৪. পাচিত্তিযকণ্ডং (ভিক্খুনীৰিভঙ্গো)
১. লসুণৰগ্গো ১. পঠমসিক্খাপদং ইমে খো পনায্যাযো ছসট্ঠিসতা পাচিত্তিযা ধম্মা উদ্দেসং আগচ্ছন্তি। ৭৯৩. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরেন উপাসকেন ভিক্খুনিসঙ্ঘো লসুণেন পৰারিতো হোতি – ‘‘যাসং অয্যানং লসুণেন অত্থো, অহং লসুণেনা’’তি। খেত্তপালো চ আণত্তো হোতি – ‘‘সচে ভিক্খুনিযো আগচ্ছন্তি, একমেকায ভিক্খুনিযা দ্ৰেতযো ভণ্ডিকে দেহী’’তি। তেন খো পন সমযেন সাৰত্থিযং উস্সৰো হোতি। যথাভতং লসুণং পরিক্খযং অগমাসি। ভিক্খুনিযো তং উপাসকং উপসঙ্কমিত্ৰা এতদৰোচুং – ‘‘লসুণেন, আৰুসো, অত্থো’’তি। ‘‘নত্থায্যে। যথাভতং লসুণং পরিক্খীণং। খেত্তং গচ্ছথা’’তি। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী খেত্তং গন্ত্ৰা ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং লসুণং হরাপেসি। খেত্তপালো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং লসুণং হরাপেস্সন্তী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তস্স খেত্তপালস্স উজ্ঝাযন্তস্স খিয্যন্তস্স ৰিপাচেন্তস্স। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং লসুণং হরাপেস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং লসুণং হরাপেতীতি [হরাপেসীতি (ক॰)]? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং লসুণং হরাপেস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ভূতপুব্বং, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী অঞ্ঞতরস্স ব্রাহ্মণস্স পজাপতি অহোসি। তিস্সো চ ধীতরো – নন্দা, নন্দৰতী, সুন্দরীনন্দা। অথ খো, ভিক্খৰে, সো ব্রাহ্মণো কালঙ্কত্ৰা অঞ্ঞতরং হংসযোনিং উপপজ্জি। তস্স সব্বসোৰণ্ণমযা পত্তা অহেসুং। সো তাসং একেকং পত্তং দেতি। অথ খো, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ‘‘অযং হংসো অম্হাকং একেকং পত্তং দেতী’’তি তং হংসরাজং গহেত্ৰা নিপ্পত্তং অকাসি। তস্স পুন জাযমানা পত্তা সেতা সম্পজ্জিংসু। তদাপি, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী অতিলোভেন সুৰণ্ণা পরিহীনা। ইদানি লসুণা পরিহাযিস্সতী’’তি। [জা॰ ১.১.১৩৬ সুৰণ্ণহংসজাতকেপি] ‘‘যং লদ্ধং তেন তুট্ঠব্বং, অতিলোভো হি পাপকো। হংসরাজং গহেত্ৰান, সুৰণ্ণা পরিহাযথা’’তি॥ অথ খো ভগৰা থুল্লনন্দং ভিক্খুনিং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা দুব্ভরতায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৭৯৪. ‘‘যা পন ভিক্খুনী লসুণং খাদেয্য পাচিত্তিয’’ন্তি। ৭৯৫. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। লসুণং নাম মাগধকং ৰুচ্চতি। ‘‘খাদিস্সামীতি পটিগ্গণ্হা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স। অজ্ঝোহারে অজ্ঝোহারে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৭৯৬. লসুণে লসুণসঞ্ঞা খাদতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। লসুণে ৰেমতিকা খাদতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। লসুণে অলসুণসঞ্ঞা খাদতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অলসুণে লসুণসঞ্ঞা খাদতি, আপত্তি দুক্কটস্স। অলসুণে ৰেমতিকা খাদতি, আপত্তি দুক্কটস্স। অলসুণে অলসুণসঞ্ঞা খাদতি, অনাপত্তি। ৭৯৭. অনাপত্তি পলণ্ডুকে, ভঞ্জনকে, হরীতকে, চাপলসুণে, সূপসম্পাকে, মংসসম্পাকে, তেলসম্পাকে, সাল়ৰে, উত্তরিভঙ্গে, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। পঠমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ২. দুতিযসিক্খাপদং ৭৯৮. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো সম্বাধে লোমং সংহরাপেত্ৰা অচিরৰতিযা নদিযা ৰেসিযাহি সদ্ধিং নগ্গা একতিত্থে নহাযন্তি। ৰেসিযা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো সম্বাধে লোমং সংহরাপেস্সন্তি, সেয্যথাপি গিহিনিযো কামভোগিনিযো’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তাসং ৰেসিযানং উজ্ঝাযন্তীনং খিয্যন্তীনং ৰিপাচেন্তীনং। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো সম্বাধে লোমং সংহরাপেস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো সম্বাধে লোমং সংহরাপেন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো সম্বাধে লোমং সংহরাপেস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৭৯৯. ‘‘যা পন ভিক্খুনী সম্বাধে লোমং সংহরাপেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮০০. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। সম্বাধো নাম উভো উপকচ্ছকা, মুত্তকরণং। সংহরাপেয্যাতি একম্পি লোমং সংহরাপেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। বহুকেপি লোমে সংহরাপেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮০১. অনাপত্তি আবাধপচ্চযা, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। দুতিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৩. ততিযসিক্খাপদং ৮০২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন দ্ৰে ভিক্খুনিযো অনভিরতিযা পীল়িতা ওৰরকং পৰিসিত্ৰা তলঘাতকং করোন্তি। ভিক্খুনিযো তেন সদ্দেন উপধাৰিত্ৰা তা ভিক্খুনিযো এতদৰোচুং – ‘‘কিস্স তুম্হে, অয্যে, পুরিসেন সদ্ধিং সম্পদুস্সথা’’তি? ‘‘ন মযং, অয্যে, পুরিসেন সদ্ধিং সম্পদুস্সামা’’তি। ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসুং। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো তলঘাতকং করিস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো তলঘাতকং করোন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো তলঘাতকং করিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮০৩. ‘‘তলঘাতকে পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮০৪. তলঘাতকং নাম সম্ফস্সং সাদিযন্তী অন্তমসো উপ্পলপত্তেনপি মুত্তকরণে পহারং দেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮০৫. অনাপত্তি আবাধপচ্চযা, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। ততিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৪. চতুত্থসিক্খাপদং ৮০৬. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা পুরাণরাজোরোধা ভিক্খুনীসু পব্বজিতা [অঞ্ঞতরো পুরাণরাজোরোধো ভিক্খুনীসু পব্বজিতো (স্যা॰)]হোতি। অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী অনভিরতিযা পীল়িতা যেন সা ভিক্খুনী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং ভিক্খুনিং এতদৰোচ – ‘‘রাজা খো, অয্যে, তুম্হে চিরাচিরং গচ্ছতি। কথং তুম্হে ধারেথা’’তি? ‘‘জতুমট্ঠকেন, অয্যে’’তি। ‘‘কিং এতং, অয্যে, জতুমট্ঠক’’ন্তি? অথ খো সা ভিক্খুনী তস্সা ভিক্খুনিযা জতুমট্ঠকং আচিক্খি। অথ খো সা ভিক্খুনী জতুমট্ঠকং আদিযিত্ৰা ধোৰিতুং ৰিস্সরিত্ৰা একমন্তং ছড্ডেসি। ভিক্খুনিযো মক্খিকাহি সম্পরিকিণ্ণং পস্সিত্ৰাএৰমাহংসু – ‘‘কস্সিদং কম্ম’’ন্তি? সা এৰমাহ – ‘‘ময্হিদং কম্ম’’ন্তি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনী জতুমট্ঠকং আদিযিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী জতুমট্ঠকং আদিযতীতি [আদিযীতি (ক॰)]? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী জতুমট্ঠকং আদিযিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮০৭. ‘‘জতুমট্ঠকে [জতুমট্টকে (সী॰)] পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮০৮. জতুমট্ঠকং নাম জতুমযং কট্ঠমযং পিট্ঠমযং মত্তিকামযং। আদিযেয্যাতি সম্ফস্সং সাদিযন্তী অন্তমসো উপ্পলপত্তম্পি মুত্তকরণং পৰেসেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮০৯. অনাপত্তি আবাধপচ্চযা, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। চতুত্থসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৫. পঞ্চমসিক্খাপদং ৮১০. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সক্কেসু ৰিহরতি কপিলৰত্থুস্মিং নিগ্রোধারামে। অথ খো মহাপজাপতি গোতমী যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা অধোৰাতে অট্ঠাসি – ‘‘দুগ্গন্ধো, ভগৰা, মাতুগামো’’তি। অথ খো ভগৰা – ‘‘আদিযন্তু খো ভিক্খুনিযো উদকসুদ্ধিক’’ন্তি, মহাপজাপতিং গোতমিং ধম্মিযা কথায সন্দস্সেসি সমাদপেসি সমুত্তেজেসি সম্পহংসেসি। অথ খো মহাপজাপতি গোতমী ভগৰতা ধম্মিযা কথায সন্দস্সিতা সমাদপিতা সমুত্তেজিতা সম্পহংসিতা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামি। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, ভিক্খুনীনং উদকসুদ্ধিক’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী – ‘‘ভগৰতা উদকসুদ্ধিকা অনুঞ্ঞাতা’’তি অতিগম্ভীরং উদকসুদ্ধিকং আদিযন্তী মুত্তকরণে ৰণং অকাসি। অথ খো সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেতি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – কথঞ্হি নাম ভিক্খুনী অতিগম্ভীরং উদকসুদ্ধিকং আদিযিস্সতীতি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী অতিগম্ভীরং উদকসুদ্ধিকং আদিযতী’’তি [আদিযীতি (ক॰)]? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী অতিগম্ভীরং উদকসুদ্ধিকং আদিযিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮১১. ‘‘উদকসুদ্ধিকং পন ভিক্খুনিযা আদিযমানায দ্ৰঙ্গুলপব্বপরমং আদাতব্বং। তং অতিক্কামেন্তিযা পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮১২. উদকসুদ্ধিকং নাম মুত্তকরণস্স ধোৰনা ৰুচ্চতি। আদিযমানাযাতি ধোৰন্তিযা। দ্ৰঙ্গুলপব্বপরমং আদাতব্বন্তি দ্ৰীসু অঙ্গুলেসু দ্ৰে পব্বপরমা আদাতব্বা। তং অতিক্কামেন্তিযাতি সম্ফস্সং সাদিযন্তী অন্তমসো কেসগ্গমত্তম্পি অতিক্কামেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮১৩. অতিরেকদ্ৰঙ্গুলপব্বে অতিরেকসঞ্ঞা আদিযতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অতিরেকদ্ৰঙ্গুলপব্বে ৰেমতিকা আদিযতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স । অতিরেকদ্ৰঙ্গুলপব্বে ঊনকসঞ্ঞা আদিযতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স । ঊনকদ্ৰঙ্গুলপব্বে অতিরেকসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। ঊনকদ্ৰঙ্গুলপব্বে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। ঊনকদ্ৰঙ্গুলপব্বে ঊনকসঞ্ঞা, অনাপত্তি। ৮১৪. অনাপত্তি দ্ৰঙ্গুলপব্বপরমং আদিযতি, ঊনকদ্ৰঙ্গুলপব্বপরমং আদিযতি, আবাধপচ্চযা, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। পঞ্চমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৬. ছট্ঠসিক্খাপদং ৮১৫. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন আরোহন্তো নাম মহামত্তো ভিক্খূসু পব্বজিতো হোতি। তস্স পুরাণদুতিযিকা ভিক্খুনীসু পব্বজিতা হোতি। তেন খো পন সমযেন সো ভিক্খু তস্সা ভিক্খুনিযা সন্তিকে ভত্তৰিস্সগ্গং করোতি। অথ খো সা ভিক্খুনী তস্স ভিক্খুনো ভুঞ্জন্তস্স পানীযেন চ ৰিধূপনেন চ উপতিট্ঠিত্ৰা অচ্চাৰদতি। অথ খো সো ভিক্খু তং ভিক্খুনিং অপসাদেতি – ‘‘মা, ভগিনি, এৰরূপং অকাসি। নেতং কপ্পতী’’তি। ‘‘পুব্বে মং ত্ৰং এৰঞ্চ এৰঞ্চ করোসি, ইদানি এত্তকং ন সহসী’’তি – পানীযথালকং মত্থকে আসুম্ভিত্ৰা ৰিধূপনেন পহারং অদাসি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনী ভিক্খুস্স পহারং দস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী ভিক্খুস্স পহারং অদাসীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী ভিক্খুস্স পহারং দস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮১৬. ‘‘যা পন ভিক্খুনী ভিক্খুস্স ভুঞ্জন্তস্স পানীযেন ৰা ৰিধূপনেন ৰা উপতিট্ঠেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮১৭. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। ভিক্খুস্সাতি উপসম্পন্নস্স। ভুঞ্জন্তস্সাতি পঞ্চন্নং ভোজনানং অঞ্ঞতরং ভোজনং ভুঞ্জন্তস্স। পানীযং নাম যং কিঞ্চি পানীযং। ৰিধূপনং নাম যা কাচি বীজনী। উপতিট্ঠেয্যাতি হত্থপাসে তিট্ঠতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮১৮. উপসম্পন্নে উপসম্পন্নসঞ্ঞা পানীযেন ৰা ৰিধূপনেন ৰা উপতিট্ঠতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নে ৰেমতিকা পানীযেন ৰা ৰিধূপনেন ৰা উপতিট্ঠতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নে অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা পানীযেন ৰা ৰিধূপনেন ৰা উপতিট্ঠতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। হত্থপাসং ৰিজহিত্ৰা উপতিট্ঠতি, আপত্তি দুক্কটস্স। খাদনীযং খাদন্তস্স উপতিট্ঠতি, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নস্স উপতিট্ঠতি, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নে উপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নে অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৮১৯. অনাপত্তি দেতি, দাপেতি, অনুপসম্পন্নং আণাপেতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। ছট্ঠসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৭. সত্তমসিক্খাপদং ৮২০. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খুনিযো সস্সকালে আমকধঞ্ঞং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা নগরং অতিহরন্তি দ্ৰারট্ঠানে – ‘‘দেথায্যে, ভাগ’’ন্তি। পলিবুন্ধেত্ৰা মুঞ্চিংসু। অথ খো তা ভিক্খুনিযো উপস্সযং গন্ত্ৰা ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসুং। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো আমকধঞ্ঞং ৰিঞ্ঞাপেস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো আমকধঞ্ঞং ৰিঞ্ঞাপেন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো আমকধঞ্ঞং ৰিঞ্ঞাপেস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮২১. ‘‘যা পন ভিক্খুনী আমকধঞ্ঞং ৰিঞ্ঞত্ৰা ৰা ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা ৰা ভজ্জিত্ৰা ৰা ভজ্জাপেত্ৰা ৰা কোট্টেত্ৰা ৰা কোট্টাপেত্ৰা ৰা পচিত্ৰা ৰা পচাপেত্ৰা ৰা ভুঞ্জেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮২২. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। আমকধঞ্ঞং নাম সালি ৰীহি যৰো গোধুমো কঙ্গু ৰরকো কুদ্রুসকো। ৰিঞ্ঞত্ৰাতি সযং ৰিঞ্ঞত্ৰা। ৰিঞ্ঞাপেত্ৰাতি অঞ্ঞং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা। ভজ্জিত্ৰাতি সযং ভজ্জিত্ৰা। ভজ্জাপেত্ৰাতি অঞ্ঞং ভজ্জাপেত্ৰা। কোট্টেত্ৰাতি সযং কোট্টেত্ৰা। কোট্টাপেত্ৰাতি অঞ্ঞং কোট্টাপেত্ৰা। পচিত্ৰাতি সযং পচিত্ৰা। পচাপেত্ৰাতি অঞ্ঞং পচাপেত্ৰা। ‘‘ভুঞ্জিস্সামী’’তি পটিগ্গণ্হাতি , আপত্তি দুক্কটস্স। অজ্ঝোহারে অজ্ঝোহারে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮২৩. অনাপত্তি আবাধপচ্চযা, অপরণ্ণং ৰিঞ্ঞাপেতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। সত্তমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৮. অট্ঠমসিক্খাপদং ৮২৪. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ব্রাহ্মণো নিব্বিট্ঠরাজভটো ‘‘তঞ্ঞেৰ ভটপথং যাচিস্সামী’’তি সীসং নহাযিত্ৰা ভিক্খুনুপস্সযং নিস্সায রাজকুলং গচ্ছতি। অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী কটাহে ৰচ্চং কত্ৰা তিরোকুট্টে ছড্ডেন্তী তস্স ব্রাহ্মণস্স মত্থকে আসুম্ভি। অথ খো সো ব্রাহ্মণো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘অস্সমণিযো ইমা মুণ্ডা বন্ধকিনিযো। কথঞ্হি নাম গূথকটাহং মত্থকে আসুম্ভিস্সন্তি! ইমাসং উপস্সযং ঝাপেস্সামী’’তি! উম্মুকং গহেত্ৰা উপস্সযং পৰিসতি। অঞ্ঞতরো উপাসকো উপস্সযা নিক্খমন্তো অদ্দস তং ব্রাহ্মণং উম্মুকং গহেত্ৰা উপস্সযং পৰিসন্তং। দিস্ৰান তং ব্রাহ্মণং এতদৰোচ – ‘‘কিস্স ত্ৰং, ভো, উম্মুকং গহেত্ৰা উপস্সযং পৰিসসী’’তি? ‘‘ইমা মং, ভো, মুণ্ডা বন্ধকিনিযো গূথকটাহং মত্থকে আসুম্ভিংসু। ইমাসং উপস্সযং ঝাপেস্সামী’’তি। ‘‘গচ্ছ, ভো ব্রাহ্মণ, মঙ্গলং এতং। সহস্সং লচ্ছসি তঞ্চ ভটপথ’’ন্তি। অথ খো সো ব্রাহ্মণো সীসং নহাযিত্ৰা রাজকুলং গন্ত্ৰা সহস্সং অলত্থ তঞ্চ ভটপথং। অথ খো সো উপাসকো উপস্সযং পৰিসিত্ৰা ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেত্ৰা পরিভাসি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো উচ্চারং তিরোকুট্টে ছড্ডেস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো উচ্চারং তিরোকুট্টে ছড্ডেন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো উচ্চারং তিরোকুট্টে ছড্ডেস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে , ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮২৫. ‘‘যা পন ভিক্খুনী উচ্চারং ৰা পস্সাৰং ৰা সঙ্কারং ৰা ৰিঘাসং ৰা তিরোকুট্টে ৰা তিরোপাকারে ৰা ছড্ডেয্য ৰা ছড্ডাপেয্য ৰা, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮২৬. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। উচ্চারো নাম গূথো ৰুচ্চতি। পস্সাৰো নাম মুত্তং ৰুচ্চতি। সঙ্কারং নাম কচৰরং ৰুচ্চতি। ৰিঘাসং নাম চলকানি ৰা অট্ঠিকানি ৰা উচ্ছিট্ঠোদকং ৰা। কুট্টো নাম তযো কুট্টা – ইট্ঠকাকুট্টো, সিলাকুট্টো, দারুকুট্টো। পাকারো নাম তযো পাকারা – ইট্ঠকাপাকারো, সিলাপাকারো, দারুপাকারো। তিরোকুট্টেতি কুট্টস্স পরতো। তিরোপাকারেতি পাকারস্স পরতো। ছড্ডেয্যাতি সযং ছড্ডেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ছড্ডাপেয্যাতি অঞ্ঞং আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সকিং আণত্তা বহুকম্পি ছড্ডেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮২৭. অনাপত্তি ওলোকেত্ৰা ছড্ডেতি, অৰল়ঞ্জে ছড্ডেতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। অট্ঠমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৯. নৰমসিক্খাপদং ৮২৮. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ব্রাহ্মণস্স ভিক্খুনূপস্সযং নিস্সায যৰখেত্তং হোতি। ভিক্খুনিযো উচ্চারম্পি পস্সাৰম্পি সঙ্কারম্পি ৰিঘাসম্পি খেত্তে ছড্ডেন্তি। অথ খো সো ব্রাহ্মণো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো অম্হাকং যৰখেত্তং দূসেস্সন্তী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তস্স ব্রাহ্মণস্স উজ্ঝাযন্তস্স খিয্যন্তস্স ৰিপাচেন্তস্স। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো উচ্চারম্পি পস্সাৰম্পি সঙ্কারম্পি ৰিঘাসম্পি হরিতে ছড্ডেস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো উচ্চারম্পি পস্সাৰম্পি সঙ্কারম্পি ৰিঘাসম্পি হরিতে ছড্ডেন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো উচ্চারম্পি পস্সাৰম্পি সঙ্কারম্পি ৰিঘাসম্পি হরিতে ছড্ডেস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮২৯. ‘‘যা পন ভিক্খুনী উচ্চারং ৰা পস্সাৰং ৰা সঙ্কারং ৰা ৰিঘাসং ৰা হরিতে ছড্ডেয্য ৰা ছড্ডাপেয্য ৰা, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৩০. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। উচ্চারো নাম গূথো ৰুচ্চতি। পস্সাৰো নাম মুত্তং ৰুচ্চতি। সঙ্কারং নাম কচৰরং ৰুচ্চতি। ৰিঘাসং নাম চলকানি ৰা অট্ঠিকানি ৰা উচ্ছিট্ঠোদকং ৰা। হরিতং নাম পুব্বণ্ণং অপরণ্ণং যং মনুস্সানং উপভোগপরিভোগং রোপিমং । ছড্ডেয্যাতি সযং ছড্ডেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ছড্ডাপেয্যাতি অঞ্ঞং আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সকিং আণত্তা বহুকম্পি ছড্ডেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮৩১. হরিতে হরিতসঞ্ঞা ছড্ডেতি ৰা ছড্ডাপেতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। হরিতে ৰেমতিকা ছড্ডেতি ৰা ছড্ডাপেতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স । হরিতে অহরিতসঞ্ঞা ছড্ডেতি ৰা ছড্ডাপেতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অহরিতে হরিতসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। অহরিতে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অহরিতে অহরিতসঞ্ঞা, অনাপত্তি। ৮৩২. অনাপত্তি ওলোকেত্ৰা ছড্ডেতি, খেত্তমরিযাদে [ছড্ডিতখেত্তে (?) অট্ঠকথা ওলোকেতব্বা] ছড্ডেতি সামিকে আপুচ্ছিত্ৰা অপলোকেত্ৰা ছড্ডেতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। নৰমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ১০. দসমসিক্খাপদং ৮৩৩. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে। তেন খো পন সমযেন রাজগহে গিরগ্গসমজ্জো হোতি। ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো গিরগ্গসমজ্জং দস্সনায অগমংসু। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো নচ্চম্পি গীতম্পি ৰাদিতম্পি দস্সনায গচ্ছিস্সন্তি, সেয্যথাপি গিহিনিযো কামভোগিনিযো’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো নচ্চম্পি গীতম্পি ৰাদিতম্পি দস্সনায গচ্ছিস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো নচ্চম্পি গীতম্পি ৰাদিতম্পি দস্সনায গচ্ছন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো নচ্চম্পি গীতম্পি ৰাদিতম্পি দস্সনায গচ্ছিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৩৪. ‘‘যা পন ভিক্খুনী নচ্চং ৰা গীতং ৰা ৰাদিতং ৰা দস্সনায গচ্ছেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৩৫. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। নচ্চং নাম যং কিঞ্চি নচ্চং। গীতং নাম যং কিঞ্চি গীতং। ৰাদিতং নাম যং কিঞ্চি ৰাদিতং। ৮৩৬. দস্সনায গচ্ছতি, আপত্তি দুক্কটস্স। যত্থ ঠিতা পস্সতি ৰা সুণাতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। দস্সনূপচারং ৰিজহিত্ৰা পুনপ্পুনং পস্সতি ৰা সুণাতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। একমেকং দস্সনায গচ্ছতি, আপত্তি দুক্কটস্স। যত্থ ঠিতা পস্সতি ৰা সুণাতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। দস্সনূপচারং ৰিজহিত্ৰা পুনপ্পুনং পস্সতি ৰা সুণাতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮৩৭. অনাপত্তি আরামে ঠিতা পস্সতি ৰা সুণাতি ৰা, ভিক্খুনিযা ঠিতোকাসং ৰা নিসিন্নোকাসং ৰা নিপন্নোকাসং ৰা আগন্ত্ৰা নচ্চন্তি ৰা গাযন্তি ৰা ৰাদেন্তি ৰা, পটিপথং গচ্ছন্তী পস্সতি ৰা সুণাতি ৰা, সতি করণীযে গন্ত্ৰা পস্সতি ৰা সুণাতি ৰা, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। দসমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। লসুণৰগ্গো পঠমো। ২. অন্ধকারৰগ্গো ১. পঠমসিক্খাপদং ৮৩৮. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভদ্দায কাপিলানিযা অন্তেৰাসিনিযা ভিক্খুনিযা ঞাতকো পুরিসো গামকা সাৰত্থিং অগমাসি কেনচিদেৰ করণীযেন। অথ খো সা ভিক্খুনী তেন পুরিসেন সদ্ধিং রত্তন্ধকারে অপ্পদীপে একেনেকা সন্তিট্ঠতিপি সল্লপতিপি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনী রত্তন্ধকারে অপ্পদীপে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠিস্সতিপি সল্লপিস্সতিপী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী রত্তন্ধকারে অপ্পদীপে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠতিপি সল্লপতিপীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে , ভিক্খুনী রত্তন্ধকারে অপ্পদীপে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠিস্সতিপি সল্লপিস্সতিপি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৩৯. ‘‘যা পন ভিক্খুনী রত্তন্ধকারে অপ্পদীপে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠেয্য ৰা সল্লপেয্য ৰা, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৪০. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। রত্তন্ধকারেতি ওগ্গতে সূরিযে। অপ্পদীপেতি অনালোকে। পুরিসো নাম মনুস্সপুরিসো ন যক্খো ন পেতো ন তিরচ্ছানগতো ৰিঞ্ঞূ পটিবলো সন্তিট্ঠিতুং সল্লপিতুং। সদ্ধিন্তি একতো। একেনেকাতি পুরিসো চেৰ হোতি ভিক্খুনী চ। সন্তিট্ঠেয্য ৰাতি পুরিসস্স হত্থপাসে তিট্ঠতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। সল্লপেয্য ৰাতি পুরিসস্স হত্থপাসে ঠিতা সল্লপতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। হত্থপাসং ৰিজহিত্ৰা সন্তিট্ঠতি ৰা সল্লপতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। যক্খেন ৰা পেতেন ৰা পণ্ডকেন ৰা তিরচ্ছানগতমনুস্সৰিগ্গহেন ৰা সদ্ধিং সন্তিট্ঠতি ৰা সল্লপতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৮৪১. অনাপত্তি যো কোচি ৰিঞ্ঞূ দুতিযো [যা কাচি ৰিঞ্ঞূ দুতিযা (স্যা॰)] হোতি, অরহোপেক্খা, অঞ্ঞৰিহিতা সন্তিট্ঠতি ৰা সল্লপতি ৰা, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। পঠমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ২. দুতিযসিক্খাপদং ৮৪২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভদ্দায কাপিলানিযা অন্তেৰাসিনিযা ভিক্খুনিযা ঞাতকো পুরিসো গামকা সাৰত্থিং অগমাসি কেনচিদেৰ করণীযেন। অথ খো সা ভিক্খুনী – ‘‘ভগৰতা পটিক্খিত্তং রত্তন্ধকারে অপ্পদীপে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠিতুং সল্লপিতু’’ন্তি তেনেৰ পুরিসেন সদ্ধিং পটিচ্ছন্নে ওকাসে একেনেকা সন্তিট্ঠতিপি সল্লপতিপি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তাউজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনী পটিচ্ছন্নে ওকাসে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠিস্সতিপি সল্লপিস্সতিপী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী পটিচ্ছন্নে ওকাসে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠতিপি সল্লপতিপীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী পটিচ্ছন্নে ওকাসে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠিস্সতিপি সল্লপিস্সতিপি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৪৩. ‘‘যা পন ভিক্খুনী পটিচ্ছন্নে ওকাসে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠেয্য ৰা সল্লপেয্য ৰা, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৪৪. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। পটিচ্ছন্নো নাম ওকাসো কুট্টেন ৰা কৰাটেন ৰা কিলঞ্জেন ৰা সাণিপাকারেন ৰা রুক্খেন ৰা থম্ভেন ৰা কোত্থল়িযা ৰা যেন কেনচি পটিচ্ছন্নো হোতি। পুরিসো নাম মনুস্সপুরিসো ন যক্খো ন পেতো ন তিরচ্ছানগতো ৰিঞ্ঞূ পটিবলো সন্তিট্ঠিতুং সল্লপিতুং। সদ্ধিন্তি একতো। একেনেকাতি পুরিসো চেৰ হোতি ভিক্খুনী চ। সন্তিট্ঠেয্য ৰাতি পুরিসস্স হত্থপাসে তিট্ঠতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। সল্লপেয্য ৰাতি পুরিসস্স হত্থপাসে ঠিতা সল্লপতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। হত্থপাসং ৰিজহিত্ৰা সন্তিট্ঠতি ৰা সল্লপতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। যক্খেন ৰা পেতেন ৰা পণ্ডকেন ৰা তিরচ্ছানগতমনুস্সৰিগ্গহেন ৰা সদ্ধিং সন্তিট্ঠতি ৰা সল্লপতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৮৪৫. অনাপত্তি যো কোচি ৰিঞ্ঞূ দুতিযো হোতি, অরহোপেক্খা, অঞ্ঞৰিহিতা সন্তিট্ঠতি ৰা সল্লপতি ৰা, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। দুতিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৩. ততিযসিক্খাপদং ৮৪৬. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভদ্দায কাপিলানিযা অন্তেৰাসিনিযা ভিক্খুনিযা ঞাতকো পুরিসো গামকা সাৰত্থিং অগমাসি কেনচিদেৰ করণীযেন। অথ খো সা ভিক্খুনী – ‘‘ভগৰতা পটিক্খিত্তং পটিচ্ছন্নে ওকাসে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠিতুং সল্লপিতু’’ন্তি তেনেৰ পুরিসেন সদ্ধিং অজ্ঝোকাসে একেনেকা সন্তিট্ঠতিপি সল্লপতিপি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনী অজ্ঝোকাসে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠিস্সতিপি সল্লপিস্সতিপী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী অজ্ঝোকাসে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠতিপি সল্লপতিপীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী অজ্ঝোকাসে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠিস্সতিপি সল্লপিস্সতিপি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৪৭. ‘‘যা পন ভিক্খুনী অজ্ঝোকাসে পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠেয্য ৰা সল্লপেয্য ৰা, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৪৮. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। অজ্ঝোকাসো নাম অপ্পটিচ্ছন্নো হোতি কুট্টেন ৰা কৰাটেন ৰা কিলঞ্জেন ৰা সাণিপাকারেন ৰা রুক্খেন ৰা থম্ভেন ৰা কোত্থল়িযা ৰা, যেন কেনচি অপ্পটিচ্ছন্নো হোতি। পুরিসো নাম মনুস্সপুরিসো, ন যক্খো ন পেতো ন তিরচ্ছানগতো, ৰিঞ্ঞূ পটিবলো সন্তিট্ঠিতুং সল্লপিতুং। সদ্ধিন্তি একতো। একেনেকাতি পুরিসো চেৰ হোতি ভিক্খুনী চ। সন্তিট্ঠেয্য ৰাতি পুরিসস্স হত্থপাসে তিট্ঠতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। সল্লপেয্য ৰাতি পুরিসস্স হত্থপাসে ঠিতা সল্লপতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। হত্থপাসং ৰিজহিত্ৰা সন্তিট্ঠতি ৰা সল্লপতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। যক্খেন ৰা পেতেন ৰা পণ্ডকেন ৰা তিরচ্ছাগতমনুস্সৰিগ্গহেন ৰা সদ্ধিং সন্তিট্ঠতি ৰা সল্লপতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৮৪৯. অনাপত্তি যো কোচি ৰিঞ্ঞূ দুতিযো হোতি, অরহোপেক্খা, অঞ্ঞৰিহিতা সন্তিট্ঠতি ৰা সল্লপতি ৰা, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। ততিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৪. চতুত্থসিক্খাপদং ৮৫০. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দা ভিক্খুনী রথিকাযপি ব্যূহেপি সিঙ্ঘাটকেপি পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠতিপি সল্লপতিপি নিকণ্ণিকম্পি জপ্পেতি দুতিযিকম্পি ভিক্খুনিং উয্যোজেতি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা রথিকাযপি ব্যূহেপি সিঙ্ঘাটকেপি পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠিস্সতিপি সল্লপিস্সতিপি নিকণ্ণিকম্পি জপ্পিস্সতি দুতিযিকম্পি ভিক্খুনিং উয্যোজেস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী রথিকাযপি ব্যূহেপি সিঙ্ঘাটকেপি পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠতিপি সল্লপতিপি নিকণ্ণিকম্পি জপ্পেতি দুতিযিকম্পি ভিক্খুনিং উয্যোজেতীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী রথিকাযপি ব্যূহেপি সিঙ্ঘাটকেপি পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠিস্সতিপি সল্লপিস্সতিপি নিকণ্ণিকম্পি জপ্পিস্সতি দুতিযিকম্পি ভিক্খুনিং উয্যোজেস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৫১. ‘‘যা পন ভিক্খুনী রথিকায ৰা ব্যূহে ৰা সিঙ্ঘাটকে ৰা পুরিসেন সদ্ধিং একেনেকা সন্তিট্ঠেয্য ৰা সল্লপেয্য ৰা নিকণ্ণিকং ৰা জপ্পেয্য দুতিযিকং ৰা ভিক্খুনিং উয্যোজেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৫২. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। রথিকা নাম রচ্ছা ৰুচ্চতি। ব্যূহং নাম যেনেৰ পৰিসন্তি তেনেৰ নিক্খমন্তি। সিঙ্ঘাটকো নাম চচ্চরং ৰুচ্চতি। পুরিসো নাম মনুস্সপুরিসো ন যক্খো ন পেতো ন তিরচ্ছানগতো ৰিঞ্ঞূ পটিবলো সন্তিট্ঠিতুং সল্লপিতুং। সদ্ধিন্তি একতো। একেনেকাতি পুরিসো চেৰ হোতি ভিক্খুনী চ। সন্তিট্ঠেয্য ৰাতি পুরিসস্স হত্থপাসে তিট্ঠতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। সল্লপেয্য ৰাতি পুরিসস্স হত্থপাসে ঠিতা সল্লপতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। নিকণ্ণিকং ৰা জপ্পেয্যাতি পুরিসস্স উপকণ্ণকে আরোচেতি , আপত্তি পাচিত্তিযস্স। দুতিযিকং ৰা ভিক্খুনিং উয্যোজেয্যাতি অনাচারং আচরিতুকামা দুতিযিকম্পি ভিক্খুনিং উয্যোজেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। দস্সনূপচারং ৰা সৰনূপচারং ৰা ৰিজহন্তিযা আপত্তি দুক্কটস্স। ৰিজহিতে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। হত্থপাসং ৰিজহিত্ৰা সন্তিট্ঠতি ৰা সল্লপতি ৰা আপত্তি দুক্কটস্স। যক্খেন ৰা পেতেন ৰা পণ্ডকেন ৰা তিরচ্ছানগতমনুস্সৰিগ্গহেন ৰা সদ্ধিং সন্তিট্ঠতি ৰা সল্লপতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৮৫৩. অনাপত্তি যো কোচি ৰিঞ্ঞূ দুতিযো হোতি, অরহোপেক্খা, অঞ্ঞৰিহিতা সন্তিট্ঠতি ৰা সল্লপতি ৰা, ন অনাচারং আচরিতুকামা, সতি করণীযে দুতিযিকং ভিক্খুনিং উয্যোজেতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। চতুত্থসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৫. পঞ্চমসিক্খাপদং ৮৫৪. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী অঞ্ঞতরস্স কুলস্স কুলূপিকা হোতি নিচ্চভত্তিকা। অথ খো সা ভিক্খুনী পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায যেন তং কুলং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আসনে নিসীদিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা পক্কামি। তস্স কুলস্স দাসী ঘরং সম্মজ্জন্তী তং আসনং ভাজনন্তরিকায পক্খিপি। মনুস্সা তং আসনং অপস্সন্তা তং ভিক্খুনিং এতদৰোচুং – ‘‘কহং তং, অয্যে, আসন’’ন্তি? ‘‘নাহং তং, আৰুসো, আসনং পস্সামী’’তি। ‘‘দেথায্যে, তং আসন’’ন্তি পরিভাসিত্ৰা নিচ্চভত্তং পচ্ছিন্দিংসু। অথ খো তে মনুস্সা ঘরং সোধেন্তা তং আসনং ভাজনন্তরিকায পস্সিত্ৰা তং ভিক্খুনিং খমাপেত্ৰা নিচ্চভত্তং পট্ঠপেসুং। অথ খো সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনী পুরেভত্তং কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা আসনে নিসীদিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা পক্কমিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী পুরেভত্তং কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা আসনে নিসীদিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা পক্কমতীতি [পক্কমীতি (ক॰)]? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে ভিক্খুনী পুরেভত্তং কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা আসনে নিসীদিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা পক্কমিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৫৫. ‘‘যা পন ভিক্খুনী পুরেভত্তং কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা আসনে নিসীদিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা পক্কমেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৫৬. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। পুরেভত্তং নাম অরুণুগ্গমনং উপাদায যাৰ মজ্ঝন্হিকা। কুলং নাম চত্তারি কুলানি – খত্তিযকুলং, ব্রাহ্মণকুলং, ৰেস্সকুলং, সুদ্দকুলং। উপসঙ্কমিত্ৰাতি তত্থ গন্ত্ৰা। আসনং নাম পল্লঙ্কস্স ওকাসো ৰুচ্চতি। নিসীদিত্ৰাতি তস্মিং নিসীদিত্ৰা। সামিকে অনাপুচ্ছা পক্কমেয্যাতি যো তস্মিং কুলে মনুস্সো ৰিঞ্ঞূ তং অনাপুচ্ছা অনোৰস্সকং অতিক্কামেন্তিযা আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অজ্ঝোকাসে উপচারং অতিক্কামেন্তিযা আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮৫৭. অনাপুচ্ছিতে অনাপুচ্ছিতসঞ্ঞা পক্কমতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনাপুচ্ছিতে ৰেমতিকা পক্কমতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনাপুচ্ছিতে আপুচ্ছিতসঞ্ঞা পক্কমতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। পল্লঙ্কস্স অনোকাসে আপত্তি দুক্কটস্স। আপুচ্ছিতে অনাপুচ্ছিতসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। আপুচ্ছিতে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। আপুচ্ছিতে আপুচ্ছিতসঞ্ঞা, অনাপত্তি। ৮৫৮. অনাপত্তি আপুচ্ছা গচ্ছতি, অসংহারিমে, গিলানায, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। পঞ্চমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৬. ছট্ঠসিক্খাপদং ৮৫৯. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দা ভিক্খুনী পচ্ছাভত্তং কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা আসনে অভিনিসীদতিপি অভিনিপজ্জতিপি। মনুস্সা থুল্লনন্দং ভিক্খুনিং হিরীযমানা আসনে নেৰ অভিনিসীদন্তি ন অভিনিপজ্জন্তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা পচ্ছাভত্তং কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা আসনে অভিনিসীদিস্সতিপি অভিনিপজ্জিস্সতিপী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা পচ্ছাভত্তং কুলানিউপসঙ্কমিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা আসনে অভিনিসীদিস্সতিপি অভিনিপজ্জিস্সতিপী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী পচ্ছাভত্তং কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা আসনে অভিনিসীদতিপি অভিনিপজ্জতিপীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে , থুল্লনন্দা ভিক্খুনী পচ্ছাভত্তং কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা আসনে অভিনিসীদিস্সতিপি অভিনিপজ্জিস্সতিপি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৬০. ‘‘যা পন ভিক্খুনী পচ্ছাভত্তং কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা আসনে অভিনিসীদেয্য ৰা অভিনিপজ্জেয্য ৰা, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৬১. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। পচ্ছাভত্তং নাম মজ্ঝন্হিকে ৰীতিৰত্তে যাৰ অত্থঙ্গতে সূরিযে। কুলং নাম চত্তারি কুলানি – খত্তিযকুলং, ব্রাহ্মণকুলং, ৰেস্সকুলং, সুদ্দকুলং। উপসঙ্কমিত্ৰাতি তত্থ গন্ত্ৰা। সামিকে অনাপুচ্ছাতি যো তস্মিং কুলে মনুস্সো সামিকো দাতুং, তং অনাপুচ্ছা। আসনং নাম পল্লঙ্কস্স ওকাসো ৰুচ্চতি। অভিনিসীদেয্যাতি তস্মিং অভিনিসীদতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অভিনিপজ্জেয্যাতি তস্মিং অভিনিপজ্জতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮৬২. অনাপুচ্ছিতে অনাপুচ্ছিতসঞ্ঞা আসনে অভিনিসীদতি ৰা অভিনিপজ্জতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনাপুচ্ছিতে ৰেমতিকা আসনে অভিনিসীদতি ৰা অভিনিপজ্জতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনাপুচ্ছিতে আপুচ্ছিতসঞ্ঞা আসনে অভিনিসীদতি ৰা অভিনিপজ্জতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। পল্লঙ্কস্স অনোকাসে আপত্তি দুক্কটস্স। আপুচ্ছিতে অনাপুচ্ছিতসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স । আপুচ্ছিতে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। আপুচ্ছিতে আপুচ্ছিতসঞ্ঞা, অনাপত্তি। ৮৬৩. অনাপত্তি আপুচ্ছা আসনে অভিনিসীদতি ৰা অভিনিপজ্জতি ৰা, ধুৰপঞ্ঞত্তে, গিলানায, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। ছট্ঠসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৭. সত্তমসিক্খাপদং ৮৬৪. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খুনিযো কোসলেসু জনপদে সাৰত্থিং গচ্ছন্তিযো সাযং অঞ্ঞতরং গামং উপগন্ত্ৰা অঞ্ঞতরং ব্রাহ্মণকুলং উপসঙ্কমিত্ৰা ওকাসং যাচিংসু। অথ খো সা ব্রাহ্মণী তা ভিক্খুনিযো এতদৰোচ – ‘‘আগমেথ, অয্যে, যাৰ ব্রাহ্মণো আগচ্ছতী’’তি। ভিক্খুনিযো – ‘‘যাৰ ব্রাহ্মণো আগচ্ছতী’’তি সেয্যং সন্থরিত্ৰা একচ্চা নিসীদিংসু একচ্চা নিপজ্জিংসু। অথ খো সো ব্রাহ্মণো রত্তিং আগন্ত্ৰা তং ব্রাহ্মণিং এতদৰোচ – ‘‘কা ইমা’’তি? ‘‘ভিক্খুনিযো, অয্যা’’তি। ‘‘নিক্কড্ঢথ ইমা মুণ্ডা বন্ধকিনিযো’’তি, ঘরতো নিক্কড্ঢাপেসি। অথ খো তা ভিক্খুনিযো সাৰত্থিং গন্ত্ৰা ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসুং। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো ৰিকালে কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা সেয্যং সন্থরিত্ৰা অভিনিসীদিস্সন্তিপি অভিনিপজ্জিস্সন্তিপী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ৰিকালে কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা সেয্যং সন্থরিত্ৰা অভিনিসীদন্তিপি অভিনিপজ্জন্তিপীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ৰিকালে কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা সেয্যং সন্থরিত্ৰা অভিনিসীদিস্সন্তিপি অভিনিপজ্জিস্সন্তিপি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৬৫. ‘‘যা পন ভিক্খুনী ৰিকালে কুলানি উপসঙ্কমিত্ৰা সামিকে অনাপুচ্ছা সেয্যং সন্থরিত্ৰা ৰা সন্থরাপেত্ৰা ৰা অভিনিসীদেয্য ৰা অভিনিপজ্জেয্য ৰা, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৬৬. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। ৰিকালো নাম অত্থঙ্গতে সূরিযে যাৰ অরুণুগ্গমনা। কুলং নাম চত্তারি কুলানি – খত্তিযকুলং, ব্রাহ্মণকুলং, ৰেস্সকুলং সুদ্দকুলং। উপসঙ্কমিত্ৰাতি তত্থ গন্ত্ৰা। সামিকে অনাপুচ্ছাতি যো তস্মিং কুলে মনুস্সো সামিকো দাতুং, তং অনাপুচ্ছা। সেয্যং নাম অন্তমসো পণ্ণসন্থারোপি। সন্থরিত্ৰাতি সযং সন্থরিত্ৰা। সন্থরাপেত্ৰাতি অঞ্ঞং সন্থরাপেত্ৰা। অভিনিসীদেয্যাতি তস্মিং অভিনিসীদতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অভিনিপজ্জেয্যাতি তস্মিং অভিনিপজ্জতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮৬৭. অনাপুচ্ছিতে অনাপুচ্ছিতসঞ্ঞা সেয্যং সন্থরিত্ৰা ৰা সন্থরাপেত্ৰা ৰা অভিনিসীদতি ৰা অভিনিপজ্জতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনাপুচ্ছিতে ৰেমতিকা সেয্যং সন্থরিত্ৰা ৰা সন্থরাপেত্ৰা ৰা অভিনিসীদতি ৰা অভিনিপজ্জতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনাপুচ্ছিতে আপুচ্ছিতসঞ্ঞা সেয্যং সন্থরিত্ৰা ৰা সন্থরাপেত্ৰা ৰা অভিনিসীদতি ৰা অভিনিপজ্জতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। আপুচ্ছিতে অনাপুচ্ছিতসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। আপুচ্ছিতে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। আপুচ্ছিতে আপুচ্ছিতসঞ্ঞা, অনাপত্তি। ৮৬৮. অনাপত্তি আপুচ্ছা সেয্যং সন্থরিত্ৰা ৰা সন্থরাপেত্ৰা ৰা অভিনিসীদতি ৰা অভিনিপজ্জতি ৰা, গিলানায, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। সত্তমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৮. অট্ঠমসিক্খাপদং ৮৬৯. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভদ্দায কাপিলানিযা অন্তেৰাসিনী ভিক্খুনী ভদ্দং কাপিলানিং সক্কচ্চং উপট্ঠেতি। ভদ্দা কাপিলানী ভিক্খুনিযো এতদৰোচ – ‘‘অযং মং, অয্যে, ভিক্খুনী সক্কচং উপট্ঠেতি, ইমিস্সাহং চীৰরং দস্সামী’’তি। অথ খো সা ভিক্খুনী দুগ্গহিতেন দূপধারিতেন পরং উজ্ঝাপেসি – ‘‘অহং কিরায্যে, অয্যং ন সক্কচ্চং উপট্ঠেমি, ন কির মে অয্যা চীৰরং দস্সতী’’তি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনী দুগ্গহিতেন দূপধারিতেন পরং উজ্ঝাপেস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী দুগ্গহিতেন দূপধারিতেন পরং উজ্ঝাপেতীতি[উজ্ঝাপেসীতি (ক॰)]? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী দুগ্গহিতেন দূপধারিতেন পরং উজ্ঝাপেস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৭০. ‘‘যা পন ভিক্খুনী দুগ্গহিতেন দূপধারিতেন পরং উজ্ঝাপেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৭১. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। দুগ্গহিতেনাতি অঞ্ঞথা গহিতেন [উগ্গহিতেন (ক॰)]। দূপধারিতেনাতি অঞ্ঞথা উপধারিতেন। পরন্তি উপসম্পন্নং উজ্ঝাপেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮৭২. উপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা উজ্ঝাপেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায ৰেমতিকা উজ্ঝাপেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা উজ্ঝাপেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনুপসম্পন্নং উজ্ঝাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৮৭৩. অনাপত্তি উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। অট্ঠমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৯. নৰমসিক্খাপদং ৮৭৪. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খুনিযো অত্তনো ভণ্ডকং অপস্সন্তিযো চণ্ডকাল়িং ভিক্খুনিং এতদৰোচুং – ‘‘অপায্যে, অম্হাকং, ভণ্ডকং পস্সেয্যাসী’’তি? চণ্ডকাল়ী ভিক্খুনী উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘অহমেৰ নূন চোরী, অহমেৰ নূন অলজ্জিনী, যা অয্যাযো অত্তনো ভণ্ডকং অপস্সন্তিযো তা মং এৰমাহংসু – ‘অপায্যে, অম্হাকং ভণ্ডকং পস্সেয্যাসী’তি? সচাহং, অয্যে, তুম্হাকং ভণ্ডকং গণ্হামি, অস্সমণী হোমি, ব্রহ্মচরিযা চৰামি, নিরযং উপপজ্জামি; যা পন মং অভূতেন এৰমাহ সাপি অস্সমণী হোতু, ব্রহ্মচরিযা চৰতু, নিরযং উপপজ্জতূ’’তি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা চণ্ডকাল়ী অত্তানম্পি পরম্পি নিরযেনপি ব্রহ্মচরিযেনপি অভিসপিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, চণ্ডকাল়ী ভিক্খুনী অত্তানম্পি পরম্পি নিরযেনপি ব্রহ্মচরিযেনপি অভিসপতীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, চণ্ডকাল়ী ভিক্খুনী অত্তানম্পি পরম্পি নিরযেনপি ব্রহ্মচরিযেনপি অভিসপিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৭৫. ‘‘যা পন ভিক্খুনী অত্তানং ৰা পরং ৰা নিরযেন ৰা ব্রহ্মচরিযেন ৰা অভিসপেয্য, পাচিত্তিয্য’’ন্তি। ৮৭৬. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। অত্তানন্তি পচ্চত্তং। পরন্তি উপসম্পন্নং। নিরযেন ৰা ব্রহ্মচরিযেন ৰা অভিসপতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮৭৭. উপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা নিরযেন ৰা ব্রহ্মচরিযেন ৰা অভিসপতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায ৰেমতিকা নিরযেন ৰা ব্রহ্মচরিযেন ৰা অভিসপতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা নিরযেন ৰা ব্রহ্মচরিযেন ৰা অভিসপতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। তিরচ্ছানযোনিযা ৰা পেত্তিৰিসযেন ৰা মনুস্সদোভগ্গেন ৰা অভিসপতি, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নং অভিসপতি, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৮৭৮. অনাপত্তি অত্থপুরেক্খারায, ধম্মপুরেক্খারায, অনুসাসনিপুরেক্খারায, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। নৰমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ১০. দসমসিক্খাপদং ৮৭৯. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন চণ্ডকাল়ী ভিক্খুনী ভিক্খুনীহি সদ্ধিং ভণ্ডিত্ৰা অত্তানং ৰধিত্ৰা ৰধিত্ৰা রোদতি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা চণ্ডকাল়ী অত্তানং ৰধিত্ৰা ৰধিত্ৰা রোদিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, চণ্ডকাল়ী ভিক্খুনী অত্তানং ৰধিত্ৰা ৰধিত্ৰা রোদতীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, চণ্ডকাল়ী ভিক্খুনী অত্তানং ৰধিত্ৰা ৰধিত্ৰা রোদিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৮০. ‘‘যা পন ভিক্খুনী অত্তানং ৰধিত্ৰা ৰধিত্ৰা রোদেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৮১. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। অত্তানন্তি পচ্চত্তং। ৰধিত্ৰা ৰধিত্ৰা রোদতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৰধতি ন রোদতি, আপত্তি দুক্কটস্স। রোদতি ন ৰধতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ৮৮২. অনাপত্তি ঞাতিব্যসনেন ৰা ভোগব্যসনেন ৰা রোগব্যসনেন ৰা ফুট্ঠা রোদতি ন ৰধতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। দসমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। অন্ধকারৰগ্গো দুতিযো। ৩. নগ্গৰগ্গো ১. পঠমসিক্খাপদং ৮৮৩. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা [মহাৰ॰ ৩৫০] ভিক্খুনিযো অচিরৰতিযা নদিযা ৰেসিযাহি সদ্ধিং নগ্গা একতিত্থে নহাযন্তি। ৰেসিযা তা ভিক্খুনিযো উপ্পণ্ডেসুং – ‘‘কিং নু খো নাম তুম্হাকং, অয্যে, দহরানং [দহরানং দহরানং (সী॰)] ব্রহ্মচরিযং চিণ্ণেন, ননু নাম কামা পরিভুঞ্জিতব্বা ! যদা জিণ্ণা ভৰিস্সথ তদা ব্রহ্মচরিযং চরিস্সথ। এৰং তুম্হাকং উভো অত্থা পরিগ্গহিতা ভৰিস্সন্তী’’তি। ভিক্খুনিযো ৰেসিযাহি উপ্পণ্ডিযমানা মঙ্কূ অহেসুং। অথ খো তা ভিক্খুনিযো উপস্সযং গন্ত্ৰা ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসুং। ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ভিক্খৰে, ভিক্খুনীনং সিক্খাপদং পঞ্ঞপেস্সামি দস অত্থৰসে পটিচ্চ – সঙ্ঘসুট্ঠুতায…পে॰… ৰিনযানুগ্গহায। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৮৪. ‘‘যা পন ভিক্খুনী নগ্গা নহাযেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৮৫. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। নগ্গা নহাযেয্যাতি অনিৰত্থা ৰা অপারুতা ৰা নহাযতি, পযোগে দুক্কটং। নহানপরিযোসানে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮৮৬. অনাপত্তি অচ্ছিন্নচীৰরিকায ৰা নট্ঠচীৰরিকায ৰা, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। পঠমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ২. দুতিযসিক্খাপদং ৮৮৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভগৰতা ভিক্খুনীনং [মহাৰ॰ ৩৫১] উদকসাটিকা অনুঞ্ঞাতা হোতি । ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো – ‘‘ভগৰতা উদকসাটিকা অনুঞ্ঞাতা’’তি অপ্পমাণিকাযো উদকসাটিকাযো ধারেসুং [ধারেন্তি (পাচি॰ ৫৩১-৫৪৫)]। পুরতোপি পচ্ছতোপি আকড্ঢন্তা আহিণ্ডন্তি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো অপ্পমাণিকাযো উদকসাটিকাযো ধারেস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো অপ্পমাণিকাযো উদকসাটিকাযো ধারেন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো অপ্পমাণিকাযো উদকসাটিকাযো ধারেস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৮৮. ‘‘উদকসাটিকং পন ভিক্খুনিযা কারযমানায পমাণিকা কারেতব্বা। তত্রিদং পমাণং – দীঘসো চতস্সো ৰিদত্থিযো, সুগতৰিদত্থিযা; তিরিযং দ্ৰে ৰিদত্থিযো। তং অতিক্কামেন্তিযা ছেদনকং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৮৯. উদকসাটিকা নাম যায নিৰত্থা [নিৰত্থায (স্যা॰)] নহাযতি। কারযমানাযাতি করোন্তিযা ৰা কারাপেন্তিযা ৰা। পমাণিকা কারেতব্বা। তত্রিদং পমাণং – দীঘসো চতস্সো ৰিদত্থিযো, সুগতৰিদত্থিযা; তিরিযং দ্ৰে ৰিদত্থিযো। তং অতিক্কামেত্ৰা করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, পযোগে দুক্কটং। পটিলাভেন ছিন্দিত্ৰা পাচিত্তিযং দেসেতব্বং। ৮৯০. অত্তনা ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স । অত্তনা ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। পরেহি ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। পরেহি ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অঞ্ঞস্সত্থায করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। অঞ্ঞেন কতং পটিলভিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ৮৯১. অনাপত্তি পমাণিকং করোতি, ঊনকং করোতি, অঞ্ঞেন কতং পমাণাতিক্কন্তং পটিলভিত্ৰা ছিন্দিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, ৰিতানং ৰা ভূমত্থরণং ৰা সাণিপাকারং ৰা ভিসিং ৰা বিব্বোহনং ৰা করোতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। দুতিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৩. ততিযসিক্খাপদং ৮৯২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরিস্সা ভিক্খুনিযা মহগ্ঘে চীৰরদুস্সে চীৰরং দুক্কটং হোতি দুস্সিব্বিতং। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী তং ভিক্খুনিং এতদৰোচ – ‘‘সুন্দরং খো ইদং তে, অয্যে, চীৰরদুস্সং; চীৰরঞ্চ খো দুক্কটং দুস্সিব্বিত’’ন্তি। ‘‘ৰিসিব্বেমি, অয্যে, সিব্বিস্সসী’’তি? ‘‘আমায্যে, সিব্বিস্সামী’’তি। অথ খো সা ভিক্খুনী তং চীৰরং ৰিসিব্বেত্ৰা থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযাঅদাসি। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী – ‘‘সিব্বিস্সামি সিব্বিস্সামী’’তি নেৰ সিব্বতি ন সিব্বাপনায উস্সুক্কং করোতি। অথ খো সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা ভিক্খুনিযা চীৰরং ৰিসিব্বাপেত্ৰা নেৰ সিব্বিস্সতি ন সিব্বাপনায উস্সুক্কং করিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ভিক্খুনিযা চীৰরং ৰিসিব্বাপেত্ৰা নেৰ সিব্বতি ন সিব্বাপনায উস্সুক্কং করোতীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ভিক্খুনিযা চীৰরং ৰিসিব্বাপেত্ৰা নেৰ সিব্বিস্সতি ন সিব্বাপনায উস্সুক্কং করিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৯৩. ‘‘যা পন ভিক্খুনী ভিক্খুনিযা চীৰরং ৰিসিব্বেত্ৰা ৰা ৰিসিব্বাপেত্ৰা ৰা সা পচ্ছা অনন্তরাযিকিনী নেৰ সিব্বেয্য ন সিব্বাপনায উস্সুক্কং করেয্য, অঞ্ঞত্র চতূহপঞ্চাহা, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৯৪. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। ভিক্খুনিযাতি অঞ্ঞায ভিক্খুনিযা। চীৰরং নাম ছন্নং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং। ৰিসিব্বেত্ৰাতি সযং ৰিসিব্বেত্ৰা। ৰিসিব্বাপেত্ৰাতি অঞ্ঞং ৰিসিব্বাপেত্ৰা। সা পচ্ছা অনন্তরাযিকিনীতি অসতি অন্তরাযে। নেৰ সিব্বেয্যাতি ন সযং সিব্বেয্য। ন সিব্বাপনায উস্সুক্কং করেয্যাতি ন অঞ্ঞং আণাপেয্য। অঞ্ঞত্র চতূহপঞ্চাহাতি ঠপেত্ৰা চতূহপঞ্চাহং। ‘‘নেৰ সিব্বিস্সামি ন সিব্বাপনায উস্সুক্কং করিস্সামী’’তি ধুরং নিক্খিত্তমত্তে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৮৯৫. উপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা চীৰরং ৰিসিব্বেত্ৰা ৰা ৰিসিব্বাপেত্ৰা ৰা সা পচ্ছা অনন্তরাযিকিনী নেৰ সিব্বতি ন সিব্বাপনায উস্সুক্কং করোতি, অঞ্ঞত্র চতূহপঞ্চাহা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায ৰেমতিকা চীৰরং ৰিসিব্বেত্ৰা ৰা ৰিসিব্বাপেত্ৰা ৰা সা পচ্ছা অনন্তরাযিকিনী নেৰ সিব্বতি ন সিব্বাপনায উস্সুক্কং করোতি, অঞ্ঞত্র চতূহপঞ্চাহা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা চীৰরং ৰিসিব্বেত্ৰা ৰা ৰিসিব্বাপেত্ৰা ৰা সা পচ্ছা অনন্তরাযিকিনী নেৰ সিব্বতি ন সিব্বাপনায উস্সুক্কং করোতি, অঞ্ঞত্র চতূহপঞ্চাহা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অঞ্ঞং পরিক্খারং ৰিসিব্বেত্ৰা ৰা ৰিসিব্বাপেত্ৰা ৰা সা পচ্ছা অনন্তরাযিকিনী নেৰ সিব্বতি ন সিব্বাপনায উস্সুক্কং করোতি, অঞ্ঞত্র চতূহপঞ্চাহা, আপত্তি দুক্কটস্স । অনুপসম্পন্নায চীৰরং ৰা অঞ্ঞং ৰা পরিক্খারং ৰিসিব্বেত্ৰা ৰা ৰিসিব্বাপেত্ৰা ৰা সা পচ্ছা অনন্তরাযিকিনী নেৰ সিব্বতি ন সিব্বাপনায উস্সুক্কং করোতি, অঞ্ঞত্র চতূহপঞ্চাহা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৮৯৬. অনাপত্তি সতি অন্তরাযে, পরিযেসিত্ৰা ন লভতি, করোন্তী চতূহপঞ্চাহং অতিক্কামেতি, গিলানায, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। ততিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৪. চতুত্থসিক্খাপদং ৮৯৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খুনিযো ভিক্খুনীনং হত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সন্তরুত্তরেন জনপদচারিকং পক্কমন্তি। তানি চীৰরানি চিরং নিক্খিত্তানি কণ্ণকিতানি হোন্তি। তানি ভিক্খুনিযো ওতাপেন্তি। ভিক্খুনিযো তা ভিক্খুনিযো এতদৰোচুং – ‘‘কস্সিমানি , অয্যে, চীৰরানি কণ্ণকিতানী’’তি? অথ খো তা ভিক্খুনিযো ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসুং। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো ভিক্খুনীনং হত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সন্তরুত্তরেন জনপদচারিকং পক্কমিস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ভিক্খুনীনং হত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সন্তরুত্তরেন জনপদচারিকং পক্কমন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ভিক্খুনীনং হত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সন্তরুত্তরেন জনপদচারিকং পক্কমিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৮৯৮. ‘‘যা পন ভিক্খুনী পঞ্চাহিকং সঙ্ঘাটিচারং [সঙ্ঘাটিৰারং (স্যা॰)] অতিক্কামেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৮৯৯. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। পঞ্চাহিকং সঙ্ঘাটিচারং অতিক্কামেয্যাতি পঞ্চমং দিৰসং পঞ্চ চীৰরানি নেৰ নিৰাসেতি ন পারুপতি ন ওতাপেতি, পঞ্চমং দিৰসং অতিক্কামেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯০০. পঞ্চাহাতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। পঞ্চাহাতিক্কন্তে ৰেমতিকা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। পঞ্চাহাতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞা , আপত্তি পাচিত্তিযস্স। পঞ্চাহানতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। পঞ্চাহানতিক্কন্তে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। পঞ্চাহানতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞা, অনাপত্তি। ৯০১. অনাপত্তি পঞ্চমং দিৰসং পঞ্চ চীৰরানি নিৰাসেতি ৰা পারুপতি ৰা ওতাপেতি ৰা, গিলানায, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। চতুত্থসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৫. পঞ্চমসিক্খাপদং ৯০২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী পিণ্ডায চরিত্ৰা অল্লচীৰরং পত্থরিত্ৰা ৰিহারং পাৰিসি। অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী তং চীৰরং পারুপিত্ৰা গামং পিণ্ডায পাৰিসি। সা নিক্খমিত্ৰা ভিক্খুনিযো পুচ্ছি – ‘‘অপায্যে, ময্হং চীৰরং পস্সেয্যাথা’’তি? ভিক্খুনিযো তস্সা ভিক্খুনিযা এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো সা ভিক্খুনী উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনী ময্হং চীৰরং অনাপুচ্ছা পারুপিস্সতী’’তি! অথ খো সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনী ভিক্খুনিযা চীৰরং অনাপুচ্ছা পারুপিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী ভিক্খুনিযা চীৰরং অনাপুচ্ছা পারুপতীতি [পারুপীতি (ক॰)]? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী ভিক্খুনিযা চীৰরং অনাপুচ্ছা পারুপিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯০৩. ‘‘যা পন ভিক্খুনী চীৰরসঙ্কমনীযং ধারেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯০৪. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। চীৰরসঙ্কমনীযং নাম উপসম্পন্নায পঞ্চন্নং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং তস্সা ৰা অদিন্নং তং ৰা অনাপুচ্ছা নিৰাসেতি ৰা পারুপতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯০৫. উপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা চীৰরসঙ্কমনীযং ধারেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায ৰেমতিকা চীৰরসঙ্কমনীযং ধারেতি , আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা চীৰরসঙ্কমনীযং ধারেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স । অনুপসম্পন্নায চীৰরসঙ্কমনীযং ধারেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা , আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৯০৬. অনাপত্তি সা ৰা দেতি, তং ৰা আপুচ্ছা নিৰাসেতি ৰা পারুপতি ৰা, অচ্ছিন্নচীৰরিকায, নট্ঠচীৰরিকায, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। পঞ্চমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৬. ছট্ঠসিক্খাপদং ৯০৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা উপট্ঠাককুলং থুল্লনন্দং ভিক্খুনিং এতদৰোচ – ‘‘ভিক্খুনিসঙ্ঘস্স, অয্যে, চীৰরং দস্সামা’’তি। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী – ‘‘তুম্হে বহুকিচ্চা বহুকরণীযা’’তি অন্তরাযং অকাসি। তেন খো পন সমযেন তস্স কুলস্স ঘরং ডয্হতি। তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা অম্হাকং দেয্যধম্মং অন্তরাযং করিস্সতি! উভযেনাম্হ পরিবাহিরা [পরিহীনা (সী॰)], ভোগেহি চ পুঞ্ঞেন চা’’তি। অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং । যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা গণস্স চীৰরলাভং অন্তরাযং করিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী গণস্স চীৰরলাভং অন্তরাযং অকাসীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী গণস্স চীৰরলাভং অন্তরাযং করিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯০৮. ‘‘যা পন ভিক্খুনী গণস্স চীৰরলাভং অন্তরাযং করেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯০৯. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। গণো নাম ভিক্খুনিসঙ্ঘো ৰুচ্চতি। চীৰরং নাম ছন্নং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং ৰিকপ্পনুপগং পচ্ছিমং। অন্তরাযং করেয্যাতি ‘‘কথং ইমে চীৰরং ন [ইমং চীৰরং (ক॰)] দদেয্যু’’ন্তি অন্তরাযং করোতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অঞ্ঞং পরিক্খারং অন্তরাযং করোতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সম্বহুলানং ভিক্খুনীনং ৰা একভিক্খুনিযা ৰা অনুপসম্পন্নায ৰা চীৰরং ৰা অঞ্ঞং ৰা পরিক্খারং অন্তরাযং করোতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ৯১০. অনাপত্তি আনিসংসং দস্সেত্ৰা নিৰারেতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। ছট্ঠসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৭. সত্তমসিক্খাপদং ৯১১. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খুনিসঙ্ঘস্স অকালচীৰরং উপ্পন্নং হোতি। অথ খো ভিক্খুনিসঙ্ঘো তং চীৰরং ভাজেতুকামো সন্নিপতি। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা অন্তেৰাসিনিযো ভিক্খুনিযো পক্কন্তা হোন্তি। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী তা ভিক্খুনিযো এতদৰোচ – ‘‘অয্যে, ভিক্খুনিযো পক্কন্তা, ন তাৰ চীৰরং ভাজীযিস্সতী’’তি। চীৰরৰিভঙ্গং পটিবাহি। ভিক্খুনিযো ন তাৰ চীৰরং ভাজীযিস্সতীতি পক্কমিংসু [ৰিপক্কমিংসু (স্যা॰)]। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী অন্তেৰাসিনীসু ভিক্খুনীসু আগতাসু তং চীৰরং ভাজাপেসি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা ধম্মিকং চীৰরৰিভঙ্গং পটিবাহিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ধম্মিকং চীৰরৰিভঙ্গং পটিবাহতীতি [পটিবাহীতি (ক॰)]? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ধম্মিকং চীৰরৰিভঙ্গং পটিবাহিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯১২. ‘‘যা পন ভিক্খুনী ধম্মিকং চীৰরৰিভঙ্গং পটিবাহেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯১৩. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। ধম্মিকোনাম চীৰরৰিভঙ্গো সমগ্গো ভিক্খুনিসঙ্ঘো সন্নিপতিত্ৰা ভাজেতি। পটিবাহেয্যাতি কথং ইমং চীৰরং ন ভাজেয্যাতি [চীৰরং ভাজেয্যাতি (ক॰)] পটিবাহতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯১৪. ধম্মিকে ধম্মিকসঞ্ঞা পটিবাহতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ধম্মিকে ৰেমতিকা পটিবাহতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ধম্মিকে অধম্মিকসঞ্ঞা পটিবাহতি, অনাপত্তি। অধম্মিকে ধম্মিকসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। অধম্মিকে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অধম্মিকে অধম্মিকসঞ্ঞা, অনাপত্তি। ৯১৫. অনাপত্তি আনিসংসং দস্সেত্ৰা পটিবাহতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। সত্তমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৮. অট্ঠমসিক্খাপদং ৯১৬. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দা ভিক্খুনী নটানম্পি নটকানম্পি লঙ্ঘকানম্পি সোকজ্ঝাযিকানম্পি [সোকসাযিকানম্পি (সী॰)] কুম্ভথূণিকানম্পি[কুম্ভথুণিকানম্পি (ক॰)] সমণচীৰরং দেতি – ‘‘ময্হং পরিসতি [পরিসতিং (সী॰)] ৰণ্ণং ভাসথা’’তি। নটাপি নটকাপি লঙ্ঘকাপি সোকজ্ঝাযিকাপি কুম্ভথূণিকাপি থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা পরিসতি ৰণ্ণং ভাসন্তি – ‘‘অয্যা থুল্লনন্দা বহুস্সুতা ভাণিকা ৰিসারদা পট্টা ধম্মিং কথং কাতুং; দেথ অয্যায, করোথ অয্যাযা’’তি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা, তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা অগারিকস্স সমণচীৰরং দস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী অগারিকস্স সমণচীৰরং দেতীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী অগারিকস্স সমণচীৰরং দস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯১৭. ‘‘যা পন ভিক্খুনী অগারিকস্স ৰা পরিব্বাজকস্স ৰা পরিব্বাজিকায ৰা সমণচীৰরং দদেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯১৮. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। অগারিকো নাম যো কোচি অগারং অজ্ঝাৰসতি। পরিব্বাজকো নাম ভিক্খুঞ্চ সামণেরঞ্চ ঠপেত্ৰা যো কোচি পরিব্বাজকসমাপন্নো। পরিব্বাজিকা নাম ভিক্খুনিঞ্চ সিক্খমানঞ্চ সামণেরিঞ্চ ঠপেত্ৰা যা কাচি পরিব্বাজিকসমাপন্না। সমণচীৰরং নাম কপ্পকতং ৰুচ্চতি। দেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯১৯. অনাপত্তি মাতাপিতূনং দেতি, তাৰকালিকং দেতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। অট্ঠমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৯. নৰমসিক্খাপদং ৯২০. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা উপট্ঠাককুলং থুল্লনন্দং ভিক্খুনিং এতদৰোচ – ‘‘সচে মযং, অয্যে, সক্কোম, ভিক্খুনিসঙ্ঘস্স চীৰরং দস্সামা’’তি। তেন খো পন সমযেন ৰস্সংৰুট্ঠা ভিক্খুনিযো চীৰরং ভাজেতুকামা সন্নিপতিংসু। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী তা ভিক্খুনিযো এতদৰোচ – ‘‘আগমেথ, অয্যে, অত্থি ভিক্খুনিসঙ্ঘস্স চীৰরপচ্চাসা’’তি। ভিক্খুনিযো থুল্লনন্দং ভিক্খুনিং এতদৰোচুং – ‘‘গচ্ছায্যে, তং চীৰরং জানাহী’’তি। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী যেন তং কুলং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তে মনুস্সে এতদৰোচ – ‘‘দেথাৰুসো, ভিক্খুনিসঙ্ঘস্স চীৰর’’ন্তি। ‘‘ন মযং, অয্যে, সক্কোম ভিক্খুনিসঙ্ঘস্স চীৰরং দাতু’’ন্তি । থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা দুব্বলচীৰরপচ্চাসায চীৰরকালসমযং অতিক্কামেস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী দুব্বলচীৰরপচ্চাসায চীৰরকালসমযং অতিক্কামেতীতি [অতিক্কামেসীতি (ক॰)]? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী দুব্বলচীৰরপচ্চাসায চীৰরকালসমযং অতিক্কামেস্সতি ! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯২১. ‘‘যা পন ভিক্খুনী দুব্বলচীৰরপচ্চাসায চীৰরকালসমযং অতিক্কামেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯২২. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। দুব্বলচীৰরপচ্চাসা নাম ‘‘সচে মযং সক্কোম, দস্সাম করিস্সামা’’তি ৰাচা ভিন্না হোতি। চীৰরকালসমযো নাম অনত্থতে কথিনে ৰস্সানস্স পচ্ছিমো মাসো, অত্থতে কথিনে পঞ্চ মাসা। চীৰরকালসমযং অতিক্কামেয্যাতি অনত্থতে কথিনে ৰস্সানস্স পচ্ছিমং দিৰসং অতিক্কামেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অত্থতে কথিনে কথিনুদ্ধারদিৰসং অতিক্কামেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯২৩. দুব্বলচীৰরে দুব্বলচীৰরসঞ্ঞা চীৰরকালসমযং অতিক্কামেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। দুব্বলচীৰরে ৰেমতিকা চীৰরকালসমযং অতিক্কামেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। দুব্বলচীৰরে অদুব্বলচীৰরসঞ্ঞা চীৰরকালসমযং অতিক্কামেতি, অনাপত্তি। অদুব্বলচীৰরে দুব্বলচীৰরসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। অদুব্বলচীৰরে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অদুব্বলচীৰরে অদুব্বলচীৰরসঞ্ঞা, অনাপত্তি। ৯২৪. অনাপত্তি আনিসংসং দস্সেত্ৰা নিৰারেতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। নৰমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ১০. দসমসিক্খাপদং ৯২৫. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরেন উপাসকেন সঙ্ঘং উদ্দিস্স ৰিহারো কারাপিতো হোতি। সো তস্স ৰিহারস্স মহে উভতোসঙ্ঘস্স অকালচীৰরং দাতুকামো হোতি। তেন খো পন সমযেন উভতোসঙ্ঘস্স কথিনং অত্থতং হোতি। অথ খো সো উপাসকো সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা কথিনুদ্ধারং যাচি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, কথিনং উদ্ধরিতুং। এৰঞ্চ পন ভিক্খৰে কথিনং উদ্ধরিতব্বং। ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো – ৯২৬. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো কথিনং উদ্ধরেয্য। এসা ঞত্তি। ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। সঙ্ঘো কথিনং উদ্ধরতি। যস্সাযস্মতো খমতি কথিনস্স উদ্ধারো, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য। ‘‘উব্ভতং সঙ্ঘেন কথিনং, খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি। ৯২৭. অথ খো সো উপাসকো ভিক্খুনিসঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা কথিনুদ্ধারং যাচি। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী – ‘‘চীৰরং অম্হাকং ভৰিস্সতী’’তি কথিনুদ্ধারং পটিবাহি। অথ খো সো উপাসকো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো অম্হাকং কথিনুদ্ধারং ন দস্সন্তী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তস্স উপাসকস্স উজ্ঝাযন্তস্স খিয্যন্তস্স ৰিপাচেন্তস্স। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা ধম্মিকং কথিনুদ্ধারং পটিবাহিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ধম্মিকং কথিনুদ্ধারং পটিবাহতীতি [পটিবাহীতি (ক॰)]? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ধম্মিকং কথিনুদ্ধারং পটিবাহিস্সতি ! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯২৮. ‘‘যা পন ভিক্খুনী ধম্মিকং কথিনুদ্ধারং পটিবাহেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯২৯. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। ধম্মিকো নাম কথিনুদ্ধারো সমগ্গো ভিক্খুনিসঙ্ঘো সন্নিপতিত্ৰা উদ্ধরতি। পটিবাহেয্যাতি ‘‘কথং ইদং কথিনং ন উদ্ধরেয্যা’’তি [কথিনং উদ্ধরেয্যাতি (ক॰)] পটিবাহতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৩০. ধম্মিকে ধম্মিকসঞ্ঞা পটিবাহতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ধম্মিকে ৰেমতিকা পটিবাহতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ধম্মিকে অধম্মিকসঞ্ঞা পটিবাহতি, অনাপত্তি। অধম্মিকে ধম্মিকসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। অধম্মিকে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অধম্মিকে অধম্মিকসঞ্ঞা, অনাপত্তি। ৯৩১. অনাপত্তি অনিসংসং দস্সেত্ৰা পটিবাহতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি । দসমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। নগ্গৰগ্গো ততিযো। ৪. তুৰট্টৰগ্গো ১. পঠমসিক্খাপদং ৯৩২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে । তেন খো পন সমযেন ভিক্খুনিযো দ্ৰে একমঞ্চে তুৰট্টেন্তি। মনুস্সা ৰিহারচারিকং আহিণ্ডন্তা পস্সিত্ৰা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো দ্ৰে একমঞ্চে তুৰট্টেস্সন্তি, সেয্যথাপি গিহিনিযো কামভোগিনিযো’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো দ্ৰে একমঞ্চে তুৰট্টেস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো দ্ৰে একমঞ্চে তুৰট্টেন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো দ্ৰে একমঞ্চে তুৰট্টেস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৩৩. ‘‘যা পন ভিক্খুনিযো দ্ৰে একমঞ্চে তুৰট্টেয্যুং, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৩৪. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনিযোতি উপসম্পন্নাযো ৰুচ্চন্তি। দ্ৰে একমঞ্চে তুৰট্টেয্যুন্তি একায নিপন্নায অপরা নিপজ্জতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উভো ৰা নিপজ্জন্তি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উট্ঠহিত্ৰা পুনপ্পুনং নিপজ্জন্তি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৩৫. অনাপত্তি একায নিপন্নায অপরা নিসীদতি, উভো ৰা নিসীদন্তি, উম্মত্তিকানং, আদিকম্মিকানন্তি। পঠমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ২. দুতিযসিক্খাপদং ৯৩৬. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খুনিযো দ্ৰে একত্থরণপাৰুরণা তুৰট্টেন্তি। মনুস্সা ৰিহারচারিকং আহিণ্ডন্তা পস্সিত্ৰা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো দ্ৰে একত্থরণপাৰুরণা তুৰট্টেস্সন্তি, সেয্যথাপি গিহিনিযো কামভোগিনিযো’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো দ্ৰে একত্থরণপাৰুরণা তুৰট্টেস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো দ্ৰে একত্থরণপাৰুরণা তুৰট্টেন্তীতি? ‘‘সচ্চং , ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো দ্ৰে একত্থরণপাৰুরণা তুৰট্টেস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৩৭. ‘‘যা পন ভিক্খুনিযো দ্ৰে একত্থরণপাৰুরণা তুৰট্টেয্যুং, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৩৮. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনিযোতি উপসম্পন্নাযো ৰুচ্চন্তি। দ্ৰে একত্থরণপাৰুরণা তুৰট্টেয্যুন্তি তঞ্ঞেৰ অত্থরিত্ৰা তঞ্ঞেৰ পারুপন্তি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৩৯. একত্থরণপাৰুরণে একত্থরণপাৰুরণসঞ্ঞা তুৰট্টেন্তি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। একত্থরণপাৰুরণে ৰেমতিকা তুৰট্টেন্তি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। একত্থরণপাৰুরণে নানত্থরণপাৰুরণসঞ্ঞা তুৰট্টেন্তি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। একত্থরণে নানাপাৰুরণে [নানাপাৰুরণসঞ্ঞা (ক॰)], আপত্তি দুক্কটস্স। নানত্থরণে একপাৰুরণে [একপাৰুরণসঞ্ঞা (ক॰)], আপত্তি দুক্কটস্স। নানত্থরণপাৰুরণে একত্থরণপাৰুরণসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। নানত্থরণপাৰুরণে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। নানত্থরণপাৰুরণে নানত্থরণপাৰুরণসঞ্ঞা, অনাপত্তি। ৯৪০. অনাপত্তি ৰৰত্থানং দস্সেত্ৰা নিপজ্জন্তি, উম্মত্তিকানং, আদিকম্মিকানন্তি। দুতিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৩. ততিযসিক্খাপদং ৯৪১. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দা ভিক্খুনী বহুস্সুতা হোতি ভাণিকা ৰিসারদা পট্টা ধম্মিং কথং কাতুং। ভদ্দাপি কাপিলানী বহুস্সুতা হোতি ভাণিকা ৰিসারদা পট্টা ধম্মিং কথং কাতুং উল়ারসম্ভাৰিতা। মনুস্সা – ‘‘অয্যা ভদ্দা কাপিলানী বহুস্সুতা ভাণিকা ৰিসারদা পট্টা ধম্মিং কথং কাতুং উল়ারসম্ভাৰিতা’’তি ভদ্দং কাপিলানিং পঠমং পযিরুপাসিত্ৰা, পচ্ছা থুল্লনন্দং ভিক্খুনিং পযিরুপাসন্তি। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ইস্সাপকতা – ‘‘ইমা কির অপ্পিচ্ছা সন্তুট্ঠা পৰিৰিত্তা অসংসট্ঠা যা ইমা সঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরন্তী’’তি ভদ্দায কাপিলানিযা পুরতো চঙ্কমতিপি তিট্ঠতিপি নিসীদতিপি সেয্যম্পি কপ্পেতি উদ্দিসতিপি উদ্দিসাপেতিপি সজ্ঝাযম্পি করোতি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা অয্যায ভদ্দায কাপিলানিযা সঞ্চিচ্চ অফাসুং করিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ভদ্দায কাপিলানিযা সঞ্চিচ্চ অফাসুং করোতীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ভদ্দায কাপিলানিযা সঞ্চিচ্চ অফাসুং করিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৪২. ‘‘যা পন ভিক্খুনী ভিক্খুনিযা সঞ্চিচ্চ অফাসুং করেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৪৩. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। ভিক্খুনিযাতি অঞ্ঞায ভিক্খুনিযা। সঞ্চিচ্চাতি জানন্তী সঞ্জানন্তী চেচ্চ অভিৰিতরিত্ৰা ৰীতিক্কমো। অফাসুং করেয্যাতি – ‘‘ইমিনা ইমিস্সা অফাসু ভৰিস্সতী’’তি অনাপুচ্ছা পুরতো চঙ্কমতি ৰা তিট্ঠতি ৰা নিসীদতি ৰা সেয্যং ৰা কপ্পেতি উদ্দিসতি ৰা উদ্দিসাপেতি ৰা সজ্ঝাযং ৰা করোতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৪৪. উপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা সঞ্চিচ্চ অফাসুং করোতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায ৰেমতিকা সঞ্চিচ্চ অফাসুং করোতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা সঞ্চিচ্চ অফাসুং করোতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনুপসম্পন্নায সঞ্চিচ্চ অফাসুং করোতি, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৯৪৫. অনাপত্তি ন অফাসুং কত্তুকামা আপুচ্ছা পুরতো চঙ্কমতি ৰা তিট্ঠতি ৰা নিসীদতি ৰা সেয্যং ৰা কপ্পেতি উদ্দিসতি ৰা উদ্দিসাপেতি ৰা সজ্ঝাযং ৰা করোতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। ততিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৪. চতুত্থসিক্খাপদং ৯৪৬. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দা ভিক্খুনী দুক্খিতং সহজীৰিনিং নেৰ উপট্ঠেতি ন উপট্ঠাপনায উস্সুক্কং করোতি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা দুক্খিতং সহজীৰিনিং নেৰ উপট্ঠেস্সতি ন উপট্ঠাপনায উস্সুক্কং করিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী দুক্খিতং সহজীৰিনিং নেৰ উপট্ঠেতি ন উপট্ঠাপনায উস্সুক্কং করোতীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী দুক্খিতং সহজীৰিনিং নেৰ উপট্ঠেস্সতি ন উপট্ঠাপনায উস্সুক্কং করিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৪৭. ‘‘যা পন ভিক্খুনী দুক্খিতং সহজীৰিনিং নেৰ উপট্ঠেয্য ন উপট্ঠাপনায উস্সুক্কং করেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৪৮. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। দুক্খিতা নাম গিলানা ৰুচ্চতি। সহজীৰিনী নাম সদ্ধিৰিহারিনী ৰুচ্চতি। নেৰ উপট্ঠেয্যাতি ন সযং উপট্ঠেয্য। ন উপট্ঠাপনায উস্সুক্কং করেয্যাতি ন অঞ্ঞং আণাপেয্য । ‘‘নেৰ উপট্ঠেস্সামি, ন উপট্ঠাপনায উস্সুক্কং করিস্সামী’’তি ধুরং নিক্খিত্তমত্তে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অন্তেৰাসিনিং ৰা অনুপসম্পন্নং ৰা নেৰ উপট্ঠেতি, ন উপট্ঠাপনায উস্সুক্কং করোতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ৯৪৯. অনাপত্তি সতি অন্তরাযে, পরিযেসিত্ৰা ন লভতি, গিলানায, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। চতুত্থসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৫. পঞ্চমসিক্খাপদং ৯৫০. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভদ্দা কাপিলানী সাকেতে ৰস্সং উপগতা হোতি। সা কেনচিদেৰ করণীযেন উব্বাল়্হা থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা সন্তিকে দূতং পাহেসি – ‘‘সচে মে অয্যা থুল্লনন্দা উপস্সযং দদেয্য আগচ্ছেয্যামহং সাৰত্থি’’ন্তি। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী এৰমাহ – ‘‘আগচ্ছতু, দস্সামী’’তি। অথ খো ভদ্দা কাপিলানী সাকেতা সাৰত্থিং অগমাসি। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ভদ্দায কাপিলানিযা উপস্সযং অদাসি। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দা ভিক্খুনী বহুস্সুতা হোতি ভাণিকা ৰিসারদা পট্টা ধম্মিং কথং কাতুং। ভদ্দাপি কাপিলানী বহুস্সুতা [বহুস্সুতাযেৰ (ক॰)] হোতি ভাণিকা ৰিসারদা পট্টা ধম্মিং কথং কাতুং উল়ারসম্ভাৰিতা। মনুস্সা – ‘‘অয্যা ভদ্দা কাপিলানী বহুস্সুতা ভাণিকা ৰিসারদা পট্টা ধম্মিং কথং কাতুং উল়ারসম্ভাৰিতা’’তি ভদ্দং কাপিলানিং পঠমং পযিরুপাসিত্ৰা পচ্ছা থুল্লনন্দং ভিক্খুনিং পযিরুপাসন্তি। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ইস্সাপকতা – ‘‘ইমা কির অপ্পিচ্ছা সন্তুট্ঠা পৰিৰিত্তা অসংসট্ঠা যা ইমা সঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরন্তী’’তি কুপিতা অনত্তমনা ভদ্দং কাপিলানিং উপস্সযা নিক্কড্ঢি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা অয্যায ভদ্দায কাপিলানিযা উপস্সযং দত্ৰা কুপিতা অনত্তমনা নিক্কড্ঢিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ভদ্দায কাপিলানিযা উপস্সযং দত্ৰা কুপিতা অনত্তমনা নিক্কড্ঢতীতি [নিক্কড্ঢীতি (ক॰)]? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ভদ্দায কাপিলানিযা উপস্সযং দত্ৰা কুপিতা অনত্তমনা নিক্কড্ঢিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৫১. ‘‘যা পন ভিক্খুনী ভিক্খুনিযা উপস্সযং দত্ৰা কুপিতা অনত্তমনা নিক্কড্ঢেয্য ৰা নিক্কড্ঢাপেয্য ৰা, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৫২. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। ভিক্খুনিযাতি অঞ্ঞায ভিক্খুনিযা। উপস্সযো নাম কৰাটবদ্ধো ৰুচ্চতি। দত্ৰাতি সযং দত্ৰা। কুপিতা অনত্তমনাতি অনভিরদ্ধা আহতচিত্তা খিলজাতা। নিক্কড্ঢেয্যাতি গব্ভে গহেত্ৰা পমুখং নিক্কড্ঢতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। পমুখে গহেত্ৰা বহি নিক্কড্ঢতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। একেন পযোগেন বহুকেপি দ্ৰারে অতিক্কামেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। নিক্কড্ঢাপেয্যাতি অঞ্ঞং আণাপেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স [এত্থ ‘‘আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি সব্বত্থ দিস্সতি, ভিক্খুৰিভঙ্গে পন ইদিসেসু আণত্তিসহগতসিক্খাপদেসু ‘‘অঞ্ঞং আণাপেতি আপত্তি পাচিত্তিযস্সা’’তি আগতত্তা তমনুৰত্তিত্ৰা ৰিসোধিতমিদং]। সকিং আণত্তা বহুকেপি দ্ৰারে অতিক্কামেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৫৩. উপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা উপস্সযং দত্ৰা কুপিতা অনত্তমনা নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায ৰেমতিকা উপস্সযং দত্ৰা কুপিতা অনত্তমনা নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা উপস্সযং দত্ৰা কুপিতা অনত্তমনা নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। তস্সা পরিক্খারং নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। অকৰাটবদ্ধা নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। তস্সা পরিক্খারং নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নং কৰাটবদ্ধা ৰা অকৰাটবদ্ধা ৰা নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। তস্সা পরিক্খারং নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৯৫৪. অনাপত্তি অলজ্জিনিং নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, তস্সা পরিক্খারং নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, উম্মত্তিকং নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, তস্সা পরিক্খারং নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, ভণ্ডনকারিকং কলহকারিকং ৰিৰাদকারিকং ভস্সকারিকং সঙ্ঘে অধিকরণকারিকং নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, তস্সা পরিক্খারং নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, অন্তেৰাসিনিং ৰা সদ্ধিৰিহারিনিং ৰা ন সম্মা ৰত্তন্তিং নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, তস্সা পরিক্খারং নিক্কড্ঢতি ৰা নিক্কড্ঢাপেতি ৰা, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। পঞ্চমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৬. ছট্ঠসিক্খাপদং ৯৫৫. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন চণ্ডকাল়ী ভিক্খুনী সংসট্ঠা ৰিহরতি গহপতিনাপি গহপতিপুত্তেনপি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা চণ্ডকাল়ী সংসট্ঠা ৰিহরিস্সতি গহপতিনাপি গহপতিপুত্তেনপী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, চণ্ডকাল়ী ভিক্খুনী সংসট্ঠা ৰিহরতি গহপতিনাপি গহপতিপুত্তেনপীতি ? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে , চণ্ডকাল়ী ভিক্খুনী সংসট্ঠা ৰিহরিস্সতি গহপতিনাপি গহপতিপুত্তেনপি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৫৬. ‘‘যা পন ভিক্খুনী সংসট্ঠা ৰিহরেয্য গহপতিনা ৰা গহপতিপুত্তেন ৰা সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীহি এৰমস্স ৰচনীযা – ‘মায্যে, সংসট্ঠা ৰিহরি গহপতিনাপি গহপতিপুত্তেনপি। ৰিৰিচ্চায্যে; ৰিৰেকঞ্ঞেৰ ভগিনিযা সঙ্ঘো ৰণ্ণেতী’তি। এৰঞ্চ [এৰঞ্চ পন (ক॰)] সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীহি ৰুচ্চমানা তথেৰ পগ্গণ্হেয্য, সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীহি যাৰততিযং সমনুভাসিতব্বা তস্স পটিনিস্সগ্গায। যাৰততিযঞ্চে সমনুভাসীযমানা তং পটিনিস্সজ্জেয্য, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে পটিনিস্সজ্জেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৫৭. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। সংসট্ঠা নাম অননুলোমিকেন কাযিকৰাচসিকেন সংসট্ঠা। গহপতি নাম যো কোচি অগারং অজ্ঝাৰসতি। গহপতিপুত্তো নাম যে কেচি [যো কোচি (ক॰)] পুত্তভাতরো। সা ভিক্খুনীতি যা সা সংসট্ঠা ভিক্খুনী। ভিক্খুনীহীতি অঞ্ঞাহি ভিক্খুনীহি। যা পস্সন্তি যা সুণন্তি তাহি ৰত্তব্বা – ‘‘মায্যে, সংসট্ঠা ৰিহরি গহপতিনাপি গহপতিপুত্তেনপি। ৰিৰিচ্চায্যে; ৰিৰেকঞ্ঞেৰ ভগিনিযা সঙ্ঘো ৰণ্ণেতী’’তি। দুতিযম্পি ৰত্তব্বা। ততিযম্পি ৰত্তব্বা। সচে পটিনিস্সজ্জতি, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সুত্ৰা ন ৰদন্তি, আপত্তি দুক্কটস্স। সা ভিক্খুনী সঙ্ঘমজ্ঝম্পি আকড্ঢিত্ৰা ৰত্তব্বা – ‘‘মায্যে , সংসট্ঠা ৰিহরি গহপতিনাপি গহপতিপুত্তেনপি। ৰিৰিচ্চায্যে; ৰিৰেকঞ্ঞেৰভগিনিযা সঙ্ঘো ৰণ্ণেতী’’তি। দুতিযম্পি ৰত্তব্বা। ততিযম্পি ৰত্তব্বা। সচে পটিনিস্সজ্জতি, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সা ভিক্খুনী সমনুভাসিতব্বা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, সমনুভাসিতব্বা। ব্যত্তায ভিক্খুনিযা পটিবলায সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো – ৯৫৮. ‘‘সুণাতু মে, অয্যে, সঙ্ঘো। অযং ইত্থন্নামা ভিক্খুনী সংসট্ঠা ৰিহরতি গহপতিনাপি গহপতিপুত্তেনপি। সা তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জতি। যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুনিং সমনুভাসেয্য তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায। এসা ঞত্তি। ‘‘সুণাতু মে, অয্যে, সঙ্ঘো। অযং ইত্থন্নামা ভিক্খুনী সংসট্ঠা ৰিহরতি গহপতিনাপি গহপতিপুত্তেনপি। সা তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জতি। সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুনিং সমনুভাসতি তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায। যস্সা অয্যায খমতি ইত্থন্নামায ভিক্খুনিযা সমনুভাসনা তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায, সা তুণ্হস্স; যস্সা নক্খমতি, সা ভাসেয্য। ‘‘দুতিযম্পি এতমত্থং ৰদামি…পে॰… ততিযম্পি এতমত্থং ৰদামি…পে॰…। ‘‘সমনুভট্ঠা সঙ্ঘেন ইত্থন্নামা ভিক্খুনী তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায; খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি। ঞত্তিযা দুক্কটং। দ্ৰীহি কম্মৰাচাহি দুক্কটা। কম্মৰাচাপরিযোসানে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৫৯. ধম্মকম্মে ধম্মকম্মসঞ্ঞা ন পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ধম্মকম্মে ৰেমতিকা ন পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ধম্মকম্মে অধম্মকম্মসঞ্ঞা ন পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অধম্মকম্মে ধম্মকম্মসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। অধম্মকম্মে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অধম্মকম্মে অধম্মকম্মসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৯৬০. অনাপত্তি অসমনুভাসন্তিযা, পটিনিস্সজ্জন্তিযা, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। ছট্ঠসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৭. সত্তমসিক্খাপদং ৯৬১. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খুনিযো অন্তোরট্ঠে সাসঙ্কসম্মতে সপ্পটিভযে অসত্থিকা চারিকং চরন্তি। ধুত্তা দূসেন্তি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো অন্তোরট্ঠে সাসঙ্কসম্মতে সপ্পটিভযে অসত্থিকা চারিকং চরিস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো অন্তোরট্ঠে সাসঙ্কসম্মতে সপ্পটিভযে অসত্থিকা চারিকং চরন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো অন্তোরট্ঠে সাসঙ্কসম্মতে সপ্পটিভযে অসত্থিকা চারিকং চরিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৬২. ‘‘যা পন ভিক্খুনী অন্তোরট্ঠে সাসঙ্কসম্মতে সপ্পটিভযে অসত্থিকা চারিকং চরেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৬৩. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। অন্তোরট্ঠেতি যস্স ৰিজিতে ৰিহরতি, তস্স রট্ঠে। সাসঙ্কং নাম তস্মিং মগ্গে চোরানং নিৰিট্ঠোকাসো দিস্সতি, ভুত্তোকাসো দিস্সতি, ঠিতোকাসো দিস্সতি, নিসিন্নোকাসো দিস্সতি, নিপন্নোকাসো দিস্সতি। সপ্পটিভযং নাম তস্মিং মগ্গে চোরেহি মনুস্সা হতা দিস্সন্তি, ৰিলুত্তা দিস্সন্তি, আকোটিতা দিস্সন্তি। অসত্থিকা নাম ৰিনা সত্থেন। চারিকং চরেয্যাতি কুক্কুটসম্পাতে গামে গামন্তরে গামন্তরে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অগামকে অরঞ্ঞে অদ্ধযোজনে অদ্ধযোজনে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৬৪. অনাপত্তি সত্থেন সহ গচ্ছতি, খেমে অপ্পটিভযে গচ্ছতি, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। সত্তমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৮. অট্ঠমসিক্খাপদং ৯৬৫. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খুনিযো তিরোরট্ঠে সাসঙ্কসম্মতে সপ্পটিভযে অসত্থিকা চারিকং চরন্তি। ধুত্তা দূসেন্তি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো তিরোরট্ঠে সাসঙ্কসম্মতে সপ্পটিভযে অসত্থিকা চারিকং চরিস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো তিরোরট্ঠে সাসঙ্কসম্মতে সপ্পটিভযে অসত্থিকা চারিকং চরন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো তিরোরট্ঠে সাসঙ্কসম্মতে সপ্পটিভযে অসত্থিকা চারিকং চরিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৬৬. ‘‘যা পন ভিক্খুনী তিরোরট্ঠে সাসঙ্কসম্মতে সপ্পটিভযে অসত্থিকা চারিকং চরেয্য, পাচত্তিয’’ন্তি। ৯৬৭. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। তিরোরট্ঠেতি যস্স ৰিজিতে ৰিহরতি, তং ঠপেত্ৰা অঞ্ঞস্স রট্ঠে। সাসঙ্কং নাম তস্মিং মগ্গে চোরানং নিৰিট্ঠোকাসো দিস্সতি, ভুত্তোকাসো দিস্সতি, ঠিতোকাসো দিস্সতি, নিসিন্নোকাসো দিস্সতি, নিপন্নোকাসো দিস্সতি। সপ্পটিভযং নাম তস্মিং মগ্গে চোরেহি মনুস্সা হতা দিস্সন্তি, ৰিলুত্তা দিস্সন্তি, আকোটিতা দিস্সন্তি। অসত্থিকা নাম ৰিনা সত্থেন। চারিকং চরেয্যাতি কুক্কুটসম্পাতে গামে গামন্তরে গামন্তরে, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অগামকে অরঞ্ঞে অদ্ধযোজনে অদ্ধযোজনে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৬৮. অনাপত্তি সত্থেন সহ গচ্ছতি, খেমে অপ্পটিভযে গচ্ছতি , আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। অট্ঠমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৯. নৰমসিক্খাপদং ৯৬৯. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খুনিযো অন্তোৰস্সং চারিকং চরন্তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো অন্তোৰস্সং চারিকং চরিস্সন্তি হরিতানি তিণানি চ সম্মদ্দন্তা, একিন্দ্রিযং জীৰং ৰিহেঠেন্তা, বহূ খুদ্দকে পাণে সঙ্ঘাতং আপাদেন্তা’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো অন্তোৰস্সং চারিকং চরিস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো অন্তোৰস্সং চারিকং চরন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো অন্তোৰস্সং চারিকং চরিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৭০. ‘‘যা পন ভিক্খুনী অন্তোৰস্সং চারিকং চরেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৭১. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। অন্তোৰস্সন্তি পুরিমং ৰা তেমাসং পচ্ছিমং ৰা তেমাসং অৰসিত্ৰা। চারিকং চরেয্যাতি কুক্কুটসম্পাতে গামে গামন্তরে গামন্তরে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অগামকে অরঞ্ঞে অদ্ধযোজনে অদ্ধযোজনে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৭২. অনাপত্তি সত্তাহকরণীযেন গচ্ছতি, কেনচি উব্বাল়্হা গচ্ছতি, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। নৰমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ১০. দসমসিক্খাপদং ৯৭৩. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খুনিযো তত্থেৰ রাজগহে ৰস্সং ৰসন্তি, তত্থ হেমন্তং, তত্থ গিম্হং। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘আহুন্দরিকা ভিক্খুনীনং দিসা অন্ধকারা, ন ইমাসং দিসা পক্খাযন্তী’’তি। অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। অথ খো তা ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং। ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ভিক্খৰে, ভিক্খুনীনং সিক্খাপদং পঞ্ঞপেস্সামি দস অত্থৰসে পটিচ্চ – সঙ্ঘসুট্ঠুতায…পে॰… সদ্ধম্মট্ঠিতিযা ৰিনযানুগ্গহায। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৭৪. ‘‘যা পন ভিক্খুনী ৰস্সংৰুট্ঠা চারিকং ন পক্কমেয্য অন্তমসো ছপ্পঞ্চযোজনানিপি, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৭৫. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। ৰস্সংৰুট্ঠা নাম পুরিমং ৰা তেমাসং পচ্ছিমং ৰা তেমাসং ৰুট্ঠা। ‘‘চারিকং ন পক্কমিস্সামি অন্তমসো ছপ্পঞ্চযোজনানিপী’’তি ধুরং নিক্খিত্তমত্তে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৭৬. অনাপত্তি সতি অন্তরাযে, পরিযেসিত্ৰা দুতিযিকং ভিক্খুনিং ন লভতি, গিলানায, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। দসমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। তুৰট্টৰগ্গো চতুত্থো। ৫. চিত্তাগারৰগ্গো ১. পঠমসিক্খাপদং ৯৭৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন রঞ্ঞো পসেনদিস্স কোসলস্স উয্যানে চিত্তাগারে পটিভানচিত্তং কতং হোতি। বহূ মনুস্সা চিত্তাগারং দস্সনায গচ্ছন্তি। ছব্বগ্গিযাপি ভিক্খুনিযো চিত্তাগারং দস্সনায অগমংসু। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো চিত্তাগারং দস্সনায গচ্ছিস্সন্তি, সেয্যথাপি গিহিনিযো কামভোগিনিযো’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো চিত্তাগারং দস্সনায গচ্ছিস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো চিত্তাগারং দস্সনায গচ্ছন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো চিত্তাগারং দস্সনায গচ্ছিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৭৮. ‘‘যা পন ভিক্খুনী রাজাগারং ৰা চিত্তাগারং ৰা আরামং ৰা উয্যানং ৰা পোক্খরণিং ৰা দস্সনায গচ্ছেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৭৯. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। রাজাগারং নাম যত্থ কত্থচি রঞ্ঞো কীল়িতুং রমিতুং কতং হোতি। চিত্তাগারং নাম যত্থ কত্থচি মনুস্সানং কীল়িতুং রমিতুং কতং হোতি। আরামো নাম যত্থ কত্থচি মনুস্সানং কীল়িতুং রমিতুং কতো হোতি। উয্যানং নাম যত্থ কত্থচি মনুস্সানং কীল়িতুং রমিতুং কতং হোতি। পোক্খরণী নাম যত্থ কত্থচি মনুস্সানং কীল়িতুং রমিতুং কতা হোতি। ৯৮০. দস্সনায গচ্ছতি, আপত্তি দুক্কটস্স। যত্থ ঠিতা পস্সতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। দস্সনূপচারং ৰিজহিত্ৰা পুনপ্পুনং পস্সতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। একমেকং দস্সনায গচ্ছতি, আপত্তি দুক্কটস্স। যত্থ ঠিতা পস্সতি, আপত্তি পচিত্তিযস্স। দস্সনূপচারং ৰিজহিত্ৰা পুনপ্পুনং পস্সতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৮১. অনাপত্তি আরামে ঠিতা পস্সতি, গচ্ছন্তী ৰা আগচ্ছন্তী ৰা পস্সতি, সতি করণীযে গন্ত্ৰা পস্সতি, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। পঠমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ২. দুতিযসিক্খাপদং ৯৮২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খুনিযো আসন্দিম্পি পল্লঙ্কম্পি পরিভুঞ্জন্তি। মনুস্সা ৰিহারচারিকং আহিণ্ডন্তা পস্সিত্ৰা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো আসন্দিম্পি পল্লঙ্কম্পি পরিভুঞ্জিস্সন্তি, সেয্যথাপি গিহিনিযো কামভোগিনিযো’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং । যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো আসন্দিম্পি পল্লঙ্কম্পি পরিভুঞ্জিস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো আসন্দিম্পি পল্লঙ্কম্পি পরিভুঞ্জন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো আসন্দিম্পি পল্লঙ্কম্পি পরিভুঞ্জিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৮৩. ‘‘যা পন ভিক্খুনী আসন্দিং ৰা পল্লঙ্কং ৰা পরিভুঞ্জেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৮৪. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। আসন্দী নাম অতিক্কন্তপ্পমাণা ৰুচ্চতি। পল্লঙ্কো নাম আহরিমেহি [‘‘অসংহারিমেহি’’ ইতি কঙ্খাৰিতরণিযা সমেতি] ৰাল়েহি কতো হোতি। পরিভুঞ্জেয্যাতি তস্মিং অভিনিসীদতি ৰা অভিনিপজ্জতি ৰা, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৮৫. অনাপত্তি আসন্দিযা পাদে ছিন্দিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, পল্লঙ্কস্স ৰাল়ে ভিন্দিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। দুতিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৩. ততিযসিক্খাপদং ৯৮৬. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো সুত্তং কন্তন্তি। মনুস্সা ৰিহারচারিকং আহিণ্ডন্তা পস্সিত্ৰা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো সুত্তং কন্তিস্সন্তি, সেয্যথাপি গিহিনিযো কামভোগিনিযো’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খুনিযো তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা …পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো সুত্তং কন্তিস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো সুত্তং কন্তন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনিযো সুত্তং কন্তিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৮৭. ‘‘যা পন ভিক্খুনী সুত্তং কন্তেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৮৮. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। সুত্তং নাম ছ সুত্তানি – খোমং, কপ্পাসিকং, কোসেয্যং, কম্বলং, সাণং, ভঙ্গং। কন্তেয্যাতি সযং কন্ততি, পযোগে দুক্কটং। উজ্জৰুজ্জৰে আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৮৯. অনাপত্তি কন্তিতসুত্তং কন্ততি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। ততিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৪. চতুত্থসিক্খাপদং ৯৯০. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খুনিযো গিহিৰেয্যাৰচ্চং করোন্তি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো গিহিৰেয্যাৰচ্চং করিস্সন্তী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো গিহিৰেয্যাৰচ্চং করোন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো গিহিৰেয্যাৰচ্চং করিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৯১. ‘‘যা পন ভিক্খুনী গিহিৰেয্যাৰচ্চং করেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৯২. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। গিহিৰেয্যাৰচ্চং নাম অগারিকস্স যাগুং ৰা ভত্তং ৰা খাদনীযং ৰা পচতি, সাটকং ৰা ৰেঠনং ৰা ধোৰতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৯৩. অনাপত্তি যাগুপানে, সঙ্ঘভত্তে, চেতিযপূজায, অত্তনো ৰেয্যাৰচ্চকরস্স যাগুং ৰা ভত্তং ৰা খাদনীযং ৰা পচতি, সাটকং ৰা ৰেঠনং ৰা ধোৰতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। চতুত্থসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৫. পঞ্চমসিক্খাপদং ৯৯৪. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী থুল্লনন্দং ভিক্খুনিং উপসঙ্কমিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহায্যে, ইমং অধিকরণং ৰূপসমেহী’’তি। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ‘সাধূ’তি পটিস্সুণিত্ৰা নেৰ ৰূপসমেতি ন ৰূপসমায উস্সুক্কং করোতি। অথ খো সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা ভিক্খুনিযা – ‘এহায্যে’, ইমং অধিকরণং ৰূপসমেহী’তি ৰুচ্চমানা – ‘সাধূ’তি পটিস্সুণিত্ৰা, নেৰ ৰূপসমেস্সতি ন ৰূপসমায উস্সুক্কং করিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ভিক্খুনিযা – ‘‘এহায্যে, ইমং অধিকরণং ৰূপসমেহী’’তি ৰুচ্চমানা – ‘‘সাধূ’’তি পটিস্সুণিত্ৰা, নেৰ ৰূপসমেতি ন ৰূপসমায উস্সুক্কং করোতীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী ভিক্খুনিযা – ‘‘এহায্যে, ইমং অধিকরণং ৰূপসমেহী’’তি ৰুচ্চমানা – ‘‘সাধূ’’তি পটিস্সুণিত্ৰা, নেৰ ৰূপসমেস্সতি ন ৰূপসমায উস্সুক্কং করিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ৯৯৫. ‘‘যা পন ভিক্খুনী ভিক্খুনিযা – ‘এহায্যে, ইমং অধিকরণং ৰূপসমেহী’তি ৰুচ্চমানা – ‘সাধূ’তি পটিস্সুণিত্ৰা সা পচ্ছা অনন্তরাযিকিনী নেৰ ৰূপসমেয্য ন ৰূপসমায উস্সুক্কং করেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ৯৯৬. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। ভিক্খুনিযাতি অঞ্ঞায ভিক্খুনিযা। অধিকরণং নাম চত্তারি অধিকরণানি – ৰিৰাদাধিকরণং, অনুৰাদাধিকরণং, আপত্তাধিকরণং, কিচ্চাধিকরণং। এহায্যে ইমং অধিকরণং ৰূপসমেহীতি এহায্যে ইমং অধিকরণং ৰিনিচ্ছেহি। সা পচ্ছা অনন্তরাযিকিনীতি অসতি অন্তরাযে। নেৰ ৰূপসমেয্যাতি ন সযং ৰূপসমেয্য। ন ৰূপসমায উস্সুক্কং করেয্যাতি ন অঞ্ঞং আণাপেয্য। ‘‘নেৰ ৰূপসমেস্সামি ন ৰূপসমায উস্সুক্কং করিস্সামী’’তি ধুরং নিক্খিত্তমত্তে, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ৯৯৭. উপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা অধিকরণং নেৰ ৰূপসমেতি ন ৰূপসমায উস্সুক্কং করোতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায ৰেমতিকা অধিকরণং নেৰ ৰূপসমেতি, ন ৰূপসমায উস্সুক্কং করোতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা অধিকরণং নেৰ ৰূপসমেতি, ন ৰূপসমায উস্সুক্কং করোতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনুপসম্পন্নায অধিকরণং নেৰ ৰূপসমেতি, ন ৰূপসমায উস্সুক্কং করোতি, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায উপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। অনুপসম্পন্নায অনুপসম্পন্নসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। ৯৯৮. অনাপত্তি সতি অন্তরাযে, পরিযেসিত্ৰা ন লভতি, গিলানায, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। পঞ্চমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৬. ছট্ঠসিক্খাপদং ৯৯৯. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দা ভিক্খুনী নটানম্পি নটকানম্পি লঙ্ঘকানম্পি সোকজ্ঝাযিকানম্পি কুম্ভথূণিকানম্পি সহত্থা খাদনীযং ভোজনীযং দেতি – ‘‘ময্হং পরিসতি ৰণ্ণং ভাসথা’’তি। নটাপি নটকাপি লঙ্ঘকাপি সোকজ্ঝাযিকাপি কুম্ভথূণিকাপি থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা পরিসতি ৰণ্ণং ভাসন্তি – ‘‘অয্যা থুল্লনন্দা বহুস্সুতা ভাণিকা ৰিসারদা পট্টা ধম্মিং কথং কাতুং; দেথ অয্যায, করোথ অয্যাযা’’তি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা অগারিকস্স সহত্থা খাদনীযং ভোজনীযং দস্সতীতি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী অগারিকস্স সহত্থা খাদনীযং ভোজনীযং দেতীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী অগারিকস্স সহত্থা খাদনীযং ভোজনীযং দস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ১০০০. ‘‘যা পন ভিক্খুনী অগারিকস্স ৰা পরিব্বাজকস্স ৰা পরিব্বাজিকায ৰা সহত্থা খাদনীযং ৰা ভোজনীযং ৰা দদেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ১০০১. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। অগারিকো নাম যো কোচি অগারং অজ্ঝাৰসতি। পরিব্বাজকো নাম ভিক্খুঞ্চ সামণেরঞ্চ ঠপেত্ৰা যো কোচি পরিব্বাজকসমাপন্নো। পরিব্বাজিকা নাম ভিক্খুনিঞ্চ সিক্খমানঞ্চ সামণেরিঞ্চ ঠপেত্ৰা যা কাচি পরিব্বাজিকসমাপন্না। খাদনীযং নাম পঞ্চ ভোজনানি – উদকদন্তপোনং ঠপেত্ৰা অৰসেসং খাদনীযং নাম। ভোজনীযং নাম পঞ্চ ভোজনানি – ওদনো, কুম্মাসো, সত্তু, মচ্ছো, মংসং। দদেয্যাতি কাযেন ৰা কাযপটিবদ্ধেন ৰা নিস্সগ্গিযেন ৰা দেতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। উদকদন্তপোনং দেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ১০০২. অনাপত্তি দাপেতি ন দেতি, উপনিক্খিপিত্ৰা দেতি, বাহিরালেপং দেতি, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। ছট্ঠসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৭. সত্তমসিক্খাপদং ১০০৩. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দা ভিক্খুনী আৰসথচীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতি। অঞ্ঞা উতুনিযো ভিক্খুনিযো ন লভন্তি। যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা আৰসথচীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী আৰসথচীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী আৰসথচীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ১০০৪. ‘‘যা পন ভিক্খুনী আৰসথচীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ১০০৫. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। আৰসথচীৰরং নাম ‘‘উতুনিযো ভিক্খুনিযো পরিভুঞ্জন্তূ’’তি দিন্নং হোতি। অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জেয্যাতি দ্ৰেতিস্সো রত্তিযো পরিভুঞ্জিত্ৰা চতুত্থদিৰসে ধোৰিত্ৰা ভিক্খুনিযা ৰা সিক্খমানায ৰা সামণেরিযা ৰা অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতি , আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ১০০৬. অনিস্সজ্জিতে অনিস্সজ্জিতসঞ্ঞা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনিস্সজ্জিতে ৰেমতিকা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনিস্সজ্জিতে নিস্সজ্জিতসঞ্ঞা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। নিস্সজ্জিতে অনিস্সজ্জিতসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। নিস্সজ্জিতে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। নিস্সজ্জিতে নিস্সজ্জিতসঞ্ঞা অনাপত্তি। ১০০৭. অনাপত্তি নিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, পুন পরিযাযেন পরিভুঞ্জতি, অঞ্ঞা উতুনিযো ভিক্খুনিযো ন হোন্তি, অচ্ছিন্নচীৰরিকায, নট্ঠচীৰরিকায, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। সত্তমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৮. অট্ঠমসিক্খাপদং ১০০৮. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দা ভিক্খুনী আৰসথং অনিস্সজ্জিত্ৰা চারিকং পক্কামি। তেন খো পন সমযেন থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা আৰসথো ডয্হতি। ভিক্খুনিযো এৰমাহংসু – ‘‘হন্দায্যে, ভণ্ডকং নীহরামা’’তি। একচ্চা এৰমাহংসু – ‘‘ন মযং, অয্যে, নীহরিস্সাম। যং কিঞ্চি নট্ঠং সব্বং অম্হে অভিযুঞ্জিস্সতী’’তি। থুল্লনন্দা ভিক্খুনী পুনদেৰ তং আৰসথং পচ্চাগন্ত্ৰা ভিক্খুনিযো পুচ্ছি – ‘‘অপায্যে, ভণ্ডকং নীহরিত্থা’’তি? ‘‘ন মযং, অয্যে, নীহরিম্হা’’তি । থুল্লনন্দা ভিক্খুনী উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খুনিযো আৰসথে ডয্হমানে ভণ্ডকং ন নীহরিস্সন্তী’’তি! যা তা ভিক্খুনিযো অপ্পিচ্ছা…পে॰… তা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা থুল্লনন্দা আৰসথং অনিস্সজ্জিত্ৰা চারিকং পক্কমিস্সতী’’তি…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী আৰসথং অনিস্সজ্জিত্ৰা চারিকং পক্কমতীতি [পক্কমীতি (ক॰)]? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, থুল্লনন্দা ভিক্খুনী আৰসথং অনিস্সজ্জিত্ৰা চারিকং পক্কমিস্সতি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনিযো ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসন্তু – ১০০৯. ‘‘যা পন ভিক্খুনী আৰসথং অনিস্সজ্জিত্ৰা চারিকং পক্কমেয্য, পাচিত্তিয’’ন্তি। ১০১০. যা পনাতি যা যাদিসা…পে॰… ভিক্খুনীতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা ভিক্খুনীতি। আৰসথো নাম কৰাটবদ্ধো ৰুচ্চতি। অনিস্সজ্জিত্ৰা চারিকং পক্কমেয্যাতি ভিক্খুনিযা ৰা সিক্খমানায ৰা সামণেরিযা ৰা অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিক্খিত্তস্স আৰসথস্স পরিক্খেপং অতিক্কামেন্তিযা আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অপরিক্খিত্তস্স আৰসথস্স উপচারং অতিক্কামেন্তিযা আপত্তি পাচিত্তিযস্স। ১০১১. অনিস্সজ্জিতে অনিস্সজ্জিতসঞ্ঞা পক্কমতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনিস্সজ্জিতে ৰেমতিকা পক্কমতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অনিস্সজ্জিতে নিস্সজ্জিতসঞ্ঞা পক্কমতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স। অকৰাটবদ্ধং অনিস্সজ্জিত্ৰা পক্কমতি, আপত্তি দুক্কটস্স। নিস্সজ্জিতে অনিস্সজ্জিতসঞ্ঞা, আপত্তি দুক্কটস্স। নিস্সজ্জিতে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স। নিস্সজ্জিতে নিস্সজ্জিতসঞ্ঞা, অনাপত্তি। ১০১২. অনাপত্তি নিস্সজ্জিত্ৰা পক্কমতি, সতি অন্তরাযে, পরিযেসিত্ৰা ন লভতি, গিলানায, আপদাসু, উম্মত্তিকায, আদিকম্মিকাযাতি। অট্ঠমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৯. নৰমসিক্খাপদং |
Copyright © 2011 Bangladesh Buddhist. All rights reserved |