তং জীৰন্তং অনুজানিস্সন্তি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজায! উট্ঠেহি, সম্ম সুদিন্ন, ভুঞ্জ চ পিৰ চ পরিচারেহি চ, ভুঞ্জন্তো পিৰন্তো পরিচারেন্তো কামে পরিভুঞ্জন্তো পুঞ্ঞানি করোন্তো অভিরমস্সু, ন তং মাতাপিতরো অনুজানিস্সন্তি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। এৰং ৰুত্তে, সুদিন্নো কলন্দপুত্তো তুণ্হী অহোসি। দুতিযম্পি খো…পে॰… ততিযম্পি খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স সহাযকা সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, সম্ম সুদিন্ন…পে॰… ততিযম্পি খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো তুণ্হী অহোসি। ২৯. অথ খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স সহাযকা যেন সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো এতদৰোচুং – ‘‘অম্মতাতা, এসো সুদিন্নো অনন্তরহিতায ভূমিযা নিপন্নো – ‘ইধেৰ মে মরণং ভৰিস্সতি পব্বজ্জা ৰা’তি। সচে তুম্হে সুদিন্নং নানুজানিস্সথ অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জায, তত্থেৰ মরণং আগমিস্সতি। সচে পন তুম্হে সুদিন্নং অনুজানিস্সথ অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জায, পব্বজিতম্পি নং দক্খিস্সথ। সচে সুদিন্নো নাভিরমিস্সতি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জায, কা তস্স অঞ্ঞা গতি ভৰিস্সতি, ইধেৰ পচ্চাগমিস্সতি। অনুজানাথ সুদিন্নং অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। ‘‘অনুজানাম , তাতা, সুদিন্নং অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। অথ খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স সহাযকা যেন সুদিন্নো কলন্দপুত্তো তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘উট্ঠেহি, সম্ম সুদিন্ন, অনুঞ্ঞাতোসি মাতাপিতূহি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি। ৩০. অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো – ‘‘অনুঞ্ঞাতোম্হি কির মাতাপিতূহি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি, হট্ঠো উদগ্গো পাণিনা গত্তানি পরিপুঞ্ছন্তো ৰুট্ঠাসি। অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো কতিপাহং বলং গাহেত্ৰা যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসন্নো খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘অনুঞ্ঞাতো [অনুঞ্ঞাতোম্হি (সী॰ স্যা॰)] অহং, ভন্তে, মাতাপিতূহি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জায। পব্বাজেতু মং ভগৰা’’তি । অলত্থ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো ভগৰতো সন্তিকে পব্বজ্জং, অলত্থ উপসম্পদং। অচিরূপসম্পন্নো চ পনাযস্মা সুদিন্নো এৰরূপে ধুতগুণে সমাদায ৰত্ততি, আরঞ্ঞিকো হোতি পিণ্ডপাতিকো পংসুকূলিকো সপদানচারিকো, অঞ্ঞতরং ৰজ্জিগামং উপনিস্সায ৰিহরতি। তেন খো পন সমযেন ৰজ্জী দুব্ভিক্খা হোতি দ্ৰীহিতিকা সেতট্ঠিকা সলাকাৰুত্তা, ন সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতুং। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স এতদহোসি – ‘‘এতরহি খো ৰজ্জী দুব্ভিক্খা দ্ৰীহিতিকা সেতট্ঠিকা সলাকাৰুত্তা, ন সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতুং। বহূ খো পন মে ৰেসালিযং ঞাতী অড্ঢা মহদ্ধনা মহাভোগা পহূতজাতরূপরজতা পহূতৰিত্তূপকরণা পহূতধনধঞ্ঞা। যংনূনাহং ঞাতী উপনিস্সায ৰিহরেয্যং! ঞাতী মং [ঞাতকাপি মং (স্যা॰)] নিস্সায দানানি দস্সন্তি পুঞ্ঞানি করিস্সন্তি, ভিক্খূ চ লাভং লচ্ছন্তি, অহঞ্চ পিণ্ডকেন ন কিলমিস্সামী’’তি। অথ খো আযস্মা সুদিন্নো সেনাসনং সংসামেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায যেন ৰেসালী তেন পক্কামি। অনুপুব্বেন যেন ৰেসালী তদৰসরি। তত্র সুদং আযস্মা সুদিন্নো ৰেসালিযং ৰিহরতি মহাৰনে কূটাগারসালাযং। অস্সোসুং খো আযস্মতো সুদিন্নস্স ঞাতকা – ‘‘সুদিন্নো কির কলন্দপুত্তো ৰেসালিং অনুপ্পত্তো’’তি। তে আযস্মতো সুদিন্নস্স সট্ঠিমত্তে থালিপাকে ভত্তাভিহারং অভিহরিংসু। অথ খো আযস্মা সুদিন্নো তে সট্ঠিমত্তে থালিপাকে ভিক্খূনং ৰিস্সজ্জেত্ৰা পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায কলন্দগামং পিণ্ডায পাৰিসি। কলন্দগামে সপদানং পিণ্ডায চরমানো যেন সকপিতু নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি। ৩১. তেন খো পন সমযেন আযস্মতো সুদিন্নস্স ঞাতিদাসী আভিদোসিকং কুম্মাসং ছড্ডেতুকামা [ছট্টেতুকামা (ক॰)] হোতি। অথ খো আযস্মা সুদিন্নো তং ঞাতিদাসিং এতদৰোচ – ‘‘সচে তং, ভগিনি, ছড্ডনীযধম্মং , ইধ মে পত্তে আকিরা’’তি। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স ঞাতিদাসী তং আভিদোসিকং কুম্মাসং আযস্মতো সুদিন্নস্স পত্তে আকিরন্তী হত্থানঞ্চ পাদানঞ্চ সরস্স চ নিমিত্তং অগ্গহেসি। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স ঞাতিদাসী যেনাযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতরং এতদৰোচ – ‘‘যগ্ঘেয্যে, জানেয্যাসি, অয্যপুত্তো সুদিন্নো অনুপ্পত্তো’’তি। ‘‘সচে, জে, ত্ৰং সচ্চং ভণসি, অদাসিং তং করোমী’’তি। ৩২. তেন খো পন সমযেন আযস্মা সুদিন্নো তং আভিদোসিকং কুম্মাসং অঞ্ঞতরং কুট্টমূলং [কুড্ডমূলং (সী॰ স্যা॰)] নিস্সায পরিভুঞ্জতি। পিতাপি খো আযস্মতো সুদিন্নস্স কম্মন্তা আগচ্ছন্তো অদ্দস আযস্মন্তং সুদিন্নং তং আভিদোসিকং কুম্মাসং অঞ্ঞতরং কুট্টমূলং নিস্সায পরিভুঞ্জন্তং । দিস্ৰান যেনাযস্মা সুদিন্নো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘অত্থি নাম, তাত সুদিন্ন, আভিদোসিকং কুম্মাসং পরিভুঞ্জিস্সসি! ননু নাম, তাত সুদিন্ন, সকং গেহং গন্তব্ব’’ন্তি? ‘‘অগমিম্হ [অগমম্হা (ক॰)] খো তে গহপতি, গেহং। ততোযং আভিদোসিকো কুম্মাসো’’তি। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পিতা আযস্মতো সুদিন্নস্স বাহাযং গহেত্ৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘এহি, তাত সুদিন্ন, ঘরং গমিস্সামা’’তি। অথ খো আযস্মা সুদিন্নো যেন সকপিতু নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি ; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পিতা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘ভুঞ্জ, তাত সুদিন্না’’তি। ‘‘অলং, গহপতি, কতং মে অজ্জ ভত্তকিচ্চ’’ন্তি। ‘‘অধিৰাসেহি, তাত সুদিন্ন, স্ৰাতনায ভত্ত’’ন্তি। অধিৰাসেসি খো আযস্মা সুদিন্নো তুণ্হীভাৰেন। অথ খো আযস্মা সুদিন্নো উট্ঠাযাসনা পক্কামি। ৩৩. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা তস্সা রত্তিযা অচ্চযেন হরিতেন গোমযেন পথৰিং ওপুঞ্জাপেত্ৰা [ওপুচ্ছাপেত্ৰা (সী॰ স্যা॰)] দ্ৰে পুঞ্জে কারাপেসি – একং হিরঞ্ঞস্স, একং সুৰণ্ণস্স। তাৰ মহন্তা পুঞ্জা অহেসুং, ওরতো ঠিতো পুরিসো পারতো ঠিতং পুরিসং ন পস্সতি; পারতো ঠিতো পুরিসো ওরতো ঠিতং পুরিসং ন পস্সতি। তে পুঞ্জে কিলঞ্জেহি পটিচ্ছাদাপেত্ৰা মজ্ঝে আসনং পঞ্ঞাপেত্ৰা তিরোকরণীযং পরিক্খিপিত্ৰা আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকং আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ৰধু, যেন অলঙ্কারেন অলঙ্কতা পুত্তস্স মে সুদিন্নস্স পিযা অহোসি মনাপা তেন অলঙ্কারেন অলঙ্করা’’তি। ‘‘এৰং, অয্যে’’তি, খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতুযা পচ্চস্সোসি। ৩৪. অথ খো আযস্মা সুদিন্নো পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায যেন সকপিতু নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পিতা যেনাযস্মা সুদিন্নো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তে পুঞ্জে ৰিৰরাপেত্ৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘ইদং তে, তাত সুদিন্ন, মাতু মত্তিকং ইত্থিকায ইত্থিধনং, অঞ্ঞং পেত্তিকং অঞ্ঞং পিতামহং। লব্ভা, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগা চ ভুঞ্জিতুং পুঞ্ঞানি চ কাতুং। এহি ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগে চ ভুঞ্জস্সু পুঞ্ঞানি চ করোহী’’তি । ‘‘তাত, ন উস্সহামি ন ৰিসহামি, অভিরতো অহং ব্রহ্মচরিযং চরামী’’তি। দুতিযম্পি খো…পে॰… ততিযম্পি খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পিতা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘ইদং তে, তাত সুদিন্ন, মাতু মত্তিকং, ইত্থিকায ইত্থিধনং, অঞ্ঞং পেত্তিকং , অঞ্ঞং পিতামহং। লব্ভা, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগা চ ভুঞ্জিতুং পুঞ্ঞানি চ কাতুং। এহি ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগে চ ভুঞ্জস্সু পুঞ্ঞানি চ করোহী’’তি। ‘‘ৰদেয্যাম খো তং, গহপতি, সচে ত্ৰং নাতিকড্ঢেয্যাসী’’তি। ‘‘ৰদেহি, তাত সুদিন্না’’তি। তেন হি ত্ৰং, গহপতি, মহন্তে মহন্তে সাণিপসিব্বকে কারাপেত্ৰা হিরঞ্ঞসুৰণ্ণস্স পূরাপেত্ৰা সকটেহি নিব্বাহাপেত্ৰা মজ্ঝে গঙ্গায সোতে ওপাতেহি [ওসাদেহি (সী॰ স্যা॰)]। তং কিস্স হেতু? যঞ্হি তে, গহপতি, ভৰিস্সতি ততোনিদানং ভযং ৰা ছম্ভিতত্তং ৰা লোমহংসো ৰা আরক্খো ৰা সো তে ন ভৰিস্সতী’’তি। এৰং ৰুত্তে, আযস্মতো সুদিন্নস্স পিতা অনত্তমনোঅহোসি – ‘‘কথঞ্হি নাম পুত্তো সুদিন্নো এৰং ৰক্খতী’’তি! ৩৫. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পিতা আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকং আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ৰধু, ত্ৰং পিযা চ মনাপা চ [ত্ৰম্পি যাচ (সী॰)]। অপ্পেৰ নাম পুত্তো সুদিন্নো তুয্হম্পি ৰচনং করেয্যা’’তি! অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা আযস্মতো সুদিন্নস্স পাদেসু গহেত্ৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘কীদিসা নাম তা, অয্যপুত্ত, অচ্ছরাযো যাসং ত্ৰং হেতু ব্রহ্মচরিযং চরসী’’তি? ‘‘ন খো অহং, ভগিনি, অচ্ছরানং হেতু ব্রহ্মচরিযং চরামী’’তি। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা – ‘‘অজ্জতগ্গে মং অয্যপুত্তো সুদিন্নো ভগিনিৰাদেন সমুদাচরতী’’তি, তত্থেৰ মুচ্ছিতা পপতা। অথ খো আযস্মা সুদিন্নো পিতরং এতদৰোচ – ‘‘সচে, গহপতি, ভোজনং দাতব্বং দেথ, মা নো ৰিহেঠযিত্থা’’তি। ‘‘ভুঞ্জ, তাত সুদিন্না’’তি। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা চ পিতা চ আযস্মন্তং সুদিন্নং পণীতেন খাদনীযেন ভোজনীযেন সহত্থা সন্তপ্পেসুং সম্পৰারেসুং। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা আযস্মন্তং সুদিন্নং ভুত্তাৰিং ওনীতপত্তপাণিং এতদৰোচ – ‘‘ইদং, তাত সুদিন্ন, কুলং অড্ঢং মহদ্ধনং মহাভোগং পহূতজাতরূপরজতং পহূতৰিত্তূপকরণং পহূতধনধঞ্ঞং। লব্ভা, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগা চ ভুঞ্জিতুং পুঞ্ঞানি চ কাতুং। এহি ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগে চ ভুঞ্জস্সু পুঞ্ঞানি চ করোহী’’তি। ‘‘অম্ম, ন উস্সহামি ন ৰিসহামি , অভিরতো অহং ব্রহ্মচরিযং চরামী’’তি। দুতিযম্পি খো…পে॰… ততিযম্পি খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘ইদং, তাত সুদিন্ন, কুলং অড্ঢং মহদ্ধনং মহাভোগং পহূতজাতরূপরজতং পহূতৰিত্তূপকরণং পহূতধনধঞ্ঞং[পহূতধনধঞ্ঞং (প॰ চরামীতি) ইতিপাঠো সব্বত্থ নত্থি, ঊনো মঞ্ঞে]। তেন হি, তাত সুদিন্ন, বীজকম্পি দেহি – মা নো অপুত্তকং সাপতেয্যং লিচ্ছৰযো অতিহরাপেসু’’ন্তি। ‘‘এতং খো মে, অম্ম, সক্কা কাতু’’ন্তি। ‘‘কহং পন, তাত সুদিন্ন, এতরহি ৰিহরসী’’তি? ‘‘মহাৰনে, অম্মা’’তি। অথ খো আযস্মা সুদিন্নো উট্ঠাযাসনা পক্কামি। ৩৬. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকং আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ৰধু, যদা উতুনী হোসি, পুপ্ফং তে উপ্পন্নং হোতি, অথ মে আরোচেয্যাসী’’তি। ‘‘এৰং অয্যে’’তি খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতুযা পচ্চস্সোসি। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা নচিরস্সেৰ উতুনী অহোসি, পুপ্ফংসা উপ্পজ্জি। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতরং এতদৰোচ – ‘‘উতুনীম্হি, অয্যে, পুপ্ফং মে উপ্পন্ন’’ন্তি। ‘‘তেন হি, ৰধু, যেন অলঙ্কারেন অলঙ্কতা পুত্তস্স সুদিন্নস্স পিযা অহোসি মনাপা তেন অলঙ্কারেন অলঙ্করা’’তি। ‘‘এৰং অয্যে’’তি খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতুযা পচ্চস্সোসি। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকং আদায যেন মহাৰনং যেনাযস্মা সুদিন্নো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘ইদং, তাত সুদিন্ন, কুলং অড্ঢং মহদ্ধনং মহাভোগং পহূতজাতরূপরজতং পহূতৰিত্তূপকরণং পহূতধনধঞ্ঞং। লব্ভা, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগা চ ভুঞ্জিতুং পুঞ্ঞানি চ কাতুং। এহি ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগে চ ভুঞ্জস্সু পুঞ্ঞানি চ করোহী’’তি। ‘‘অম্ম, ন উস্সহামি ন ৰিসহামি, অভিরতো অহং ব্রহ্মচরিযং চরামী’’তি। দুতিযম্পি খো…পে॰… ততিযম্পি খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘ইদং, তাত সুদিন্ন, কুলং অড্ঢং মহদ্ধনং মহাভোগং পহূতজাতরূপরজতং পহূতৰিত্তূপকরণং পহূতধনধঞ্ঞং। তেন হি, তাত সুদিন্ন, বীজকম্পি দেহি – মা নো অপুত্তকং সাপতেয্যং লিচ্ছৰযো অতিহরাপেসু’’ন্তি। ‘‘এতং খো মে, অম্ম, সক্কা কাতু’’ন্তি, পুরাণদুতিযিকায বাহাযং গহেত্ৰা মহাৰনং অজ্ঝোগাহেত্ৰা অপঞ্ঞত্তে সিক্খাপদে অনাদীনৰদস্সো পুরাণদুতিযিকায তিক্খত্তুং মেথুনং ধম্মং অভিৰিঞ্ঞাপেসি। সা তেন গব্ভং গণ্হি। ভুম্মা দেৰা সদ্দমনুস্সাৰেসুং – ‘‘নিরব্বুদো ৰত, ভো, ভিক্খুসঙ্ঘো নিরাদীনৰো; সুদিন্নেন কলন্দপুত্তেন অব্বুদং উপ্পাদিতং, আদীনৰো উপ্পাদিতো’’তি। ভুম্মানং দেৰানং সদ্দং সুত্ৰা চাতুমহারাজিকা [চাতুম্মহারাজিকা (সী॰ স্যা॰)] দেৰা সদ্দমনুস্সাৰেসুং…পে॰… তাৰতিংসা দেৰা… যামা দেৰা … তুসিতা দেৰা… নিম্মানরতী দেৰা… পরনিম্মিতৰসৰত্তী দেৰা… ব্রহ্মকাযিকা দেৰা সদ্দমনুস্সাৰেসুং – ‘‘নিরব্বুদো ৰত, ভো, ভিক্খুসঙ্ঘো নিরাদীনৰো; সুদিন্নেন কলন্দপুত্তেন অব্বুদং উপ্পাদিতং, আদীনৰো উপ্পাদিতো’’তি। ইতিহ তেন খণেন তেন মুহুত্তেন যাৰ ব্রহ্মলোকা সদ্দো অব্ভুগ্গচ্ছি। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা তস্স গব্ভস্স পরিপাকমন্ৰায পুত্তং ৰিজাযি। অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স সহাযকা তস্স দারকস্স ‘বীজকো’তি নামং অকংসু। আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকায বীজকমাতাতি নামং অকংসু। আযস্মতো সুদিন্নস্স বীজকপিতাতি নামং অকংসু। তে অপরেন সমযেন উভো অগারস্মা অনগারিযং পব্বজিত্ৰা অরহত্তং সচ্ছাকংসু। ৩৭. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স অহুদেৰ কুক্কুচ্চং, অহু ৰিপ্পটিসারো – ‘‘অলাভা ৰত মে, ন ৰত মে লাভা! দুল্লদ্ধং ৰত মে, ন ৰত মে সুলদ্ধং! যোহং এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা নাসক্খিং যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতু’’ন্তি। সো তেনেৰ কুক্কুচ্চেন তেন ৰিপ্পটিসারেন কিসো অহোসি লূখো দুব্বণ্ণো উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো অন্তোমনো লীনমনো দুক্খী দুম্মনো ৰিপ্পটিসারী পজ্ঝাযি। ৩৮. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স সহাযকা ভিক্খূ আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচুং – ‘‘পুব্বে খো ত্ৰং, আৰুসো সুদিন্ন, ৰণ্ণৰা অহোসি পীণিন্দ্রিযো পসন্নমুখৰণ্ণো ৰিপ্পসন্নছৰিৰণ্ণো; সো দানি ত্ৰং এতরহি কিসো লূখো দুব্বণ্ণো উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো অন্তোমনো লীনমনো দুক্খী দুম্মনো ৰিপ্পটিসারী পজ্ঝাযসি। কচ্চি নো ত্ৰং, আৰুসো সুদিন্ন, অনভিরতো ব্রহ্মচরিযং চরসী’’তি? ‘‘ন খো অহং, আৰুসো, অনভিরতো ব্রহ্মচরিযং চরামি। অত্থি মে পাপকম্মং কতং; পুরাণদুতিযিকায মেথুনো ধম্মো পটিসেৰিতো; তস্স ময্হং, আৰুসো, অহুদেৰ কুক্কুচ্চং অহু ৰিপ্পটিসারো – ‘অলাভা ৰত মে, ন ৰত মে লাভা; দুল্লদ্ধং ৰত মে, ন ৰত মে সুলদ্ধং; যোহং এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা নাসক্খিং যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতু’’ন্তি। ‘‘অলঞ্হি তে, আৰুসো সুদিন্ন, কুক্কুচ্চায অলং ৰিপ্পটিসারায যং ত্ৰং এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা ন সক্খিস্সসি যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং। ননু, আৰুসো, ভগৰতা অনেকপরিযাযেন ৰিরাগায ধম্মো দেসিতো, নো সরাগায; ৰিসংযোগায ধম্মো দেসিতো, নো সংযোগায; অনুপাদানায ধম্মো দেসিতো, নো সউপাদানায। তত্থ নাম ত্ৰং, আৰুসো, ভগৰতা ৰিরাগায ধম্মে দেসিতে সরাগায চেতেস্সসি, ৰিসংযোগায ধম্মে দেসিতে সংযোগায চেতেস্সসি, অনুপাদানায ধম্মে দেসিতে সউপাদানায চেতেস্সসি! ননু, আৰুসো, ভগৰতা অনেকপরিযাযেন রাগৰিরাগায ধম্মো দেসিতো, মদনিম্মদনায পিপাসৰিনযায আলযসমুগ্ঘাতায ৰট্টুপচ্ছেদায তণ্হাক্খযায ৰিরাগায নিরোধায নিব্বানায ধম্মো দেসিতো! ননু, আৰুসো, ভগৰতা অনেকপরিযাযেন কামানং পহানং অক্খাতং, কামসঞ্ঞানং পরিঞ্ঞা অক্খাতা, কামপিপাসানং পটিৰিনযো অক্খাতো, কামৰিতক্কানং সমুগ্ঘাতো অক্খাতো, কামপরিল়াহানং ৰূপসমো অক্খাতো! নেতং, আৰুসো, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায, পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায। অথ খ্ৰেতং, আৰুসো, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি। ৩৯. অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং সুদিন্নং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, সুদিন্ন, পুরাণদুতিযিকায মেথুনং ধম্মং পটিসেৰী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং [অননুচ্ছৰিযং (সী॰)], মোঘপুরিস, অননুলোমিকং অপ্পটিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং। কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা ন সক্খিস্সসি যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন ৰিরাগায ধম্মো দেসিতো, নো সরাগায; ৰিসংযোগায ধম্মো দেসিতো, নো সংযোগায; অনুপাদানায ধম্মো দেসিতো, নো সউপাদানায! তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, মযা ৰিরাগায ধম্মে দেসিতে সরাগায চেতেস্সসি , ৰিসংযোগায ধম্মে দেসিতে সংযোগায চেতেস্সসি, অনুপাদানায ধম্মে দেসিতে সউপাদানায চেতেস্সসি! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন রাগৰিরাগায ধম্মো দেসিতো! মদনিম্মদনায পিপাসৰিনযায আলযসমুগ্ঘাতায ৰট্টুপচ্ছেদায তণ্হাক্খযায ৰিরাগায নিরোধায নিব্বানায ধম্মো দেসিতো! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন কামানং পহানং অক্খাতং, কামসঞ্ঞানং পরিঞ্ঞা অক্খাতা, কামপিপাসানং পটিৰিনযো অক্খাতো, কামৰিতক্কানং সমুগ্ঘাতো অক্খাতো, কামপরিল়াহানং ৰূপসমো অক্খাতো! ৰরং তে, মোঘপুরিস, আসিৰিসস্স[আসীৰিসস্স (সী॰ স্যা॰)] ঘোরৰিসস্স মুখে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং, ন ত্ৰেৰ মাতুগামস্স অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং। ৰরং তে, মোঘপুরিস, কণ্হসপ্পস্স মুখে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং, ন ত্ৰেৰ মাতুগামস্স অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং। ৰরং তে, মোঘপুরিস, অঙ্গারকাসুযা আদিত্তায সম্পজ্জলিতায সজোতিভূতায অঙ্গজাতং পক্খিত্তং, ন ত্ৰেৰ মাতুগামস্স অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং। তং কিস্স হেতু? ততোনিদানঞ্হি, মোঘপুরিস, মরণং ৰা নিগচ্ছেয্য মরণমত্তং ৰা দুক্খং, ন ত্ৰেৰ তপ্পচ্চযা কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপজ্জেয্য। ইতোনিদানঞ্চ খো, মোঘপুরিস, কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপজ্জেয্য। তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, যং ত্ৰং অসদ্ধম্মং গামধম্মং ৰসলধম্মং দুট্ঠুল্লং ওদকন্তিকং রহস্সং দ্ৰযংদ্ৰযসমাপত্তিং সমাপজ্জিস্সসি, বহূনং খো ত্ৰং, মোঘপুরিস, অকুসলানং ধম্মানং আদিকত্তা পুব্বঙ্গমো। নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায, পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায; অথ খ্ৰেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায, পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি। অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা দুব্ভরতায দুপ্পোসতায মহিচ্ছতায অসন্তুট্ঠিতায [অসন্তুট্ঠতায (স্যা॰)] সঙ্গণিকায কোসজ্জস্স অৰণ্ণং ভাসিত্ৰা অনেকপরিযাযেন সুভরতায সুপোসতায অপ্পিচ্ছস্স সন্তুট্ঠস্স সল্লেখস্স ধুতস্স পাসাদিকস্স অপচযস্স ৰীরিযারম্ভস্স [ৰীরিযারব্ভস্স (ক॰)] ৰণ্ণং ভাসিত্ৰা ভিক্খূনং তদনুচ্ছৰিকং তদনুলোমিকং ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ভিক্খৰে, ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞপেস্সামি [পঞ্ঞাপেস্সামি (সী॰ স্যা॰)] দস অত্থৰসে পটিচ্চ – সঙ্ঘসুট্ঠুতায, সঙ্ঘফাসুতায, দুম্মঙ্কূনং পুগ্গলানং নিগ্গহায, পেসলানং ভিক্খূনং ফাসুৰিহারায, দিট্ঠধম্মিকানং আসৰানং সংৰরায, সম্পরাযিকানং আসৰানং পটিঘাতায, অপ্পসন্নানং পসাদায, পসন্নানং ভিয্যোভাৰায, সদ্ধম্মট্ঠিতিযা, ৰিনযানুগ্গহায। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ‘‘যো পন ভিক্খু মেথুনং ধম্মং পটিসেৰেয্য, পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি। এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি। সুদিন্নভাণৰারো নিট্ঠিতো। মক্কটীৰত্থু ৪০. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰেসালিযং মহাৰনে মক্কটিং আমিসেন উপলাপেত্ৰা তস্সা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰতি। অথ খো সো ভিক্খু পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরং আদায ৰেসালিং পিণ্ডায পাৰিসি। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ সেনাসনচারিকং আহিণ্ডন্তা যেন তস্স ভিক্খুনো ৰিহারো তেনুপসঙ্কমিংসু। অদ্দস খো সা মক্কটী তে ভিক্খূ দূরতোৰ আগচ্ছন্তে। দিস্ৰান যেন তে ভিক্খূ তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তেসং ভিক্খূনং পুরতো কটিম্পি চালেসি ছেপ্পম্পি চালেসি, কটিম্পি ওড্ডি, নিমিত্তম্পি অকাসি। অথ খো তেসং ভিক্খূনং এতদহোসি – ‘‘নিস্সংসযং খো সো ভিক্খু ইমিস্সা মক্কটিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰতী’’তি। একমন্তং নিলীযিংসু। অথ খো সো ভিক্খু ৰেসালিযং পিণ্ডায চরিত্ৰা পিণ্ডপাতং আদায পটিক্কমি। ৪১. অথ খো সা মক্কটী যেন সো ভিক্খু তেনুপসঙ্কমি। অথ খো সো ভিক্খু তং পিণ্ডপাতং একদেসং ভুঞ্জিত্ৰা একদেসং তস্সা মক্কটিযা অদাসি। অথ খো সা মক্কটী তং পিণ্ডপাতং ভুঞ্জিত্ৰা তস্স ভিক্খুনো কটিং ওড্ডি। অথ খো সো ভিক্খু তস্সা মক্কটিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰতি। অথ খো তে ভিক্খূ তং ভিক্খুং এতদৰোচুং – ‘‘ননু, আৰুসো, ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং; কিস্স ত্ৰং, আৰুসো, মক্কটিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰসী’’তি? ‘‘সচ্চং, আৰুসো, ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং; তঞ্চ খো মনুস্সিত্থিযা , নো তিরচ্ছানগতাযা’’তি। ‘‘ননু, আৰুসো, তথেৰ তং হোতি। অননুচ্ছৰিকং, আৰুসো, অননুলোমিকং অপ্পটিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং। কথঞ্হি নাম ত্ৰং, আৰুসো, এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা ন সক্খিস্সসি যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং! ননু, আৰুসো, ভগৰতা অনেকপরিযাযেন ৰিরাগায ধম্মো দেসিতো, নো সরাগায…পে॰… কামপরিল়াহানং ৰূপসমো অক্খাতো! নেতং, আৰুসো, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায। অথ খ্ৰেতং, আৰুসো, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায, পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি। অথ খো তে ভিক্খূ তং ভিক্খুং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং অরোচেসুং। ৪২. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা তং ভিক্খুং পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, ভিক্খু, মক্কটিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিস, অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং। কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা ন সক্খিস্সসি যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন ৰিরাগায ধম্মো দেসিতো, নো সরাগায …পে॰… কামপরিল়াহানং ৰূপসমো অক্খাতো! ৰরং তে, মোঘপুরিস, আসীৰিসস্স ঘোরৰিসস্স মুখে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং, ন ত্ৰেৰ মক্কটিযা অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং। ৰরং তে, মোঘপুরিস, কণ্হসপ্পস্স মুখে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং, ন ত্ৰেৰ মক্কটিযা অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং। ৰরং তে, মোঘপুরিস, অঙ্গারকাসুযা আদিত্তায সম্পজ্জলিতায সজোতিভূতায অঙ্গজাতং পক্খিত্তং, ন ত্ৰেৰ মক্কটিযা অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং। তং কিস্স হেতু? ততোনিদানঞ্হি, মোঘপুরিস, মরণং ৰা নিগচ্ছেয্য মরণমত্তং ৰা দুক্খং; ন ত্ৰেৰ তপ্পচ্চযা কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপজ্জেয্য। ইতোনিদানঞ্চ খো, মোঘপুরিস, কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপজ্জেয্য। তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, যং ত্ৰং অসদ্ধম্মং গামধম্মং ৰসলধম্মং দুট্ঠুল্লং ওদকন্তিকং রহস্সং দ্ৰযংদ্ৰযসমাপত্তিং সমাপজ্জিস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ‘‘যো পন ভিক্খু মেথুনং ধম্মং পটিসেৰেয্য অন্তমসো তিরচ্ছানগতাযপি, পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি। এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি। মক্কটীৰত্থু নিট্ঠিতং। সন্থতভাণৰারো ৪৩. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ৰেসালিকা ৰজ্জিপুত্তকা ভিক্খূ যাৰদত্থং ভুঞ্জিংসু, যাৰদত্থং সুপিংসু, যাৰদত্থং ন্হাযিংসু। যাৰদত্থং ভুঞ্জিত্ৰা যাৰদত্থং সুপিত্ৰা যাৰদত্থং ন্হাযিত্ৰা অযোনিসো মনসি করিত্ৰা সিক্খং অপচ্চক্খায দুব্বল্যং অনাৰিকত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিংসু। তে অপরেন সমযেন ঞাতিব্যসনেনপি ফুট্ঠা ভোগব্যসনেনপি ফুট্ঠা রোগব্যসনেনপি ফুট্ঠা আযস্মন্তং আনন্দং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘‘ন মযং, ভন্তে আনন্দ, বুদ্ধগরহিনো ন ধম্মগরহিনো ন সঙ্ঘগরহিনো; অত্তগরহিনো মযং, ভন্তে আনন্দ, অনঞ্ঞগরহিনো। মযমেৰম্হা অলক্খিকা মযং অপ্পপুঞ্ঞা, যে মযং এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা নাসক্খিম্হা যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং। ইদানি চেপি[ইদানিপি চে (স্যা॰)] মযং, ভন্তে আনন্দ, লভেয্যাম ভগৰতো সন্তিকে পব্বজ্জং লভেয্যাম উপসম্পদং, ইদানিপি মযং ৰিপস্সকা কুসলানং ধম্মানং পুব্বরত্তাপররত্তং বোধিপক্খিকানং ধম্মানং ভাৰনানুযোগমনুযুত্তা ৰিহরেয্যাম। সাধু, ভন্তে আনন্দ, ভগৰতো এতমত্থং আরোচেহী’’তি। ‘‘এৰমাৰুসো’’তি খো আযস্মা আনন্দো ৰেসালিকানং ৰজ্জিপুত্তকানং পটিস্সুণিত্ৰা যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। ‘‘অট্ঠানমেতং, আনন্দ, অনৰকাসো যং তথাগতো ৰজ্জীনং ৰা ৰজ্জিপুত্তকানং ৰা কারণা সাৰকানং পারাজিকং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং সমূহনেয্যা’’তি। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘যো, ভিক্খৰে [যো পন ভিক্খৰে ভিক্খু (সী॰) যো খো ভিক্খৰে ভিক্খু (স্যা॰)], সিক্খং অপচ্চক্খায দুব্বল্যং অনাৰিকত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰতি সো আগতো ন উপসম্পাদেতব্বো ; যো চ খো, ভিক্খৰে [যো চ খো ভিক্খৰে ভিক্খু (সী॰ স্যা॰)], সিক্খং পচ্চক্খায দুব্বল্যং আৰিকত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰতি সো আগতো উপসম্পাদেতব্বো। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৪৪. ‘‘যো পন ভিক্খু ভিক্খূনং সিক্খাসাজীৰসমাপন্নো সিক্খং অপচ্চক্খায দুব্বল্যং অনাৰিকত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰেয্য অন্তমসো তিরচ্ছানগতাযপি, পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি। ৪৫. যো পনাতি যো যাদিসো যথাযুত্তো যথাজচ্চো যথানামো যথাগোত্তো যথাসীলো যথাৰিহারী যথাগোচরো থেরো ৰা নৰো ৰা মজ্ঝিমো ৰা। এসো ৰুচ্চতি ‘যো পনা’তি। [ৰিভ॰ ৫১০, ঝানৰিভঙ্গেপি] ভিক্খূতি ভিক্খকোতি ভিক্খু, ভিক্খাচরিযং অজ্ঝুপগতোতি ভিক্খু, ভিন্নপটধরোতি ভিক্খু, সমঞ্ঞায ভিক্খু, পটিঞ্ঞায ভিক্খু, এহি ভিক্খূতি ভিক্খু, তীহি সরণগমনেহি উপসম্পন্নোতি ভিক্খু, ভদ্রো ভিক্খু, সারো ভিক্খু, সেখো ভিক্খু, অসেখো ভিক্খু, সমগ্গেন সঙ্ঘেন ঞত্তিচতুত্থেন কম্মেন অকুপ্পেন ঠানারহেন উপসম্পন্নোতি ভিক্খু। তত্র য্ৰাযং ভিক্খু সমগ্গেন সঙ্ঘেন ঞত্তিচতুত্থেন কম্মেন অকুপ্পেন ঠানারহেন উপসম্পন্নো, অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি। [দী॰ নি॰ ৩.৩০৫] সিক্খাতি তিস্সো সিক্খা – অধিসীলসিক্খা, অধিচিত্তসিক্খা, অধিপঞ্ঞাসিক্খা । তত্র যাযং অধিসীলসিক্খা, অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা সিক্খাতি। সাজীৰং নাম যং ভগৰতা পঞ্ঞত্তং সিক্খাপদং, এতং সাজীৰং নাম। তস্মিং সিক্খতি, তেন ৰুচ্চতি সাজীৰসমাপন্নোতি। সিক্খং অপচ্চক্খায দুব্বল্যং অনাৰিকত্ৰাতি অত্থি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা; অত্থি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ পচ্চক্খাতা। ‘‘কথঞ্চ, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা। ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো উপাসকভাৰং পত্থযমানো আরামিকভাৰং পত্থযমানো সামণেরভাৰং পত্থযমানো তিত্থিযভাৰং পত্থযমানো তিত্থিযসাৰকভাৰং পত্থযমানো অস্সমণভাৰং পত্থযমানো অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘যংনূনাহং বুদ্ধং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা। ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে॰… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘যংনূনাহং ধম্মং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে॰… যংনূনাহং সঙ্ঘং… যংনূনাহং সিক্খং… যংনূনাহং ৰিনযং… যংনূনাহং পাতিমোক্খং… যংনূনাহং উদ্দেসং… যংনূনাহং উপজ্ঝাযং… যংনূনাহং আচরিযং… যংনূনাহং সদ্ধিৰিহারিকং… যংনূনাহং অন্তেৰাসিকং… যংনূনাহং সমানুপজ্ঝাযকং… যংনূনাহং সমানাচরিযকং যংনূনাহং সব্রহ্মচারিং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। ‘যংনূনাহং গিহী অস্স’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। ‘যংনূনাহং উপাসকো অস্স’ন্তি… ‘যংনূনাহং আরামিকো অস্স’ন্তি… ‘যংনূনাহং সামণেরো অস্স’ন্তি… ‘যংনূনাহং তিত্থিযো অস্স’ন্তি… ‘যংনূনাহং তিত্থিযসাৰকো অস্স’ন্তি… ‘যংনূনাহং অস্সমণো অস্স’ন্তি… ‘যংনূনাহং অসক্যপুত্তিযো অস্স’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা। ৪৬. ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে॰… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘যদি পনাহং বুদ্ধং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতিৰিঞ্ঞাপেতি…পে॰… ‘যদি পনাহং অসক্যপুত্তিযো অস্স’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে॰… ‘অপাহং বুদ্ধং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে॰… ‘অপাহং অসক্যপুত্তিযো অস্স’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে॰… ‘হন্দাহং বুদ্ধং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে॰… ‘হন্দাহং অসক্যপুত্তিযো অস্স’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে॰… ‘হোতি মে বুদ্ধং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে॰… ‘হোতি মে অসক্যপুত্তিযো অস্স’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা। ৪৭. ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে॰… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো ‘মাতরং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পিতরং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ভাতরং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ভগিনিং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পুত্তং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ধীতরং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পজাপতিং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ঞাতকে সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘মিত্তে সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘গামং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘নিগমং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘খেত্তং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ৰত্থুং সরামি’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘হিরঞ্ঞং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সুৰণ্ণং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সিপ্পং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পুব্বে হসিতং লপিতং কীল়িতং সমনুস্সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা। ৪৮. ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে॰… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘মাতা মে অত্থি, সা মযা পোসেতব্বা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পিতা মে অত্থি, সো মযা পোসেতব্বো’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ভাতা মে অত্থি, সো মযা পোসেতব্বো’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ভগিনী মে অত্থি, সা মযা পোসেতব্বা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পুত্তো মে অত্থি, সো মযা পোসেতব্বো’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ধীতা মে অত্থি, সা মযা পোসেতব্বা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পজাপতি মে অত্থি, সা মযা পোসেতব্বা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি … ‘ঞাতকা মে অত্থি, তে মযা পোসেতব্বা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘মিত্তা মে অত্থি, তে মযা পোসেতব্বা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা। ৪৯. ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে॰… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘মাতা মে অত্থি, সা মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পিতা মে অত্থি, সো মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ভাতা মে অত্থি, সো মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ভগিনী মে অত্থি, সা মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পুত্তো মে অত্থি, সো মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ধীতা মে অত্থি, সা মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পজাপতি মে অত্থি, সা মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ঞাতকা মে অত্থি, তে মং পোসেস্সন্তী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘মিত্তা মে অত্থি, তে মং পোসেস্সন্তী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘গামো মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘নিগমো মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘খেত্তং মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ৰত্থু মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘হিরঞ্ঞং মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সুৰণ্ণং মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সিপ্পং মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা। ৫০. ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে॰… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো ‘দুক্কর’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ন সুকর’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘দুচ্চর’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ন সুচর’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ন উস্সহামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ন ৰিসহামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ন রমামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘নাভিরমামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা। ৫১. ‘‘কথঞ্চ , ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ পচ্চক্খাতা? ইধ , ভিক্খৰে, ভিক্খু উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে॰… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘বুদ্ধং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ পচ্চক্খাতা। ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে॰… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘ধম্মং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সঙ্ঘংপচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সিক্খং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ৰিনযং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পাতিমোক্খং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘উদ্দেসং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘উপজ্ঝাযং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘আচরিযং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সদ্ধিৰিহারিকং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘অন্তেৰাসিকং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সমানুপজ্ঝাযকং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সমানাচরিযকং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সব্রহ্মচারিং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘গিহীতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘উপাসকোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘আরামিকোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সামণেরোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘তিত্থিযোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘তিত্থিযসাৰকোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘অস্সমণোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘অসক্যপুত্তিযোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ পচ্চক্খাতা। ৫২. ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে॰… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘অলং মে বুদ্ধেনা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে॰… ‘অলং মে সব্রহ্মচারীহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। এৰম্পি…পে॰… অথ ৰা পন…পে॰… ‘কিং নু মে বুদ্ধেনা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে॰… ‘কিং নু মে সব্রহ্মচারীহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ন মমত্থো বুদ্ধেনা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে॰… ‘ন মমত্থো সব্রহ্মচারীহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সুমুত্তাহং বুদ্ধেনা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে॰… ‘সুমুত্তাহং সব্রহ্মচারীহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ পচ্চক্খাতা। ৫৩. ‘‘যানি ৰা পনঞ্ঞানিপি অত্থি বুদ্ধৰেৰচনানি ৰা ধম্মৰেৰচনানি ৰা সঙ্ঘৰেৰচনানি ৰা সিক্খাৰেৰচনানি ৰা ৰিনযৰেৰচনানি ৰা পাতিমোক্খৰেৰচনানি ৰা উদ্দেসৰেৰচনানি ৰা উপজ্ঝাযৰেৰচনানি ৰা আচরিযৰেৰচনানি ৰা সদ্ধিৰিহারিকৰেৰচনানি ৰা অন্তেৰাসিকৰেৰচনানি ৰা সমানুপজ্ঝাযকৰেৰচনানি ৰা সমানাচরিযকৰেৰচনানি ৰা সব্রহ্মচারিৰেৰচনানি ৰা গিহিৰেৰচনানি ৰা উপাসকৰেৰচনানি ৰা আরামিকৰেৰচনানি ৰা সামণেরৰেৰচনানি ৰা তিত্থিযৰেৰচনানি ৰা তিত্থিযসাৰকৰেৰচনানি ৰা অস্সমণৰেৰচনানি ৰা অসক্যপুত্তিযৰেৰচনানি ৰা, তেহি আকারেহি তেহি লিঙ্গেহি তেহি নিমিত্তেহি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি। এৰং খো, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ পচ্চক্খাতা। ৫৪. ‘‘কথঞ্চ, ভিক্খৰে, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা? ইধ, ভিক্খৰে, যেহি আকারেহি যেহি লিঙ্গেহি যেহি নিমিত্তেহি সিক্খা পচ্চক্খাতা হোতি তেহি আকারেহি তেহি লিঙ্গেহি তেহি নিমিত্তেহি উম্মত্তকো সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। উম্মত্তকস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। খিত্তচিত্তো সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। খিত্তচিত্তস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। ৰেদনাট্টো সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। ৰেদনাট্টস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। দেৰতায সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। তিরচ্ছানগতস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতাহোতি সিক্খা। অরিযকেন মিলক্খস্স [মিলক্খকস্স (সী॰ স্যা॰) মিলক্খুস্স (ক॰)] সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, সো চ ন পটিৰিজানাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। মিলক্খকেন অরিযকস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, সো চ ন পটিৰিজানাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। অরিযকেন অরিযস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, সো চ ন পটিৰিজানাতি , অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। মিলক্খকেন মিলক্খস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, সো চ ন পটিৰিজানাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। দৰায সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। রৰায সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। অসাৰেতুকামো সাৰেতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। সাৰেতুকামো ন সাৰেতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। অৰিঞ্ঞুস্স সাৰেতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। ৰিঞ্ঞুস্স ন সাৰেতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। সব্বসো ৰা পন ন সাৰেতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা। এৰং খো, ভিক্খৰে, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা’’। ৫৫. [মহানি॰ ৪৯, ৫০, ৫১] মেথুনধম্মো নাম যো সো অসদ্ধম্মো গামধম্মো ৰসলধম্মো দুট্ঠুল্লং ওদকন্তিকং রহস্সং দ্ৰযংদ্ৰযসমাপত্তি, এসো মেথুনধম্মো নাম। পটিসেৰতি নাম যো নিমিত্তেন নিমিত্তং অঙ্গজাতেন অঙ্গজাতং অন্তমসো তিলফলমত্তম্পি পৰেসেতি, এসো পটিসেৰতি নাম। অন্তমসো তিরচ্ছানগতাযপীতি তিরচ্ছানগতিত্থিযাপি মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো, পগেৰ মনুস্সিত্থিযা। তেন ৰুচ্চতি – ‘অন্তমসো তিরচ্ছানগতাযপী’তি। পারাজিকো হোতীতি সেয্যথাপি নাম পুরিসো সীসচ্ছিন্নো অভব্বো তেন সরীরবন্ধনেন জীৰিতুং, এৰমেৰ ভিক্খু মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো। তেন ৰুচ্চতি – ‘পারাজিকো হোতী’তি। অসংৰাসোতি সংৰাসো নাম এককম্মং একুদ্দেসো সমসিক্খতা – এসো সংৰাসো নাম। সো তেন সদ্ধিং নত্থি। তেন ৰুচ্চতি – ‘অসংৰাসো’তি। ৫৬. তিস্সো ইত্থিযো – মনুস্সিত্থী, অমনুস্সিত্থী, তিরচ্ছানগতিত্থী। তযো উভতোব্যঞ্জনকা – মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকো, অমনুস্সুভতোব্যঞ্জনকো, তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকো। তযো পণ্ডকা – মনুস্সপণ্ডকো, অমনুস্সপণ্ডকো , তিরচ্ছানগতপণ্ডকো। তযো পুরিসা – মনুস্সপুরিসো, অমনুস্সপুরিসো, তিরচ্ছানগতপুরিসো। মনুস্সিত্থিযা তযো মগ্গে মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – ৰচ্চমগ্গে, পস্সাৰমগ্গে, মুখে। অমনুস্সিত্থিযা…পে॰… তিরচ্ছানগতিত্থিযা তযো মগ্গে মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – ৰচ্চমগ্গে, পস্সাৰমগ্গে, মুখে। মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… অমনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকস্স তযো মগ্গে মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – ৰচ্চমগ্গে, পস্সাৰমগ্গে, মুখে। মনুস্সপণ্ডকস্স দ্ৰে মগ্গে মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – ৰচ্চমগ্গে, মুখে। অমনুস্সপণ্ডকস্স… তিরচ্ছানগতপণ্ডকস্স… মনুস্সপুরিসস্স… অমনুস্সপুরিসস্স… তিরচ্ছানগতপুরিসস্স দ্ৰে মগ্গে মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – ৰচ্চমগ্গে, মুখে। ৫৭. ভিক্খুস্স সেৰনচিত্তং উপট্ঠিতে মনুস্সিত্থিযা ৰচ্চমগ্গং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খুস্স সেৰনচিত্তং উপট্ঠিতে মনুস্সিত্থিযা পস্সাৰমগ্গং… মুখং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খুস্স সেৰনচিত্তং উপট্ঠিতে অমনুস্সিত্থিযা… তিরচ্ছানগতিত্থিযা… মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… অমনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকস্স… ৰচ্চমগ্গং পস্সাৰমগ্গং মুখং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খুস্স সেৰনচিত্তং উপট্ঠিতে মনুস্সপণ্ডকস্স ৰচ্চমগ্গং মুখং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খুস্স সেৰনচিত্তং উপট্ঠিতে অমনুস্সপণ্ডকস্স… তিরচ্ছানগতপণ্ডকস্স… মনুস্সপুরিসস্স… অমনুস্সপুরিসস্স… তিরচ্ছানগতপুরিসস্স ৰচ্চমগ্গং মুখং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ৫৮. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি [পৰিসনং সাদযতি (ক॰)], পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং ন সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং ন সাদিযতি, পৰিট্ঠং ন সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং ন সাদিযতি, পৰিট্ঠং ন সাদিযতি, ঠিতং ন সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং ন সাদিযতি, পৰিট্ঠং ন সাদিযতি, ঠিতং ন সাদিযতি, উদ্ধরণং ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ৫৯. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং জাগরন্তিং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং… মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে॰… আপত্তি পারাজিকস্স। মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা অমনুস্সিত্থিং… তিরচ্ছানগতিত্থিং… মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকং… অমনুস্সুভতোব্যঞ্জনকং… তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকং জাগরন্তং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং… মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে॰… আপত্তি পারাজিকস্স। মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি , পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সপণ্ডকং… অমনুস্সপণ্ডকং… তিরচ্ছানগতপণ্ডকং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা তিরচ্ছানগতপণ্ডকং জাগরন্তং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং … মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে॰… আপত্তি পারাজিকস্স। মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ৬০. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সপুরিসং… অমনুস্সপুরিসং… তিরচ্ছানগতপুরিসং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা তিরচ্ছানগতপুরিসং জাগরন্তং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং… মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে॰… আপত্তি পারাজিকস্স। মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ৬১. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি সন্থতায অসন্থতস্স, অসন্থতায সন্থতস্স, সন্থতায সন্থতস্স, অসন্থতায অসন্থতস্স। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি । ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং জাগরন্তিং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং… মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে॰… আপত্তি পারাজিকস্স। মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি, সন্থতায অসন্থতস্স, অসন্থতায সন্থতস্স, সন্থতায সন্থতস্স, অসন্থতায অসন্থতস্স। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা অমনুস্সিত্থিং… তিরচ্ছানগতিত্থিং… মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকং… অমনস্সুভতোব্যঞ্জনকং … তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি সন্থতস্স অসন্থতস্স, অসন্থতস্স সন্থতস্স, সন্থতস্স সন্থতস্স, অসন্থতস্স অসন্থতস্স। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকং জাগরন্তং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং… মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে॰… আপত্তি পারাজিকস্স। মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি, সন্থতস্স অসন্থতস্স, অসন্থতস্স সন্থতস্স, সন্থতস্স সন্থতস্স, অসন্থতস্স অসন্থতস্স। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি , উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ৬২. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সপণ্ডকং… অমনুস্সপণ্ডকং… তিরচ্ছানগতপণ্ডকং… মনুস্সপুরিসং… অমনুস্সপুরিসং… তিরচ্ছানগতপুরিসং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি সন্থতস্স অসন্থতস্স, অসন্থতস্স সন্থতস্স, সন্থতস্স সন্থতস্স, অসন্থতস্স অসন্থতস্স। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা তিরচ্ছানগতপুরিসং জাগরন্তং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং… মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে॰… আপত্তি পারাজিকস্স। মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি, সন্থতস্স অসন্থতস্স, অসন্থতস্স সন্থতস্স, সন্থতস্স সন্থতস্স, অসন্থতস্স অসন্থতস্স। সো চ পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি , আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ৬৩. ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং মনুস্সিত্থিযা সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… পস্সাৰমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি , ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং মনুস্সিত্থিযা জাগরন্তিযা… সুত্তায… মত্তায… উম্মত্তায… পমত্তায … মতায অক্খাযিতায… মতায যেভুয্যেন অক্খাযিতায…পে॰… আপত্তি পারাজিকস্স। মতায যেভুয্যেন খাযিতায সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… পস্সাৰমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং অমনুস্সিত্থিযা… তিরচ্ছানগতিত্থিযা… মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… অমনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকস্স… মনুস্সপণ্ডকস্স… অমনুস্সপণ্ডকস্স… তিরচ্ছানগতপণ্ডকস্স… মনুস্সপুরিসস্স… অমনুস্সপুরিসস্স… তিরচ্ছানগতপুরিসস্স সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং তিরচ্ছানগতপুরিসস্স জাগরন্তস্স… সুত্তস্স… মত্তস্স… উম্মত্তস্স… পমত্তস্স… মতস্স অক্খাযিতস্স… মতস্স যেভুয্যেন অক্খাযিতস্স…পে॰… আপত্তি পারাজিকস্স। মতস্স যেভুয্যেন খাযিতস্স সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ৬৪. ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং মনুস্সিত্থিযা সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… পস্সাৰমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি সন্থতস্স অসন্থতায, অসন্থতস্স সন্থতায, সন্থতস্স সন্থতায, অসন্থতস্স অসন্থতায। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং মনুস্সিত্থিযা জাগরন্তিযা… সুত্তায… মত্তায… উম্মত্তায… পমত্তায… মতায অক্খাযিতায… মতায যেভুয্যেন অক্খাযিতায…পে॰… আপত্তি পারাজিকস্স। মতায যেভুয্যেন খাযিতায সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… পস্সাৰমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি সন্থতস্স অসন্থতায, অসন্থতস্স সন্থতায, সন্থতস্স সন্থতায, অসন্থতস্স অসন্থতায। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং অমনুস্সিত্থিযা… তিরচ্ছানগতিত্থিযা… মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… অমনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকস্স… মনুস্সপণ্ডকস্স… অমনুস্সপণ্ডকস্স… তিরচ্ছানগতপণ্ডকস্স… মনুস্সপুরিসস্স… অমনুস্সপুরিসস্স… তিরচ্ছানগতপুরিসস্স সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি সন্থতস্স অসন্থতস্স, অসন্থতস্স সন্থতস্স, সন্থতস্স সন্থতস্স, অসন্থতস্স অসন্থতস্স। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। ৬৫. ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং তিরচ্ছানগতপুরিসস্স জাগরন্তস্স… সুত্তস্স… মত্তস্স… উম্মত্তস্স… পমত্তস্স… মতস্স অক্খাযিতস্স… মতস্স যেভুয্যেন অক্খাযিতস্স…পে॰… আপত্তি পারাজিকস্স। মতস্স যেভুয্যেন খাযিতস্স সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি সন্থতস্স অসন্থতস্স, অসন্থতস্স সন্থতস্স, সন্থতস্স সন্থতস্স, অসন্থতস্স অসন্থতস্স। সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে॰… ন সাদিযতি, অনাপত্তি। যথা ভিক্খুপচ্চত্থিকা ৰিত্থারিতা, এৰং ৰিত্থারেতব্বা। রাজপচ্চত্থিকা… চোরপচ্চত্থিকা… ধুত্তপচ্চত্থিকা… উপ্পল়গন্ধপচ্চত্থিকা। সংখিত্তং। ৬৬. মগ্গেন মগ্গং পৰেসেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। মগ্গেন অমগ্গং পৰেসেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। অমগ্গেন মগ্গং পৰেসেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। অমগ্গেন অমগ্গং পৰেসেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ভিক্খু সুত্তভিক্খুম্হি ৰিপ্পটিপজ্জতি; পটিবুদ্ধো সাদিযতি, উভো নাসেতব্বা। পটিবুদ্ধো ন সাদিযতি, দূসকো নাসেতব্বো। ভিক্খু সুত্তসামণেরম্হি ৰিপ্পটিপজ্জতি; পটিবুদ্ধো সাদিযতি, উভো নাসেতব্বা। পটিবুদ্ধো ন সাদিযতি, দূসকো নাসেতব্বো। সামণেরো সুত্তভিক্খুম্হি ৰিপ্পটিপজ্জতি; পটিবুদ্ধো সাদিযতি, উভো নাসেতব্বা। পটিবুদ্ধো ন সাদিযতি, দূসকো নাসেতব্বো। সামণেরো সুত্তসামণেরম্হি ৰিপ্পটিপজ্জতি; পটিবুদ্ধো সাদিযতি, উভো নাসেতব্বা । পটিবুদ্ধো ন সাদিযতি, দূসকো নাসেতব্বো। অনাপত্তি অজানন্তস্স, অসাদিযন্তস্স, উম্মত্তকস্স, খিত্তচিত্তস্স, ৰেদনাট্টস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। সন্থতভাণৰারো নিট্ঠিতো। ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা মক্কটী ৰজ্জিপুত্তা চ, গিহী নগ্গো চ তিত্থিযা। দারিকুপ্পলৰণ্ণা চ, ব্যঞ্জনেহিপরে দুৰে॥ মাতা ধীতা ভগিনী চ, জাযা চ মুদু লম্বিনা। দ্ৰে ৰণা লেপচিত্তঞ্চ, দারুধীতলিকায চ॥ সুন্দরেন সহ পঞ্চ, পঞ্চ সিৰথিকট্ঠিকা। নাগী যক্খী চ পেতী চ, পণ্ডকোপহতো ছুপে॥ ভদ্দিযে অরহং সুত্তো, সাৰত্থিযা চতুরো পরে। ৰেসালিযা তযো মালা, সুপিনে ভারুকচ্ছকো॥ সুপব্বা সদ্ধা ভিক্খুনী, সিক্খমানা সামণেরী চ। ৰেসিযা পণ্ডকো গিহী, অঞ্ঞমঞ্ঞং ৰুড্ঢপব্বজিতো মিগোতি॥ ৰিনীতৰত্থু ৬৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মক্কটিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ৰেসালিকা ৰজ্জিপুত্তকা ভিক্খূ সিক্খং অপচ্চক্খায দুব্বল্যং অনাৰিকত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিংসু। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো মযং পারাজিকং আপত্তিং আপন্না’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘এৰং মে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’তি, গিহিলিঙ্গেন মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘এৰং মে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’তি, নগ্গো হুত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘এৰং মে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’তি, কুসচীরং নিৰাসেত্ৰা… ৰাকচীরং নিৰাসেত্ৰা… ফলকচীরং নিৰাসেত্ৰা… কেসকম্বলং নিৰাসেত্ৰা… ৰালকম্বলং নিৰাসেত্ৰা… উলূকপক্খিকং নিৰাসেত্ৰা… অজিনক্খিপং নিৰাসেত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু পীঠকে নিপন্নং দারিকং পস্সিত্ৰা সারত্তো অঙ্গুট্ঠং অঙ্গজাতং পৰেসেসি। সা কালমকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি , ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্সা’’তি। ৬৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো মাণৰকো উপ্পলৰণ্ণায ভিক্খুনিযা পটিবদ্ধচিত্তো হোতি। অথ খো সো মাণৰকো উপ্পলৰণ্ণায ভিক্খুনিযা গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠায কুটিকং পৰিসিত্ৰা নিলীনো অচ্ছি। উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপটিক্কন্তা পাদে পক্খালেত্ৰা কুটিকং পৰিসিত্ৰা মঞ্চকে নিসীদি। অথ খো সো মাণৰকো উপ্পলৰণ্ণং ভিক্খুনিং উগ্গহেত্ৰা দূসেসি। উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি। ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, অসাদিযন্তিযা’’তি। ৬৯. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো ইত্থিলিঙ্গং পাতুভূতং হোতি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, তংযেৰ উপজ্ঝং তমেৰ উপসম্পদং তানিযেৰ [তানি (সী॰ স্যা॰)] ৰস্সানি ভিক্খুনীহি সঙ্গমিতুং[সঙ্কমিতুং (সী॰ স্যা॰)]। যা আপত্তিযো ভিক্খূনং ভিক্খুনীহি সাধারণা তা আপত্তিযো ভিক্খুনীনং সন্তিকে ৰুট্ঠাতুং। যা আপত্তিযো ভিক্খূনং ভিক্খুনীহি অসাধারণা তাহি আপত্তীহি অনাপত্তী’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরিস্সা ভিক্খুনিযা পুরিসলিঙ্গং পাতুভূতং হোতি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, তংযেৰ উপজ্ঝং তমেৰ উপসম্পদং তানিযেৰ [তানি (সী॰ স্যা॰)] ৰস্সানি ভিক্খূহি সঙ্গমিতুং[সঙ্কমিতুং (সী॰ স্যা॰)]। যা আপত্তিযো ভিক্খুনীনং ভিক্খূহি সাধারণা তা আপত্তিযো ভিক্খূনং সন্তিকে ৰুট্ঠাতুং। যা আপত্তিযো ভিক্খুনীনং ভিক্খূহি অসাধারণা তাহি আপত্তীহি অনাপত্তী’’তি। ৭০. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘এৰং মে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’তি, মাতুযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি… ধীতুযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি… ভগিনিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি… তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পুরাণদুতিযিকায মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ৭১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মুদুপিট্ঠিকো হোতি। সো অনভিরতিযা পীল়িতো অত্তনো অঙ্গজাতং মুখেন অগ্গহেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পরাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু লম্বী হোতি। সো অনভিরতিযা পীল়িতো অত্তনো অঙ্গজাতং অত্তনো ৰচ্চমগ্গং পৰেসেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মতসরীরং পস্সি। তস্মিঞ্চ সরীরে অঙ্গজাতসামন্তা ৰণো হোতি। সো – ‘এৰং মে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’তি, অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পৰেসেত্ৰা ৰণেন নীহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মতসরীরং পস্সি। তস্মিঞ্চ সরীরে অঙ্গজাতসামন্তা ৰণো হোতি। সো – ‘এৰং মে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’তি, ৰণে অঙ্গজাতং পৰেসেত্ৰা অঙ্গজাতেন নীহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো লেপচিত্তস্স নিমিত্তং অঙ্গজাতেন ছুপি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো দারুধীতলিকায নিমিত্তং অঙ্গজাতেন ছুপি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। ৭২. তেন খো পন সমযেন সুন্দরো নাম ভিক্খু রাজগহা পব্বজিতো রথিকায [রথিযায (ক॰)] গচ্ছতি। অঞ্ঞতরা ইত্থী – ‘মুহুত্তং [ইত্থী তং পস্সিত্ৰা এতদৰোচ মুহুত্তং (স্যা॰)], ভন্তে, আগমেহি, ৰন্দিস্সামী’তি সা ৰন্দন্তী অন্তরৰাসকং উক্খিপিত্ৰা মুখেন অঙ্গজাতং অগ্গহেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘সাদিযি ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, সাদিযি’’ন্তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসাদিযন্তস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী ভিক্খুং পস্সিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহি, ভন্তে, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি। ‘‘অলং, ভগিনি, নেতং কপ্পতী’’তি। ‘‘এহি, ভন্তে, অহং ৰাযমিস্সামি, ত্ৰং মা ৰাযমি, এৰং তে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’’তি। সো ভিক্খু তথা অকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী ভিক্খুং পস্সিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহি, ভন্তে, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি। ‘‘অলং, ভগিনি, নেতং কপ্পতী’’তি। ‘‘এহি ভন্তে, ত্ৰং ৰাযম, অহং ন ৰাযমিস্সামি, এৰং তে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’’তি। সো ভিক্খু তথা অকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী ভিক্খুং পস্সিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহি, ভন্তে, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি। ‘‘অলং, ভগিনি, নেতং কপ্পতী’’তি। ‘‘এহি, ভন্তে, অব্ভন্তরং ঘট্টেত্ৰা বহি মোচেহি…পে॰… বহি ঘট্টেত্ৰা অব্ভন্তরং মোচেহি, এৰং তে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’’তি। সো ভিক্খু তথা অকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ৭৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সিৰথিকং গন্ত্ৰা অক্খাযিতং সরীরং পস্সিত্ৰা তস্মিং মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সিৰথিকং গন্ত্ৰা যেভুয্যেন অক্খাযিতং সরীরং পস্সিত্ৰা তস্মিং মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সিৰথিকং গন্ত্ৰা যেভুয্যেন খাযিতং সরীরং পস্সিত্ৰা তস্মিং মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সিৰথিকং গন্ত্ৰা ছিন্নসীসং পস্সিত্ৰা ৰট্টকতে মুখে ছুপন্তং অঙ্গজাতং পৰেসেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সিৰথিকং গন্ত্ৰা ছিন্নসীসং পস্সিত্ৰা ৰট্টকতে মুখে অচ্ছুপন্তং অঙ্গজাতং পৰেসেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরিস্সা ইত্থিযা পটিবদ্ধচিত্তো হোতি। সা কালঙ্কতা [কালকতা (সী॰ স্যা॰)] সুসানে ছড্ডিতা। অট্ঠিকানি ৰিপ্পকিণ্ণানি হোন্তি। অথ খো সো ভিক্খু সিৰথিকং গন্ত্ৰা অট্ঠিকানি সঙ্কড্ঢিত্ৰা নিমিত্তে অঙ্গজাতং পটিপাদেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু নাগিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি… যক্খিনিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি… পেতিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি … পণ্ডকস্স মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু উপহতিন্দ্রিযো হোতি। সো – ‘নাহং ৰেদিযামি [ৰেদযামি (ক॰)] সুখং ৰা দুক্খং ৰা, অনাপত্তি মে ভৰিস্সতী’তি, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘ৰেদযি ৰা সো, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসো ন ৰা ৰেদযি, আপত্তি পারাজিকস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘ইত্থিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিস্সামী’তি, ছুপিতমত্তে ৰিপ্পটিসারী অহোসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্সা’’তি। ৭৪. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ভদ্দিযে জাতিযাৰনে দিৰাৰিহারগতো নিপন্নো হোতি। তস্স অঙ্গমঙ্গানি ৰাতূপত্থদ্ধানি হোন্তি। অঞ্ঞতরা ইত্থী পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদিত্ৰা যাৰদত্থং কত্ৰা পক্কামি। ভিক্খূ কিলিন্নং পস্সিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘পঞ্চহি , ভিক্খৰে, আকারেহি অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি – রাগেন, ৰচ্চেন, পস্সাৰেন, ৰাতেন, উচ্চালিঙ্গপাণকদট্ঠেন। ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহাকারেহি অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি । অট্ঠানমেতং, ভিক্খৰে, অনৰকাসো যং তস্স ভিক্খুনো রাগেন অঙ্গজাতং কম্মনিযং অস্স। অরহং সো, ভিক্খৰে, ভিক্খু। অনাপত্তি, ভিক্খৰে, তস্স ভিক্খুনো’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সাৰত্থিযা অন্ধৰনে দিৰাৰিহারগতো নিপন্নো হোতি। অঞ্ঞতরা গোপালিকা পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদি। সো ভিক্খু পৰেসনং সাদিযি, পৰিট্ঠং সাদিযি, ঠিতং সাদিযি, উদ্ধরণং সাদিযি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সাৰত্থিযা অন্ধৰনে দিৰাৰিহারগতো নিপন্নো হোতি। অঞ্ঞতরা অজপালিকা পস্সিত্ৰা… অঞ্ঞতরা কট্ঠহারিকা পস্সিত্ৰা… অঞ্ঞতরা গোমযহারিকা পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদি। সো ভিক্খু পৰেসনং সাদিযি, পৰিট্ঠং সাদিযি, ঠিতং সাদিযি, উদ্ধরণং সাদিযি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ৭৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰেসালিযং মহাৰনে দিৰাৰিহারগতো নিপন্নো হোতি। অঞ্ঞতরা ইত্থী পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদিত্ৰা যাৰদত্থং কত্ৰা সামন্তা হসমানা ঠিতা হোতি । সো ভিক্খু পটিবুজ্ঝিত্ৰা তং ইত্থিং এতদৰোচ – ‘‘তুয্হিদং কম্ম’’ন্তি? ‘‘আম, ময্হং কম্ম’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘সাদিযি ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, জানামী’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অজানন্তস্সা’’তি। ৭৬. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰেসালিযং মহাৰনে দিৰাৰিহারগতো রুক্খং অপস্সায নিপন্নো হোতি। অঞ্ঞতরা ইত্থী পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদি। সো ভিক্খু সহসা ৰুট্ঠাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘সাদিযি ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, সাদিযি’’ন্তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসাদিযন্তস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰেসালিযং মহাৰনে দিৰাৰিহারগতো রুক্খং অপস্সায নিপন্নো হোতি। অঞ্ঞতরা ইত্থী পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদি। সো ভিক্খু অক্কমিত্ৰা পৰত্তেসি [পৰট্টেসি (সী॰ স্যা॰)]। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘সাদিযি ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, সাদিযি’’ন্তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসাদিযন্তস্সা’’তি। ৭৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰেসালিযং মহাৰনে কূটাগারসালাযং দিৰাৰিহারগতো দ্ৰারং ৰিৰরিত্ৰা নিপন্নো হোতি। তস্স অঙ্গমঙ্গানি ৰাতূপত্থদ্ধানি হোন্তি। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ইত্থিযো গন্ধঞ্চ মালঞ্চ আদায আরামং আগমংসু ৰিহারপেক্খিকাযো। অথ খো তা ইত্থিযো তং ভিক্খুং পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদিত্ৰা যাৰদত্থং কত্ৰা, পুরিসূসভো ৰতাযন্তি ৰত্ৰা গন্ধঞ্চ মালঞ্চ আরোপেত্ৰা পক্কমিংসু। ভিক্খূ কিলিন্নং পস্সিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘পঞ্চহি, ভিক্খৰে, আকারেহি অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি – রাগেন, ৰচ্চেন, পস্সাৰেন, ৰাতেন, উচ্চালিঙ্গপাণকদট্ঠেন। ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহাকারেহি অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি। অট্ঠানমেতং, ভিক্খৰে, অনৰকাসো, যং তস্স ভিক্খুনো রাগেন অঙ্গজাতং কম্মনিযং অস্স। অরহং সো, ভিক্খৰে, ভিক্খু। অনাপত্তি, ভিক্খৰে, তস্স ভিক্খুনো। অনুজানামি, ভিক্খৰে, দিৰা পটিসল্লীযন্তেন দ্ৰারং সংৰরিত্ৰা পটিসল্লীযিতু’’ন্তি। ৭৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভারুকচ্ছকো ভিক্খু সুপিনন্তে [সুপিনন্তেন (সী॰ স্যা॰)] পুরাণদুতিযিকায মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিত্ৰা – ‘অস্সমণো অহং, ৰিব্ভমিস্সামী’তি, ভারুকচ্ছং গচ্ছন্তো অন্তরামগ্গে আযস্মন্তং উপালিং পস্সিত্ৰা এতমত্থং আরোচেসি। আযস্মা উপালি এৰমাহ – ‘‘অনাপত্তি, আৰুসো, সুপিনন্তেনা’’তি। তেন খো পন সমযেন রাজগহে সুপব্বা নাম উপাসিকা মুধপ্পসন্না [মুদ্ধপ্পসন্না (সী॰)] হোতি। সা এৰংদিট্ঠিকা হোতি – ‘‘যা মেথুনং ধম্মং দেতি সা অগ্গদানং দেতী’’তি। সা ভিক্খুং পস্সিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহি, ভন্তে, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি। ‘‘অলং, ভগিনি, নেতং কপ্পতী’’তি। ‘‘এহি, ভন্তে, ঊরুন্তরিকায [ঊরন্তরিকায (সী॰)] ঘট্টেহি, এৰং তে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’’তি…পে॰… এহি, ভন্তে, নাভিযং ঘট্টেহি… এহি, ভন্তে, উদরৰট্টিযং ঘট্টেহি… এহি, ভন্তে, উপকচ্ছকে ঘট্টেহি… এহি, ভন্তে, গীৰাযং ঘট্টেহি… এহি, ভন্তে, কণ্ণচ্ছিদ্দে ঘট্টেহি… এহি, ভন্তে, কেসৰট্টিযং ঘট্টেহি… এহি, ভন্তে, অঙ্গুলন্তরিকায ঘট্টেহি… ‘‘এহি, ভন্তে, হত্থেন উপক্কমিত্ৰা মোচেস্সামি, এৰং তে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’’তি। সো ভিক্খু তথা অকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্সা’’তি। ৭৯. তেন খো পন সমযেন সাৰত্থিযং সদ্ধা নাম উপাসিকা মুধপ্পসন্না হোতি। সা এৰংদিট্ঠিকা হোতি – ‘‘যা মেথুনং ধম্মং দেতি সা অগ্গদানং দেতী’’তি। সা ভিক্খুং পস্সিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহি, ভন্তে, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি। ‘‘অলং, ভগিনি, নেতং কপ্পতী’’তি। ‘‘এহি, ভন্তে, ঊরুন্তরিকায ঘট্টেহি…পে॰… এহি, ভন্তে, হত্থেন উপক্কমিত্ৰা মোচেস্সামি, এৰং তে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’’তি। সো ভিক্খু তথা অকাসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্সা’’তি। ৮০. তেন খো পন সমযেন ৰেসালিযং লিচ্ছৰিকুমারকা ভিক্খুং গহেত্ৰা ভিক্খুনিযা ৰিপ্পটিপাদেসুং… সিক্খমানায ৰিপ্পটিপাদেসুং… সামণেরিযা ৰিপ্পটিপাদেসুং। উভো সাদিযিংসু। উভো নাসেতব্বা। উভো ন সাদিযিংসু। উভিন্নং অনাপত্তি। ৮১. তেন খো পন সমযেন ৰেসালিযং লিচ্ছৰিকুমারকা ভিক্খুং গহেত্ৰা ৰেসিযা ৰিপ্পটিপাদেসুং… পণ্ডকে ৰিপ্পটিপাদেসুং… গিহিনিযা ৰিপ্পটিপাদেসুং। ভিক্খু সাদিযি। ভিক্খু নাসেতব্বো। ভিক্খু ন সাদিযি। ভিক্খুস্স অনাপত্তি। তেন খো পন সমযেন ৰেসালিযং লিচ্ছৰিকুমারকা ভিক্খূ গহেত্ৰা অঞ্ঞমঞ্ঞং ৰিপ্পটিপাদেসুং। উভো সাদিযিংসু। উভো নাসেতব্বা। উভো ন সাদিযিংসু। উভিন্নং অনাপত্তি। ৮২. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ৰুড্ঢপব্বজিতো ভিক্খু পুরাণদুতিযিকায দস্সনং অগমাসি। সা – ‘এহি, ভন্তে, ৰিব্ভমা’তি অগ্গহেসি। সো ভিক্খু পটিক্কমন্তো উত্তানো পরিপতি। সা উব্ভজিত্ৰা [উব্ভুজিত্ৰা (সী॰ স্যা॰)] অঙ্গজাতে[অঙ্গজাতেন (সী॰)] অভিনিসীদি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি …পে॰… ‘‘সাদিযি ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, সাদিযি’’ন্তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসাদিযন্তস্সা’’তি। ৮৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অরঞ্ঞে ৰিহরতি। মিগপোতকো তস্স পস্সাৰট্ঠানং আগন্ত্ৰা পস্সাৰং পিৰন্তো মুখেন অঙ্গজাতং অগ্গহেসি। সো ভিক্খু সাদিযি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। পঠমপারাজিকং সমত্তং। ২. দুতিযপারাজিকং ৮৪. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি গিজ্ঝকূটে পব্বতে। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা সন্দিট্ঠা সম্ভত্তা ভিক্খূ ইসিগিলিপস্সে তিণকুটিযো করিত্ৰা ৰস্সং উপগচ্ছিংসু। আযস্মাপি ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তিণকুটিকং করিত্ৰা ৰস্সং উপগচ্ছি। অথ খো তে ভিক্খূ ৰস্সংৰুট্ঠা তেমাসচ্চযেন তিণকুটিযো ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ পটিসামেত্ৰা জনপদচারিকং পক্কমিংসু। আযস্মা পন ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তত্থেৰ ৰস্সং ৰসি, তত্থ হেমন্তং, তত্থ গিম্হং। অথ খো আযস্মতো ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠস্স তিণহারিযো কট্ঠহারিযো তিণকুটিকং ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ আদায অগমংসু। দুতিযম্পি খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ সংকড্ঢিত্ৰা তিণকুটিকং অকাসি। দুতিযম্পি খো আযস্মতো ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠস্স তিণহারিযো কট্ঠহারিযো তিণকুটিকং ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ আদায অগমংসু। ততিযম্পি খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ সংকড্ঢিত্ৰা তিণকুটিকং অকাসি। ততিযম্পি খো আযস্মতো ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠস্স তিণহারিযো কট্ঠহারিযো তিণকুটিকং ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ আদায অগমংসু। অথ খো আযস্মতো ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স এতদহোসি – ‘‘যাৰততিযকং খো মে গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠস্স তিণহারিযো কট্ঠহারিযো তিণকুটিকং ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ আদায অগমংসু। অহং খো পন সুসিক্খিতো অনৰযো সকে আচরিযকে কুম্ভকারকম্মে পরিযোদাতসিপ্পো । যংনূনাহং সামং চিক্খল্লং মদ্দিত্ৰা সব্বমত্তিকামযং কুটিকং করেয্য’’ন্তি! অথ খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো সামং চিক্খল্লং মদ্দিত্ৰা সব্বমত্তিকামযং কুটিকং করিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ গোমযঞ্চ সংকড্ঢিত্ৰা তং কুটিকং পচি। সা অহোসি কুটিকা অভিরূপা দস্সনীযা পাসাদিকা লোহিতিকা [লোহিতকা (স্যা॰)], সেয্যথাপি ইন্দগোপকো। সেয্যথাপি নাম কিঙ্কণিকসদ্দো [কিঙ্কিণিকসদ্দো (সী॰ স্যা॰)] এৰমেৰং তস্সা কুটিকায সদ্দো অহোসি। ৮৫. অথ খো ভগৰা সম্বহুলেহি ভিক্খূহি সদ্ধিং গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দস তং কুটিকং অভিরূপং দস্সনীযং পাসাদিকং লোহিতিকং। দিস্ৰান ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘কিং এতং, ভিক্খৰে, অভিরূপং দস্সনীযং পাসাদিকং লোহিতিকং, সেয্যথাপি ইন্দগোপকো’’তি? অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, ভিক্খৰে, তস্স মোঘপুরিসস্স অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং। কথঞ্হি নাম সো, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসো সব্বমত্তিকামযং কুটিকং করিস্সতি! ন হি নাম, ভিক্খৰে, তস্স মোঘপুরিসস্স পাণেসু অনুদ্দযা অনুকম্পা অৰিহেসা ভৰিস্সতি! গচ্ছথেতং, ভিক্খৰে, কুটিকং ভিন্দথ। মা পচ্ছিমা জনতা পাণেসু পাতব্যতং আপজ্জি। ন চ, ভিক্খৰে, সব্বমত্তিকামযা কুটিকা কাতব্বা। যো করেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। ‘‘এৰং, ভন্তে’’তি, খো তে ভিক্খূ ভগৰতো পটিস্সুণিত্ৰা যেন সা কুটিকা তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা তং কুটিকং ভিন্দিংসু। অথ খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তে ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘কিস্স মে তুম্হে, আৰুসো, কুটিকং ভিন্দথা’’তি? ‘‘ভগৰা, আৰুসো, ভেদাপেতী’’তি। ‘‘ভিন্দথাৰুসো, সচে ধম্মস্সামী ভেদাপেতী’’তি। ৮৬. অথ খো আযস্মতো ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স এতদহোসি – ‘‘যাৰততিযকং খো মে গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠস্স তিণহারিযো কট্ঠহারিযো তিণকুটিকং ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ আদায অগমংসু। যাপি মযা সব্বমত্তিকামযা কুটিকা কতা সাপি ভগৰতা ভেদাপিতা। অত্থি চ মে দারুগহে গণকো সন্দিট্ঠো। যংনূনাহং দারুগহে গণকং দারূনি যাচিত্ৰা দারুকুটিকং করেয্য’’ন্তি। অথ খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো যেন দারুগহে গণকো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা দারুগহে গণকং এতদৰোচ – ‘‘যাৰততিযকং খো মে, আৰুসো, গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠস্স তিণহারিযো কট্ঠহারিযো তিণকুটিকং ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ আদায অগমংসু। যাপি মযা সব্বমত্তিকামযা কুটিকা কতা সাপি ভগৰতা ভেদাপিতা । দেহি মে, আৰুসো, দারূনি। ইচ্ছামি দারুকুটিকং [দারুকুড্ডিকং কুটিকং (সী॰)] কাতু’’ন্তি। ‘‘নত্থি, ভন্তে, তাদিসানি দারূনি যানাহং অয্যস্স দদেয্যং। অত্থি , ভন্তে, দেৰগহদারূনি নগরপটিসঙ্খারিকানি আপদত্থায নিক্খিত্তানি। সচে তানি দারূনি রাজা দাপেতি হরাপেথ, ভন্তে’’তি। ‘‘দিন্নানি, আৰুসো, রঞ্ঞা’’তি। অথ খো দারুগহে গণকস্স এতদহোসি – ‘‘ইমে খো সমণা সক্যপুত্তিযা ধম্মচারিনো সমচারিনো [সম্মচারিনো (ক॰)] ব্রহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা। রাজাপিমেসং অভিপ্পসন্নো। নারহতি অদিন্নং দিন্নন্তি ৰত্তু’’ন্তি। অথ খো দারুগহে গণকো আযস্মন্তং ধনিযং কুম্ভকারপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘হরাপেথ, ভন্তে’’তি। অথ খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তানি দারূনি খণ্ডাখণ্ডিকং ছেদাপেত্ৰা সকটেহি নিব্বাহাপেত্ৰা দারুকুটিকং অকাসি। ৮৭. অথ খো ৰস্সকারো ব্রাহ্মণো মগধমহামত্তো রাজগহে কম্মন্তে অনুসঞ্ঞাযমানো যেন দারুগহে গণকো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা দারুগহে গণকং এতদৰোচ – ‘‘যানি তানি, ভণে, দেৰগহদারূনি নগরপটিসঙ্খারিকানি আপদত্থায নিক্খিত্তানি কহং তানি দারূনী’’তি? ‘‘তানি, সামি, দারূনি দেৰেন অয্যস্স ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স দিন্নানী’’তি। অথ খো ৰস্সকারো ব্রাহ্মণো মগধমহামত্তো অনত্তমনো অহোসি – ‘‘কথঞ্হি নাম দেৰো দেৰগহদারূনি নগরপটিসঙ্খারিকানি আপদত্থায নিক্খিত্তানি ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স দস্সতী’’তি! অথ খো ৰস্সকারো ব্রাহ্মণো মগধমহামত্তো যেন রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা রাজানং মাগধং সেনিযং বিম্বিসারং এতদৰোচ – ‘‘সচ্চং কির, দেৰেন [সচ্চং কির দেৰ দেৰেন (সী॰)] দেৰগহদারূনি নগরপটিসঙ্খারিকানি আপদত্থায নিক্খিত্তানি ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স দিন্নানী’’তি? ‘‘কো এৰমাহা’’তি? ‘‘দারুগহে গণকো, দেৰা’’তি। ‘‘তেন হি, ব্রাহ্মণ, দারুগহে গণকং আণাপেহী’’তি। অথ খো ৰস্সকারো ব্রাহ্মণো মগধমহামত্তো দারুগহে গণকং বন্ধং [বদ্ধং (সী॰)] আণাপেসি। অদ্দস খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো দারুগহে গণকং বন্ধং নিয্যমানং। দিস্ৰান দারুগহে গণকং এতদৰোচ – ‘‘কিস্স ত্ৰং, আৰুসো, বন্ধো নিয্যাসী’’তি? ‘‘তেসং, ভন্তে, দারূনং কিচ্চা’’তি। ‘‘গচ্ছাৰুসো, অহম্পি আগচ্ছামী’’তি। ‘‘এয্যাসি, ভন্তে, পুরাহং হঞ্ঞামী’’তি। ৮৮. অথ খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো যেন রঞ্ঞো মাগধস্স সেনিযস্স বিম্বিসারস্স নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি। অথ খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো যেনাযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তোতেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং ধনিযং কুম্ভকারপুত্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নো খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো আযস্মন্তং ধনিযং কুম্ভকারপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘সচ্চং কির মযা, ভন্তে, দেৰগহদারূনি নগরপটিসঙ্খারিকানি আপদত্থায নিক্খিত্তানি অয্যস্স দিন্নানী’’তি? ‘‘এৰং, মহারাজা’’তি। ‘‘মযং খো, ভন্তে, রাজানো নাম বহুকিচ্চা বহুকরণীযা, দত্ৰাপি ন সরেয্যাম; ইঙ্ঘ, ভন্তে, সরাপেহী’’তি। ‘‘সরসি ত্ৰং, মহারাজ, পঠমাভিসিত্তো এৰরূপিং ৰাচং ভাসিতা – ‘‘দিন্নঞ্ঞেৰ সমণব্রাহ্মণানং তিণকট্ঠোদকং পরিভুঞ্জন্তূ’’তি। ‘‘সরামহং, ভন্তে। সন্তি, ভন্তে, সমণব্রাহ্মণা লজ্জিনো কুক্কুচ্চকা সিক্খাকামা। তেসং অপ্পমত্তকেপি কুক্কুচ্চং উপ্পজ্জতি। তেসং মযা সন্ধায ভাসিতং, তঞ্চ খো অরঞ্ঞে অপরিগ্গহিতং। সো ত্ৰং, ভন্তে, তেন লেসেন দারূনি অদিন্নং হরিতুং মঞ্ঞসি! কথঞ্হি নাম মাদিসো সমণং ৰা ব্রাহ্মণং ৰা ৰিজিতে ৰসন্তং হনেয্য ৰা বন্ধেয্য ৰা পব্বাজেয্য ৰা! গচ্ছ, ভন্তে, লোমেন ত্ৰং মুত্তোসি। মাস্সু পুনপি এৰরূপং অকাসী’’তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘অলজ্জিনো ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা দুস্সীলা মুসাৰাদিনো। ইমে হি নাম ধম্মচারিনো সমচারিনো ব্রাহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা পটিজানিস্সন্তি! নত্থি ইমেসং সামঞ্ঞং, নত্থি ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং। নট্ঠং ইমেসং সামঞ্ঞং, নট্ঠং ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং। কুতো ইমেসং সামঞ্ঞং, কুতো ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং! অপগতা ইমে সামঞ্ঞা, অপগতা ইমে ব্রহ্মঞ্ঞা। রাজানম্পি ইমে ৰঞ্চেন্তি, কিং পনঞ্ঞে মনুস্সে’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা সন্তুট্ঠা লজ্জিনো কুক্কুচ্চকা সিক্খাকামা তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো রঞ্ঞো দারূনি অদিন্নং আদিযিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং ধনিযং কুম্ভকারপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা আযস্মন্তং ধনিযং কুম্ভকারপুত্তং পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, ধনিয, রঞ্ঞো দারূনি অদিন্নং আদিযী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিস, অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং। কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস , রঞ্ঞো দারূনি অদিন্নং আদিযিস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায; অথখ্ৰেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরাণৰোহারিকো মহামত্তো ভিক্খূসু পব্বজিতো ভগৰতো অৰিদূরে নিসিন্নো হোতি। অথ খো ভগৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘কিত্তকেন খো ভিক্খু রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো চোরং গহেত্ৰা হনতি ৰা বন্ধতি ৰা পব্বাজেতি ৰা’’তি? ‘‘পাদেন ৰা, ভগৰা, পাদারহেন ৰা’’তি [পাদারহেনৰা অতিরেকপাদেনৰাতি (স্যা॰)]। তেন খো পন সমযেন রাজগহে পঞ্চমাসকো পাদো হোতি। অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং ধনিযং কুম্ভকারপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা দুব্ভরতায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৮৯. ‘‘যো পন ভিক্খু অদিন্নং থেয্যসঙ্খাতং আদিযেয্য, যথারূপে অদিন্নাদানে রাজানো চোরং গহেত্ৰা হনেয্যুং ৰা বন্ধেয্যুং ৰা পব্বাজেয্যুং ৰা – ‘চোরোসি বালোসি মূল়্হোসি থেনোসী’তি, তথারূপং ভিক্খু অদিন্নং আদিযমানো অযম্পি পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি। এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি। ৯০. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ রজকত্থরণং গন্ত্ৰা রজকভণ্ডিকং অৰহরিত্ৰা আরামং হরিত্ৰা ভাজেসুং। ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘মহাপুঞ্ঞত্থ তুম্হে, আৰুসো। বহুং তুম্হাকং চীৰরং উপ্পন্ন’’ন্তি। ‘‘কুতো আৰুসো, অম্হাকং পুঞ্ঞং, ইদানি মযং রজকত্থরণং গন্ত্ৰা রজকভণ্ডিকং অৰহরিম্হা’’তি। ‘‘ননু, আৰুসো, ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং। কিস্স তুম্হে, আৰুসো, রজকভণ্ডিকং অৰহরিত্থা’’তি ? ‘‘সচ্চং, আৰুসো, ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং। তঞ্চ খো গামে, নো অরঞ্ঞে’’তি। ‘‘ননু, আৰুসো, তথেৰেতং হোতি। অননুচ্ছৰিকং, আৰুসো, অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং। কথঞ্হি নাম তুম্হে, আৰুসো, রজকভণ্ডিকং অৰহরিস্সথ! নেতং, আৰুসো, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায; অথখ্ৰেতং, আৰুসো, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি। অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, রজকত্থরণং গন্ত্ৰা রজকভণ্ডিকং অৰহরিত্থা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিসা, অননুলোমিকং অপ্পটিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং। কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, রজকভণ্ডিকং অৰহরিস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায; অথ খ্ৰেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি। অথ খো ভগৰা ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা দুব্ভরতায…পে॰… ৰীরিযারম্ভস্স ৰণ্ণং ভাসিত্ৰা ভিক্খূনং তদনুচ্ছৰিকং তদনুলোমিকং ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি…পে॰… ‘‘এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৯১. ‘‘যো পন ভিক্খু গামা ৰা অরঞ্ঞা ৰা অদিন্নং থেয্যসঙ্খাতং আদিযেয্য, যথারূপে অদিন্নাদানে রাজানো চোরং গহেত্ৰা হনেয্যুং ৰা বন্ধেয্যুং ৰা পব্বাজেয্যুং ৰা – ‘চোরোসি বালোসি মূল়্হোসি থেনোসী’তি, তথারূপং ভিক্খু অদিন্নং আদিযমানো অযম্পি পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি। ৯২. যো পনাতি যো যাদিসো…পে॰… ভিক্খূতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি। গামো নাম এককুটিকোপি গামো, দ্ৰিকুটিকোপি গামো, তিকুটিকোপি গামো, চতুকুটিকোপি গামো, সমনুস্সোপি গামো, অমনুস্সোপি গামো, পরিক্খিত্তোপি গামো, অপরিক্খিত্তোপি গামো, গোনিসাদিনিৰিট্ঠোপি গামো, যোপি সত্থো অতিরেকচতুমাসনিৰিট্ঠো সোপি ৰুচ্চতি গামো। গামূপচারো নাম পরিক্খিত্তস্স গামস্স ইন্দখীলে [ইন্দখিলে (ক॰)] ঠিতস্স মজ্ঝিমস্স পুরিসস্স লেড্ডুপাতো, অপরিক্খিত্তস্স গামস্স ঘরূপচারে ঠিতস্স মজ্ঝিমস্স পুরিসস্স লেড্ডুপাতো। অরঞ্ঞং নাম ঠপেত্ৰা গামঞ্চ গামূপচারঞ্চ অৰসেসং অরঞ্ঞং নাম। অদিন্নং নামং যং অদিন্নং অনিস্সট্ঠং অপরিচ্চত্তং রক্খিতং গোপিতং মমাযিতং পরপরিগ্গহিতং। এতং অদিন্নং নাম। থেয্যসঙ্খাতন্তি থেয্যচিত্তো অৰহরণচিত্তো। আদিযেয্যাতি আদিযেয্য হরেয্য অৰহরেয্য ইরিযাপথং ৰিকোপেয্য ঠানা চাৰেয্য সঙ্কেতং ৰীতিনামেয্য। যথারূপং নাম পাদং ৰা পাদারহং ৰা অতিরেকপাদং ৰা। রাজানো নাম পথব্যারাজা পদেসরাজা মণ্ডলিকা অন্তরভোগিকা অক্খদস্সা মহামত্তা, যে ৰা পন ছেজ্জভেজ্জং করোন্তা অনুসাসন্তি। এতে রাজানো নাম। চোরো নাম যো পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং অদিন্নং থেয্যসঙ্খাতং আদিযতি। এসো চোরো নাম। হনেয্যুং ৰাতি হত্থেন ৰা পাদেন ৰা কসায ৰা ৰেত্তেন ৰা অড্ঢদণ্ডকেন ৰা ছেজ্জায ৰা হনেয্যুং। বন্ধেয্যুং ৰাতি রজ্জুবন্ধনেন ৰা অন্দুবন্ধনেন ৰা সঙ্খলিকবন্ধনেন ৰা ঘরবন্ধনেন ৰা নগরবন্ধনেন ৰা গামবন্ধনেন ৰা নিগমবন্ধনেন ৰা বন্ধেয্যুং, পুরিসগুত্তিং ৰা করেয্যুং। পব্বাজেয্যুং ৰাতি গামা ৰা নিগমা ৰা নগরা ৰা জনপদা ৰা জনপদপদেসা ৰা পব্বাজেয্যুং। চোরোসি বালোসি মূল়্হোসি থেনোসীতি পরিভাসো এসো। তথারূপং নাম পাদং ৰা পাদারহং ৰা অতিরেকপাদং ৰা। আদিযমানোতি আদিযমানো হরমানো অৰহরমানো ইরিযাপথং ৰিকোপযমানো ঠানা চাৰযমানো সঙ্কেতং ৰীতিনামযমানো। অযম্পীতি পুরিমং উপাদায ৰুচ্চতি। পারাজিকো হোতীতি সেয্যথাপি নাম পণ্ডুপলাসো বন্ধনা পৰুত্তো [হরিতত্তায (সী॰ স্যা॰)] অভব্বো হরিতত্থায [হরিতত্তায (সী॰ স্যা॰)], এৰমেৰ ভিক্খু পাদং ৰা পাদারহং ৰা অতিরেকপাদং ৰা অদিন্নং থেয্যসঙ্খাতং আদিযিত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো। তেন ৰুচ্চতি – ‘পারাজিকো হোতী’তি। অসংৰাসোতি সংৰাসো নাম এককম্মং একুদ্দেসো সমসিক্খতা। এসো সংৰাসো নাম। সো তেন সদ্ধিং নত্থি। তেন ৰুচ্চতি – ‘অসংৰাসো’তি। ৯৩. ভূমট্ঠং থলট্ঠং আকাসট্ঠং ৰেহাসট্ঠং উদকট্ঠং নাৰট্ঠং যানট্ঠং ভারট্ঠং আরামট্ঠং ৰিহারট্ঠং খেত্তট্ঠং ৰত্থুট্ঠং গামট্ঠং অরঞ্ঞট্ঠং উদকং দন্তপোণং [দন্তপোনং (সী॰ ক॰)] ৰনপ্পতি হরণকং উপনিধি সুঙ্কঘাতং পাণো অপদং দ্ৰিপদং চতুপ্পদং বহুপ্পদং ওচরকো ওণিরক্খো সংৰিদাৰহারো সঙ্কেতকম্মং নিমিত্তকম্মন্তি। ৯৪. ভূমট্ঠং নাম ভণ্ডং ভূমিযং নিক্খিত্তং হোতি নিখাতং পটিচ্ছন্নং। ভূমট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি কুদালং ৰা পিটকং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। তত্থ জাতকং কট্ঠং ৰা লতং ৰা ছিন্দতি, আপত্তি দুক্কটস্স। তত্থ পংসুং খণতি ৰা ব্যূহতি [ৰিযূহতি (স্যা॰)] ৰা উদ্ধরতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। কুম্ভিং আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। অত্তনো ভাজনং পৰেসেত্ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। অত্তনো ভাজনগতং ৰা করোতি মুট্ঠিং ৰা ছিন্দতি, আপত্তি পারাজিকস্স। সুত্তারুল়্হং ভণ্ডং পামঙ্গং ৰা কণ্ঠসুত্তকং ৰা কটিসুত্তকং ৰা সাটকং ৰা ৰেঠনং ৰা থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। কোটিযং গহেত্ৰা উচ্চারেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঘংসন্তো নীহরতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। অন্তমসো কেসগ্গমত্তম্পি কুম্ভিমুখা মোচেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। সপ্পিং ৰা তেলং ৰা মধুং ৰা ফাণিতং ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো একেন পযোগেন পিৰতি, আপত্তি পারাজিকস্স। তত্থেৰ ভিন্দতি ৰা ছড্ডেতি ৰা ঝাপেতি ৰা অপরিভোগং ৰা করোতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ৯৫. থলট্ঠং নাম ভণ্ডং থলে নিক্খিত্তং হোতি। থলট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ৯৬. আকাসট্ঠং নাম ভণ্ডং আকাসগতং হোতি। মোরো ৰা কপিঞ্জরো ৰা তিত্তিরো ৰা ৰট্টকো ৰা, সাটকং ৰা ৰেঠনং ৰা হিরঞ্ঞং ৰা সুৰণ্ণং ৰা ছিজ্জমানং পততি। আকাসট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স । গমনং উপচ্ছিন্দতি, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ৯৭. ৰেহাসট্ঠং নাম ভণ্ডং ৰেহাসগতং হোতি। মঞ্চে ৰা পীঠে ৰা চীৰরৰংসে ৰা চীৰররজ্জুযা ৰা ভিত্তিখিলে ৰা নাগদন্তে ৰা রুক্খে ৰা লগ্গিতং হোতি, অন্তমসো পত্তাধারকেপি। ৰেহাসট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ৯৮. উদকট্ঠং নাম ভণ্ডং উদকে নিক্খিত্তং হোতি। উদকট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। নিমুজ্জতি ৰা উম্মুজ্জতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। তত্থ জাতকং উপ্পলং ৰা পদুমং ৰা পুণ্ডরীকং ৰা ভিসং ৰা মচ্ছং ৰা কচ্ছপং ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ৯৯. নাৰা নাম যায তরতি। নাৰট্ঠং নাম ভণ্ডং নাৰায নিক্খিত্তং হোতি। ‘‘নাৰট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামী’’তি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। নাৰং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। বন্ধনং মোচেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। বন্ধনং মোচেত্ৰা আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। উদ্ধং ৰা অধো ৰা তিরিযং ৰা অন্তমসো কেসগ্গমত্তম্পি সঙ্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১০০. যানং নাম ৰয্হং রথো সকটং সন্দমানিকা। যানট্ঠং নাম ভণ্ডং যানে নিক্খিত্তং হোতি। যানট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। যানং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১০১. ভারো নাম সীসভারো খন্ধভারো কটিভারো ওলম্বকো। সীসে ভারং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। খন্ধং ওরোপেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। খন্ধে ভারং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। কটিং ওরোপেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। কটিযা ভারং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। হত্থেন গণ্হাতি, আপত্তি পারাজিকস্স। হত্থে ভারং থেয্যচিত্তো ভূমিযং নিক্খিপতি, আপত্তি পারাজিকস্স। থেয্যচিত্তো ভূমিতো গণ্হাতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১০২. আরামো নাম পুপ্ফারামো ফলারামো। আরামট্ঠং নাম ভণ্ডং আরামে চতূহি ঠানেহি নিক্খিত্তং হোতি – ভূমট্ঠং থলট্ঠং, আকাসট্ঠং, ৰেহাসট্ঠং। আরামট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। তত্থ জাতকং মূলং ৰা তচং ৰা পত্তং ৰা পুপ্ফং ৰা ফলং ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। আরামং অভিযুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সামিকস্স ৰিমতিং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। সামিকো ন ময্হং ভৰিস্সতীতি ধুরং নিক্খিপতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ধম্মং চরন্তো সামিকং পরাজেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ধম্মং চরন্তো পরজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ১০৩. ৰিহারট্ঠং নাম ভণ্ডং ৰিহারে চতূহি ঠানেহি নিক্খিত্তং হোতি – ভূমট্ঠং, থলট্ঠং, আকাসট্ঠং, ৰেহাসট্ঠং। ৰিহারট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ৰিহারং অভিযুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সামিকস্স ৰিমতিং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। সামিকো ন ময্হং ভৰিস্সতীতি ধুরং নিক্খিপতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ধম্মং চরন্তো সামিকং পরাজেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ধম্মং চরন্তো পরজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ১০৪. খেত্তং নাম যত্থ পুব্বণ্ণং ৰা অপরণ্ণং ৰা জাযতি। খেত্তট্ঠং নাম ভণ্ডং খেত্তে চতূহি ঠানেহি নিক্খিত্তং হোতি – ভূমট্ঠং, থলট্ঠং, আকাসট্ঠং, ৰেহাসট্ঠং। খেত্তট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি, দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। তত্থ জাতকং পুব্বণ্ণং ৰা অপরণ্ণং ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। খেত্তং অভিযুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সামিকস্স ৰিমতিং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। সামিকো ন ময্হং ভৰিস্সতীতি ধুরং নিক্খিপতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ধম্মং চরন্তো সামিকং পরাজেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ধম্মং চরন্তো পরজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। খিলং ৰা রজ্জুং ৰা ৰতিং ৰা মরিযাদং ৰা সঙ্কামেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। একং পযোগং অনাগতে, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। তস্মিং পযোগে আগতে, আপত্তি পারাজিকস্স। ১০৫. ৰত্থু নাম আরামৰত্থু ৰিহারৰত্থু। ৰত্থুট্ঠং নাম ভণ্ডং ৰত্থুস্মিং চতূহি ঠানেহি নিক্খিত্তং হোতি – ভূমট্ঠং, থলট্ঠং, আকাসট্ঠং, ৰেহাসট্ঠং। ৰত্থুট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ৰত্থুং অভিযুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সামিকস্স ৰিমতিং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। সামিকো ন ময্হং ভৰিস্সতীতি ধুরং নিক্খিপতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ধম্মং চরন্তো সামিকং পরাজেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ধম্মং চরন্তো পরজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। খীলং ৰা রজ্জুং ৰা ৰতিং ৰা পাকারং ৰা সঙ্কামেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। একং পযোগং অনাগতে আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। তস্মিং পযোগে আগতে আপত্তি পারাজিকস্স। ১০৬. গামট্ঠং নাম ভণ্ডং গামে চতূহি ঠানেহি নিক্খিত্তং হোতি – ভূমট্ঠং, থলট্ঠং, আকাসট্ঠং, ৰেহাসট্ঠং। গামট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১০৭. অরঞ্ঞং নাম যং মনুস্সানং পরিগ্গহিতং হোতি, তং অরঞ্ঞং। অরঞ্ঞট্ঠং নাম ভণ্ডং অরঞ্ঞে চতূহি ঠানেহি নিক্খিত্তং হোতি – ভূমট্ঠং, থলট্ঠং, আকাসট্ঠং, ৰেহাসট্ঠং। অরঞ্ঞট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। তত্থ জাতকং কট্ঠং ৰা লতং ৰা তিণং ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১০৮. উদকং নাম ভাজনগতং ৰা হোতি পোক্খরণিযা ৰা তল়াকে ৰা। থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স । অত্তনো ভাজনং পৰেসেত্ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং উদকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। অত্তনো ভাজনগতং করোতি, আপত্তি পারাজিকস্স। মরিযাদং ভিন্দতি, আপত্তি দুক্কটস্স। মরিযাদং ভিন্দিত্ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং উদকং নিক্খামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। অতিরেকমাসকং ৰা ঊনপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং উদকং নিক্খামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। মাসকং ৰা ঊনমাসকং ৰা অগ্ঘনকং উদকং নিক্খামেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ১০৯. দন্তপোণং নাম ছিন্নং ৰা অচ্ছিন্নং ৰা। পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১১০. ৰনপ্পতি নাম যো মনুস্সানং পরিগ্গহিতো হোতি রুক্খো পরিভোগো। থেয্যচিত্তো ছিন্দতি, পহারে পহারে আপত্তি দুক্কটস্স। একং পহারং অনাগতে, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। তস্মিং পহারে আগতে, আপত্তি পারাজিকস্স। ১১১. হরণকং নাম অঞ্ঞস্স হরণকং ভণ্ডং। থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। সহভণ্ডহারকং পদসা নেস্সামীতি পঠমং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। দুতিযং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। পতিতং ভণ্ডং গহেস্সামীতি পাতাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। পতিতং ভণ্ডং পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১১২. উপনিধি নাম উপনিক্খিত্তং ভণ্ডং। দেহি মে ভণ্ডন্তি ৰুচ্চমানো নাহং গণ্হামীতি ভণতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সামিকস্স ৰিমতিং উপ্পাদেতি , আপত্তি থুল্লচ্চযস্স । সামিকো ন ময্হং দস্সতীতি ধুরং নিক্খিপতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ধম্মং চরন্তো সামিকং পরাজেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ধম্মং চরন্তো পরজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ১১৩. সুঙ্কঘাতং নাম রঞ্ঞা ঠপিতং হোতি পব্বতখণ্ডে ৰা নদীতিত্থে ৰা গামদ্ৰারে ৰা – ‘অত্র পৰিট্ঠস্স সুঙ্কং গণ্হন্তূ’তি। তত্র পৰিসিত্ৰা রাজগ্গং [রাজগ্ঘং (সী॰ স্যা॰)] ভণ্ডং পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। পঠমং পাদং সুঙ্কঘাতং অতিক্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। দুতিযং পাদং অতিক্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। অন্তোসুঙ্কঘাতে ঠিতো বহিসুঙ্কঘাতং পাতেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। সুঙ্কং পরিহরতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ১১৪. পাণো নাম মনুস্সপাণো ৰুচ্চতি। থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। পদসা নেস্সামীতি পঠমং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। দুতিযং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। অপদং নাম অহি মচ্ছা। পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১১৫. দ্ৰিপদং নাম মনুস্সা, পক্খজাতা। থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। পদসা নেস্সামীতি পঠমং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। দুতিযং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১১৬. চতুপ্পদং নাম – হত্থী অস্সা ওট্ঠা গোণা গদ্রভা পসুকা। থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। পদসা নেস্সামীতি পঠমং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। দুতিযং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ততিযং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। চতুত্থং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১১৭. বহুপ্পদং নাম – ৰিচ্ছিকা সতপদী উচ্চালিঙ্গপাণকা। পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। পদসা নেস্সামীতি সঙ্কামেতি, পদে পদে আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। পচ্ছিমং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১১৮. ওচরকো নাম ভণ্ডং ওচরিত্ৰা আচিক্খতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো তং ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। ওণিরক্খো নাম আহটং ভণ্ডং গোপেন্তো পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। সংৰিদাৰহারো নাম সম্বহুলা সংৰিদহিত্ৰা একো ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি সব্বেসং পারাজিকস্স। ১১৯. সঙ্কেতকম্মং নাম সঙ্কেতং করোতি – ‘‘পুরেভত্তং ৰা পচ্ছাভত্তং ৰা রত্তিং ৰা দিৰা ৰা তেন সঙ্কেতেন তং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। তেন সঙ্কেতেন তং ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। তং সঙ্কেতং পুরে ৰা পচ্ছা ৰা তং ভণ্ডং অৰহরতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি। অৰহারকস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ১২০. নিমিত্তকম্মং নাম নিমিত্তং করোতি। অক্খিং ৰা নিখণিস্সামি ভমুকং ৰা উক্খিপিস্সামি সীসং ৰা উক্খিপিস্সামি, তেন নিমিত্তেন তং ভণ্ডং অৰহরাতি, আপত্তি দুক্কটস্স। তেন নিমিত্তেন তং ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। তং নিমিত্তং পুরে ৰা পচ্ছা ৰা তং ভণ্ডং অৰহরতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি। অৰহারকস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ১২১. ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো তং মঞ্ঞমানো তং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো তং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং অৰহরতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি। অৰহারকস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো তং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং অৰহরতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি। অৰহারকস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামস্স পাৰদ – ‘ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স পাৰদতু – ইত্থন্নামো ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরতূ’’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো ইতরস্স আরোচেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। অৰহারকো পটিগ্গণ্হাতি, মূলট্ঠস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। সো তং ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি সব্বেসং পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামস্স পাৰদ – ‘ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স পাৰদতু – ইত্থন্নামো ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরতূ’’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো অঞ্ঞং আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। অৰহারকো পটিগ্গণ্হাতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো তং ভণ্ডং অৰহরতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি। আণাপকস্স চ অৰহারকস্স চ আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো গন্ত্ৰা পুন পচ্চাগচ্ছতি – ‘‘নাহং সক্কোমি তং ভণ্ডং অৰহরিতু’’ন্তি। সো পুন আণাপেতি – ‘‘যদা সক্কোসি তদা তং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো তং ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো আণাপেত্ৰা ৰিপ্পটিসারী ন সাৰেতি – ‘‘মা অৰহরী’’তি। সো তং ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো আণাপেত্ৰা ৰিপ্পটিসারী সাৰেতি – ‘‘মা অৰহরী’’তি। সো ‘‘আণত্তো অহং তযা’’তি, তং ভণ্ডং অৰহরতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি। অৰহারকস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সো আণাপেত্ৰা ৰিপ্পটিসারী সাৰেতি – ‘‘মা অৰহরী’’তি। সো ‘‘সাধূ’’তি [সুট্ঠূতি (ক॰)]? ওরমতি, উভিন্নং অনাপত্তি। ১২২. পঞ্চহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পরপরিগ্গহিতঞ্চ হোতি, পরপরিগ্গহিতসঞ্ঞী চ, গরুকো চ হোতি পরিক্খারো, পঞ্চমাসকো ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১২৩. পঞ্চহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স – পরপরিগ্গহিতঞ্চ হোতি, পরপরিগ্গহিতসঞ্ঞী চ, লহুকো চ হোতি পরিক্খারো, অতিরেকমাসকো ৰা ঊনপঞ্চমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ১২৪. পঞ্চহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স। পরপরিগ্গহিতঞ্চ হোতি, পরপরিগ্গহিতসঞ্ঞী চ, লহুকো চ হোতি পরিক্খারো, মাসকো ৰা ঊনমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ১২৫. ছহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স। ন চ সকসঞ্ঞী, ন চ ৰিস্সাসগ্গাহী, ন চ তাৰকালিকং, গরুকো চ হোতি পরিক্খারো, পঞ্চমাসকো ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস। ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স। ১২৬. ছহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ন চ সকসঞ্ঞী, ন চ ৰিস্সাসগ্গাহী, ন চ তাৰকালিকং, লহুকো চ হোতি পরিক্খারো অতিরেকমাসকো ৰা ঊনপঞ্চমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স। ১২৭. ছহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স। ন চ সকসঞ্ঞী, ন চ ৰিস্সাসগ্গাহী, ন চ তাৰকালিকং, লহুকো চ হোতি পরিক্খারো, মাসকো ৰা ঊনমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ১২৮. পঞ্চহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স। ন চ পরপরিগ্গহিতং হোতি, পরপরিগ্গহিতসঞ্ঞী চ, গরুকো চ হোতি পরিক্খারো, পঞ্চমাসকো ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ১২৯. পঞ্চহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স। ন চ পরপরিগ্গহিতং হোতি, পরপরিগ্গহিতসঞ্ঞী চ, লহুকো চ হোতি পরিক্খারো, অতিরেকমাসকো ৰা ঊনপঞ্চমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ১৩০. পঞ্চহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স। ন চ পরপরিগ্গহিতং হোতি, পরপরিগ্গহিতসঞ্ঞী চ, লহুকো চ হোতি পরিক্খারো, মাসকো ৰা ঊনমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি। আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ঠানা চাৰেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ১৩১. অনাপত্তি সসঞ্ঞিস্স, ৰিস্সাসগ্গাহে, তাৰকালিকে, পেতপরিগ্গহে, তিরচ্ছানগতপরিগ্গহে, পংসুকূলসঞ্ঞিস্স, উম্মত্তকস্স, (খিত্তচিত্তস্স ৰেদনাট্টস্স) [(খিত্তচিত্তস্স ৰেদনাট্টস্স) কত্থচি নত্থি] আদিকম্মিকস্সাতি। অদিন্নাদানম্হি পঠমভাণৰারো নিট্ঠিতো। ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা রজকেহি পঞ্চ অক্খাতা, চতুরো অত্থরণেহি চ। অন্ধকারেন ৰে পঞ্চ, পঞ্চ হারণকেন চ॥ নিরুত্তিযা পঞ্চ অক্খাতা, ৰাতেহি অপরে দুৰে। অসম্ভিন্নে কুসাপাতো, জন্তগ্গেন [জন্তাঘরেন (স্যা॰)] সহা দস॥ ৰিঘাসেহি পঞ্চ অক্খাতা, পঞ্চ চেৰ অমূলকা। দুব্ভিক্খে কুরমংসঞ্চ [কূরমংসঞ্চ (স্যা॰)], পূৰসক্খলিমোদকা॥ ছপরিক্খারথৰিকা , ভিসিৰংসা ন নিক্খমে। খাদনীযঞ্চ ৰিস্সাসং, সসঞ্ঞাযপরে দুৰে॥ সত্ত নাৰহরামাতি, সত্ত চেৰ অৰাহরুং। সঙ্ঘস্স অৰহরুং সত্ত, পুপ্ফেহি অপরে দুৰে॥ তযো চ ৰুত্তৰাদিনো, মণি তীণি অতিক্কমে। সূকরা চ মিগা মচ্ছা, যানঞ্চাপি পৰত্তযি॥ দুৰে পেসী দুৰে দারূ, পংসুকূলং দুৰে দকা। অনুপুব্বৰিধানেন , তদঞ্ঞো ন পরিপূরযি॥ সাৰত্থিযা চতুরো মুট্ঠী, দ্ৰে ৰিঘাসা দুৰে তিণা। সঙ্ঘস্স ভাজযুং সত্ত, সত্ত চেৰ অস্সামিকা॥ দারুদকা মত্তিকা দ্ৰে তিণানি। সঙ্ঘস্স সত্ত অৰহাসি সেয্যং। সস্সামিকং ন চাপি নীহরেয্য। হরেয্য সস্সামিকং তাৰকালিকং॥ চম্পা রাজগহে চেৰ, ৰেসালিযা চ অজ্জুকো। বারাণসী চ কোসম্বী, সাগলা দল়্হিকেন চাতি॥ ৰিনীতৰত্থু ১৩২. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ রজকত্থরণং গন্ত্ৰা রজকভণ্ডিকং অৰহরিংসু। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং। কচ্চি নু খো মযং পারাজিকং আপত্তিং আপন্না’’তি । ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু রজকত্থরণং গন্ত্ৰা মহগ্ঘং দুস্সং পস্সিত্ৰা থেয্যচিত্তং উপ্পাদেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, চিত্তুপ্পাদে’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু রজকত্থরণং গন্ত্ৰা মহগ্ঘং দুস্সং পস্সিত্ৰা থেয্যচিত্তো আমসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু রজকত্থরণং গন্ত্ৰা মহগ্ঘং দুস্সং পস্সিত্ৰা থেয্যচিত্তো ফন্দাপেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু রজকত্থরণং গন্ত্ৰা মহগ্ঘং দুস্সং পস্সিত্ৰা থেয্যচিত্তো ঠানা চাৰেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৩৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু মহগ্ঘং উত্তরত্থরণং পস্সিত্ৰা থেয্যচিত্তং উপ্পাদেসি…পে॰… থেয্যচিত্তো আমসি…পে॰… থেয্যচিত্তো ফন্দাপেসি…পে॰… থেয্যচিত্তো ঠানা চাৰেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৩৪. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দিৰা ভণ্ডং পস্সিত্ৰা নিমিত্তং অকাসি – ‘রত্তিং অৰহরিস্সামী’তি। সো তং মঞ্ঞমানো তং অৰহরি…পে॰… তং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং অৰহরি…পে॰… অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো তং অৰহরি…পে॰… অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি । তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দিৰা ভণ্ডং পস্সিত্ৰা নিমিত্তং অকাসি – ‘‘রত্তিং অৰহরিস্সামী’’তি। সো তং মঞ্ঞমানো অত্তনো ভণ্ডং অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞস্স ভণ্ডং হরন্তো সীসে ভারং থেয্যচিত্তো আমসি…পে॰… থেয্যচিত্তো ফন্দাপেসি…পে॰… থেয্যচিত্তো খন্ধং ওরোপেসি…পে॰… খন্ধে ভারং থেয্যচিত্তো আমসি…পে॰… থেয্যচিত্তো ফন্দাপেসি…পে॰… থেয্যচিত্তো কটিং ওরোপেসি…পে॰… কটিযা ভারং থেয্যচিত্তো আমসি…পে॰… থেয্যচিত্তো ফন্দাপেসি…পে॰… থেয্যচিত্তো হত্থেন অগ্গহেসি…পে॰… হত্থে ভারং থেয্যচিত্তো ভূমিযং নিক্খিপি…পে॰… থেয্যচিত্তো ভূমিতো অগ্গহেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৩৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অজ্ঝোকাসে চীৰরং পত্থরিত্ৰা ৰিহারং পাৰিসি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘মাযিদং চীৰরং নস্সী’তি, পটিসামেসি। সো নিক্খমিত্ৰা তং ভিক্খুং পুচ্ছি – ‘‘আৰুসো, ময্হং চীৰরং কেন অৰহট’’ন্তি ? সো এৰমাহ – ‘‘মযা অৰহট’’ন্তি। ‘‘সো তং আদিযি, অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰…। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নিরুত্তিপথো অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নিরুত্তিপথে’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পীঠে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা। পীঠে নিসীদনং নিক্খিপিত্ৰা… হেট্ঠাপীঠে পত্তং নিক্খিপিত্ৰা ৰিহারং পাৰিসি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘‘মাযং পত্তো নস্সী’’তি পটিসামেসি। সো নিক্খমিত্ৰা তং ভিক্খুং পুচ্ছি – ‘‘আৰুসো, ময্হং পত্তো কেন অৰহটো’’তি? সো এৰমাহ – ‘‘মযা অৰহটো’’তি। ‘‘সো তং আদিযি, অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নিরুত্তিপথে’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী ৰতিযা চীৰরং পত্থরিত্ৰা ৰিহারং পাৰিসি। অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী – ‘মাযিদং চীৰরং নস্সী’তি পটিসামেসি। সা নিক্খমিত্ৰা তং ভিক্খুনিং পুচ্ছি – ‘‘অয্যে, ময্হং চীৰরং কেন অৰহট’’ন্তি? সা এৰমাহ – ‘‘মযা অৰহট’’ন্তি। ‘‘সা তং আদিযি, অস্সমণীসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্সা কুক্কুচ্চং অহোসি। অথ খো সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি। ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নিরুত্তিপথে’’তি। ১৩৬. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰাতমণ্ডলিকায উক্খিত্তং সাটকং পস্সিত্ৰা সামিকানং দস্সামীতি, অগ্গহেসি। সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং ভিক্খূ’’তি? ‘‘অথেয্যচিত্তো অহং, ভগৰা’’তি। অনাপত্তি, ভিক্খু, অথেয্যচিত্তস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰাতমণ্ডলিকায উক্খিত্তং ৰেঠনং পস্সিত্ৰা ‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’তি থেয্যচিত্তো অগ্গহেসি। সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৩৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সুসানং গন্ত্ৰা অভিন্নে সরীরে পংসুকূলং অগ্গহেসি। তস্মিঞ্চ সরীরে পেতো অধিৰত্থো হোতি । অথ খো সো পেতো তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘মা, ভন্তে, ময্হং সাটকং অগ্গহেসী’’তি। সো ভিক্খু অনাদিযন্তো অগমাসি । অথ খো তং সরীরং উট্ঠহিত্ৰা তস্স ভিক্খুনো পিট্ঠিতো পিট্ঠিতো অনুবন্ধি। অথ খো সো ভিক্খু ৰিহারং পৰিসিত্ৰা দ্ৰারং থকেসি। অথ খো তং সরীরং তত্থেৰ পরিপতি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। ন চ, ভিক্খৰে, অভিন্নে সরীরে পংসুকূলং গহেতব্বং। সো গণ্হেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। ১৩৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স চীৰরে ভাজীযমানে থেয্যচিত্তো কুসং সঙ্কামেত্ৰা চীৰরং অগ্গহেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৩৯. তেন খো পন সমযেন আযস্মা আনন্দো জন্তাঘরে অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো অন্তরৰাসকং অত্তনো মঞ্ঞমানো নিৰাসেসি। অথ খো সো ভিক্খু আযস্মন্তং আনন্দং এতদৰোচ – ‘‘কিস্স মে ত্ৰং, আৰুসো আনন্দ, অন্তরৰাসকং নিৰাসেসী’’তি? ‘‘সকসঞ্ঞী অহং, আৰুসো’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, সকসঞ্ঞিস্সা’’তি। ১৪০. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তা সীহৰিঘাসং পস্সিত্ৰা পচাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, সীহৰিঘাসে’’তি। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তা ব্যগ্ঘৰিঘাসং পস্সিত্ৰা… দীপিৰিঘাসং পস্সিত্ৰা… তরচ্ছৰিঘাসং পস্সিত্ৰা… কোকৰিঘাসং পস্সিত্ৰা পচাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, তিরচ্ছানগতপরিগ্গহে’’তি। ১৪১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স ওদনে ভাজীযমানে – ‘অপরস্স ভাগং দেহী’তি অমূলকং অগ্গহেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি সম্পজানমুসাৰাদে পাচিত্তিযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স খাদনীযে ভাজিযমানে… সঙ্ঘস্স পূৰে ভাজিযমানে… সঙ্ঘস্স উচ্ছুম্হি ভাজিযমানে… সঙ্ঘস্স তিম্বরূসকে ভাজিযমানে – ‘অপরস্স ভাগং দেহী’তি অমূলকং অগ্গহেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰…। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি সম্পজানমুসাৰাদে পাচিত্তিযস্সা’’তি। ১৪২. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দুব্ভিক্খে ওদনীযঘরং পৰিসিত্ৰা পত্তপূরং ওদনং থেয্যচিত্তো অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দুব্ভিক্খে সূনঘরং [সূনাঘরং (সী॰ স্যা)] পৰিসিত্ৰা পত্তপূরং মংসং থেয্যচিত্তো অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দুব্ভিক্খে পূৰঘরং পৰিসিত্ৰা পত্তপূরং পূৰং থেয্যচিত্তো অৰহরি…পে॰… পত্তপূরা সক্খলিযো থেয্যচিত্তো অৰহরি…পে॰… পত্তপূরে মোদকে থেয্যচিত্তো অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৪৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দিৰা পরিক্খারং পস্সিত্ৰা নিমিত্তং অকাসি – ‘‘রত্তিং অৰহরিস্সামী’’তি। সো তং মঞ্ঞমানো তং অৰহরি…পে॰… তং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং অৰহরি…পে॰… অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো তং অৰহরি…পে॰… অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দিৰা পরিক্খারং পস্সিত্ৰা নিমিত্তং অকাসি – ‘‘রত্তিং অৰহরিস্সামী’’তি। সো তং মঞ্ঞমানো অত্তনো পরিক্খারং অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। ১৪৪. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পীঠে থৰিকং পস্সিত্ৰা – ‘‘ইতো গণ্হন্তো পারাজিকো ভৰিস্সামী’’তি সহ পীঠকেন সঙ্কামেত্ৰা অগ্গহেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স ভিসিং থেয্যচিত্তো অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৪৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু চীৰরৰংসে চীৰরং থেয্যচিত্তো অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰিহারে চীৰরং অৰহরিত্ৰা – ‘‘ইতো নিক্খমন্তো পারাজিকো ভৰিস্সামী’’তি ৰিহারা ন নিক্খমি…পে॰… ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘নিক্খমি [নিক্খমেয্য (সী॰ স্যা॰)] ৰা সো, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসো ন ৰা নিক্খমি [নিক্খমেয্য (সী॰ স্যা॰)], আপত্তি পারাজিকস্সা’’তি। ১৪৬. তেন খো পন সমযেন দ্ৰে ভিক্খূ সহাযকা হোন্তি। একো ভিক্খু গামং পিণ্ডায পাৰিসি। দুতিযো ভিক্খু সঙ্ঘস্স খাদনীযে ভাজীযমানে সহাযকস্স ভাগং গহেত্ৰা তস্স ৰিস্সসন্তো পরিভুঞ্জি। সো জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিং চিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘ৰিস্সাসগ্গাহো অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, ৰিস্সাসগ্গাহে’’তি। ১৪৭. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ চীৰরকম্মং করোন্তি। সঙ্ঘস্স খাদনীযে ভাজীযমানে সব্বেসং পটিৰিসা আহরিত্ৰা উপনিক্খিত্তা হোন্তি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো পটিৰিসং অত্তনো মঞ্ঞমানো পরিভুঞ্জি। সো জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘সকসঞ্ঞী অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সকসঞ্ঞিস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ চীৰরকম্মং করোন্তি। সঙ্ঘস্স খাদনীযে ভাজিযমানে অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো পত্তেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো পটিৰিসো আহরিত্ৰা উপনিক্খিত্তো হোতি। পত্তসামিকো ভিক্খু অত্তনো মঞ্ঞমানো পরিভুঞ্জি। সো জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সকসঞ্ঞিস্সা’’তি। ১৪৮. তেন খো পন সমযেন অম্বচোরকা অম্বং পাতেত্ৰা ভণ্ডিকং আদায অগমংসু। সামিকা তে চোরকে অনুবন্ধিংসু। চোরকা সামিকে পস্সিত্ৰা ভণ্ডিকং পাতেত্ৰা পলাযিংসু। ভিক্খূ পংসুকূলসঞ্ঞিনো পটিগ্গহাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু। সামিকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘কিংচিত্তা তুম্হে, ভিক্খৰে’’তি? ‘‘পংসুকূলসঞ্ঞিনো মযং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পংসুকূলসঞ্ঞিস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন জম্বুচোরকা… লবুজচোরকা… পনসচোরকা… তালপক্কচোরকা… উচ্ছুচোরকা… তিম্বরূসকচোরকা তিম্বরূসকে উচ্চিনিত্ৰা ভণ্ডিকং আদায অগমংসু। সামিকা তে চোরকে অনুবন্ধিংসু। চোরকা সামিকে পস্সিত্ৰা ভণ্ডিকং পাতেত্ৰা পলাযিংসু। ভিক্খূ পংসুকূলসঞ্ঞিনো পটিগ্গহাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু। সামিকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পংসুকূলসঞ্ঞিস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অম্বচোরকা অম্বং পাতেত্ৰা ভণ্ডিকং আদায অগমংসু। সামিকা তে চোরকে অনুবন্ধিংসু। চোরকা সামিকে পস্সিত্ৰা ভণ্ডিকং পাতেত্ৰা পলাযিংসু। ভিক্খূ – ‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’তি, থেয্যচিত্তা পরিভুঞ্জিংসু। সামিকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন জম্বুচোরকা… লবুজচোরকা… পনসচোরকা… তালপক্কচোরকা… উচ্ছুচোরকা… তিম্বরূসকচোরকা তিম্বরূসকে উচ্চিনিত্ৰা ভণ্ডিকং আদায অগমংসু। সামিকা তে চোরকে অনুবন্ধিংসু। চোরকা সামিকে পস্সিত্ৰা ভণ্ডিকং পাতেত্ৰা পলাযিংসু। ভিক্খূ – ‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’তি, থেয্যচিত্তা পরিভুঞ্জিংসু। সামিকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স অম্বং থেয্যচিত্তো অৰহরি… সঙ্ঘস্স জম্বুং… সঙ্ঘস্স লবুজং… সঙ্ঘস্স পনসং… সঙ্ঘস্স তালপক্কং… সঙ্ঘস্স উচ্ছুং… সঙ্ঘস্স তিম্বরূসকং থেয্যচিত্তো অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৪৯. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পুপ্ফারামং গন্ত্ৰা ওচিতং পুপ্ফং পঞ্চমাসগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পুপ্ফারামং গন্ত্ৰা পুপ্ফং ওচিনিত্ৰা পঞ্চমাসগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৫০. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গামকং গচ্ছন্তো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, তুয্হং উপট্ঠাককুলং ৰুত্তো ৰজ্জেমী’’তি। সো গন্ত্ৰা একং সাটকং আহরাপেত্ৰা অত্তনা পরিভুঞ্জি। সো জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। ন চ, ভিক্খৰে, ৰুত্তো ৰজ্জেমীতি ৰত্তব্বো। যো ৰদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গামকং গচ্ছতি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, ময্হং উপট্ঠাককুলং ৰুত্তো ৰজ্জেহী’’তি। সো গন্ত্ৰা যুগসাটকং আহরাপেত্ৰা একং অত্তনা পরিভুঞ্জি, একং তস্স ভিক্খুনো অদাসি। সো জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। ন চ, ভিক্খৰে, ৰুত্তো ৰজ্জেহীতি ৰত্তব্বো। যো ৰদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গামকং গচ্ছন্তো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, তুয্হং উপট্ঠাককুলং ৰুত্তো ৰজ্জেমী’’তি। সোপি এৰমাহ – ‘‘ৰুত্তো ৰজ্জেহী’’তি। সো গন্ত্ৰা আল়্হকং সপ্পিং তুলং গুল়ং দোণং তণ্ডুলং আহরাপেত্ৰা অত্তনা পরিভুঞ্জি। সো জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। ন চ, ভিক্খৰে, ৰুত্তো ৰজ্জেমীতি ৰত্তব্বো, ন চ ৰুত্তো ৰজ্জেহীতি ৰত্তব্বো। যো ৰদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। ১৫১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো মহগ্ঘং মণিং আদায অঞ্ঞতরেন ভিক্খুনা সদ্ধিং অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্নো হোতি। অথ খো সো পুরিসো সুঙ্কট্ঠানং পস্সিত্ৰা তস্স ভিক্খুনো অজানন্তস্স থৰিকায মণিং পক্খিপিত্ৰা সুঙ্কট্ঠানং অতিক্কমিত্ৰা অগ্গহেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, জানামী’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অজানন্তস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো মহগ্ঘং মণিং আদায অঞ্ঞতরেন ভিক্খুনা সদ্ধিং অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্নো হোতি। অথ খো সো পুরিসো সুঙ্কট্ঠানং পস্সিত্ৰা গিলানালযং করিত্ৰা অত্তনো ভণ্ডিকং তস্স ভিক্খুনো অদাসি। অথ খো সো পুরিসো সুঙ্কট্ঠানং অতিক্কমিত্ৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আহর মে, ভন্তে, ভণ্ডিকং; নাহং অকল্লকো’’তি। ‘‘কিস্স পন ত্ৰং, আৰুসো, এৰরূপং অকাসী’’তি? অথ খো সো পুরিসো তস্স ভিক্খুনো এতমত্থং আরোচেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, জানামী’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অজানন্তস্সা’’তি। ১৫২. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সত্থেন সদ্ধিং অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্নো হোতি। অঞ্ঞতরো পুরিসো তং ভিক্খুং আমিসেন উপলাপেত্ৰা সুঙ্কট্ঠানং পস্সিত্ৰা মহগ্ঘং মণিং তস্স ভিক্খুনো অদাসি – ‘‘ইমং, ভন্তে, মণিং সুঙ্কট্ঠানং অতিক্কামেহী’’তি। অথ খো সো ভিক্খু তং মণিং সুঙ্কট্ঠানং অতিক্কামেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৫৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পাসে বন্ধং সূকরং কারুঞ্ঞেন মুঞ্চি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘কারুঞ্ঞাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, কারুঞ্ঞাধিপ্পাযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পাসে বন্ধং সূকরং – ‘‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’’তি, থেয্যচিত্তো মুঞ্চি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পাসে বন্ধং মিগং কারুঞ্ঞেন মুঞ্চি… পাসে বন্ধং মিগং – ‘‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’’তি, থেয্যচিত্তো মুঞ্চি … কুমিনে বন্ধে মচ্ছে কারুঞ্ঞেন মুঞ্চি… কুমিনে বন্ধে মচ্ছে – ‘‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’’তি থেয্যচিত্তো মুঞ্চি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু যানে ভণ্ডং পস্সিত্ৰা – ‘‘ইতো গণ্হন্তো পারাজিকো ভৰিস্সামী’’তি, অতিক্কমিত্ৰা পৰট্টেত্ৰা [পৰত্তেত্ৰা (ক॰)] অগ্গহেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং , ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু কুললেন উক্খিত্তং মংসপেসিং – ‘‘সামিকানং দস্সামী’’তি অগ্গহেসি। সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অথেয্যচিত্তস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু কুললেন উক্খিত্তং মংসপেসিং – ‘‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’’তি, থেয্যচিত্তো অগ্গহেসি। সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৫৪. তেন খো পন সমযেন মনুস্সা উল়ুম্পং বন্ধিত্ৰা অচিরৰতিযা নদিযা ওসারেন্তি। বন্ধনে ছিন্নে কট্ঠানি ৰিপ্পকিণ্ণানি অগমংসু। ভিক্খূ পংসুকূলসঞ্ঞিনো উত্তারেসুং। সামিকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পংসুকূলসঞ্ঞিস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন মনুস্সা উল়ুম্পং বন্ধিত্ৰা অচিরৰতিযা নদিযা ওসারেন্তি। বন্ধনে ছিন্নে কট্ঠানি ৰিপ্পকিণ্ণানি অগমংসু। ভিক্খূ – ‘‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’’তি, থেয্যচিত্তা উত্তারেসুং। সামিকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো গোপালকো রুক্খে সাটকং আলগ্গেত্ৰা উচ্চারং অগমাসি। অঞ্ঞতরো ভিক্খু পংসুকূলসঞ্ঞী অগ্গহেসি । অথ খো সো গোপালকো তং ভিক্খুং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পংসুকূলসঞ্ঞিস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো নদিং তরন্তস্স রজকানং হত্থতো মুত্তং সাটকং পাদে লগ্গং হোতি। সো ভিক্খু – ‘‘সামিকানং দস্সামী’’তি অগ্গহেসি। সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অথেয্যচিত্তস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো নদিং তরন্তস্স রজকানং হত্থতো মুত্তং সাটকং পাদে লগ্গং হোতি । সো ভিক্খু – ‘‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’’তি, থেয্যচিত্তো অগ্গহেসি। সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৫৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সপ্পিকুম্ভিং পস্সিত্ৰা থোকং থোকং পরিভুঞ্জি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ সংৰিদহিত্ৰা অগমংসু – ‘‘ভণ্ডং অৰহরিস্সামা’’তি। একো ভণ্ডং অৰহরি। তে এৰমাহংসু – ‘‘ন মযং পারাজিকা। যো অৰহটো সো পারাজিকো’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং… ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ সংৰিদহিত্ৰা ভণ্ডং অৰহরিত্ৰা ভাজেসুং । তেহি ভাজীযমানে একমেকস্স পটিৰিসো ন পঞ্চমাসকো পূরি। তে এৰমাহংসু – ‘‘ন মযং পারাজিকা’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সাৰত্থিযং দুব্ভিক্খে আপণিকস্স তণ্ডুলমুট্ঠিং থেয্যচিত্তো অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সাৰত্থিযং দুব্ভিক্খে আপণিকস্স মুগ্গমুট্ঠিং… মাসমুট্ঠিং… তিলমুট্ঠিং থেয্যচিত্তো অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন সাৰত্থিযং অন্ধৰনে চোরকা গাৰিং হন্ত্ৰা মংসং খাদিত্ৰা সেসকং পটিসামেত্ৰা অগমংসু। ভিক্খূ পংসুকূলসঞ্ঞিনো পটিগ্গহাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু। চোরকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পংসুকূলসঞ্ঞিস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন সাৰত্থিযং অন্ধৰনে চোরকা সূকরং হন্ত্ৰা মংসং খাদিত্ৰা সেসকং পটিসামেত্ৰা অগমংসু। ভিক্খূ পংসুকূলসঞ্ঞিনো পটিগ্গহাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু। চোরকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পংসুকূলসঞ্ঞিস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু তিণক্খেত্তং গন্ত্ৰা লূতং তিণং পঞ্চমাসগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি …পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু তিণক্খেত্তং গন্ত্ৰা তিণং লাযিত্ৰা পঞ্চমাসগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো অৰহরি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৫৬. তেন খো পন সমযেন আগন্তুকা ভিক্খূ সঙ্ঘস্স অম্বং ভাজাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু। আৰাসিকা ভিক্খূ তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘কিংচিত্তা তুম্হে, ভিক্খৰে’’তি? ‘‘পরিভোগত্থায [পরিভোগত্থা (সী॰)] মযং ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পরিভোগত্থাযা’’তি। তেন খো পন সমযেন আগন্তুকা ভিক্খূ সঙ্ঘস্স জম্বুং… সঙ্ঘস্স লবুজং… সঙ্ঘস্স পনসং… সঙ্ঘস্স তালপক্কং… সঙ্ঘস্স উচ্ছুং… সঙ্ঘস্স তিম্বরূসকং ভাজাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু। আৰাসিকা ভিক্খূ তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ, তুম্হে’’তি। তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পরিভোগত্থাযা’’তি। তেন খো পন সমযেন অম্বপালকা ভিক্খূনং অম্বফলং দেন্তি। ভিক্খূ – ‘‘গোপেতুং ইমে ইস্সরা, নযিমে দাতু’’ন্তি, কুক্কুচ্চাযন্তা ন পটিগ্গণ্হন্তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, গোপকস্স দানে’’তি। তেন খো পন সমযেন জম্বুপালকা… লবুজপালকা… পনসপালকা… তালপক্কপালকা… উচ্ছুপালকা… তিম্বরূসকপালকা ভিক্খূনং তিম্বরূসকং দেন্তি। ভিক্খূ – ‘‘গোপেতুং ইমে ইস্সরা, নযিমে দাতু’’ন্তি, কুক্কুচ্চাযন্তা ন পটিগ্গণ্হন্তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, গোপকস্স দানে’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স দারুং তাৰকালিকং হরিত্ৰা অত্তনো ৰিহারস্স কুট্টং উপত্থম্ভেসি। ভিক্খূ তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘তাৰকালিকো অহং, ভগৰা’’তি। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, তাৰকালিকে’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স উদকং থেয্যচিত্তো অৰহরি… সঙ্ঘস্স মত্তিকং থেয্যচিত্তো অৰহরি… সঙ্ঘস্স পুঞ্জকিতং তিণং থেয্যচিত্তো অৰহরি… তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স পুঞ্জকিতং তিণং থেয্যচিত্তো ঝাপেসি। তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স। আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স মঞ্চং থেয্যচিত্তো অৰহরি… তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স পীঠং… সঙ্ঘস্স ভিসিং… সঙ্ঘস্স বিব্বোহনং [বিম্বোহনং (সী॰ স্যা॰)] … সঙ্ঘস্স কৰাটং… সঙ্ঘস্স আলোকসন্ধিং… সঙ্ঘস্স গোপানসিং থেয্যচিত্তো অৰহরি… তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি। ১৫৭. [চূল়ৰ॰ ৩২৪] তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ অঞ্ঞতরস্স উপাসকস্স ৰিহারপরিভোগং সেনাসনং অঞ্ঞত্র পরিভুঞ্জন্তি। অথ খো সো উপাসকো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভদন্তা অঞ্ঞত্র পরিভোগং অঞ্ঞত্র পরিভুঞ্জিস্সন্তী’’তি! ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘ন, ভিক্খৰে, অঞ্ঞত্র পরিভোগো অঞ্ঞত্র পরিভুঞ্জিতব্বো। যো পরিভুঞ্জেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। [চূল়ৰ॰ ৩২৪] তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ উপোসথগ্গম্পি সন্নিসজ্জম্পি হরিতুং কুক্কুচ্চাযন্তা ছমাযং নিসীদন্তি। গত্তানিপি চীৰরানিপি পংসুকিতানি হোন্তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, তাৰকালিকং হরিতু’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন চম্পাযং থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা অন্তেৰাসিনী ভিক্খুনী থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা উপট্ঠাককুলং গন্ত্ৰা – ‘‘অয্যা ইচ্ছতি তেকটুলযাগুং পাতু’’ন্তি, পচাপেত্ৰা হরিত্ৰা অত্তনা পরিভুঞ্জি। সা জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণীসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্সা কুক্কুচ্চং অহোসি। অথ খো সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি। ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি সম্পজানমুসাৰাদে পাচিত্তিযস্সা’’তি। তেন খো পন সমযেন রাজগহে থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা অন্তেৰাসিনী ভিক্খুনী থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা উপট্ঠাককুলং গন্ত্ৰা – ‘‘অয্যা ইচ্ছতি মধুগোল়কং খাদিতু’’ন্তি, পচাপেত্ৰা হরিত্ৰা অত্তনা পরিভুঞ্জি। সা জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণীসি ত্ৰ’’ন্তি। তস্সা কুক্কুচ্চং অহোসি…পে॰… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি সম্পজানমুসাৰাদে পাচিত্তিযস্সা’’তি। ১৫৮. তেন খো পন সমযেন ৰেসালিযং আযস্মতো অজ্জুকস্স উপট্ঠাকস্স গহপতিনো দ্ৰে দারকা হোন্তি – পুত্তো চ ভাগিনেয্যো চ। অথ খো সো গহপতি আযস্মন্তং অজ্জুকং এতদৰোচ – ‘‘ইমং, ভন্তে, ওকাসং যো ইমেসং দ্ৰিন্নং দারকানং সদ্ধো হোতি পসন্নো তস্স আচিক্খেয্যাসী’’তি [আচিক্খেয্যাসীতি সো কালমকাসি (স্যা॰)]। তেন খো পন সমযেন তস্স গহপতিনো ভাগিনেয্যো সদ্ধো হোতি পসন্নো। অথ খো আযস্মা অজ্জুকো তং ওকাসং তস্স দারকস্স আচিক্খি। সো তেন সাপতেয্যেন কুটুম্বঞ্চ সণ্ঠপেসি দানঞ্চ পট্ঠপেসি। অথ খো তস্স গহপতিনো পুত্তো আযস্মন্তং আনন্দং এতদৰোচ – ‘‘কো নু খো, ভন্তে আনন্দ, পিতুনো দাযজ্জো – পুত্তো ৰা ভাগিনেয্যো ৰা’’তি? ‘‘পুত্তো খো, আৰুসো, পিতুনো দাযজ্জো’’তি। ‘‘অযং, ভন্তে, অয্যো অজ্জুকো অম্হাকং সাপতেয্যং অম্হাকং মেথুনকস্স আচিক্খী’’তি। ‘‘অস্সমণো, আৰুসো, আযস্মা অজ্জুকো’’তি। অথ খো আযস্মা অজ্জুকো আযস্মন্তং আনন্দং এতদৰোচ – ‘‘দেহি মে, আৰুসো আনন্দ, ৰিনিচ্ছয’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন আযস্মা উপালি আযস্মতো অজ্জুকস্স পক্খো হোতি। অথ খো আযস্মা উপালি আযস্মন্তং আনন্দং এতদৰোচ – ‘‘যো নু খো, আৰুসো আনন্দ, সামিকেন ‘ইমং ওকাসং ইত্থন্নামস্স আচিক্খেয্যাসী’তি ৰুত্তো তস্স আচিক্খতি, কিং সো আপজ্জতী’’তি? ‘‘ন, ভন্তে, কিঞ্চি আপজ্জতি, অন্তমসো দুক্কটমত্তম্পী’’তি। ‘‘অযং, আৰুসো, আযস্মা অজ্জুকো সামিকেন – ‘ইমং ওকাসং ইত্থন্নামস্স আচিক্খা’তি ৰুত্তো তস্স আচিক্খতি; অনাপত্তি, আৰুসো, আযস্মতো অজ্জুকস্সা’’তি। ১৫৯. তেন খো পন সমযেন বারাণসিযং আযস্মতো পিলিন্দৰচ্ছস্স উপট্ঠাককুলং চোরেহি উপদ্দুতং হোতি। দ্ৰে চ দারকা নীতা হোন্তি। অথ খো আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো তে দারকে ইদ্ধিযা আনেত্ৰা পাসাদে ঠপেসি। মনুস্সা তে দারকে পস্সিত্ৰা – ‘‘অয্যস্সাযং পিলিন্দৰচ্ছস্স ইদ্ধানুভাৰো’’তি, আযস্মন্তে পিলিন্দৰচ্ছে অভিপ্পসীদিংসু। ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো চোরেহি নীতে দারকে আনেস্সতী’’তি! ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে [ইদ্ধিমতো (সী॰), ইদ্ধিমন্তস্স (স্যা॰)], ইদ্ধিমস্স ইদ্ধিৰিসযে’’তি। ১৬০. তেন খো পন সমযেন দ্ৰে ভিক্খূ সহাযকা হোন্তি – পণ্ডুকো চ কপিলো চ। একো গামকে ৰিহরতি, একো কোসম্বিযং। অথ খো তস্স ভিক্খুনো গামকা কোসম্বিং গচ্ছন্তস্স অন্তরামগ্গে নদিং তরন্তস্স সূকরিকানং হত্থতো মুত্তা মেদৰট্টি পাদে লগ্গা হোতি। সো ভিক্খু – ‘‘সামিকানং দস্সামী’’তি অগ্গহেসি। সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি। তং উত্তিণ্ণং গোপালিকা [অঞ্ঞতরা গোপালিকা (সী॰ স্যা॰)] পস্সিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহি, ভন্তে, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি। সো – ‘‘পকতিযাপাহং অস্সমণো’’তি তস্সা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিত্ৰা কোসম্বিং গন্ত্ৰা ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসি। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং ওরোচেসুং। ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, অদিন্নাদানে পারাজিকস্স; আপত্তি মেথুনধম্মসমাযোগে পারাজিকস্সা’’তি। ১৬১. তেন খো পন সমযেন সাগলাযং আযস্মতো দল়্হিকস্স সদ্ধিৰিহারিকো ভিক্খু অনভিরতিযা পীল়িতো আপণিকস্স ৰেঠনং অৰহরিত্ৰা আযস্মন্তং দল়্হিকং এতদৰোচ – ‘‘অস্সমণো অহং, ভন্তে, ৰিব্ভমিস্সামী’’তি। ‘‘কিং তযা, আৰুসো, কত’’ন্তি? সো তমত্থং আরোচেসি। আহরাপেত্ৰা অগ্ঘাপেসি। তং অগ্ঘাপেন্তং ন পঞ্চমাসকে অগ্ঘতি । ‘‘অনাপত্তি, আৰুসো, পারাজিকস্সা’’তি। ধম্মকথং অকাসি। সো ভিক্খু অভিরমতীতি [অভিরমীতি (সী॰ স্যা॰)]। দুতিযপারাজিকং সমত্তং। ৩. ততিযপারাজিকং ১৬২. [ইদং ৰত্থু সং॰ নি॰ ৫.৯৮৫] তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা ৰেসালিযং ৰিহরতি মহাৰনে কূটাগারসালাযং। তেন খো পন সমযেন ভগৰা ভিক্খূনং অনেকপরিযাযেন অসুভকথং কথেতি, অসুভায ৰণ্ণং ভাসতি, অসুভভাৰনায ৰণ্ণং ভাসতি, আদিস্স আদিস্স অসুভসমাপত্তিযা ৰণ্ণং ভাসতি। অথ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ইচ্ছামহং, ভিক্খৰে, অদ্ধমাসং পটিসল্লীযিতুং। নম্হি কেনচি উপসঙ্কমিতব্বো, অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেনা’’তি। ‘‘এৰং, ভন্তে’’তি, খো তে ভিক্খূ ভগৰতো পটিস্সুণিত্ৰা নাস্সুধ কোচি ভগৰন্তং উপসঙ্কমতি, অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেন। ভিক্খূ – ‘‘ভগৰা খো অনেকপরিযাযেন অসুভকথং কথেতি, অসুভায ৰণ্ণং ভাসতি, অসুভভাৰনায ৰণ্ণং ভাসতি, আদিস্স আদিস্স অসুভসমাপত্তিযা ৰণ্ণং ভাসতী’’তি (তে) [( ) (?) এৰমুপরিপি ঈদিসেসু ঠানেসু] অনেকাকারৰোকারং অসুভভাৰনানুযোগমনুযুত্তা ৰিহরন্তি। তে সকেন কাযেন অট্টীযন্তি হরাযন্তি জিগুচ্ছন্তি। সেয্যথাপি নাম ইত্থী ৰা পুরিসো ৰা দহরো যুৰা মণ্ডনকজাতিকো সীসংন্হাতো অহিকুণপেন ৰা কুক্কুরকুণপেন ৰা মনুস্সকুণপেন ৰা কণ্ঠে আসত্তেন অট্টীযেয্য হরাযেয্য জিগুচ্ছেয্য, এৰমেৰ তে ভিক্খূ সকেন কাযেন অট্টীযন্তা হরাযন্তা জিগুচ্ছন্তা অত্তনাপি অত্তানং জীৰিতা ৰোরোপেন্তি, অঞ্ঞমঞ্ঞম্পি জীৰিতা ৰোরোপেন্তি, মিগলণ্ডিকম্পি সমণকুত্তকং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘‘সাধু নো, আৰুসো, জীৰিতা ৰোরোপেহি । ইদং তে পত্তচীৰরং ভৰিস্সতী’’তি। অথ খো মিগলণ্ডিকো সমণকুত্তকো পত্তচীৰরেহি ভটো সম্বহুলে ভিক্খূ জীৰিতা ৰোরোপেত্ৰা লোহিতকং [লোহিতগতং (ক॰)] অসিং আদায যেন ৰগ্গমুদা নদী তেনুপসঙ্কমি। ১৬৩. অথ খো মিগলণ্ডিকস্স সমণকুত্তকস্স লোহিতকং তং অসিং ধোৰন্তস্স অহুদেৰ কুক্কুচ্চং অহু ৰিপ্পটিসারো – ‘‘অলাভা ৰত মে, ন ৰত মে লাভা; দুল্লদ্ধং ৰত মে, ন ৰত মে সুলদ্ধং । বহুং ৰত মযা অপুঞ্ঞং পসুতং, যোহং ভিক্খূ সীলৰন্তে কল্যাণধম্মে জীৰিতা ৰোরোপেসি’’ন্তি। অথ খো অঞ্ঞতরা মারকাযিকা দেৰতা অভিজ্জমানে উদকে আগন্ত্ৰা মিগলণ্ডিকং সমণকুত্তকং এতদৰোচ – ‘‘সাধু সাধু সপ্পুরিস, লাভা তে সপ্পুরিস, সুলদ্ধং তে সপ্পুরিস। বহুং তযা সপ্পুরিস পুঞ্ঞং পসুতং, যং ত্ৰং অতিণ্ণে তারেসী’’তি। অথ খো মিগলণ্ডিকো সমণকুত্তকো – ‘‘লাভা কির মে, সুলদ্ধং কির মে, বহুং কির মযা পুঞ্ঞং পসুতং, অতিণ্ণো কিরাহং তারেমী’’তি তিণ্হং অসিং আদায ৰিহারেন ৰিহারং পরিৰেণেন পরিৰেণং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেতি – ‘‘কো অতিণ্ণো, কং তারেমী’’তি? তত্থ যে তে ভিক্খূ অৰীতরাগা তেসং তস্মিং সমযে হোতিযেৰ ভযং হোতি ছম্ভিতত্তং হোতি লোমহংসো। যে পন তে ভিক্খূ ৰীতরাগা তেসং তস্মিং সমযে ন হোতিভযং ন হোতি ছম্ভিতত্তং ন হোতি লোমহংসো। অথ খো মিগলণ্ডিকো সমণকুত্তকো একম্পি ভিক্খুং একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, দ্ৰেপি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, তযোপি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, চত্তারোপি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, পঞ্চপি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, দসপি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, ৰীসম্পি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, তিংসম্পি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, চত্তালীসম্পি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, পঞ্ঞাসম্পি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, সট্ঠিম্পি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি। ১৬৪. অথ খো ভগৰা তস্স অদ্ধমাসস্স অচ্চযেন পটিসল্লানা ৰুট্ঠিতো আযস্মন্তং আনন্দং আমন্তেসি – ‘‘কিং নু খো, আনন্দ, তনুভূতো ৰিয ভিক্খুসঙ্ঘো’’তি? ‘‘তথা হি পন, ভন্তে, ভগৰা ভিক্খূনং অনেকপরিযাযেন অসুভকথং কথেতি, অসুভায ৰণ্ণং ভাসতি, অসুভভাৰনায ৰণ্ণং ভাসতি, আদিস্স আদিস্স অসুভসমাপত্তিযা ৰণ্ণং ভাসতি। তে চ, ভন্তে, ভিক্খূ – ‘ভগৰা খো অনেকপরিযাযেন অসুভকথং কথেতি, অসুভায ৰণ্ণং ভাসতি, অসুভভাৰনায ৰণ্ণং ভাসতি, আদিস্স আদিস্স অসুভসমাপত্তিযা ৰণ্ণং ভাসতী’তি, তে অনেকাকারৰোকারং অসুভভাৰনানুযোগমনুযুত্তা ৰিহরন্তি। তে সকেন কাযেন অট্টীযন্তি হরাযন্তি জিগুচ্ছন্তি। সেয্যথাপি নাম ইত্থী ৰা পুরিসো ৰা দহরো যুৰা মণ্ডনকজাতিকো সীসংন্হাতো অহিকুণপেন ৰা কুক্কুরকুণপেন ৰা মনুস্সকুণপেন ৰা কণ্ঠে আসত্তেন অট্টীযেয্য হরাযেয্য জিগুচ্ছেয্য, এৰমেৰ তে ভিক্খূ সকেন কাযেন অট্টীযন্তা হরাযন্তা জিগুচ্ছন্তা অত্তনাপি অত্তানং জীৰিতা ৰোরোপেন্তি, অঞ্ঞমঞ্ঞম্পি জীৰিতা ৰোরোপেন্তি, মিগলণ্ডিকম্পি সমণকুত্তকং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘সাধু নো, আৰুসো, জীৰিতা ৰোরোপেহি। ইদং তে পত্তচীৰরং ভৰিস্সতী’তি। অথ খো, ভন্তে, মিগলণ্ডিকো সমণকুত্তকো পত্তচীৰরেহি ভটো একম্পি ভিক্খুং একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি…পে॰… সট্ঠিম্পি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি। সাধু, ভন্তে, ভগৰা অঞ্ঞং পরিযাযং আচিক্খতু যথাযং ভিক্খুসঙ্ঘো অঞ্ঞায সণ্ঠহেয্যা’’তি। ‘‘তেনহানন্দ, যাৰতিকা ভিক্খূ ৰেসালিং উপনিস্সায ৰিহরন্তি তে সব্বে উপট্ঠানসালাযং সন্নিপাতেহী’’তি । ‘‘এৰং, ভন্তে’’তি, খো আযস্মা আনন্দো ভগৰতো পটিস্সুণিত্ৰা যাৰতিকা ভিক্খূ ৰেসালিং উপনিস্সায ৰিহরন্তি তে সব্বে উপট্ঠানসালাযং সন্নিপাতেত্ৰা যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘সন্নিপতিতো, ভন্তে ভিক্খুসঙ্ঘো; যস্স দানি, ভন্তে, ভগৰা কালং মঞ্ঞতী’’তি। ১৬৫. অথ খো ভগৰা যেন উপট্ঠানসালা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি। নিসজ্জ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অযম্পি খো, ভিক্খৰে, আনাপানস্সতিসমাধি ভাৰিতো বহুলীকতো সন্তো চেৰ পণীতো চ অসেচনকো চ সুখো চ ৰিহারো উপ্পন্নুপ্পন্নে চ পাপকে অকুসলে ধম্মে ঠানসো অন্তরধাপেতি ৰূপসমেতি। সেয্যথাপি, ভিক্খৰে, গিম্হানং পচ্ছিমে মাসে উহতং [ঊহতং (ক॰)] রজোজল্লং তমেনং মহা অকালমেঘো ঠানসো অন্তরধাপেতি ৰূপসমেতি, এৰমেৰ খো, ভিক্খৰে, আনাপানস্সতিসমাধি ভাৰিতো বহুলীকতো সন্তো চেৰ পণীতো চ অসেচনকো চ সুখো চ ৰিহারো উপ্পন্নুপ্পন্নে চ পাপকে অকুসলে ধম্মে ঠানসো অন্তরধাপেতি ৰূপসমেতি। কথং ভাৰিতো চ, ভিক্খৰে, আনাপানস্সতিসমাধি কথং বহুলীকতো সন্তো চেৰ পণীতো চ অসেচনকো চ সুখো চ ৰিহারো উপ্পন্নুপ্পন্নে চ পাপকে অকুসলে ধম্মে ঠানসো অন্তরধাপেতি ৰূপসমেতি? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু অরঞ্ঞগতো ৰা রুক্খমূলগতো ৰা সুঞ্ঞাগারগতো ৰা নিসীদতি পল্লঙ্কং আভুজিত্ৰা উজুং কাযং পণিধায পরিমুখং সতিং উপট্ঠপেত্ৰা। সো সতোৰ অস্সসতি সতো পস্সসতি। দীঘং ৰা অস্সসন্তো দীঘং অস্সসামীতি পজানাতি, দীঘং ৰা পস্সসন্তো দীঘং পস্সসামীতি পজানাতি। রস্সং ৰা অস্সসন্তো রস্সং অস্সসামীতি পজানাতি, রস্সং ৰা পস্সসন্তো রস্সং পস্সসামীতি পজানাতি। সব্বকাযপ্পটিসংৰেদী অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। সব্বকাযপ্পটিসংৰেদী পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। পস্সম্ভযং কাযসঙ্খারং অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। পস্সম্ভযং কাযসঙ্খারং পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। পীতিপ্পটিসংৰেদী অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। পীতিপ্পটিসংৰেদী পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। সুখপ্পটিসংৰেদী অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। সুখপ্পটিসংৰেদী পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। চিত্তসঙ্খারপ্পটিসংৰেদী অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। চিত্তসঙ্খারপ্পটিসংৰেদী পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। পস্সম্ভযং চিত্তসঙ্খারং অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। পস্সম্ভযং চিত্তসঙ্খারং পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। চিত্তপ্পটিসংৰেদী অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। চিত্তপ্পটিসংৰেদী পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। অভিপ্পমোদযং চিত্তং…পে॰… সমাদহং চিত্তং…পে॰… ৰিমোচযং চিত্তং…পে॰… অনিচ্চানুপস্সী…পে॰… ৰিরাগানুপস্সী…পে॰… নিরোধানুপস্সী…পে॰… পটিনিস্সগ্গানুপস্সী অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। পটিনিস্সগ্গানুপস্সী পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি। এৰং ভাৰিতো খো, ভিক্খৰে, আনাপানস্সতিসমাধি এৰং বহুলীকতো সন্তো চেৰ পণীতো চ অসেচনকো চ সুখো চ ৰিহারো উপ্পন্নুপ্পন্নে চ পাপকে অকুসলে ধম্মে ঠানসো অন্তরধাপেতি ৰূপসমেতী’’তি। ১৬৬. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা ভিক্খূ পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ অত্তনাপি অত্তানং জীৰিতা ৰোরোপেন্তি, অঞ্ঞমঞ্ঞম্পি জীৰিতা ৰোরোপেন্তি মিগলণ্ডিকম্পিসমণকুত্তকং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘সাধু নো, আৰুসো , জীৰিতা ৰোরোপেহি, ইদং তে পত্তচীৰরং ভৰিস্সতী’’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, ভিক্খৰে, তেসং ভিক্খূনং অননুলোমিকং অপ্পটিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং। কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, ভিক্খূ অত্তনাপি অত্তানং জীৰিতা ৰোরোপেস্সন্তি, অঞ্ঞমঞ্ঞম্পি জীৰিতা ৰোরোপেস্সন্তি, মিগলণ্ডিকম্পি সমণকুত্তকং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰক্খন্তি – ‘সাধু নো, আৰুসো, জীৰিতা ৰোরোপেহি, ইদং তে পত্তচীৰরং ভৰিস্সতী’তি। নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ১৬৭. ‘‘যো পন ভিক্খু সঞ্চিচ্চ মনুস্সৰিগ্গহং জীৰিতা ৰোরোপেয্য সত্থহারকং ৰাস্স পরিযেসেয্য, অযম্পি পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি। এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি। ১৬৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো উপাসকো গিলানো হোতি। তস্স পজাপতি অভিরূপা হোতি দস্সনীযা পাসাদিকা। ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ তস্সা ইত্থিযা পটিবদ্ধচিত্তা হোন্তি। অথ খো ছব্বগ্গিযানং ভিক্খূনং এতদহোসি – ‘‘সচে খো সো, আৰুসো , উপাসকো জীৰিস্সতি ন মযং তং ইত্থিং লভিস্সাম। হন্দ মযং, আৰুসো, তস্স উপাসকস্স মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণেমা’’তি। অথ খো ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ যেন সো উপাসকো তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা তং উপাসকং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, উপাসক, কতকল্যাণো কতকুসলো কতভীরুত্তাণো অকতপাপো অকতলুদ্দো অকতকিব্বিসো। কতং তযা কল্যাণং, অকতং তযা পাপং । কিং তুয্হিমিনা পাপকেন দুজ্জীৰিতেন! মতং তে জীৰিতা সেয্যো। ইতো ত্ৰং কালঙ্কতো কাযস্স ভেদা পরং মরণা সুগতিং সগ্গং লোকং উপপজ্জিস্সসি। তত্থ দিব্বেহি পঞ্চহি কামগুণেহি সমপ্পিতো সমঙ্গীভূতো পরিচারেস্সসী’’তি। ১৬৯. অথ খো সো উপাসকো – ‘‘সচ্চং খো অয্যা আহংসু। অহঞ্হি কতকল্যাণো কতকুসলো কতভীরুত্তাণো অকতপাপো অকতলুদ্দো অকতকিব্বিসো। কতং মযা কল্যাণং, অকতং মযা পাপং । কিং ময্হিমিনা পাপকেন দুজ্জীৰিতেন! মতং মে জীৰিতা সেয্যো। ইতো অহং কালঙ্কতো কাযস্স ভেদা পরং মরণা সুগতিং সগ্গং লোকং উপপজ্জিস্সামি। তত্থ দিব্বেহি পঞ্চহি কামগুণেহি সমপ্পিতো সমঙ্গীভূতো পরিচারেস্সামী’’তি, সো অসপ্পাযানি চেৰ ভোজনানি ভুঞ্জি অসপ্পাযানি চ খাদনীযানি খাদি অসপ্পাযানি চ সাযনীযানি সাযি অসপ্পাযানি চ পানানি পিৰি। তস্স অসপ্পাযানি চেৰ ভোজনানি ভুঞ্জতো অসপ্পাযানি চ খাদনীযানি খাদতো অসপ্পাযানি চ সাযনীযানি সাযতো অসপ্পাযানি চ পানানি পিৰতো খরো আবাধো উপ্পজ্জি। সো তেনেৰ আবাধেন কালমকাসি। তস্স পজাপতি উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘অলজ্জিনো ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা দুস্সীলা মুসাৰাদিনো। ইমে হি নাম ধম্মচারিনো সমচারিনো ব্রহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা পটিজানিস্সন্তি! নত্থি ইমেসং সামঞ্ঞং নত্থি ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, নট্ঠং ইমেসং সামঞ্ঞং নট্ঠং ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, কুতো ইমেসং সামঞ্ঞং কুতো ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, অপগতা ইমে সামঞ্ঞা অপগতা ইমে ব্রহ্মঞ্ঞা। ইমে মে সামিকস্স মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণেসুং। ইমেহি মে সামিকো মারিতো’’তি। অঞ্ঞেপি মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘অলজ্জিনো ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা দুস্সীলা মুসাৰাদিনো। ইমে হি নাম ধম্মচারিনো সমচারিনো ব্রহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা পটিজানিস্সন্তি! নত্থি ইমেসং সামঞ্ঞং নত্থি ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, নট্ঠং ইমেসং সামঞ্ঞং নট্ঠং ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, কুতো ইমেসং সামঞ্ঞং কুতো ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, অপগতা ইমে সামঞ্ঞা অপগতা ইমে ব্রহ্মঞ্ঞা। ইমে উপাসকস্স মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণেসুং। ইমেহি উপাসকো মারিতো’’তি। অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে॰… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ উপাসকস্স মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণিস্সন্তী’’তি! |
Copyright © 2011 Bangladesh Buddhist . All Rights Reserved. |