৪. নিস্সগ্গিযকণ্ডং
১. চীৰরৰগ্গো ১. পঠমকথিনসিক্খাপদং ইমে খো পনাযস্মন্তো তিংস নিস্সগ্গিযা পাচিত্তিযা ধম্মা উদ্দেসং আগচ্ছন্তি। ৪৫৯. তেনে সমযেন বুদ্ধো ভগৰা ৰেসালিযং ৰিহরতি গোতমকে চেতিযে। তেন খো পন সমযেন ভগৰতা ভিক্খূনং তিচীৰরং অনুঞ্ঞাতং হোতি। ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ – ‘‘ভগৰতা তিচীৰরং অনুঞ্ঞাত’’ন্তি অঞ্ঞেনেৰ তিচীৰরেন গামং পৰিসন্তি, অঞ্ঞেন তিচীৰরেন আরামে অচ্ছন্তি, অঞ্ঞেন তিচীৰরেন নহানং ওতরন্তি। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে॰… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ অতিরেকচীৰরং ধারেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, অতিরেকচীৰরং ধারেথা’’তি ? ‘‘সচ্চং ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, অতিরেকচীৰরং ধারেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৪৬০. ‘‘যো পন ভিক্খু অতিরেকচীৰরং ধারেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি। ৪৬১. [মহাৰ॰ ৩৪৭] তেন খো পন সমযেন আযস্মতো আনন্দস্স অতিরেকচীৰরং উপ্পন্নং হোতি। আযস্মা চ আনন্দো তং চীৰরং আযস্মতো সারিপুত্তস্স দাতুকামো হোতি। আযস্মা চ সারিপুত্তো সাকেতে ৰিহরতি। অথ খো আযস্মতো আনন্দস্স এতদহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং – ‘ন অতিরেকচীৰরং ধারেতব্ব’ন্তি। ইদঞ্চ মে অতিরেকচীৰরং উপ্পন্নং। অহঞ্চিমং চীৰরং আযস্মতো সারিপুত্তস্স দাতুকামো। আযস্মা চ সারিপুত্তো সাকেতে ৰিহরতি। কথং নু খো মযা পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? অথ খো আযস্মা আনন্দো ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি। ‘‘কীৰচিরং পনানন্দ, সারিপুত্তো আগচ্ছিস্সতী’’তি? ‘‘নৰমং ৰা, ভগৰা, দিৰসং দসমং ৰা’’তি। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, দসাহপরমং অতিরেকচীৰরং ধারেতুং। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৪৬২. ‘‘নিট্ঠিতচীৰরস্মিং ভিক্খুনা উব্ভতস্মিং কথিনে দসাহপরমং অতিরেকচীৰরং ধারেতব্বং। তং অতিক্কামযতো নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৪৬৩. নিট্ঠিতচীৰরস্মিন্তি ভিক্খুনো চীৰরং কতং ৰা হোতি নট্ঠং ৰা ৰিনট্ঠং ৰা দড্ঢং ৰা চীৰরাসা ৰা উপচ্ছিন্না। উব্ভতস্মিং কথিনেতি অট্ঠন্নং মাতিকানং অঞ্ঞতরায মাতিকায উব্ভতং হোতি, সঙ্ঘেন ৰা অন্তরা উব্ভতং হোতি। দসাহপরমন্তি দসাহপরমতা ধারেতব্বং। অতিরেকচীৰরং নাম অনধিট্ঠিতং অৰিকপ্পিতং। চীৰরং নাম ছন্নং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং, ৰিকপ্পনুপগং পচ্ছিমং। তং অতিক্কামযতো নিস্সগ্গিযং হোতী [হোতীতি ইদং পদং সব্বপোত্থকেসু অত্থি, সিক্খাপদে পন নত্থি, এৰমুপরিপি] তি একাদসে অরুণুগ্গমনে নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং। তেন ভিক্খুনা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং দসাহাতিক্কন্তং নিস্সগ্গিযং, ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামী’’তি। নিস্সজ্জিত্ৰা আপত্তি দেসেতব্বা। ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন আপত্তি পটিগ্গহেতব্বা। নিস্সট্ঠচীৰরং দাতব্বং। ৪৬৪. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। ইদং চীৰরং ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো নিস্সগ্গিযং সঙ্ঘস্স নিস্সট্ঠং। যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইমং চীৰরং ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো দদেয্যা’’তি। ৪৬৫. তেন ভিক্খুনা সম্বহুলে ভিক্খূ উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘‘ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং দসাহাতিক্কন্তং নিস্সগ্গিযং। ইমাহং আযস্মন্তানং নিস্সজ্জামী’’তি। নিস্সজ্জিত্ৰা আপত্তি দেসেতব্বা। ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন আপত্তি পটিগ্গহেতব্বা। নিস্সট্ঠচীৰরং দাতব্বং। ৪৬৬. ‘‘সুণন্তু মে আযস্মন্তা। ইদং চীৰরং ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো নিস্সগ্গিযং আযস্মন্তানং নিস্সট্ঠং। যদাযস্মন্তানং পত্তকল্লং, আযস্মন্তা ইমং চীৰরং ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো দদেয্যু’’ন্তি। ৪৬৭. তেন ভিক্খুনা একং ভিক্খুং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘ইদং মে, আৰুসো, চীৰরং দসাহাতিক্কন্তং নিস্সগ্গিযং। ইমাহং আযস্মতো নিস্সজ্জামী’’তি। নিস্সজ্জিত্ৰা আপত্তি দেসেতব্বা। তেন ভিক্খুনা আপত্তি পটিগ্গহেতব্বা। নিস্সট্ঠচীৰরং দাতব্বং – ‘‘ইমং চীৰরং আযস্মতো দম্মী’’তি। ৪৬৮. দসাহাতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। দসাহাতিক্কন্তে ৰেমতিকো, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। দসাহাতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং । অনধিট্ঠিতে অধিট্ঠিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অৰিকপ্পিতে ৰিকপ্পিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অৰিস্সজ্জিতে ৰিস্সজ্জিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অনট্ঠে নট্ঠসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অৰিনট্ঠে ৰিনট্ঠসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অদড্ঢে দড্ঢসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অৰিলুত্তে ৰিলুত্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। নিস্সগ্গিযং চীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। দসাহানতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স। দসাহানতিক্কন্তে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স। দসাহানতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞী, অনাপত্তি। ৪৬৯. অনাপত্তি অন্তোদসাহং অধিট্ঠেতি, ৰিকপ্পেতি, ৰিস্সজ্জেতি, নস্সতি, ৰিনস্সতি, ডয্হতি, অচ্ছিন্দিত্ৰা গণ্হন্তি, ৰিস্সাসং গণ্হন্তি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। ৪৭০. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ নিস্সট্ঠচীৰরং ন দেন্তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। ‘‘ন , ভিক্খৰে, নিস্সট্ঠচীৰরং ন দাতব্বং। যো ন দদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি। কথিনসিক্খাপদং নিট্ঠিতং পঠমং। ২. উদোসিতসিক্খাপদং ৪৭১. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ ভিক্খূনং হত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সন্তরুত্তরেন জনপদচারিকং পক্কমন্তি। তানি চীৰরানি চিরং নিক্খিত্তানি কণ্ণকিতানি হোন্তি। তানি ভিক্খূ ওতাপেন্তি। অদ্দসা খো আযস্মা আনন্দো সেনাসনচারিকং আহিণ্ডন্তো তে ভিক্খূ তানি চীৰরানি ওতাপেন্তে। দিস্ৰান যেন তে ভিক্খূ তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তে ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘কস্সিমানি, আৰুসো, চীৰরানি কণ্ণকিতানী’’তি? অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মতো আনন্দস্স এতমত্থং আরোচেসুং। আযস্মা আনন্দো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ ভিক্খূনং হত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সন্তরুত্তরেন জনপদচারিকং পক্কমিস্সন্তী’’তি! অথ খো আযস্মা আনন্দো তে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি…পে॰… ‘‘সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ ভিক্খূনং হত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সন্তরুত্তরেন জনপদচারিকং পক্কমন্তী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা ভিক্খূনং হত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সন্তরুত্তরেন জনপদচারিকং পক্কমিস্সন্তি ! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৪৭২. ‘‘নিট্ঠিতচীৰরস্মিং ভিক্খুনা উব্ভতস্মিং কথিনে একরত্তম্পি চে ভিক্খু তিচীৰরেন ৰিপ্পৰসেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি। ৪৭৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু কোসম্বিযং গিলানো হোতি। ঞাতকা তস্স ভিক্খুনো সন্তিকে দূতং পাহেসুং – ‘‘আগচ্ছতু ভদন্তো, মযং, উপট্ঠহিস্সামা’’তি। ভিক্খূপি এৰমাহংসু – ‘‘গচ্ছাৰুসো , ঞাতকা তং উপট্ঠহিস্সন্তী’’তি। সো এৰমাহ – ‘‘ভগৰতাৰুসো, সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং – ‘ন তিচীৰরেন ৰিপ্পৰসিতব্ব’ন্তি। অহঞ্চম্হি গিলানো। ন সক্কোমি তিচীৰরং আদায পক্কমিতুং। নাহং গমিস্সামী’’তি । ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, গিলানস্স ভিক্খুনো তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিং দাতুং। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, দাতব্বা। তেন গিলানেন ভিক্খুনা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘অহং, ভন্তে, গিলানো। ন সক্কোমি তিচীৰরং আদায পক্কমিতুং। সোহং, ভন্তে, সঙ্ঘং তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিং যাচামী’তি। দুতিযম্পি যাচিতব্বা। ততিযম্পি যাচিতব্বা। ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো – ৪৭৪. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু গিলানো। ন সক্কোতি তিচীৰরং আদায পক্কমিতুং। সো সঙ্ঘং তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিং যাচতি। যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিং দদেয্য। এসা ঞত্তি। ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু গিলানো। ন সক্কোতি তিচীৰরং আদায পক্কমিতুং। সো সঙ্ঘং তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিং যাচতি। সঙ্ঘো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিং দেতি। যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিযা দানং, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য। ‘‘দিন্না সঙ্ঘেন ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতি। খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৪৭৫. ‘‘নিট্ঠিতচীৰরস্মিং ভিক্খুনা উব্ভতস্মিং কথিনে একরত্তম্পি চে ভিক্খু তিচীৰরেন ৰিপ্পৰসেয্য, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৪৭৬. ‘‘নিট্ঠিতচীৰরস্মিন্তি ভিক্খুনো চীৰরং কতং ৰা হোতি নট্ঠং ৰা ৰিনট্ঠং ৰা দড্ঢং ৰা চীৰরাসা ৰা উপচ্ছিন্না। উব্ভতস্মিং কথিনেতি অট্ঠন্নং মাতিকানং অঞ্ঞতরায মাতিকায উব্ভতং হোতি, সঙ্ঘেন ৰা অন্তরা উব্ভতং হোতি। একরত্তম্পি চে ভিক্খু তিচীৰরেন ৰিপ্পৰসেয্যাতি সঙ্ঘাটিযা ৰা উত্তরাসঙ্গেন ৰা অন্তরৰাসকেন ৰা। অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযাতি ঠপেত্ৰা ভিক্খুসম্মুতিং। নিস্সগ্গিযং হোতীতি সহ অরুণুগ্গমনা [অরুণুগ্গমনেন (সী॰ স্যা॰)] নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে॰… ইদং মে, ভন্তে , চীৰরং রত্তিৰিপ্পৰুত্থং [রত্তিং ৰিপ্পৰুত্থং (সী॰)] অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা নিস্সগ্গিযং, ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। ৪৭৭. গামো একূপচারো নানূপচারো। নিৰেসনং একূপচারং নানূপচারং। উদোসিতো একূপচারো নানূপচারো। অট্টো একূপচারো নানূপচারো। মাল়ো একূপচারো নানূপচারো। পাসাদো একূপচারো নানূপচারো। হম্মিযং একূপচারং নানূপচারং। নাৰা একূপচারা নানূপচারা। সত্থো একূপচারো নানূপচারো। খেত্তং একূপচারং নানূপচারং। ধঞ্ঞকরণং একূপচারং নানূপচারং। আরামো একূপচারো নানূপচারো। ৰিহারো একূপচারো নানূপচারো। রুক্খমূলং একূপচারং নানূপচারং। অজ্ঝোকাসো একূপচারো নানূপচারো। ৪৭৮. গামো একূপচারো নাম এককুলস্স গামো হোতি পরিক্খিত্তো চ । অন্তোগামে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোগামে ৰত্থব্বং। অপরিক্খিত্তো হোতি, যস্মিং ঘরে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ঘরে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৭৯. নানাকুলস্স গামো হোতি পরিক্খিত্তো চ। যস্মিং ঘরে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ঘরে ৰত্থব্বং সভাযে ৰা দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। সভাযং গচ্ছন্তেন হত্থপাসে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সভাযে ৰা ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। সভাযে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সভাযে ৰা ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। অপরিক্খিত্তো হোতি, যস্মিং ঘরে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ঘরে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৮০. এককুলস্স নিৰেসনং হোতি পরিক্খিত্তঞ্চ, নানাগব্ভা নানাওৰরকা। অন্তোনিৰেসনে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোনিৰেসনে ৰত্থব্বং। অপরিক্খিত্তং হোতি, যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৮১. নানাকুলস্স নিৰেসনং হোতি পরিক্খিত্তঞ্চ, নানাগব্ভা নানাওৰরকা। যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং । অপরিক্খিত্তং হোতি, যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৮২. এককুলস্স উদোসিতো হোতি পরিক্খিত্তো চ, নানাগব্ভা নানাওৰরকা । অন্তোউদোসিতে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোউদোসিতে ৰত্থব্বং। অপরিক্খিত্তো হোতি, যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৮৩. নানাকুলস্স উদোসিতো হোতি পরিক্খিত্তো চ, নানাগব্ভা নানাওৰরকা। যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। অপরিক্খিত্তো হোতি, যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৮৪. এককুলস্স অট্টো হোতি, অন্তোঅট্টে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোঅট্টে ৰত্থব্বং। নানাকুলস্স অট্টো হোতি, নানাগব্ভা নানাওৰরকা। যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৮৫. এককুলস্স মাল়ো হোতি, অন্তোমাল়ে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোমাল়ে ৰত্থব্বং। নানাকুলস্স মাল়ো হোতি নানাগব্ভা নানাওৰরকা, যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৮৬. এককুলস্স পাসাদো হোতি, অন্তোপাসাদে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোপাসাদে ৰত্থব্বং। নানাকুলস্স পাসাদো হোতি, নানাগব্ভা নানাওৰরকা। যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৮৭. এককুলস্স হম্মিযং হোতি। অন্তোহম্মিযে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোহম্মিযে ৰত্থব্বং। নানাকুলস্স হম্মিযং হোতি, নানাগব্ভা নানাওৰরকা। যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৮৮. এককুলস্স নাৰা হোতি। অন্তোনাৰায চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোনাৰায ৰত্থব্বং । নানাকুলস্স নাৰা হোতি নানাগব্ভা নানাওৰরকা। যস্মিং ওৰরকে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ওৰরকে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৮৯. এককুলস্স সত্থো হোতি। সত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা পুরতো ৰা পচ্ছতো ৰা সত্তব্ভন্তরা ন ৰিজহিতব্বা, পস্সতো অব্ভন্তরং ন ৰিজহিতব্বং। নানাকুলস্স সত্থো হোতি, সত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৯০. এককুলস্স খেত্তং হোতি পরিক্খিত্তঞ্চ। অন্তোখেত্তে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোখেত্তে ৰত্থব্বং। অপরিক্খিত্তং হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং। নানাকুলস্স খেত্তং হোতি পরিক্খিত্তঞ্চ। অন্তোখেত্তে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা দ্ৰারমূলে ৰা ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। অপরিক্খিত্তং হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৯১. এককুলস্স ধঞ্ঞকরণং হোতি পরিক্খিত্তঞ্চ। অন্তোধঞ্ঞকরণে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোধঞ্ঞকরণে ৰত্থব্বং। অপরিক্খিত্তং হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং। নানাকুলস্স ধঞ্ঞকরণং হোতি পরিক্খিত্তঞ্চ। অন্তোধঞ্ঞকরণে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা দ্ৰারমূলে ৰা ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। অপরিক্খিত্তং হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৯২. এককুলস্স আরামো হোতি পরিক্খিত্তো চ। অন্তোআরামে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোআরামে ৰত্থব্বং। অপরিক্খিত্তো হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং। নানাকুলস্স আরামো হোতি পরিক্খিত্তো চ। অন্তোআরামে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা দ্ৰারমূলে ৰা ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। অপরিক্খিত্তো হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৯৩. এককুলস্স ৰিহারো হোতি পরিক্খিত্তো চ। অন্তোৰিহারে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোৰিহারে ৰত্থব্বং। অপরিক্খিত্তো হোতি, যস্মিং ৰিহারে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ৰিহারে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। নানাকুলস্স ৰিহারো হোতি পরিক্খিত্তো চ। যস্মিং ৰিহারে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ৰিহারে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। অপরিক্খিত্তো হোতি , যস্মিং ৰিহারে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ৰিহারে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং। ৪৯৪. এককুলস্স রুক্খমূলং হোতি, যং মজ্ঝন্হিকে কালে সমন্তা ছাযা ফরতি, অন্তোছাযায চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোছাযায ৰত্থব্বং। নানাকুলস্স রুক্খমূলং হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং। অজ্ঝোকাসো একূপচারো নাম অগামকে অরঞ্ঞে সমন্তা সত্তব্ভন্তরা একূপচারো, ততো পরং নানূপচারো। ৪৯৫. ৰিপ্পৰুত্থে ৰিপ্পৰুত্থসঞ্ঞী অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। ৰিপ্পৰুত্থে ৰেমতিকো, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। ৰিপ্পৰুত্থে অৰিপ্পৰুত্থসঞ্ঞী, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অপ্পচ্চুদ্ধটে পচ্চুদ্ধটসঞ্ঞী…পে॰… অৰিস্সজ্জিতে ৰিস্সজ্জিতসঞ্ঞী… অনট্ঠে নট্ঠসঞ্ঞী… অৰিনট্ঠে ৰিনট্ঠসঞ্ঞী… অদড্ঢে দড্ঢসঞ্ঞী…পে॰… অৰিলুত্তে ৰিলুত্তসঞ্ঞী, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। নিস্সগ্গিযং চীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স । অৰিপ্পৰুত্থে ৰিপ্পৰুত্থসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স। অৰিপ্পৰুত্থে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স। অৰিপ্পৰুত্থে অৰিপ্পৰুত্থসঞ্ঞী, অনাপত্তি। ৪৯৬. অনাপত্তি অন্তোঅরুণে পচ্চুদ্ধরতি, ৰিস্সজ্জেতি, নস্সতি, ৰিনস্সতি, ডয্হতি, অচ্ছিন্দিত্ৰা গণ্হন্তি, ৰিস্সাসং গণ্হন্তি, ভিক্খুসম্মুতিযা, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। উদোসিতসিক্খাপদং নিট্ঠিতং দুতিযং। ৩. ততিযকথিনসিক্খাপদং ৪৯৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো অকালচীৰরং উপ্পন্নং হোতি। তস্স তং চীৰরং কযিরমানং নপ্পহোতি। অথ খো সো ভিক্খু তং চীৰরং উস্সাপেত্ৰা পুনপ্পুনং ৰিমজ্জতি। অদ্দসা খো ভগৰা সেনাসনচারিকং আহিণ্ডন্তো তং ভিক্খুং তং চীৰরং উস্সাপেত্ৰা পুনপ্পুনং ৰিমজ্জন্তং। দিস্ৰান যেন সো ভিক্খু তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘কিস্স ত্ৰং, ভিক্খু, ইমং চীৰরং উস্সাপেত্ৰা পুনপ্পুনং ৰিমজ্জসী’’তি? ‘‘ইদং মে, ভন্তে, অকালচীৰরং উপ্পন্নং। কযিরমানং নপ্পহোতি। তেনাহং ইমং চীৰরং উস্সাপেত্ৰা পুনপ্পুনং ৰিমজ্জামী’’তি। ‘‘অত্থি পন তে, ভিক্খু, চীৰরপচ্চাসা’’তি? ‘‘অত্থি, ভগৰা’’তি। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা, ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, অকালচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা চীৰরপচ্চাসা নিক্খিপিতু’’ন্তি। ৪৯৮. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ – ‘‘ভগৰতা অনুঞ্ঞাতং অকালচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা চীৰরপচ্চাসা নিক্খিপিতু’’ন্তি অকালচীৰরানি পটিগ্গহেত্ৰা অতিরেকমাসং নিক্খিপন্তি। তানি চীৰরানি চীৰরৰংসে ভণ্ডিকাবদ্ধানি তিট্ঠন্তি। অদ্দসা খো আযস্মা আনন্দো সেনাসনচারিকং আহিণ্ডন্তো তানি চীৰরানি চীৰরৰংসে ভণ্ডিকাবদ্ধানি তিট্ঠন্তে। দিস্ৰান ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘কস্সিমানি, আৰুসো, চীৰরানি চীৰরৰংসে ভণ্ডিকাবদ্ধানি তিট্ঠন্তী’’তি? ‘‘অম্হাকং, আৰুসো, অকালচীৰরানি চীৰরপচ্চাসা নিক্খিত্তানী’’তি। ‘‘কীৰচিরং পনাৰুসো, ইমানি চীৰরানি নিক্খিত্তানী’’তি? ‘‘অতিরেকমাসং, আৰুসো’’তি। আযস্মা আনন্দো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ অকালচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা অতিরেকমাসং নিক্খিপিস্সন্তী’’তি! অথ খো আযস্মা আনন্দো তে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি…পে॰… ‘‘সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ অকালচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা অতিরেকমাসং নিক্খিপন্তী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা অকালচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা অতিরেকমাসং নিক্খিপিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৪৯৯. ‘‘নিট্ঠিতচীৰরস্মিং ভিক্খুনা উব্ভতস্মিং কথিনে ভিক্খুনো পনেৰ অকালচীৰরং উপ্পজ্জেয্য, আকঙ্খমানেন ভিক্খুনা পটিগ্গহেতব্বং। পটিগ্গহেত্ৰা খিপ্পমেৰ কারেতব্বং। নোচস্স পারিপূরি, মাসপরমং তেন ভিক্খুনা তং চীৰরং নিক্খিপিতব্বং ঊনস্স পারিপূরিযা সতিযা পচ্চাসায। ততো চে উত্তরি [উত্তরিং (সী॰ স্যা॰)] নিক্খিপেয্য, সতিযাপি পচ্চাসায, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৫০০. নিট্ঠিতচীৰরস্মিন্তি ভিক্খুনো চীৰরং কতং ৰা হোতি নট্ঠং ৰা ৰিনট্ঠং ৰা দড্ঢং ৰা চীৰরাসা ৰা উপচ্ছিন্না। উব্ভতস্মিং কথিনেতি অট্ঠন্নং মাতিকানং অঞ্ঞতরায মাতিকায উব্ভতং হোতি, সঙ্ঘেন ৰা অন্তরা উব্ভতং হোতি। অকালচীৰরং নাম অনত্থতে কথিনে একাদসমাসে উপ্পন্নং, অত্থতে কথিনে সত্তমাসে উপ্পন্নং, কালেপি আদিস্স দিন্নং, এতং অকালচীৰরং নাম। উপ্পজ্জেয্যাতি উপ্পজ্জেয্য সঙ্ঘতো ৰা গণতো ৰা ঞাতিতো ৰা মিত্ততো ৰা পংসুকূলং ৰা অত্তনো ৰা ধনেন। আকঙ্খমানেনাতি ইচ্ছমানেন পটিগ্গহেতব্বং। পটিগ্গহেত্ৰা খিপ্পমেৰ কারেতব্বন্তি দসাহা কারেতব্বং। নো চস্স পারিপূরীতি কযিরমানং নপ্পহোতি। মাসপরমং তেন ভিক্খুনা তং চীৰরং নিক্খিপিতব্বন্তি মাসপরমতা নিক্খিপিতব্বং। ঊনস্স পারিপূরিযাতি ঊনস্স পারিপূরত্থায। সতিযা পচ্চাসাযাতি পচ্চাসা হোতি সঙ্ঘতো ৰা গণতো ৰা ঞাতিতো ৰা মিত্ততো ৰা পংসুকূলং ৰা অত্তনো ৰা ধনেন। ততো চে উত্তরি নিক্খিপেয্য সতিযাপি পচ্চাসাযাতি তদহুপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, দসাহা কারেতব্বং। দ্ৰীহুপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, দসাহা কারেতব্বং। তীহুপ্পন্নে মূলচীৰরে…পে॰… চতূহুপ্পন্নে… পঞ্চাহুপ্পন্নে… ছাহুপ্পন্নে… সত্তাহুপ্পন্নে… অট্ঠাহুপ্পন্নে … নৰাহুপ্পন্নে… দসাহুপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, দসাহা কারেতব্বং । একাদসে উপ্পন্নে…পে॰… দ্ৰাদসে উপ্পন্নে… তেরসে উপ্পন্নে… চুদ্দসে উপ্পন্নে… পন্নরসে উপ্পন্নে… সোল়সে উপ্পন্নে… সত্তরসে উপ্পন্নে… অট্ঠারসে উপ্পন্নে… একূনৰীসে উপ্পন্নে… ৰীসে উপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, দসাহা কারেতব্বং। একৰীসে উপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, নৰাহা কারেতব্বং। দ্ৰাৰীসে উপ্পন্নে…পে॰… তেৰীসে উপ্পন্নে… চতুৰীসে উপ্পন্নে… পঞ্চৰীসে উপ্পন্নে… ছব্বীসে উপ্পন্নে… সত্তৰীসে উপ্পন্নে… অট্ঠৰীসে উপ্পন্নে… একূনতিংসে উপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, একাহং কারেতব্বং… তিংসে উপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি , তদহেৰ অধিট্ঠাতব্বং ৰিকপ্পেতব্বং ৰিস্সজ্জেতব্বং। নো চে অধিট্ঠেয্য ৰা ৰিকপ্পেয্য ৰা ৰিস্সজ্জেয্য ৰা, একতিংসে অরুণুগ্গমনে নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে॰… ইদং মে, ভন্তে, অকালচীৰরং মাসাতিক্কন্তং নিস্সগ্গিযং, ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। ৰিসভাগে উপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, রত্তিযো চ সেসা হোন্তি, ন অকামা কারেতব্বং। ৫০১. মাসাতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। মাসাতিক্কন্তে ৰেমতিকো নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। মাসাতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞী নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অনধিট্ঠিতে অধিট্ঠিতসঞ্ঞী…পে॰… অৰিকপ্পিতে ৰিকপ্পিতসঞ্ঞী… অৰিস্সজ্জিতে ৰিস্সজ্জিতসঞ্ঞী… অনট্ঠে নট্ঠসঞ্ঞী… অৰিনট্ঠে ৰিনট্ঠসঞ্ঞী… অদড্ঢে দড্ঢসঞ্ঞী… অৰিলুত্তে ৰিলুত্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। নিস্সগ্গিযং চীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। মাসানতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স। মাসানতিক্কন্তে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স। মাসানতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞী, অনাপত্তি। ৫০২. অনাপত্তি অন্তোমাসে অধিট্ঠেতি, ৰিকপ্পেতি, ৰিস্সজ্জেতি, নস্সতি , ৰিনস্সতি, ডয্হতি, অচ্ছিন্দিত্ৰা গণ্হন্তি, ৰিস্সাসং গণ্হন্তি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। ততিযকথিনসিক্খাপদং নিট্ঠিতং। ৪. পুরাণচীৰরসিক্খাপদং ৫০৩. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন আযস্মতো উদাযিস্স পুরাণদুতিযিকা ভিক্খুনীসু পব্বজিতা হোতি। সা আযস্মতো উদাযিস্স সন্তিকে অভিক্খণং আগচ্ছতি। আযস্মাপি উদাযী তস্সা ভিক্খুনিযা সন্তিকে অভিক্খণং গচ্ছতি। তেন খো পন সমযেন আযস্মা উদাযী তস্সা ভিক্খুনিযা সন্তিকে ভত্তৰিস্সগ্গং করোতি। অথ খো আযস্মা উদাযী পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায যেন সা ভিক্খুনী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তস্সা ভিক্খুনিযা পুরতো অঙ্গজাতং ৰিৰরিত্ৰা আসনে নিসীদি। সাপি খো ভিক্খুনী আযস্মতো উদাযিস্স পুরতো অঙ্গজাতং ৰিৰরিত্ৰা আসনে নিসীদি। অথ খো আযস্মা উদাযী সারত্তো তস্সা ভিক্খুনিযা অঙ্গজাতং উপনিজ্ঝাযি। তস্স অসুচি মুচ্চি। অথ খো আযস্মা উদাযী তং ভিক্খুনিং এতদৰোচ – ‘‘গচ্ছ, ভগিনি, উদকং আহর, অন্তরৰাসকং ধোৰিস্সামী’’তি। ‘‘আহরয্য , অহমেৰ ধোৰিস্সামী’’তি তং অসুচিং একদেসং মুখেন অগ্গহেসি একদেসং অঙ্গজাতে পক্খিপি। সা তেন গব্ভং গণ্হি। ভিক্খুনিযো এৰমাহংসু – ‘‘অব্রহ্মচারিনী অযং ভিক্খুনী, গব্ভিনী’’তি। ‘‘নাহং, অয্যে, অব্রহ্মচারিনী’’তি ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি। ভিক্খুনিযো উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যো উদাযী ভিক্খুনিযা পুরাণচীৰরং ধোৰাপেস্সতী’’তি! অথ খো তা ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে॰… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উদাযী ভিক্খুনিযা পুরাণচীৰরং ধোৰাপেস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উদাযিং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উদাযি, ভিক্খুনিযা পুরাণচীৰরং ধোৰাপেসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ‘‘ঞাতিকা তে, উদাযি, অঞ্ঞাতিকা’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতিকা, ভগৰা’’তি। ‘‘অঞ্ঞাতকো, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতিকায ন জানাতি পতিরূপং ৰা অপ্পতিরূপং ৰা পাসাদিকং ৰা অপাসাদিকং ৰা। তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা পুরাণচীৰরং ধোৰাপেস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫০৪. ‘‘যো পন ভিক্খু অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা পুরাণচীৰরং ধোৰাপেয্য ৰা রজাপেয্য ৰা আকোটাপেয্য ৰা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৫০৫. যো পনাতি যো যাদিসো…পে॰… ভিক্খূতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি। অঞ্ঞাতিকা নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধা। ভিক্খুনী নাম উভতোসঙ্ঘে উপসম্পন্না। পুরাণচীৰরং নাম সকিং নিৰত্থম্পি সকিং পারুতম্পি। ধোৰাতি আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ধোতং নিস্সগ্গিযং হোতি। রজাতি আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। রত্তং নিস্সগ্গিযং হোতি। আকোটেহীতি আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। সকিং পাণিপ্পহারং ৰা মুগ্গরপ্পহারং ৰা দিন্নে নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে॰… ইদং মে, ভন্তে, পুরাণচীৰরং অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা ধোৰাপিতং নিস্সগ্গিযং। ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। ৫০৬. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং ধোৰাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং ধোৰাপেতি রজাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স। অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং ধোৰাপেতি আকোটাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স। অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং ধোৰাপেতি রজাপেতি আকোটাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং। অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং রজাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং রজাপেতি আকোটাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স। অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং রজাপেতি ধোৰাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স। অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং রজাপেতি আকোটাপেতি ধোৰাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং। অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং আকোটাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং আকোটাপেতি ধোৰাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স। অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং আকোটাপেতি রজাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স। অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং আকোটাপেতি ধোৰাপেতি রজাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং। অঞ্ঞাতিকায ৰেমতিকো…পে॰… অঞ্ঞাতিকায ঞাতিকসঞ্ঞী…পে॰… অঞ্ঞস্স পুরাণচীৰরং ধোৰাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। নিসীদনপচ্চত্থরণং ধোৰাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। একতোউপসম্পন্নায ধোৰাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স । ঞাতিকায ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতিকায ঞাতিকসঞ্ঞী, অনাপত্তি। ৫০৭. অনাপত্তি ঞাতিকায ধোৰন্তিযা অঞ্ঞাতিকা দুতিযা হোতি, অৰুত্তা ধোৰতি, অপরিভুত্তং ধোৰাপেতি, চীৰরং ঠপেত্ৰা অঞ্ঞং পরিক্খারং ধোৰাপেতি, সিক্খমানায, সামণেরিযা, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। পুরাণচীৰরসিক্খাপদং নিট্ঠিতং চতুত্থং। ৫. চীৰরপটিগ্গহণসিক্খাপদং ৫০৮. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে। তেন খো পন সমযেন উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী সাৰত্থিযং ৰিহরতি। অথ খো উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায সাৰত্থিং পিণ্ডায পাৰিসি। সাৰত্থিযং পিণ্ডায চরিত্ৰা পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপ্পটিক্কন্তা যেন অন্ধৰনং তেনুপসঙ্কমি দিৰাৰিহারায। অন্ধৰনং অজ্ঝোগাহেত্ৰা অঞ্ঞতরস্মিং রুক্খমূলে দিৰাৰিহারং নিসীদি। তেন খো পন সমযেন চোরা কতকম্মা গাৰিং ৰধিত্ৰা মংসং গহেত্ৰা অন্ধৰনং পৰিসিংসু। অদ্দসা খো চোরগামণিকো উপ্পলৰণ্ণং ভিক্খুনিং অঞ্ঞতরস্মিং রুক্খমূলে দিৰাৰিহারং নিসিন্নং। দিস্ৰানস্স এতদহোসি – ‘‘সচে মে পুত্তভাতুকা পস্সিস্সন্তি ৰিহেঠিস্সন্তি ইমং ভিক্খুনি’’ন্তি অঞ্ঞেন মগ্গেন অগমাসি। অথ খো সো চোরগামণিকো মংসে পক্কে ৰরমংসানি গহেত্ৰা পণ্ণপুটং [পণ্ণেন পুটং (স্যা॰)] বন্ধিত্ৰা উপ্পলৰণ্ণায ভিক্খুনিযা অৰিদূরে রুক্খে আলগ্গেত্ৰা – ‘‘যো পস্সতি সমণো ৰা ব্রাহ্মণো ৰা দিন্নংযেৰ হরতূ’’তি, ৰত্ৰা পক্কামি। অস্সোসি খো উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী সমাধিম্হা ৰুট্ঠহিত্ৰা তস্স চোরগামণিকস্স ইমং ৰাচং ভাসমানস্স। অথ খো উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী তং মংসং গহেত্ৰা উপস্সযং অগমাসি। অথ খো উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী তস্সা রত্তিযা অচ্চযেন তং মংসং সম্পাদেত্ৰা উত্তরাসঙ্গেন ভণ্ডিকং বন্ধিত্ৰা ৰেহাসং অব্ভুগ্গন্ত্ৰা ৰেল়ুৰনে পচ্চুট্ঠাসি [পচ্চুপট্ঠাসি (?)]। তেন খো পন সমযেন ভগৰা গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠো হোতি। আযস্মা উদাযী ওহিয্যকো হোতি ৰিহারপালো। অথ খো উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী যেনাযস্মা উদাযী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং এতদৰোচ – ‘‘কহং, ভন্তে, ভগৰা’’তি? ‘‘পৰিট্ঠো, ভগিনি, ভগৰা গামং পিণ্ডাযা’’তি। ‘‘ইমং, ভন্তে, মংসং ভগৰতো দেহী’’তি। ‘‘সন্তপ্পিতো তযা, ভগিনি, ভগৰা মংসেন। সচে মে ত্ৰং অন্তরৰাসকং দদেয্যাসি, এৰং অহম্পি সন্তপ্পিতো ভৰেয্যং অন্তরৰাসকেনা’’তি। ‘‘মযং খো, ভন্তে, মাতুগামা নাম কিচ্ছলাভা। ইদঞ্চ মে অন্তিমং পঞ্চমং চীৰরং। নাহং দস্সামী’’তি। ‘‘সেয্যথাপি, ভগিনি, পুরিসো হত্থিং দত্ৰা কচ্ছে সজ্জেয্য [ৰিস্সজ্জেয্য (স্যা॰)] এৰমেৰ খো ত্ৰং ভগিনি ভগৰতো মংসং দত্ৰা মযি অন্তরৰাসকে সজ্জসী’’তি [অন্তরৰাসকং ন সজ্জসীতি (ক॰), ময্হং অন্তরৰাসকং ৰিস্সজ্জেহীতি (স্যা॰)]। অথ খো উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী আযস্মতা উদাযিনা নিপ্পীল়িযমানা অন্তরৰাসকং দত্ৰা উপস্সযং অগমাসি। ভিক্খুনিযো উপ্পলৰণ্ণায ভিক্খুনিযা পত্তচীৰরং পটিগ্গণ্হন্তিযো উপ্পলৰণ্ণং ভিক্খুনিং এতদৰোচুং – ‘‘কহং তে, অয্যে, অন্তরৰাসকো’’তি? উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি। ভিক্খুনিযো উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যো উদাযী ভিক্খুনিযা চীৰরং পটিগ্গহেস্সতি কিচ্ছলাভো মাতুগামো’’তি। অথ খো তা ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে॰… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উদাযী ভিক্খুনিযা চীৰরং পটিগ্গহেস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উদাযিং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উদাযি, ভিক্খুনিযা চীৰরং পটিগ্গহেসী’’তি? ‘‘সচ্চং , ভগৰা’’তি। ‘‘ঞাতিকা তে, উদাযি, অঞ্ঞাতিকা’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতিকা, ভগৰা’’তি। ‘‘অঞ্ঞাতকো, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতিকায ন জানাতি পতিরূপং ৰা অপ্পতিরূপং ৰা সন্তং ৰা অসন্তং ৰা। তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা হত্থতো চীৰরং পটিগ্গহেস্সসি! নেতং মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫০৯. ‘‘যো পন ভিক্খু অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা হত্থতো চীৰরং পটিগ্গণ্হেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি। ৫১০. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ কুক্কুচ্চাযন্তা ভিক্খুনীনং পারিৰত্তকচীৰরং ন পটিগ্গণ্হন্তি। ভিক্খুনিযো উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা অম্হাকং পারিৰত্তকচীৰরং ন পটিগ্গহেস্সন্তী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তাসং ভিক্খুনীনং উজ্ঝাযন্তীনং খিয্যন্তীনং ৰিপাচেন্তীনং। অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসু। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, পঞ্চন্নং পারিৰত্তকং পটিগ্গহেতুং – ভিক্খুস্স, ভিক্খুনিযা, সিক্খমানায, সামণেরস্স, সামণেরিযা। অনুজানামি, ভিক্খৰে, ইমেসং পঞ্চন্নং পারিৰত্তকং পটিগ্গহেতুং। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ। ৫১১. ‘‘যো পন ভিক্খু অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা হত্থতো চীৰরং পটিগ্গণ্হেয্য, অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৫১২. যো পনাতি যো যাদিসো…পে॰… ভিক্খূতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি। অঞ্ঞাতিকা নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধা। ভিক্খুনী নাম উভতোসঙ্ঘে উপসম্পন্না। চীৰরং নাম ছন্নং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং ৰিকপ্পনুপগং পচ্ছিমং। অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকাতি ঠপেত্ৰা পারিৰত্তকং। পটিগ্গণ্হাতি, পযোগে দুক্কটং। পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে॰… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা হত্থতো পটিগ্গহিতং, অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকা, নিস্সগ্গিযং। ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। ৫১৩. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী চীৰরং পটিগ্গণ্হাতি, অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতিকায ৰেমতিকো চীৰরং পটিগ্গণ্হাতি, অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতিকায ঞাতিকসঞ্ঞী চীৰরং পটিগ্গণ্হাতি, অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। একতোউপসম্পন্নায হত্থতো চীৰরং পটিগ্গণ্হাতি, অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকা, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতিকায ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতিকায ঞাতিকসঞ্ঞী, অনাপত্তি। ৫১৪. অনাপত্তি ঞাতিকায, পারিৰত্তকং পরিত্তেন ৰা ৰিপুলং, ৰিপুলেন ৰা পরিত্তং, ভিক্খু ৰিস্সাসং গণ্হাতি, তাৰকালিকং গণ্হাতি , চীৰরং ঠপেত্ৰা অঞ্ঞং পরিক্খারং গণ্হাতি, সিক্খমানায, সামণেরিযা, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। চীৰরপটিগ্গহণসিক্খাপদং নিট্ঠিতং পঞ্চমং। ৬. অঞ্ঞাতকৰিঞ্ঞত্তিসিক্খাপদং ৫১৫. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে । তেন খো পন সমযেন আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো পট্টো [পট্ঠো (স্যা॰ ক॰)] হোতি ধম্মিং কথং কাতুং। অথ খো অঞ্ঞতরো সেট্ঠিপুত্তো যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি ; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নং খো তং সেট্ঠিপুত্তং আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো ধম্মিযা কথায সন্দস্সেসি সমাদপেসি সমুত্তেজেসি সম্পহংসেসি। অথ খো সো সেট্ঠিপুত্তো আযস্মতা উপনন্দেন সক্যপুত্তেন ধম্মিযা কথায সন্দস্সিতো সমাদপিতো সমুত্তেজিতো সম্পহংসিতো আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘ৰদেয্যাথ, ভন্তে, যেন অত্থো। পটিবলা মযং অয্যস্সদাতুং যদিদং চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খার’’ন্তি। ‘‘সচে মে ত্ৰং, আৰুসো, দাতুকামোসি, ইতো একং সাটকং দেহী’’তি। ‘‘অম্হাকং খো, ভন্তে, কুলপুত্তানং কিস্মিং ৰিয একসাটকং গন্তুং। আগমেহি, ভন্তে, যাৰ ঘরং গচ্ছামি। ঘরং গতো ইতো ৰা একং সাটকং পহিণিস্সামি ইতো ৰা সুন্দরতর’’ন্তি। দুতিযম্পি খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং সেট্ঠিপুত্তং এতদৰোচ ‘‘সচে মে ত্ৰং আৰুসো দাতুকামোসি ইতো একং সাটকং দেহী’’তি। অম্হাকং খো ভন্তে কুলপুত্তানং কিস্মিং ৰিয একসাটকং গন্তুং, আগমেহি ভন্তে যাৰ ঘরং গচ্ছামি, ঘরং গতো ইতো ৰা একং সাটকং পহিণিস্সামি ইতো ৰা সুন্দরতরন্তি। ততিযম্পি খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং সেট্ঠিপুত্তং এতদৰোচ ‘‘সচে মে ত্ৰং আৰুসো দাতুকামোসি, ইতো একং সাটকং দেহী’’তি। অম্হাকং খো ভন্তে কুলপুত্তানং কিস্মিং ৰিয একসাটকং গন্তুং, আগমেহি ভন্তে যাৰ ঘরং গচ্ছামি, ঘরং গতো ইতো ৰা একং সাটকং পহিণিস্সামি ইতো ৰা সুন্দরতরন্তি। ‘‘কিং পন তযা, আৰুসো, অদাতুকামেন পৰারিতেন যং ত্ৰং পৰারেত্ৰা ন দেসী’’তি। অথ খো সো সেট্ঠিপুত্তো আযস্মতা উপনন্দেন সক্যপুত্তেন নিপ্পীল়িযমানো একং সাটকং দত্ৰা অগমাসি। মনুস্সা তং সেট্ঠিপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘কিস্স ত্ৰং অয্যো একসাটকো আগচ্ছসী’’তি? অথ খো সো সেট্ঠিপুত্তো তেসং মনুস্সানং এতমত্থং আরোচেসি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘মহিচ্ছা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা অসন্তুট্ঠা। নযিমেসং সুকরা ধম্মনিমন্তনাপি কাতুং [নযিমে সুকরা ধম্মনিমন্তনাযপি কাতুং (স্যা॰)]। কথঞ্হি নাম সেট্ঠিপুত্তেন ধম্মনিমন্তনায কযিরমানায সাটকং গহেস্সন্তী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে॰… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো সেট্ঠিপুত্তং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উপনন্দ, সেট্ঠিপুত্তং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ‘‘ঞাতকো তে, উপনন্দ, অঞ্ঞাতকো’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতকো, ভগৰা’’তি। ‘‘অঞ্ঞাতকো, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতকস্স ন জানাতি পতিরূপং ৰা অপ্পতিরূপং ৰা সন্তং ৰা অসন্তং ৰা। তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতকং সেট্ঠিপুত্তং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫১৬. ‘‘যো পন ভিক্খু অঞ্ঞাতকং গহপতিং ৰা গহপতানিং ৰা চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি। ৫১৭. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ সাকেতা সাৰত্থিং ২ অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্না হোন্তি। অন্তরামগ্গে চোরা নিক্খমিত্ৰা তে ভিক্খূ অচ্ছিন্দিংসু। অথ খো তে ভিক্খূ – ‘‘ভগৰতা পটিক্খিত্তং অঞ্ঞাতকং গহপতিং ৰা গহপতানিং ৰা চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতু’’ন্তি, কুক্কুচ্চাযন্তা ন ৰিঞ্ঞাপেসুং। যথানগ্গাৰ সাৰত্থিং গন্ত্ৰা ভিক্খূ অভিৰাদেন্তি। ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘সুন্দরা খো ইমে, আৰুসো, আজীৰকা যে ইমে ভিক্খূসু অভিৰাদেন্তী’’তি। তে এৰমাহংসু – ‘‘ন মযং, আৰুসো, আজীৰকা, ভিক্খূ ময’’ন্তি। ভিক্খূ আযস্মন্তং উপালিং এতদৰোচুং – ‘‘ইঙ্ঘাৰুসো উপালি, ইমে অনুযুঞ্জাহী’’তি। অথ খো আযস্মতা উপালিনা অনুযুঞ্জিযমানা তে ভিক্খূ এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো আযস্মা উপালি তে ভিক্খূ অনুযুঞ্জিত্ৰা ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘ভিক্খূ ইমে, আৰুসো। দেথ নেসং চীৰরানী’’তি। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে॰… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ নগ্গা আগচ্ছিস্সন্তি! ননু নাম তিণেন ৰা পণ্ণেন ৰা পটিচ্ছাদেত্ৰা আগন্তব্ব’’ন্তি। অথ খো তে ভিক্খূ তে অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, অচ্ছিন্নচীৰরস্স ৰা নট্ঠচীৰরস্স ৰা অঞ্ঞাতকং গহপতিং ৰা গহপতানিং ৰা চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতুং। যং আৰাসং পঠমং উপগচ্ছতি, সচে তত্থ হোতি সঙ্ঘস্স ৰিহারচীৰরং ৰা উত্তরত্থরণং ৰা ভূমত্থরণং ৰা ভিসিচ্ছৰি ৰা, তং গহেত্ৰা পারুপিতুং লভিত্ৰা ওদহিস্সামী’’তি । নো চে হোতি সঙ্ঘস্স ৰিহারচীৰরং ৰা উত্তরত্থরণং ৰা ভুমত্থরণং ৰা ভিসিচ্ছৰি ৰা তিণেন ৰা পণ্ণেন ৰা পটিচ্ছাদেত্ৰা আগন্তব্বং; ন ত্ৰেৰ নগ্গেন আগন্তব্বং। যো আগচ্ছেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫১৮. ‘‘যো পন ভিক্খু অঞ্ঞাতকং গহপতিং ৰা গহপতানিং ৰা চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেয্য, অঞ্ঞত্র সমযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। তত্থাযং সমযো – অচ্ছিন্নচীৰরো ৰা হোতি ভিক্খু নট্ঠচীৰরো ৰা। অযং তত্থ সমযো’’তি। ৫১৯. যো পনাতি যো যাদিসো…পে॰… ভিক্খূতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি। অঞ্ঞাতকো নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধো। গহপতি নাম যো কোচি অগারং অজ্ঝাৰসতি। গহপতানী নাম যা কাচি অগারং অজ্ঝাৰসতি। চীৰরং নাম ছন্নং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং ৰিকপ্পনুপগং পচ্ছিমং। অঞ্ঞত্র সমযাতি ঠপেত্ৰা সমযং। অচ্ছিন্নচীৰরো নাম ভিক্খুস্স চীৰরং অচ্ছিন্নং হোতি রাজূহি ৰা চোরেহি ৰা ধুত্তেহি ৰা, যেহি কেহিচি ৰা অচ্ছিন্নং হোতি। নট্ঠচীৰরো নাম ভিক্খুস্স চীৰরং অগ্গিনা ৰা দড্ঢং হোতি, উদকেন ৰা ৰুল়্হং হোতি, উন্দূরেহি ৰা উপচিকাহি ৰা খাযিতং হোতি, পরিভোগজিণ্ণং ৰা হোতি। অঞ্ঞত্র সমযা ৰিঞ্ঞাপেতি, পযোগে দুক্কটং। পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে , নিস্সজ্জিতব্বং…পে॰… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং অঞ্ঞাতকং গহপতিকং, অঞ্ঞত্র সমযা ৰিঞ্ঞাপিতং, নিস্সগ্গিযং। ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। ৫২০. অঞ্ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী, অঞ্ঞত্র সমযা, চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতকে ৰেমতিকো, অঞ্ঞত্র সমযা, চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী, অঞ্ঞত্র সমযা, চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতকে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী, অনাপত্তি। ৫২১. অনাপত্তি সমযে, ঞাতকানং, পৰারিতানং, অঞ্ঞস্সত্থায, অত্তনো ধনেন, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। অঞ্ঞাতকৰিঞ্ঞত্তিসিক্খাপদং নিট্ঠিতং ছট্ঠং। ৭. ততুত্তরিসিক্খাপদং ৫২২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ অচ্ছিন্নচীৰরকে ভিক্খূ উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘‘ভগৰতা, আৰুসো, অনুঞ্ঞাতং – ‘অচ্ছিন্নচীৰরস্স ৰা নট্ঠচীৰরস্স ৰা অঞ্ঞাতকং গহপতিং ৰা গহপতানিং ৰা চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতুং’; ৰিঞ্ঞাপেথ, আৰুসো, চীৰর’’ন্তি। ‘‘অলং, আৰুসো, লদ্ধং অম্হেহি চীৰর’’ন্তি। ‘‘মযং আযস্মন্তানং ৰিঞ্ঞাপেমা’’তি। ‘‘ৰিঞ্ঞাপেথ, আৰুসো’’তি। অথ খো ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা এতদৰোচুং – ‘‘অচ্ছিন্নচীৰরকা, আৰুসো, ভিক্খূ আগতা। দেথ নেসং চীৰরানী’’তি, বহুং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেসুং। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো সভাযং নিসিন্নো অঞ্ঞতরং পুরিসং এতদৰোচ – ‘‘অচ্ছিন্নচীৰরকা অয্যো ভিক্খূ আগতা। তেসং মযা চীৰরং দিন্ন’’ন্তি। সোপি এৰমাহ – ‘‘মযাপি দিন্ন’’ন্তি। অপরোপি এৰমাহ – ‘‘মযাপি দিন্ন’’ন্তি। তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেস্সন্তি, দুস্সৰাণিজ্জং ৰা সমণা সক্যপুত্তিযা করিস্সন্তি, পগ্গাহিকসালং [পটগ্গাহিকসালং (?)] ৰা পসারেস্সন্তী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে॰… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫২৩. ‘‘তঞ্চে অঞ্ঞাতকো গহপতি ৰা গহপতানী ৰা বহূহি চীৰরেহি অভিহট্ঠুং পৰারেয্য সন্তরুত্তরপরমং তেন ভিক্খুনা ততো চীৰরং সাদিতব্বং। ততো চে উত্তরি সাদিযেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৫২৪. তঞ্চেতি অচ্ছিন্নচীৰরকং ভিক্খুং। অঞ্ঞাতকো নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধো। গহপতি নাম যো কোচি অগারং অজ্ঝাৰসতি। গহপতানী নাম যা কাচি অগারং অজ্ঝাৰসতি। বহূহি চীৰরেহীতি বহুকেহি চীৰরেহি। অভিহট্ঠুং পৰারেয্যাতি যাৰতকং ইচ্ছসি তাৰতকং গণ্হাহীতি। সন্তরুত্তরপরমং তেন ভিক্খুনা ততো চীৰরং সাদিতব্বন্তি সচে তীণি নট্ঠানি হোন্তি দ্ৰে সাদিতব্বানি, দ্ৰে নট্ঠানি একং সাদিতব্বং, একং নট্ঠং ন কিঞ্চি সাদিতব্বং। ততো চে উত্তরি সাদিযেয্যাতি ততুত্তরি ৰিঞ্ঞাপেতি, পযোগে দুক্কটং। পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে॰… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং অঞ্ঞাতকং গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা ততুত্তরি ৰিঞ্ঞাপিতং নিস্সগ্গিযং। ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। ৫২৫. অঞ্ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী ততুত্তরি চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতকে ৰেমতিকো ততুত্তরি চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী ততুত্তরি চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতকে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী, অনাপত্তি। ৫২৬. অনাপত্তি – ‘‘সেসকং আহরিস্সামী’’তি হরন্তো গচ্ছতি, ‘‘সেসকং তুয্হেৰ হোতূ’’তি দেন্তি, ন অচ্ছিন্নকারণা দেন্তি, ন নট্ঠকারণা দেন্তি, ঞাতকানং, পৰারিতানং, অত্তনো ধনেন, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। ততুত্তরিসিক্খাপদং নিট্ঠিতং সত্তমং। ৮. উপক্খটসিক্খাপদং ৫২৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো পজাপতিং এতদৰোচ – ‘‘অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’তি। অস্সোসি খো অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু তস্স পুরিসস্স ইমং ৰাচং ভাসমানস্স। অথ খো সো ভিক্খু যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘মহাপুঞ্ঞোসি ত্ৰং, আৰুসো উপনন্দ, অমুকস্মিং ওকাসে অঞ্ঞতরো পুরিসো পজাপতিং এতদৰোচ – ‘‘অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’’তি। ‘‘অত্থাৰুসো, মং সো উপট্ঠাকো’’তি। অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো যেন সো পুরিসো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং পুরিসং এতদৰোচ – ‘‘সচ্চং কির মং ত্ৰং, আৰুসো, চীৰরেন অচ্ছাদেতুকামোসী’’তি? ‘‘অপি মেয্য, এৰং হোতি – ‘অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’’তি। ‘‘সচে খো মং ত্ৰং, আৰুসো, চীৰরেন অচ্ছাদেতুকামোসি, এৰরূপেন চীৰরেন অচ্ছাদেহি। ক্যাহং তেন অচ্ছন্নোপি করিস্সামি যাহং ন পরিভুঞ্জিস্সামী’’তি। অথ খো সো পুরিসো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘মহিচ্ছা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা অসন্তুট্ঠা। নযিমে সুকরা চীৰরেন অচ্ছাদেতুং। কথঞ্হি নাম অয্যো উপনন্দো মযা পুব্বে অপ্পৰারিতো মং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সতী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তস্স পুরিসস্স উজ্ঝাযন্তস্স খিয্যন্তস্স ৰিপাচেন্তস্স। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে॰… তে উজ্ঝায্যন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং …পে॰… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উপনন্দ, পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ‘‘ঞাতকো তে, উপনন্দ, অঞ্ঞাতকো’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতকো, ভগৰা’’তি। ‘‘অঞ্ঞাতকো, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতকস্স ন জানাতি পতিরূপং ৰা অপ্পতিরূপং ৰা সন্তং ৰা অসন্তং ৰা। তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, পুব্বে অপ্পৰারিতো অঞ্ঞাতকং গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫২৮. ‘‘ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্স অঞ্ঞাতকস্স গহপতিস্স ৰা গহপতানিযা ৰা চীৰরচেতাপন্নং [চীৰরচেতাপনং (স্যা॰)] উপক্খটং হোতি – ‘ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেন চীৰরং চেতাপেত্ৰা ইত্থন্নামং ভিক্খুং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’তি; তত্র চে সো ভিক্খু পুব্বে অপ্পৰারিতো উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জেয্য – ‘সাধু ৰত মং আযস্মা ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেন এৰরূপং ৰা এৰরূপং ৰা চীৰরং চেতাপেত্ৰা অচ্ছাদেহী’তি, কল্যাণকম্যতং উপাদায, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৫২৯. ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্সাতি ভিক্খুস্সত্থায, ভিক্খুং আরম্মণং করিত্ৰা, ভিক্খুং অচ্ছাদেতুকামো। অঞ্ঞাতকো নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধো। গহপতি নাম যো কোচি অগারং অজ্ঝাৰসতি। গহপতানী নাম যা কাচি অগারং অজ্ঝাৰসতি। চীৰরচেতাপন্নং নাম হিরঞ্ঞং ৰা সুৰণ্ণং ৰা মুত্তা ৰা মণি ৰা পৰাল়ো ৰা ফলিকো ৰা পটকো ৰা সুত্তং ৰা কপ্পাসো ৰা। ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেনাতি পচ্চুপট্ঠিতেন। চেতাপেত্ৰাতি পরিৰত্তেত্ৰা। অচ্ছাদেস্সামীতি দস্সামি। তত্র চে সো ভিক্খূতি যং ভিক্খুং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নং উপক্খটং হোতি সো ভিক্খু। পুব্বে অপ্পৰারিতোতি পুব্বে অৰুত্তো হোতি – ‘‘কীদিসেন তে, ভন্তে, চীৰরেন অত্থো, কীদিসং তে চীৰরং চেতাপেমী’’তি? উপসঙ্কমিত্ৰাতি ঘরং গন্ত্ৰা যত্থ কত্থচি উপসঙ্কমিত্ৰা । চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জেয্যাতি আযতং ৰা হোতু ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা সণ্হং ৰা। ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেনাতি পচ্চুপট্ঠিতেন। এৰরূপং ৰা এৰরূপং ৰাতি। আযতং ৰা ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা সণ্হং ৰা। চেতাপেত্ৰাতি পরিৰত্তেত্ৰা। অচ্ছাদেহীতি দজ্জেহি। কল্যাণকম্যতং উপাদাযাতি সাধত্থিকো [সাধুত্থিকো (স্যা॰)] মহগ্ঘত্থিকো। তস্স ৰচনেন আযতং ৰা ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা সণ্হং ৰা চেতাপেতি, পযোগে দুক্কটং। পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে॰… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং পুব্বে অপ্পৰারিতো অঞ্ঞাতকং গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপন্নং নিস্সগ্গিযং, ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। ৫৩০. অঞ্ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতকে ৰেমতিকো পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতকে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী, অনাপত্তি। ৫৩১. অনাপত্তি ঞাতকানং, পৰারিতানং, অঞ্ঞস্সত্থায, অত্তনো ধনেন, মহগ্ঘং চেতাপেতুকামস্স অপ্পগ্ঘং চেতাপেতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। উপক্খটসিক্খাপদং নিট্ঠিতং অট্ঠমং। ৯. দুতিযউপক্খটসিক্খাপদং ৫৩২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো অঞ্ঞতরং পুরিসং এতদৰোচ – ‘‘অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’তি। সোপি এৰমাহ – ‘‘অহম্পি অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’তি। অস্সোসি খো অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু তেসং পুরিসানং ইমং কথাসল্লাপং। অথ খো সো ভিক্খু যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘মহাপুঞ্ঞোসি ত্ৰং, আৰুসো উপনন্দ। অমুকস্মিং ওকাসে অঞ্ঞতরো পুরিসো অঞ্ঞতরং পুরিসং এতদৰোচ – ‘অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’তি। সোপি এৰমাহ – ‘অহম্পি অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’’তি। ‘‘অত্থাৰুসো, মং তে উপট্ঠাকা’’তি। অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো যেন তে পুরিসা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তে পুরিসে এতদৰোচ – ‘‘সচ্চং কির মং তুম্হে, আৰুসো, চীৰরেহি অচ্ছাদেতুকামাত্থা’’তি? ‘‘অপি নয্য, এৰং হোতি – ‘অয্যং উপনন্দং চীৰরেহি অচ্ছাদেস্সামা’’’তি। ‘‘সচে খো মং তুম্হে , আৰুসো, চীৰরেহি অচ্ছাদেতুকামাত্থ, এৰরূপেন চীৰরেন অচ্ছাদেথ, ক্যাহং তেহি অচ্ছন্নোপি করিস্সামি, যানাহং ন পরিভুঞ্জিস্সামী’’তি । অথ খো তে পুরিসা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘মহিচ্ছা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা অসন্তুট্ঠা। নযিমে সুকরা চীৰরেহি অচ্ছাদেতুং। কথঞ্হি নাম অয্যো উপনন্দো অম্হেহি পুব্বে অপ্পৰারিতো উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সতী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং পুরিসানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে॰… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উপনন্দ, পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ‘‘ঞাতকা তে, উপনন্দ, অঞ্ঞাতকা’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতকা, ভগৰা’’তি। ‘‘অঞ্ঞাতকো, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতকানং ন জানাতি পতিরূপং ৰা অপ্পতিরূপং ৰা সন্তং ৰা অসন্তং ৰা। তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, পুব্বে অপ্পৰারিতো অঞ্ঞাতকে গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫৩৩. ‘‘ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্স উভিন্নং অঞ্ঞাতকানং গহপতীনং ৰা গহপতানীনং ৰা পচ্চেকচীৰরচেতাপন্নানি উপক্খটানি হোন্তি – ‘ইমেহি মযং পচ্চেকচীৰরচেতাপন্নেহি পচ্চেকচীৰরানি চেতাপেত্ৰা ইত্থন্নামং ভিক্খুং চীৰরেহি অচ্ছাদেস্সামা’তি ; তত্র চে সো ভিক্খু পুব্বে অপ্পৰারিতো উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জেয্য – ‘সাধু ৰত মং আযস্মন্তো ইমেহি পচ্চেকচীৰরচেতাপন্নেহি এৰরূপং ৰা এৰরূপং ৰা চীৰরং চেতাপেত্ৰা অচ্ছাদেথ, উভোৰ সন্তা একেনা’তি, কল্যাণকম্যতং উপাদায, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৫৩৪. ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্সাতি ভিক্খুস্সত্থায, ভিক্খুং আরম্মণং করিত্ৰা, ভিক্খুং অচ্ছাদেতুকামা। উভিন্নন্তি দ্ৰিন্নং। অঞ্ঞাতকা নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধা। গহপতী নাম যে কেচি অগার অজ্ঝাৰসন্তি। গহপতানিযো নাম যা কাচি অগারং অজ্ঝাৰসন্তি। চীৰরচেতাপন্নানি নাম হিরঞ্ঞা ৰা সুৰণ্ণা ৰা মুত্তা ৰা মণী ৰা পৰাল়া ৰা ফলিকা ৰা পটকা ৰা সুত্তা ৰা কপ্পাসা ৰা। ইমেহি পচ্চেকচীৰরচেতাপন্নেহিতি পচ্চুপট্ঠিতেহি। চেতাপেত্ৰাতি পরিৰত্তেত্ৰা। অচ্ছাদেস্সামাতি দস্সাম। তত্র চে সো ভিক্খূতি যং ভিক্খুং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নানি উপক্খটানি হোন্তি সো ভিক্খু। পুব্বে অপ্পৰারিতোতি পুব্বে অৰুত্তো হোতি – ‘‘কীদিসেন তে, ভন্তে, চীৰরেন অত্থো, কীদিসং তে চীৰরং চেতাপেমা’’তি। উপসঙ্কমিত্ৰাতি ঘরং গন্ত্ৰা যত্থ কত্থচি উপসঙ্কমিত্ৰা। চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জেয্যাতি আযতং ৰা হোতু ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা সণ্হং ৰা। ইমেহি পচ্চেকচীৰরচেতাপন্নেহীতি পচ্চুপট্ঠিতেহি। এৰরূপং ৰা এৰরূপং ৰাতি আযতং ৰা ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা সণ্হং ৰা। চেতাপেত্ৰাতি পরিৰত্তেত্ৰা। অচ্ছাদেথাতি দজ্জেথ। উভোৰ সন্তা একেনাতি দ্ৰেপি জনা একেন। কল্যাণকম্যতং উপাদাযাতি সাধত্থিকো মহগ্ঘত্থিকো। তস্স ৰচনেন আযতং ৰা ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা সণ্হং ৰা চেতাপেন্তি, পযোগে দুক্কটং। পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে॰… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং পুব্বে অপ্পৰারিতো অঞ্ঞাতকে গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপন্নং নিস্সগ্গিযং। ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। ৫৩৫. অঞ্ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতকে ৰেমতিকো পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতকে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স। ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী, অনাপত্তি। ৫৩৬. অনাপত্তি – ঞাতকানং, পৰারিতানং, অঞ্ঞস্সত্থায, অত্তনো ধনেন, মহগ্ঘং চেতাপেতুকামানং অপ্পগ্ঘং চেতাপেতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। দুতিযউপক্খটসিক্খাপদং নিট্ঠিতং নৰমং। ১০. রাজসিক্খাপদং ৫৩৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স উপট্ঠাকো মহামত্তো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স দূতেন চীৰরচেতাপন্নং পাহেসি – ‘‘ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেন চীৰরং চেতাপেত্ৰা অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেহী’’তি। অথ খো সো দূতো যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘ইদং খো, ভন্তে, আযস্মন্তং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নং আভতং। পটিগ্গণ্হাতু আযস্মা চীৰরচেতাপন্ন’’ন্তি। এৰং ৰুত্তে আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং দূতং এতদৰোচ – ‘‘ন খো মযং, আৰুসো, চীৰরচেতাপন্নং পটিগ্গণ্হাম, চীৰরঞ্চ খো মযং পটিগ্গণ্হাম কালেন কপ্পিয’’ন্তি। এৰং ৰুত্তে সো দূতো আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘অত্থি পনাযস্মতো কোচি ৰেয্যাৰচ্চকরো’’তি ? তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো উপাসকো আরামং অগমাসি কেনচিদেৰ করণীযেন। অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং দূতং এতদৰোচ – ‘‘এসো খো, আৰুসো, উপাসকো ভিক্খূনং ৰেয্যাৰচ্চকরো’’তি। অথ খো সো দূতো তং উপাসকং সঞ্ঞাপেত্ৰা যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি ; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘যং খো, ভন্তে, আযস্মা ৰেয্যাৰচ্চকরং নিদ্দিসি সঞ্ঞত্তো সো মযা। উপসঙ্কমতু আযস্মা কালেন, চীৰরেন তং অচ্ছাদেস্সতী’’তি। তেন খো পন সমযেন সো মহামত্তো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স সন্তিকে দূতং পাহেসি – ‘‘পরিভুঞ্জতু অয্যো তং চীৰরং, ইচ্ছাম মযং অয্যেন তং চীৰরং পরিভুত্ত’’ন্তি। অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং উপাসকং ন কিঞ্চি অৰচাসি। দুতিযম্পি খো সো মহামত্তো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স সন্তিকে দূতং পাহেসি – ‘‘পরিভুঞ্জতু অয্যো তং চীৰরং, ইচ্ছাম মযং অয্যেন তং চীৰরং পরিভুত্ত’’ন্তি। দুতিযম্পি খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং উপাসকং ন কিঞ্চি অৰচাসি। ততিযম্পি খো সো মহামত্তো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স সন্তিকে দূতং পাহেসি – ‘‘পরিভুঞ্জতু অয্যো তং চীৰরং, ইচ্ছাম মযং অয্যেন তং চীৰরং পরিভুত্ত’’ন্তি। তেন খো পন সমযেন নেগমস্স সমযো হোতি। নেগমেন চ কতিকা কতা হোতি – ‘‘যো পচ্ছা আগচ্ছতি পঞ্ঞাসং বদ্ধো’’তি। অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো যেন সো উপাসকো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং উপাসকং এতদৰোচ – ‘‘অত্থো মে, আৰুসো, চীৰরেনা’’তি। ‘‘অজ্জণ্হো, ভন্তে , আগমেহি, অজ্জ নেগমস্স সমযো। নেগমেন চ কতিকা কতা হোতি – ‘যো পচ্ছা আগচ্ছতি পঞ্ঞাসং বদ্ধো’’’তি। ‘‘অজ্জেৰ মে, আৰুসো, চীৰরং দেহী’’তি ওৰট্টিকায পরামসি। অথ খো সো উপাসকো আযস্মতা উপনন্দেন সক্যপুত্তেন নিপ্পীল়িযমানো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স চীৰরং চেতাপেত্ৰা পচ্ছা অগমাসি। মনুস্সা তং উপাসকং এতদৰোচুং – ‘‘কিস্স ত্ৰং, অয্যো, পচ্ছা আগতো, পঞ্ঞাসং জীনোসী’’তি। অথ খো সো উপাসকো তেসং মনুস্সানং এতমত্থং আরোচেসি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘মহিচ্ছা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা অসন্তুট্ঠা । নযিমেসং সুকরং ৰেয্যাৰচ্চম্পি কাতুং। কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো উপাসকেন – ‘অজ্জণ্হো, ভন্তে, আগমেহী’তি ৰুচ্চমানো নাগমেস্সতী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো উপাসকেন – ‘অজ্জণ্হো, ভন্তে, আগমেহী’তি ৰুচ্চমানো নাগমেস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উপনন্দ, উপাসকেন – ‘অজ্জণ্হো, ভন্তে, আগমেহী’তি ৰুচ্চমানো নাগমেসী’’তি ? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, উপাসকেন – ‘অজ্জণ্হো, ভন্তে, আগমেহী’তি ৰুচ্চমানো নাগমেস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫৩৮. ‘‘ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্স রাজা ৰা রাজভোগ্গো ৰা ব্রাহ্মণো ৰা গহপতিকো ৰা দূতেন চীৰরচেতাপন্নং পহিণেয্য – ‘ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেন চীৰরং চেতাপেত্ৰা ইত্থন্নামং ভিক্খুং চীৰরেন অচ্ছাদেহী’তি। সো চে দূতো তং ভিক্খুং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেয্য – ‘ইদং খো, ভন্তে, আযস্মন্তং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নং আভতং, পটিগ্গণ্হাতু আযস্মা চীৰরচেতাপন্ন’ন্তি, তেন ভিক্খুনা সো দূতো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘ন খো মযং, আৰুসো, চীৰরচেতাপন্নং পটিগ্গণ্হাম। চীৰরঞ্চ খো মযং পটিগ্গণ্হাম, কালেন কপ্পিয’ন্তি। সো চে দূতো তং ভিক্খুং এৰং ৰদেয্য – ‘অত্থি পনাযস্মতো কোচি ৰেয্যাৰচ্চকরো’তি, চীৰরত্থিকেন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনা ৰেয্যাৰচ্চকরো নিদ্দিসিতব্বো আরামিকো ৰা উপাসকো ৰা – ‘এসো খো, আৰুসো, ভিক্খূনং ৰেয্যাৰচ্চকরো’তি। সো চে দূতো তং ৰেয্যাৰচ্চকরং সঞ্ঞাপেত্ৰা তং ভিক্খুং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেয্য – ‘যং খো, ভন্তে, আযস্মা ৰেয্যাৰচ্চকরং নিদ্দিসি সঞ্ঞত্তো সো মযা, উপসঙ্কমতু আযস্মা কালেন, চীৰরেন তং অচ্ছাদেস্সতী’তি, চীৰরত্থিকেন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনা ৰেয্যাৰচ্চকরো উপসঙ্কমিত্ৰা দ্ৰত্তিক্খত্তুং চোদেতব্বো সারেতব্বো – ‘অত্থো মে, আৰুসো, চীৰরেনা’তি। দ্ৰত্তিক্খত্তুং চোদযমানো সারযমানো তং চীৰরং অভিনিপ্ফাদেয্য, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে অভিনিপ্ফাদেয্য, চতুক্খত্তুং পঞ্চক্খত্তুং ছক্খত্তুপরমং তুণ্হীভূতেন উদ্দিস্স ঠাতব্বং। চতুক্খত্তুং পঞ্চক্খত্তুং ছক্খত্তুপরমং তুণ্হীভূতো উদ্দিস্স তিট্ঠমানো তং চীৰরং অভিনিপ্ফাদেয্য, ইচ্চেতং কুসলং; ততো চে উত্তরি ৰাযমমানো তং চীৰর অভিনিপ্ফাদেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। নো চে অভিনিপ্ফাদেয্য, যতস্স চীৰরচেতাপন্নং আভতং, তত্থ সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘যং খো তুম্হে আযস্মন্তো ভিক্খুং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নং পহিণিত্থ, ন তং তস্স ভিক্খুনো কিঞ্চি অত্থং অনুভোতি, যুঞ্জন্তাযস্মন্তো সকং, মা ৰো সকং ৰিনস্সা’তি, অযং তত্থ সামীচী’’তি। ৫৩৯. ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্সাতি ভিক্খুস্সত্থায, ভিক্খুং আরম্মণং করিত্ৰা , ভিক্খুং অচ্ছাদেতুকামো। রাজা নাম যো কোচি রজ্জং কারেতি। রাজভোগ্গো নাম যো কোচি রঞ্ঞো ভত্তৰেতনাহারো। ব্রাহ্মণো নাম জাতিযা ব্রাহ্মণো। গহপতিকো নাম ঠপেত্ৰা রাজং রাজভোগ্গং ব্রাহ্মণং অৰসেসো গহপতিকো নাম। চীৰরচেতাপন্নং নাম হিরঞ্ঞং ৰা সুৰণ্ণং ৰা মুত্তা ৰা মণি ৰা। ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেনাতি পচ্চুপট্ঠিতেন। চেতাপেত্ৰাতি পরিৰত্তেত্ৰা। অচ্ছাদেহীতি দজ্জেহি। সো চে দূতো তং ভিক্খুং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেয্য – ‘‘ইদং খো, ভন্তে, আযস্মন্তং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নং আভতং। পটিগ্গণ্হাতু আযস্মা চীৰরচেতাপন্ন’’ন্তি, তেন ভিক্খুনা সো দূতো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘ন খো মযং, আৰুসো, চীৰরচেতাপন্নং পটিগ্গণ্হাম। চীৰরঞ্চ খো মযং পটিগ্গণ্হাম, কালেন কপ্পিয’’ন্তি। সো চে দূতো তং ভিক্খুং এৰং ৰদেয্য – ‘‘অত্থি পনাযস্মতো কোচি ৰেয্যাৰচ্চকরো’’তি? চীৰরত্থিকেন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনা ৰেয্যাৰচ্চকরো নিদ্দিসিতব্বো আরামিকো ৰা উপাসকো ৰা – ‘‘এসো খো, আৰুসো , ভিক্খূনং ৰেয্যাৰচ্চকরো’’তি। ন ৰত্তব্বো – ‘‘তস্স দেহীতি ৰা, সো ৰা নিক্খিপিস্সতি, সো ৰা পরিৰত্তেস্সতি, সো ৰা চেতাপেস্সতী’’তি। সো চে দূতো তং ৰেয্যাৰচ্চকরং সঞ্ঞাপেত্ৰা তং ভিক্খুং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেয্য – ‘‘যং খো, ভন্তে, আযস্মা ৰেয্যাৰচ্চকরং নিদ্দিসি সঞ্ঞত্তো সো মযা। উপসঙ্কমতু আযস্মা কালেন, চীৰরেন তং অচ্ছাদেস্সতী’’তি, চীৰরত্থিকেন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনা ৰেয্যাৰচ্চকরো উপসঙ্কমিত্ৰা দ্ৰত্তিক্খত্তুং চোদেতব্বো সারেতব্বো – ‘‘অত্থো মে, আৰুসো, চীৰরেনা’’তি। ন ৰত্তব্বো – ‘‘দেহি মে চীৰরং, আহর মে চীৰরং, পরিৰত্তেহি মে চীৰরং, চেতাপেহি মে চীৰর’’ন্তি। দুতিযম্পি ৰত্তব্বো। ততিযম্পি ৰত্তব্বো। সচে অভিনিপ্ফাদেতি, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে অভিনিপ্ফাদেতি, তত্থ গন্ত্ৰা তুণ্হীভূতেন উদ্দিস্স ঠাতব্বং। ন আসনে নিসীদিতব্বং। ন আমিসং পটিগ্গহেতব্বং। ন ধম্মো ভাসিতব্বো। ‘‘কিং কারণা আগতোসী’’তি পুচ্ছিযমানো ‘‘জানাহি, আৰুসো’’তি ৰত্তব্বো। সচে আসনে ৰা নিসীদতি , আমিসং ৰা পটিগ্গণ্হাতি, ধম্মং ৰা ভাসতি, ঠানং ভঞ্জতি। দুতিযম্পি ঠাতব্বং। ততিযম্পি ঠাতব্বং। চতুক্খত্তুং চোদেত্ৰা চতুক্খত্তুং ঠাতব্বং। পঞ্চক্খতুং চোদেত্ৰা দ্ৰিক্খত্তুং ঠাতব্বং। ছক্খত্তুং চোদেত্ৰা ন ঠাতব্বং। ততো চে উত্তরি ৰাযমমানো তং চীৰরং অভিনিপ্ফাদেতি, পযোগে দুক্কটং। পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে॰… ইদং মে , ভন্তে, চীৰরং অতিরেকতিক্খত্তুং চোদনায অতিরেকছক্খত্তুং ঠানেন অভিনিপ্ফাদিতং নিস্সগ্গিযং। ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। নো চে অভিনিপ্ফাদেয্য, যতস্স চীৰরচেতাপন্নং আভতং তত্থ সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘যং খো তুম্হে আযস্মন্তো ভিক্খুং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নং পহিণিত্থ ন তং তস্স ভিক্খুনো কিঞ্চি অত্থং অনুভোতি। যুঞ্জন্তাযস্মন্তো সকং, মা ৰো সকং ৰিনস্সা’’তি। অযং তত্থ সামীচীতি অযং তত্থ অনুধম্মতা। ৫৪০. অতিরেকতিক্খত্তুং চোদনায অতিরেকছক্খত্তুং ঠানেন অতিরেকসঞ্ঞী অভিনিপ্ফাদেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অতিরেকতিক্খত্তুং চোদনায অতিরেকছক্খত্তুং ঠানেন ৰেমতিকো অভিনিপ্ফাদেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অতিরেকতিক্খত্তুং চোদনায অতিরেকছক্খত্তুং ঠানেন ঊনকসঞ্ঞী অভিনিপ্ফাদেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। ঊনকতিক্খত্তুং চোদনায ঊনকছক্খত্তুং ঠানেন অতিরেকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স। ঊনকতিক্খত্তুং চোদনায ঊনকছক্খত্তুং ঠানেন ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স। ঊনকতিক্খত্তুং চোদনায ঊনকছক্খত্তুং ঠানেন ঊনকসঞ্ঞী অনাপত্তি। ৫৪১. অনাপত্তি – তিক্খত্তুং চোদনায, ছক্খত্তুং ঠানেন, ঊনকতিক্খত্তুং চোদনায, ঊনকছক্খত্তুং ঠানেন, অচোদিযমানো দেতি, সামিকা চোদেত্ৰা দেন্তি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। রাজসিক্খাপদং নিট্ঠিতং দসমং। কথিনৰগ্গো পঠমো। তস্সুদ্দানং – উব্ভতং কথিনং তীণি, ধোৰনঞ্চ পটিগ্গহো। অঞ্ঞাতকানি তীণেৰ, উভিন্নং দূতকেন চাতি॥ ২. কোসিযৰগ্গো ১. কোসিযসিক্খাপদং ৫৪২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা আল়ৰিযং ৰিহরতি অগ্গাল়ৰে চেতিযে। তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ কোসিযকারকে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘‘বহূ, আৰুসো, কোসকারকে পচথ, অম্হাকম্পি দস্সথ, মযম্পি ইচ্ছাম কোসিযমিস্সকং সন্থতং কাতু’’ন্তি। তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা অম্হে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰক্খন্তি – ‘বহূ, আৰুসো, কোসকারকে পচথ, অম্হাকম্পি দস্সথ, মযম্পি ইচ্ছাম কোসিযমিস্সকং সন্থতং কাতু’ন্তি! অম্হাকম্পি অলাভা, অম্হাকম্পি দুল্লদ্ধং, যে মযং আজীৰস্স হেতু পুত্তদারস্স কারণা বহূ খুদ্দকে পাণে সঙ্ঘাতং আপাদেমা’’তি। অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে॰… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ কোসিযকারকে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰক্খন্তি – ‘বহূ, আৰুসো, কোসকারকে পচথ, অম্হাকম্পি দস্সথ, মযম্পি ইচ্ছাম কোসিযমিস্সকং সন্থতং কাতু’’’ন্তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, কোসিযকারকে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেথ – ‘বহূ, আৰুসো, কোসকারকে পচথ, অম্হাকম্পি দস্সথ, মযম্পি ইচ্ছাম কোসিযমিস্সকং সন্থতং কাতু’’’ন্তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, কোসিযকারকে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰক্খথ – বহূ, আৰুসো, কোসকারকে পচথ, অম্হাকম্পি দস্সথ, মযম্পি ইচ্ছাম কোসিযমিস্সকং সন্থতং কাতুন্তি। নেতং , মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫৪৩. ‘‘যো পন ভিক্খু কোসিযমিস্সকং সন্থতং কারাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৫৪৪. যো পনাতি যো যাদিসো…পে॰… ভিক্খূতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি। সন্থতং নাম সন্থরিত্ৰা কতং হোতি অৰাযিমং। কারাপেয্যাতি একেনপি কোসিযংসুনা মিস্সিত্ৰা করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, পযোগে দুক্কটং। পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্ব…পে॰… ইদং মে, ভন্তে, কোসিযমিস্সকং সন্থতং কারাপিতং নিস্সগ্গিযং। ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। ৫৪৫. অত্তনা ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অত্তনা ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। পরেহি ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। পরেহি ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞস্সত্থায করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স । অঞ্ঞেন কতং পটিলভিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ৫৪৬. অনাপত্তি ৰিতানং ৰা ভূমত্থরণং ৰা সাণিপাকারং ৰা ভিসিং ৰা বিব্বোহনং ৰা করোতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। কোসিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং পঠমং। ২. সুদ্ধকাল়কসিক্খাপদং ৫৪৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা ৰেসালিযং ৰিহরতি মহাৰনে কূটাগারসালাযং। তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেন্তি। মনুস্সা ৰিহারচারিকং আহিণ্ডন্তা পস্সিত্ৰা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেস্সন্তি, সেয্যথাপি গিহী কামভোগিনো’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে॰… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫৪৮. ‘‘যো পন ভিক্খু সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৫৪৯. যো পনাতি যো যাদিসো…পে॰… ভিক্খূতি…পে॰… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি। কাল়কং নাম দ্ৰে কাল়কানি – জাতিযা কাল়কং ৰা রজনকাল়কং ৰা। সন্থতং নাম সন্থরিত্ৰা কতং হোতি অৰাযিমং। কারাপেয্যাতি করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, পযোগে দুক্কটং। পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং …পে॰… ইদং মে, ভন্তে, সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপিতং নিস্সগ্গিযং। ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। ৫৫০. অত্তনা ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অত্তনা ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। পরেহি ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। পরেহি ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞস্সত্থায করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। অঞ্ঞেন কতং পটিলভিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ৫৫১. অনাপত্তি ৰিতানং ৰা ভূমত্থরণং ৰা সাণিপাকারং ৰা ভিসিং ৰা বিব্বোহনং ৰা করোতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। সুদ্ধকাল়কসিক্খাপদং নিট্ঠিতং দুতিযং। ৩. দ্ৰেভাগসিক্খাপদং ৫৫২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ – ‘‘ভগৰতা পটিক্খিত্তং সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেতু’’ন্তি, তে থোকংযেৰ ওদাতং অন্তে আদিযিত্ৰা তথেৰ সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেন্তি। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ থোকংযেৰ ওদাতং অন্তে আদিযিত্ৰা তথেৰ সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, থোকংযেৰ ওদাতং অন্তে আদিযিত্ৰা তথেৰ সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, থোকংযেৰ ওদাতং অন্তে আদিযিত্ৰা তথেৰ সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫৫৩. ‘‘নৰং পন ভিক্খুনা সন্থতং কারযমানেন দ্ৰে ভাগা সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং আদাতব্বা ততিযং ওদাতানং চতুত্থং গোচরিযানং । অনাদা চে ভিক্খু দ্ৰে ভাগে সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং ততিযং ওদাতানং চতুত্থং গোচরিযানং নৰং সন্থতং কারাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৫৫৪. নৰং নাম করণং উপাদায ৰুচ্চতি। সন্থতং নাম সন্থরিত্ৰা কতং হোতি অৰাযিমং। কারযমানেনাতি করোন্তো ৰা কারাপেন্তো ৰা। দ্ৰে ভাগা সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং আদাতব্বাতি ধারযিত্ৰা দ্ৰে তুলা আদাতব্বা। ততিযং ওদাতানন্তি তুলং ওদাতানং। চতুত্থং গোচরিযানন্তি তুলং গোচরিযানং। অনাদা চে ভিক্খু দ্ৰে ভাগে সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং ততিযং ওদাতানং চতুত্থং গোচরিযানন্তি। অনাদিযিত্ৰা দ্ৰে তুলে সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং তুলং ওদাতানং তুলং গোচরিযানং নৰং সন্থতং করোতি ৰা কারাপেতি ৰা পযোগে দুক্কটং, পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে॰… ইদং মে, ভন্তে, সন্থতং অনাদিযিত্ৰা দ্ৰে তুলে সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং তুলং ওদাতানং তুলং গোচরিযানং কারাপিতং নিস্সগ্গিযং। ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। ৫৫৫. অত্তনা ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অত্তনা ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। পরেহি ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং । পরেহি ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অঞ্ঞস্সত্থায করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স। অঞ্ঞেন কতং পটিলভিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স। ৫৫৬. অনাপত্তি তুলং ওদাতানং তুলং গোচরিযানং আদিযিত্ৰা করোতি, বহুতরং ওদাতানং বহুতরং গোচরিযানং আদিযিত্ৰা করোতি, সুদ্ধং ওদাতানং সুদ্ধং গোচরিযানং আদিযিত্ৰা করোতি, ৰিতানং ৰা ভূমত্থরণং ৰা সাণিপাকারং ৰা ভিসিং ৰা বিব্বোহনং ৰা করোতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। দ্ৰেভাগসিক্খাপদং নিট্ঠিতং ততিযং। ৪. ছব্বস্সসিক্খাপদং ৫৫৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ অনুৰস্সং সন্থতং কারাপেন্তি। তে যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরন্তি – ‘‘এল়কলোমানি দেথ। এল়কলোমেহি অত্থো’’তি। মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা অনুৰস্সং সন্থতং কারাপেস্সন্তি, যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরিস্সন্তি – ‘এল়কলোমানি দেথ, এল়কলোমেহি অত্থো’’’তি! অম্হাকং পন সকিং কতানি সন্থতানি পঞ্চপি ছপি ৰস্সানি হোন্তি, যেসং নো দারকা উহদন্তিপি উম্মিহন্তিপি উন্দূরেহিপি খজ্জন্তি। ইমে পন সমণা সক্যপুত্তিযা অনুৰস্সং সন্থতং কারাপেন্তি, যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরন্তি – ‘‘এল়কলোমানি দেথ, এল়কলোমেহি অত্থো’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং। যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে॰… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ অনুৰস্সং সন্থতং কারাপেস্সন্তি, যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরিস্সন্তি – ‘এল়কলোমানি দেথ, এল়কলোমেহি অত্থো’’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ তে অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে॰… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ অনুৰস্সং সন্থতং কারাপেন্তি, যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরন্তি – ‘এল়কলোমানি দেথ, এল়কলোমেহি অত্থো’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি। ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে॰… কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা অনুৰস্সং সন্থতং কারাপেস্সন্তি, যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরিস্সন্তি – ‘এল়কলোমানি দেথ, এল়কলোমেহি অত্থো’তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে॰… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫৫৮. ‘‘নৰং পন ভিক্খুনা সন্থতং কারাপেত্ৰা ছব্বস্সানি ধারেতব্বং। ওরেন চে ছন্নং ৰস্সানং তং সন্থতং ৰিস্সজ্জেত্ৰা ৰা অৰিস্সজ্জেত্ৰা ৰা অঞ্ঞং নৰং সন্থতং কারাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি। ৫৫৯. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু কোসম্বিযং গিলানো হোতি। ঞাতকা তস্স ভিক্খুনো সন্তিকে দূতং পাহেসুং – ‘‘আগচ্ছতু, ভদন্তো মযং উপট্ঠহিস্সামা’’তি। ভিক্খূপি এৰমাহংসু – ‘‘গচ্ছাৰুসো, ঞাতকা তং উপট্ঠহিস্সন্তী’’তি। সো এৰমাহ – ‘‘ভগৰতা, আৰুসো, সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং – ‘নৰং পন ভিক্খুনা সন্থতং কারাপেত্ৰা ছব্বস্সানি ধারেতব্ব’ন্তি। অহঞ্চম্হি গিলানো, ন সক্কোমি সন্থতং আদায পক্কমিতুং। ময্হঞ্চ ৰিনা সন্থতা ন ফাসু হোতি। নাহং গমিস্সামী’’তি। ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং। অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, গিলানস্স ভিক্খুনো সন্থতসম্মুতিং দাতুং। এৰঞ্চ পন , ভিক্খৰে, দাতব্বা। তেন গিলানেন ভিক্খুনা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘অহং, ভন্তে, গিলানো। ন সক্কোমি সন্থতং আদায পক্কমিতুং। সোহং, ভন্তে, সঙ্ঘং সন্থতসম্মুতিং যাচামী’তি। দুতিযম্পি যাচিতব্বা। ততিযম্পি যাচিতব্বা। ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো – ৫৬০. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো। অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু গিলানো। ন সক্কোতি সন্থতং আদায পক্কমিতুং। সো সঙ্ঘং সন্থতসম্মুতিং যাচতি। যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সন্থতসম্মুতিং দদেয্য। এসা ঞত্তি। ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো । অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু গিলানো। ন সক্কোতি সন্থতং আদায পক্কমিতুং। সো সঙ্ঘং সন্থতসম্মুতিং যাচতি। সঙ্ঘো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সন্থতসম্মুতিং দেতি। যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সন্থতসম্মুতিযা দানং, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য। ‘‘দিন্না সঙ্ঘেন ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সন্থতসম্মুতি। খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ – ৫৬১. ‘‘নৰং পন ভিক্খুনা সন্থতং কারাপেত্ৰা ছব্বস্সানি ধারেতব্বং। ওরেন চে ছন্নং ৰস্সানং তং সন্থতং ৰিস্সজ্জেত্ৰা ৰা অৰিস্সজ্জেত্ৰা ৰা অঞ্ঞং নৰং সন্থতং কারাপেয্য, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা , নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি। ৫৬২. নৰং নাম করণং উপাদায ৰুচ্চতি। সন্থতং নাম সন্থরিত্ৰা কতং হোতি অৰাযিমং। কারাপেত্ৰাতি করিত্ৰা ৰা কারাপেত্ৰা ৰা। ছব্বস্সানি ধারেতব্বন্তি ছব্বস্সপরমতা ধারেতব্বং। ওরেন চে ছন্নং ৰস্সানন্তি ঊনকছব্বস্সানি। তং সন্থতং ৰিস্সজ্জেত্ৰাতি অঞ্ঞেসং দত্ৰা। অৰিস্সজ্জেত্ৰাতি ন কস্সচি দত্ৰা। অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযাতি ঠপেত্ৰা ভিক্খুসম্মুতিং অঞ্ঞং নৰং সন্থতং করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, পযোগে দুক্কটং। পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি। নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা। এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে॰… ইদং মে, ভন্তে, সন্থতং ঊনকছব্বস্সানি কারাপিতং, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং। ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে॰… দদেয্যাতি…পে॰… দদেয্যুন্তি…পে॰… আযস্মতো দম্মীতি। ৫৬৩. অত্তনা ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। অত্তনা ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং । পরেহি ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। পরেহি ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং। ৫৬৪. অনাপত্তি ছব্বস্সানি করোতি, অতিরেকছব্বস্সানি করোতি, অঞ্ঞস্সত্থায করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, অঞ্ঞেন কতং পটিলভিত্ৰা পরিভুঞ্জতি , ৰিতানং ৰা ভূমত্থরণং ৰা সাণিপাকারং ৰা ভিসিং ৰা বিব্বোহনং ৰা করোতি, ভিক্খুসম্মুতিযা, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি। ছব্বস্সসিক্খাপদং নিট্ঠিতং চতুত্থং। ৫. নিসীদনসন্থতসিক্খাপদং ৫৬৫. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে। অথ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ইচ্ছামহং, ভিক্খৰে, তেমাসং পটিসল্লীযিতুং। নম্হি কেনচি উপসঙ্কমিতব্বো, অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেনা’’তি। ‘‘এৰং, ভন্তে,’’তি খো তে ভিক্খূ ভগৰতো পটিস্সুণিত্ৰা নাস্সুধ কোচি ভগৰন্তং উপসঙ্কমতি, অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেন। তেন খো পন সমযেন সাৰত্থিযা সঙ্ঘেন কতিকা কতা হোতি – ‘‘ইচ্ছতাৰুসো, ভগৰা তেমাসং পটিসল্লীযিতুং। ন ভগৰা কেনচি উপসঙ্কমিতব্বো , অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেন। যো ভগৰন্তং উপসঙ্কমতি সো পাচিত্তিযং দেসাপেতব্বো’’তি। অথ খো আযস্মা উপসেনো ৰঙ্গন্তপুত্তো, সপরিসো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। আচিণ্ণং খো পনেতং বুদ্ধানং ভগৰন্তানং আগন্তুকেহি ভিক্খূহি সদ্ধিং পটিসম্মোদিতুং। অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং উপসেনং ৰঙ্গন্তপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘কচ্চি ৰো, উপসেন, খমনীযং কচ্চি যাপনীযং, কচ্চিত্থ অপ্পকিলমথেন অদ্ধানং আগতা’’তি? ‘‘খমনীযং , ভগৰা, যাপনীযং, ভগৰা। অপ্পকিলমথেন চ মযং, ভন্তে, অদ্ধানং আগতা’’তি। তেন খো পন সমযেন আযস্মতো উপসেনস্স ৰঙ্গন্তপুত্তস্স সদ্ধিৰিহারিকো ভিক্খু ভগৰতো অৰিদূরে নিসিন্নো হোতি। অথ খো ভগৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘মনাপানি তে, ভিক্খু, পংসুকূলানী’’তি? ‘‘ন খো মে, ভন্তে, মনাপানি পংসুকূলানী’’তি। ‘‘কিস্স পন ত্ৰং, ভিক্খু, পংসুকূলিকো’’তি? ‘‘উপজ্ঝাযো মে, ভন্তে, পংসুকূলিকো। এৰং অহম্পি পংসুকূলিকো’’তি। অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং উপসেনং ৰঙ্গন্তপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘পাসাদিকা খো ত্যাযং, উপসেন, পরিসা। কথং ত্ৰং, উপসেন, পরিসং ৰিনেসী’’তি? ‘‘যো মং, ভন্তে, উপসম্পদং যাচতি তমহং [তাহং (ক॰)] এৰং ৰদামি – ‘অহং খো, আৰুসো, আরঞ্ঞিকো পিণ্ডপাতিকো পংসুকূলিকো। সচে ত্ৰম্পি আরঞ্ঞিকো ভৰিস্সসি পিণ্ডপাতিকো পংসুকূলিকো, এৰাহং তং উপসম্পাদেস্সামী’তি। সচে মে পটিস্সুণাতি উপসম্পাদেমি, নো চে মে পটিস্সুণাতি ন উপসম্পাদেমি। যো মং নিস্সযং যাচতি তমহং [তাহং (ক॰)] এৰং ৰদামি – ‘অহং খো, আৰুসো, আরঞ্ঞিকো পিণ্ডপাতিকো পংসুকূলিকো। সচে ত্ৰম্পি আরঞ্ঞিকো ভৰিস্সসি পিণ্ডপাতিকো পংসুকূলিকো, এৰাহং তে নিস্সযং দস্সামী’তি। সচে মে পটিস্সুণাতি নিস্সযং দেমি, নো চে মে পটিস্সুণাতি ন নিস্সযং দেমি। এৰং খো অহং, ভন্তে, পরিসং ৰিনেমী’’তি। ‘‘সাধু সাধু, উপসেন। সাধু খো ত্ৰং, উপসেন, পরিসং ৰিনেসি । জানাসি পন ত্ৰং, উপসেন, সাৰত্থিযা সঙ্ঘস্স কতিক’’ন্তি? ‘‘ন খো অহং, ভন্তে, জানামি সাৰত্থিযা সঙ্ঘস্স কতিক’’ন্তি। ‘‘সাৰত্থিযা খো, উপসেন, সঙ্ঘেন কতিকা কতা – ‘ইচ্ছতাৰুসো, ভগৰা তেমাসং পটিসল্লীযিতুং। ন ভগৰা কেনচি উপসঙ্কমিতব্বো, অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেন। যো ভগৰন্তং উপসঙ্কমতি সো পাচিত্তিযং দেসাপেতব্বো’তি। ‘‘পঞ্ঞাযিস্সতি, ভন্তে, সাৰত্থিযা সঙ্ঘো সকায কতিকায, ন মযং অপঞ্ঞত্তং পঞ্ঞপেস্সাম পঞ্ঞত্তং ৰা ন সমুচ্ছিন্দিস্সাম, যথাপঞ্ঞত্তেসু সিক্খাপদেসু সমাদায ৰত্তিস্সামা’’তি। ‘‘সাধু সাধু, উপসেন, অপঞ্ঞত্তং ন পঞ্ঞপেতব্বং, পঞ্ঞত্তং ৰা ন সমুচ্ছিন্দিতব্বং, যথাপঞ্ঞত্তেসু সিক্খাপদেসু সমাদায ৰত্তিতব্বং। অনুজানামি, উপসেন, যে তে ভিক্খূ আরঞ্ঞিকা পিণ্ডপাতিকা পংসুকূলিকা যথাসুখং মং দস্সনায উপসঙ্কমন্তূ’’তি। |
Copyright © 2011 Bangladesh Buddhist. All rights reserved. |