৫. জনৰসভসুত্তং
নাতিকিযাদিব্যাকরণং ২৭৩. এৰং মে সুতং – একং সমযং ভগৰা নাতিকে [নাদিকে (সী॰ স্যা॰ পী॰)] ৰিহরতি গিঞ্জকাৰসথে। তেন খো পন সমযেন ভগৰা পরিতো পরিতো জনপদেসু পরিচারকে অব্ভতীতে কালঙ্কতে উপপত্তীসু ব্যাকরোতি কাসিকোসলেসু ৰজ্জিমল্লেসু চেতিৰংসেসু [চেতিযৰংসেসু (ক॰)] কুরুপঞ্চালেসু মজ্ঝসূরসেনেসু [মচ্ছসুরসেনেসু (স্যা॰), মচ্ছসূরসেনেসু (সী॰ পী॰)] – ‘‘অসু অমুত্র উপপন্নো, অসু অমুত্র উপপন্নো [উপপন্নোতি (ক॰)]। পরোপঞ্ঞাস নাতিকিযা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা পঞ্চন্নং ওরম্ভাগিযানং সংযোজনানং পরিক্খযা ওপপাতিকা তত্থ পরিনিব্বাযিনো অনাৰত্তিধম্মা তস্মা লোকা। সাধিকা নৰুতি নাতিকিযা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা তিণ্ণং সংযোজনানং পরিক্খযা রাগদোসমোহানং তনুত্তা সকদাগামিনো, সকিদেৰ [সকিংদেৰ (ক॰)] ইমং লোকং আগন্ত্ৰা দুক্খস্সন্তং করিস্সন্তি। সাতিরেকানি পঞ্চসতানি নাতিকিযা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা তিণ্ণং সংযোজনানং পরিক্খযা সোতাপন্না অৰিনিপাতধম্মা নিযতা সম্বোধিপরাযণা’’তি। ২৭৪. অস্সোসুং খো নাতিকিযা পরিচারকা – ‘‘ভগৰা কির পরিতো পরিতো জনপদেসু পরিচারকে অব্ভতীতে কালঙ্কতে উপপত্তীসু ব্যাকরোতি কাসিকোসলেসু ৰজ্জিমল্লেসু চেতিৰংসেসু কুরুপঞ্চালেসু মজ্ঝসূরসেনেসু – ‘অসু অমুত্র উপপন্নো, অসু অমুত্র উপপন্নো। পরোপঞ্ঞাস নাতিকিযা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা পঞ্চন্নং ওরম্ভাগিযানং সংযোজনানং পরিক্খযা ওপপাতিকা তত্থ পরিনিব্বাযিনো অনাৰত্তিধম্মা তস্মা লোকা। সাধিকা নৰুতি নাতিকিযা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা তিণ্ণং সংযোজনানং পরিক্খযা রাগদোসমোহানং তনুত্তা সকদাগামিনো সকিদেৰ ইমং লোকং আগন্ত্ৰা দুক্খস্সন্তং করিস্সন্তি। সাতিরেকানি পঞ্চসতানি নাতিকিযা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা তিণ্ণং সংযোজনানং পরিক্খযা সোতাপন্না অৰিনিপাতধম্মা নিযতা সম্বোধিপরাযণা’তি। তেন চ নাতিকিযা পরিচারকা অত্তমনা অহেসুং পমুদিতা পীতিসোমনস্সজাতা ভগৰতো পঞ্হৰেয্যাকরণং [পঞ্হাৰেয্যাকরণং (স্যা॰ ক॰)] সুত্ৰা। ২৭৫. অস্সোসি খো আযস্মা আনন্দো – ‘‘ভগৰা কির পরিতো পরিতো জনপদেসু পরিচারকে অব্ভতীতে কালঙ্কতে উপপত্তীসু ব্যাকরোতি কাসিকোসলেসু ৰজ্জিমল্লেসু চেতিৰংসেসু কুরুপঞ্চালেসু মজ্ঝসূরসেনেসু – ‘অসু অমুত্র উপপন্নো, অসু অমুত্র উপপন্নো। পরোপঞ্ঞাস নাতিকিযা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা পঞ্চন্নং ওরম্ভাগিযানং সংযোজনানং পরিক্খযা ওপপাতিকা তত্থ পরিনিব্বাযিনো অনাৰত্তিধম্মা তস্মা লোকা। সাধিকা নৰুতি নাতিকিযা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা তিণ্ণং সংযোজনানং পরিক্খযা রাগদোসমোহানং তনুত্তা সকদাগামিনো সকিদেৰ ইমং লোকং আগন্ত্ৰা দুক্খস্সন্তং করিস্সন্তি। সাতিরেকানি পঞ্চসতানি নাতিকিযা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা তিণ্ণং সংযোজনানং পরিক্খযা সোতাপন্না অৰিনিপাতধম্মা নিযতা সম্বোধিপরাযণা’তি। তেন চ নাতিকিযা পরিচারকা অত্তমনা অহেসুং পমুদিতা পীতিসোমনস্সজাতা ভগৰতো পঞ্হৰেয্যাকরণং সুত্ৰা’’তি। আনন্দপরিকথা ২৭৬. অথ খো আযস্মতো আনন্দস্স এতদহোসি – ‘‘ইমে খো পনাপি অহেসুং মাগধকা পরিচারকা বহূ চেৰ রত্তঞ্ঞূ চ অব্ভতীতা কালঙ্কতা। সুঞ্ঞা মঞ্ঞে অঙ্গমগধা অঙ্গমাগধকেহি [অঙ্গমাগধিকেহি (স্যা॰)] পরিচারকেহি অব্ভতীতেহি কালঙ্কতেহি। তে খো পনাপি [তেন খো পনাপি (স্যা॰)] অহেসুং বুদ্ধে পসন্না ধম্মে পসন্না সঙ্ঘে পসন্না সীলেসু পরিপূরকারিনো। তে অব্ভতীতা কালঙ্কতা ভগৰতা অব্যাকতা; তেসম্পিস্স সাধু ৰেয্যাকরণং, বহুজনো পসীদেয্য, ততো গচ্ছেয্য সুগতিং। অযং খো পনাপি অহোসি রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো ধম্মিকো ধম্মরাজা হিতো ব্রাহ্মণগহপতিকানং নেগমানঞ্চেৰ জানপদানঞ্চ। অপিস্সুদং মনুস্সা কিত্তযমানরূপা ৰিহরন্তি – ‘এৰং নো সো ধম্মিকো ধম্মরাজা সুখাপেত্ৰা কালঙ্কতো, এৰং মযং তস্স ধম্মিকস্স ধম্মরঞ্ঞো ৰিজিতে ফাসু [ফাসুকং (স্যা॰)] ৰিহরিম্হা’তি। সো খো পনাপি অহোসি বুদ্ধে পসন্নো ধম্মে পসন্নো সঙ্ঘে পসন্নো সীলেসু পরিপূরকারী। অপিস্সুদং মনুস্সা এৰমাহংসু – ‘যাৰ মরণকালাপি রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো ভগৰন্তং কিত্তযমানরূপো কালঙ্কতো’তি। সো অব্ভতীতো কালঙ্কতো ভগৰতা অব্যাকতো। তস্সপিস্স সাধু ৰেয্যাকরণং বহুজনো পসীদেয্য, ততো গচ্ছেয্য সুগতিং। ভগৰতো খো পন সম্বোধি মগধেসু। যত্থ খো পন ভগৰতো সম্বোধি মগধেসু, কথং তত্র ভগৰা মাগধকে পরিচারকে অব্ভতীতে কালঙ্কতে উপপত্তীসু ন ব্যাকরেয্য। ভগৰা চে খো পন মাগধকে পরিচারকে অব্ভতীতে কালঙ্কতে উপপত্তীসু ন ব্যাকরেয্য, দীনমনা [নিন্নমনা (স্যা॰), দীনমানা (সী॰ পী॰)] তেনস্সু মাগধকা পরিচারকা; যেন খো পনস্সু দীনমনা মাগধকা পরিচারকা কথং তে ভগৰা ন ব্যাকরেয্যা’’তি? ২৭৭. ইদমাযস্মা আনন্দো মাগধকে পরিচারকে আরব্ভ একো রহো অনুৰিচিন্তেত্ৰা রত্তিযা পচ্চূসসমযং পচ্চুট্ঠায যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নো খো আযস্মা আনন্দো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘সুতং মেতং, ভন্তে – ‘ভগৰা কির পরিতো পরিতো জনপদেসু পরিচারকে অব্ভতীতে কালঙ্কতে উপপত্তীসু ব্যাকরোতি কাসিকোসলেসু ৰজ্জিমল্লেসু চেতিৰংসেসু কুরুপঞ্চালেসু মজ্ঝসূরসেনেসু – ‘‘অসু অমুত্র উপপন্নো, অসু অমুত্র উপপন্নো। পরোপঞ্ঞাস নাতিকিযা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা পঞ্চন্নং ওরম্ভাগিযানং সংযোজনানং পরিক্খযা ওপপাতিকা তত্থ পরিনিব্বাযিনো অনাৰত্তিধম্মা তস্মা লোকা। সাধিকা নৰুতি নাতিকিযা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা তিণ্ণং সংযোজনানং পরিক্খযা রাগদোসমোহানং তনুত্তা সকদাগামিনো, সকিদেৰ ইমং লোকং আগন্ত্ৰা দুক্খস্সন্তং করিস্সন্তি। সাতিরেকানি পঞ্চসতানি নাতিকিযা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা তিণ্ণং সংযোজনানং পরিক্খযা সোতাপন্না অৰিনিপাতধম্মা নিযতা সম্বোধিপরাযণাতি। তেন চ নাতিকিযা পরিচারকা অত্তমনা অহেসুং পমুদিতা পীতিসোমনস্সজাতা ভগৰতো পঞ্হৰেয্যাকরণং সুত্ৰা’’তি । ইমে খো পনাপি, ভন্তে, অহেসুং মাগধকা পরিচারকা বহূ চেৰ রত্তঞ্ঞূ চ অব্ভতীতা কালঙ্কতা। সুঞ্ঞা মঞ্ঞে অঙ্গমগধা অঙ্গমাগধকেহি পরিচারকেহি অব্ভতীতেহি কালঙ্কতেহি। তে খো পনাপি, ভন্তে, অহেসুং বুদ্ধে পসন্না ধম্মে পসন্না সঙ্ঘে পসন্না সীলেসু পরিপূরকারিনো, তে অব্ভতীতা কালঙ্কতা ভগৰতা অব্যাকতা। তেসম্পিস্স সাধু ৰেয্যাকরণং, বহুজনো পসীদেয্য, ততো গচ্ছেয্য সুগতিং। অযং খো পনাপি, ভন্তে, অহোসি রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো ধম্মিকো ধম্মরাজা হিতো ব্রাহ্মণগহপতিকানং নেগমানঞ্চেৰ জানপদানঞ্চ। অপিস্সুদং মনুস্সা কিত্তযমানরূপা ৰিহরন্তি – ‘এৰং নো সো ধম্মিকো ধম্মরাজা সুখাপেত্ৰা কালঙ্কতো। এৰং মযং তস্স ধম্মিকস্স ধম্মরঞ্ঞো ৰিজিতে ফাসু ৰিহরিম্হা’তি। সো খো পনাপি, ভন্তে, অহোসি বুদ্ধে পসন্নো ধম্মে পসন্নো সঙ্ঘে পসন্নো সীলেসু পরিপূরকারী। অপিস্সুদং মনুস্সা এৰমাহংসু – ‘যাৰ মরণকালাপি রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো ভগৰন্তং কিত্তযমানরূপো কালঙ্কতো’তি। সো অব্ভতীতো কালঙ্কতো ভগৰতা অব্যাকতো; তস্সপিস্স সাধু ৰেয্যাকরণং, বহুজনো পসীদেয্য, ততো গচ্ছেয্য সুগতিং। ভগৰতো খো পন, ভন্তে, সম্বোধি মগধেসু। যত্থ খো পন , ভন্তে, ভগৰতো সম্বোধি মগধেসু, কথং তত্র ভগৰা মাগধকে পরিচারকে অব্ভতীতে কালঙ্কতে উপপত্তীসু ন ব্যাকরেয্য? ভগৰা চে খো পন, ভন্তে, মাগধকে পরিচারকে অব্ভতীতে কালঙ্কতে উপপত্তীসু ন ব্যাকরেয্য দীনমনা তেনস্সু মাগধকা পরিচারকা; যেন খো পনস্সু দীনমনা মাগধকা পরিচারকা কথং তে ভগৰা ন ব্যাকরেয্যা’’তি। ইদমাযস্মা আনন্দো মাগধকে পরিচারকে আরব্ভ ভগৰতো সম্মুখা পরিকথং কত্ৰা উট্ঠাযাসনা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামি। ২৭৮. অথ খো ভগৰা অচিরপক্কন্তে আযস্মন্তে আনন্দে পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায নাতিকং পিণ্ডায পাৰিসি। নাতিকে পিণ্ডায চরিত্ৰা পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপটিক্কন্তো পাদে পক্খালেত্ৰা গিঞ্জকাৰসথং পৰিসিত্ৰা মাগধকে পরিচারকে আরব্ভ অট্ঠিং কত্ৰা [অট্ঠিকত্ৰা (সী॰ স্যা॰ পী॰)] মনসিকত্ৰা সব্বং চেতসা [সব্বচেতসা (পী॰)] সমন্নাহরিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি – ‘‘গতিং নেসং জানিস্সামি অভিসম্পরাযং, যংগতিকা তে ভৰন্তো যংঅভিসম্পরাযা’’তি। অদ্দসা খো ভগৰা মাগধকে পরিচারকে ‘‘যংগতিকা তে ভৰন্তো যংঅভিসম্পরাযা’’তি। অথ খো ভগৰা সাযন্হসমযং পটিসল্লানা ৰুট্ঠিতো গিঞ্জকাৰসথা নিক্খমিত্ৰা ৰিহারপচ্ছাযাযং পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি। ২৭৯. অথ খো আযস্মা আনন্দো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নো খো আযস্মা আনন্দো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘উপসন্তপদিস্সো [উপসন্তপতিসো (ক॰)] ভন্তে ভগৰা ভাতিরিৰ ভগৰতো মুখৰণ্ণো ৰিপ্পসন্নত্তা ইন্দ্রিযানং। সন্তেন নূনজ্জ ভন্তে ভগৰা ৰিহারেন ৰিহাসী’’তি? ‘‘যদেৰ খো মে ত্ৰং, আনন্দ, মাগধকে পরিচারকে আরব্ভ সম্মুখা পরিকথং কত্ৰা উট্ঠাযাসনা পক্কন্তো, তদেৰাহং নাতিকে পিণ্ডায চরিত্ৰা পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপটিক্কন্তো পাদে পক্খালেত্ৰা গিঞ্জকাৰসথং পৰিসিত্ৰা মাগধকে পরিচারকে আরব্ভ অট্ঠিং কত্ৰা মনসিকত্ৰা সব্বং চেতসা সমন্নাহরিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদিং – ‘গতিং নেসং জানিস্সামি অভিসম্পরাযং, যংগতিকা তে ভৰন্তো যংঅভিসম্পরাযা’তি। অদ্দসং খো অহং, আনন্দ, মাগধকে পরিচারকে ‘যংগতিকা তে ভৰন্তো যংঅভিসম্পরাযা’’’তি। জনৰসভযক্খো ২৮০. ‘‘অথ খো, আনন্দ, অন্তরহিতো যক্খো সদ্দমনুস্সাৰেসি – ‘জনৰসভো অহং ভগৰা ; জনৰসভো অহং সুগতা’তি। অভিজানাসি নো ত্ৰং, আনন্দ, ইতো পুব্বে এৰরূপং নামধেয্যং সুতং [সুত্ৰা (পী॰)] যদিদং জনৰসভো’’তি? ‘‘ন খো অহং, ভন্তে, অভিজানামি ইতো পুব্বে এৰরূপং নামধেয্যং সুতং যদিদং জনৰসভোতি, অপি চ মে, ভন্তে, লোমানি হট্ঠানি ‘জনৰসভো’তি নামধেয্যং সুত্ৰা। তস্স ময্হং, ভন্তে, এতদহোসি – ‘ন হি নূন সো ওরকো যক্খো ভৰিস্সতি যদিদং এৰরূপং নামধেয্যং সুপঞ্ঞত্তং যদিদং জনৰসভো’’তি। ‘‘অনন্তরা খো, আনন্দ, সদ্দপাতুভাৰা উল়ারৰণ্ণো মে যক্খো সম্মুখে পাতুরহোসি । দুতিযম্পি সদ্দমনুস্সাৰেসি – ‘বিম্বিসারো অহং ভগৰা; বিম্বিসারো অহং সুগতাতি। ইদং সত্তমং খো অহং, ভন্তে, ৰেস্সৰণস্স মহারাজস্স সহব্যতং উপপজ্জামি, সো ততো চুতো মনুস্সরাজা ভৰিতুং পহোমি [সো ততো চুতো মনুস্সরাজা, অমনুস্সরাজা দিৰি হোমি (সী॰ পী॰)]। ইতো সত্ত ততো সত্ত, সংসারানি চতুদ্দস। নিৰাসমভিজানামি, যত্থ মে ৰুসিতং পুরে॥ ২৮১. ‘দীঘরত্তং খো অহং, ভন্তে, অৰিনিপাতো অৰিনিপাতং সঞ্জানামি, আসা চ পন মে সন্তিট্ঠতি সকদাগামিতাযা’তি। ‘অচ্ছরিযমিদং আযস্মতো জনৰসভস্স যক্খস্স, অব্ভুতমিদং আযস্মতো জনৰসভস্স যক্খস্স। ‘‘দীঘরত্তং খো অহং, ভন্তে, অৰিনিপাতো অৰিনিপাতং সঞ্জানামী’’তি চ ৰদেসি, ‘‘আসা চ পন মে সন্তিট্ঠতি সকদাগামিতাযা’’তি চ ৰদেসি, কুতোনিদানং পনাযস্মা জনৰসভো যক্খো এৰরূপং উল়ারং ৰিসেসাধিগমং সঞ্জানাতীতি? ন অঞ্ঞত্র, ভগৰা, তৰ সাসনা, ন অঞ্ঞত্র[অঞ্ঞত্থ (সী॰ পী॰)], সুগত, তৰ সাসনা; যদগ্গে অহং, ভন্তে, ভগৰতি একন্তিকতো [একন্ততো (স্যা॰), একন্তগতো (পী॰)] অভিপ্পসন্নো, তদগ্গে অহং, ভন্তে, দীঘরত্তংঅৰিনিপাতো অৰিনিপাতং সঞ্জানামি, আসা চ পন মে সন্তিট্ঠতি সকদাগামিতায। ইধাহং, ভন্তে, ৰেস্সৰণেন মহারাজেন পেসিতো ৰিরূল়্হকস্স মহারাজস্স সন্তিকে কেনচিদেৰ করণীযেন অদ্দসং ভগৰন্তং অন্তরামগ্গে গিঞ্জকাৰসথং পৰিসিত্ৰা মাগধকে পরিচারকে আরব্ভ অট্ঠিং কত্ৰা মনসিকত্ৰা সব্বং চেতসা সমন্নাহরিত্ৰা নিসিন্নং – ‘‘গতিং নেসং জানিস্সামি অভিসম্পরাযং, যংগতিকা তে ভৰন্তো যংঅভিসম্পরাযা’’তি। অনচ্ছরিযং খো পনেতং, ভন্তে, যং ৰেস্সৰণস্স মহারাজস্স তস্সং পরিসাযং ভাসতো সম্মুখা সুতং সম্মুখা পটিগ্গহিতং – ‘‘যংগতিকা তে ভৰন্তো যংঅভিসম্পরাযা’’তি। তস্স ময্হং, ভন্তে, এতদহোসি – ভগৰন্তঞ্চ দক্খামি, ইদঞ্চ ভগৰতো আরোচেস্সামীতি। ইমে খো মে, ভন্তে, দ্ৰেপচ্চযা ভগৰন্তং দস্সনায উপসঙ্কমিতুং’। দেৰসভা ২৮২. ‘পুরিমানি , ভন্তে, দিৰসানি পুরিমতরানি তদহুপোসথে পন্নরসে ৰস্সূপনাযিকায পুণ্ণায পুণ্ণমায রত্তিযা কেৰলকপ্পা চ দেৰা তাৰতিংসা সুধম্মাযং সভাযং সন্নিসিন্না হোন্তি সন্নিপতিতা। মহতী চ দিব্বপরিসা [দিব্বা পরিসা (সী॰ পী॰)] সমন্ততো নিসিন্না হোন্তি [নিসিন্না হোতি (সী॰), সন্নিসিন্না হোন্তি সন্নিপতিতা (ক॰)], চত্তারো চ মহারাজানো চতুদ্দিসা নিসিন্না হোন্তি। পুরত্থিমায দিসায ধতরট্ঠো মহারাজা পচ্ছিমাভিমুখো [পচ্ছাভিমুখো (ক॰)] নিসিন্নো হোতি দেৰে পুরক্খত্ৰা; দক্খিণায দিসায ৰিরূল়্হকো মহারাজা উত্তরাভিমুখো নিসিন্নো হোতি দেৰে পুরক্খত্ৰা; পচ্ছিমায দিসায ৰিরূপক্খো মহারাজা পুরত্থাভিমুখো নিসিন্নো হোতি দেৰে পুরক্খত্ৰা; উত্তরায দিসায ৰেস্সৰণো মহারাজা দক্খিণাভিমুখো নিসিন্নো হোতি দেৰে পুরক্খত্ৰা । যদা, ভন্তে, কেৰলকপ্পা চ দেৰা তাৰতিংসা সুধম্মাযং সভাযং সন্নিসিন্না হোন্তি সন্নিপতিতা, মহতী চ দিব্বপরিসা সমন্ততো নিসিন্না হোন্তি, চত্তারো চ মহারাজানো চতুদ্দিসা নিসিন্না হোন্তি। ইদং নেসং হোতি আসনস্মিং; অথ পচ্ছা অম্হাকং আসনং হোতি। যে তে, ভন্তে, দেৰা ভগৰতি ব্রহ্মচরিযং চরিত্ৰা অধুনূপপন্না তাৰতিংসকাযং, তে অঞ্ঞে দেৰে অতিরোচন্তি ৰণ্ণেন চেৰ যসসা চ। তেন সুদং, ভন্তে, দেৰা তাৰতিংসা অত্তমনা হোন্তি পমুদিতা পীতিসোমনস্সজাতা ‘‘দিব্বা ৰত ভো কাযা পরিপূরেন্তি, হাযন্তি অসুরকাযা’’তি। অথ খো, ভন্তে, সক্কো দেৰানমিন্দো দেৰানং তাৰতিংসানং সম্পসাদং ৰিদিত্ৰা ইমাহি গাথাহি অনুমোদি – ‘‘মোদন্তি ৰত ভো দেৰা, তাৰতিংসা সহিন্দকা [সইন্দকা (সী॰)]। তথাগতং নমস্সন্তা, ধম্মস্স চ সুধম্মতং॥ নৰে দেৰে চ পস্সন্তা, ৰণ্ণৰন্তে যসস্সিনে [যসস্সিনো (স্যা॰)]। সুগতস্মিং ব্রহ্মচরিযং, চরিত্ৰান ইধাগতে॥ তে অঞ্ঞে অতিরোচন্তি, ৰণ্ণেন যসসাযুনা। সাৰকা ভূরিপঞ্ঞস্স, ৰিসেসূপগতা ইধ॥ ইদং দিস্ৰান নন্দন্তি, তাৰতিংসা সহিন্দকা। তথাগতং নমস্সন্তা, ধম্মস্স চ সুধম্মত’’ন্তি॥ ‘তেন সুদং, ভন্তে, দেৰা তাৰতিংসা ভিয্যোসোমত্তায অত্তমনা হোন্তি পমুদিতা পীতিসোমনস্সজাতা ‘‘দিব্বা ৰত, ভো, কাযা পরিপূরেন্তি, হাযন্তি অসুরকাযা’’তি। অথ খো, ভন্তে, যেনত্থেন দেৰা তাৰতিংসা সুধম্মাযং সভাযং সন্নিসিন্না হোন্তি সন্নিপতিতা, তং অত্থং চিন্তযিত্ৰা তং অত্থং মন্তযিত্ৰা ৰুত্তৰচনাপি তং [ৰুত্তৰচনা নামিদং (ক॰)] চত্তারো মহারাজানো তস্মিং অত্থে হোন্তি। পচ্চানুসিট্ঠৰচনাপি তং [পচ্চানুসিট্ঠৰচনা নামিদং (ক॰)] চত্তারো মহারাজানো তস্মিং অত্থে হোন্তি, সকেসু সকেসু আসনেসু ঠিতা অৰিপক্কন্তা[অধিপক্কন্তা (ক॰)]। তে ৰুত্তৰাক্যা রাজানো, পটিগ্গয্হানুসাসনিং। ৰিপ্পসন্নমনা সন্তা, অট্ঠংসু সম্হি আসনেতি॥ ২৮৩. ‘অথ খো, ভন্তে, উত্তরায দিসায উল়ারো আলোকো সঞ্জাযি, ওভাসো পাতুরহোসি অতিক্কম্মেৰ দেৰানং দেৰানুভাৰং। অথ খো, ভন্তে, সক্কো দেৰানমিন্দো দেৰে তাৰতিংসে আমন্তেসি – ‘‘যথা খো, মারিসা, নিমিত্তানি দিস্সন্তি, উল়ারো আলোকো সঞ্জাযতি, ওভাসো পাতুভৰতি, ব্রহ্মা পাতুভৰিস্সতি। ব্রহ্মুনো হেতং পুব্বনিমিত্তং পাতুভাৰায যদিদং আলোকো সঞ্জাযতি ওভাসো পাতুভৰতীতি। ‘‘যথা নিমিত্তা দিস্সন্তি, ব্রহ্মা পাতুভৰিস্সতি। ব্রহ্মুনো হেতং নিমিত্তং, ওভাসো ৰিপুলো মহা’’তি॥ সনঙ্কুমারকথা ২৮৪. ‘অথ খো, ভন্তে, দেৰা তাৰতিংসা যথাসকেসু আসনেসু নিসীদিংসু – ‘‘ওভাসমেতং ঞস্সাম, যংৰিপাকো ভৰিস্সতি, সচ্ছিকত্ৰাৰ নং গমিস্সামা’’তি। চত্তারোপি মহারাজানো যথাসকেসু আসনেসু নিসীদিংসু – ‘‘ওভাসমেতং ঞস্সাম যংৰিপাকো ভৰিস্সতি, সচ্ছিকত্ৰাৰ নং গমিস্সামা’’তি। ইদং সুত্ৰা দেৰা তাৰতিংসা একগ্গা সমাপজ্জিংসু – ‘‘ওভাসমেতং ঞস্সাম, যংৰিপাকো ভৰিস্সতি, সচ্ছিকত্ৰাৰ নং গমিস্সামা’’তি। ‘যদা, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো দেৰানং তাৰতিংসানং পাতুভৰতি, ওল়ারিকং অত্তভাৰং অভিনিম্মিনিত্ৰা পাতুভৰতি। যো খো পন, ভন্তে, ব্রহ্মুনো পকতিৰণ্ণো অনভিসম্ভৰনীযো সো দেৰানং তাৰতিংসানং চক্খুপথস্মিং। যদা, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো দেৰানং তাৰতিংসানং পাতুভৰতি , সো অঞ্ঞে দেৰে অতিরোচতি ৰণ্ণেন চেৰ যসসা চ। সেয্যথাপি, ভন্তে, সোৰণ্ণো ৰিগ্গহো মানুসং ৰিগ্গহং অতিরোচতি; এৰমেৰ খো, ভন্তে, যদা ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো দেৰানং তাৰতিংসানং পাতুভৰতি, সো অঞ্ঞে দেৰে অতিরোচতি ৰণ্ণেন চেৰ যসসা চ। যদা, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো দেৰানং তাৰতিংসানং পাতুভৰতি, ন তস্সং পরিসাযং কোচি দেৰো অভিৰাদেতি ৰা পচ্চুট্ঠেতি ৰা আসনেন ৰা নিমন্তেতি। সব্বেৰ তুণ্হীভূতা পঞ্জলিকা পল্লঙ্কেন নিসীদন্তি – ‘‘যস্সদানি দেৰস্স পল্লঙ্কং ইচ্ছিস্সতি ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো, তস্স দেৰস্স পল্লঙ্কে নিসীদিস্সতী’’তি। ‘যস্স খো পন, ভন্তে, দেৰস্স ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো পল্লঙ্কে নিসীদতি, উল়ারং সো লভতি দেৰো ৰেদপটিলাভং; উল়ারং সো লভতি দেৰো সোমনস্সপটিলাভং। সেয্যথাপি, ভন্তে, রাজা খত্তিযো মুদ্ধাৰসিত্তো অধুনাভিসিত্তো রজ্জেন, উল়ারং সো লভতি ৰেদপটিলাভং, উল়ারং সো লভতি সোমনস্সপটিলাভং। এৰমেৰ খো, ভন্তে, যস্স দেৰস্স ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো পল্লঙ্কে নিসীদতি, উল়ারং সো লভতি দেৰো ৰেদপটিলাভং, উল়ারং সো লভতি দেৰো সোমনস্সপটিলাভং। অথ , ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো ওল়ারিকং অত্তভাৰং অভিনিম্মিনিত্ৰা কুমারৰণ্ণী [কুমারৰণ্ণো (স্যা॰ ক॰)] হুত্ৰা পঞ্চসিখো দেৰানং তাৰতিংসানং পাতুরহোসি। সো ৰেহাসং অব্ভুগ্গন্ত্ৰা আকাসে অন্তলিক্খে পল্লঙ্কেন নিসীদি। সেয্যথাপি, ভন্তে, বলৰা পুরিসো সুপচ্চত্থতে ৰা পল্লঙ্কে সমে ৰা ভূমিভাগে পল্লঙ্কেন নিসীদেয্য; এৰমেৰ খো, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো ৰেহাসং অব্ভুগ্গন্ত্ৰা আকাসে অন্তলিক্খে পল্লঙ্কেন নিসীদিত্ৰা দেৰানং তাৰতিংসানং সম্পসাদং ৰিদিত্ৰা ইমাহি গাথাহি অনুমোদি – ‘‘মোদন্তি ৰত ভো দেৰা, তাৰতিংসা সহিন্দকা। তথাগতং নমস্সন্তা, ধম্মস্স চ সুধম্মতং॥ ‘‘নৰে দেৰে চ পস্সন্তা, ৰণ্ণৰন্তে যসস্সিনে। সুগতস্মিং ব্রহ্মচরিযং, চরিত্ৰান ইধাগতে॥ ‘‘তে অঞ্ঞে অতিরোচন্তি, ৰণ্ণেন যসসাযুনা। সাৰকা ভূরিপঞ্ঞস্স, ৰিসেসূপগতা ইধ॥ ‘‘ইদং দিস্ৰান নন্দন্তি, তাৰতিংসা সহিন্দকা। তথাগতং নমস্সন্তা, ধম্মস্স চ সুধম্মত’’ন্তি॥ ২৮৫. ‘ইমমত্থং, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো ভাসিত্থ; ইমমত্থং, ভন্তে, ব্রহ্মুনো সনঙ্কুমারস্স ভাসতো অট্ঠঙ্গসমন্নাগতো সরো হোতি ৰিস্সট্ঠো চ ৰিঞ্ঞেয্যো চ মঞ্জু চ সৰনীযো চ বিন্দু চ অৰিসারী চ গম্ভীরো চ নিন্নাদী চ। যথাপরিসং খো পন, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো সরেন ৰিঞ্ঞাপেতি; ন চস্স বহিদ্ধা পরিসায ঘোসো নিচ্ছরতি। যস্স খো পন, ভন্তে, এৰং অট্ঠঙ্গসমন্নাগতো সরো হোতি, সো ৰুচ্চতি ‘‘ব্রহ্মস্সরো’’তি। ‘অথ খো, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো তেত্তিংসে অত্তভাৰে অভিনিম্মিনিত্ৰা দেৰানং তাৰতিংসানং পচ্চেকপল্লঙ্কেসু পল্লঙ্কেন [পচ্চেকপল্লঙ্কেন (ক॰)] নিসীদিত্ৰা দেৰে তাৰতিংসে আমন্তেসি – ‘‘তং কিং মঞ্ঞন্তি, ভোন্তো দেৰা তাৰতিংসা, যাৰঞ্চ সো ভগৰা বহুজনহিতায পটিপন্নো বহুজনসুখায লোকানুকম্পায অত্থায হিতায সুখায দেৰমনুস্সানং। যে হি কেচি, ভো, বুদ্ধং সরণং গতা ধম্মং সরণং গতা সঙ্ঘং সরণং গতা সীলেসু পরিপূরকারিনো তে কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপ্পেকচ্চে পরনিম্মিতৰসৰত্তীনং দেৰানং সহব্যতং উপপজ্জন্তি, অপ্পেকচ্চে নিম্মানরতীনং দেৰানং সহব্যতং উপপজ্জন্তি, অপ্পেকচ্চে তুসিতানং দেৰানং সহব্যতং উপপজ্জন্তি, অপ্পেকচ্চে যামানং দেৰানং সহব্যতং উপপজ্জন্তি, অপ্পেকচ্চে তাৰতিংসানং দেৰানং সহব্যতং উপপজ্জন্তি, অপ্পেকচ্চে চাতুমহারাজিকানং দেৰানং সহব্যতং উপপজ্জন্তি। যে সব্বনিহীনং কাযং পরিপূরেন্তি, তে গন্ধব্বকাযং পরিপূরেন্তী’’’তি। ২৮৬. ‘ইমমত্থং , ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো ভাসিত্থ; ইমমত্থং, ভন্তে, ব্রহ্মুনো সনঙ্কুমারস্স ভাসতো ঘোসোযেৰ দেৰা মঞ্ঞন্তি – ‘‘য্ৰাযং মম পল্লঙ্কে স্ৰাযং একোৰ ভাসতী’’তি। একস্মিং ভাসমানস্মিং, সব্বে ভাসন্তি নিম্মিতা। একস্মিং তুণ্হিমাসীনে, সব্বে তুণ্হী ভৰন্তি তে॥ তদাসু দেৰা মঞ্ঞন্তি, তাৰতিংসা সহিন্দকা। য্ৰাযং মম পল্লঙ্কস্মিং, স্ৰাযং একোৰ ভাসতীতি॥ ‘অথ খো, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো একত্তেন অত্তানং উপসংহরতি, একত্তেন অত্তানং উপসংহরিত্ৰা সক্কস্স দেৰানমিন্দস্স পল্লঙ্কে পল্লঙ্কেন নিসীদিত্ৰা দেৰে তাৰতিংসে আমন্তেসি – ভাৰিতইদ্ধিপাদো ২৮৭. ‘‘‘তং কিং মঞ্ঞন্তি, ভোন্তো দেৰা তাৰতিংসা, যাৰ সুপঞ্ঞত্তা চিমে তেন ভগৰতা জানতা পস্সতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন চত্তারো ইদ্ধিপাদা পঞ্ঞত্তা ইদ্ধিপহুতায[ইদ্ধিবহুলীকতায (স্যা॰)] ইদ্ধিৰিসৰিতায [ইদ্ধিৰিসেৰিতায (স্যা॰)] ইদ্ধিৰিকুব্বনতায। কতমে চত্তারো? ইধ ভো ভিক্খু ছন্দসমাধিপ্পধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি। ৰীরিযসমাধিপ্পধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি। চিত্তসমাধিপ্পধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি। ৰীমংসাসমাধিপ্পধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি। ইমে খো, ভো, তেন ভগৰতা জানতা পস্সতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন চত্তারো ইদ্ধিপাদা পঞ্ঞত্তা ইদ্ধিপহুতায ইদ্ধিৰিসৰিতায ইদ্ধিৰিকুব্বনতায। ‘‘‘যে হি কেচি ভো অতীতমদ্ধানং সমণা ৰা ব্রাহ্মণা ৰা অনেকৰিহিতং ইদ্ধিৰিধং পচ্চনুভোসুং, সব্বে তে ইমেসংযেৰ চতুন্নং ইদ্ধিপাদানং ভাৰিতত্তা বহুলীকতত্তা। যেপি হি কেচি ভো অনাগতমদ্ধানং সমণা ৰা ব্রাহ্মণা ৰা অনেকৰিহিতং ইদ্ধিৰিধং পচ্চনুভোস্সন্তি, সব্বে তে ইমেসংযেৰ চতুন্নং ইদ্ধিপাদানং ভাৰিতত্তা বহুলীকতত্তা। যেপি হি কেচি ভো এতরহি সমণা ৰা ব্রাহ্মণা ৰা অনেকৰিহিতং ইদ্ধিৰিধং পচ্চনুভোন্তি, সব্বে তে ইমেসংযেৰ চতুন্নং ইদ্ধিপাদানং ভাৰিতত্তা বহুলীকতত্তা। পস্সন্তি নো ভোন্তো দেৰা তাৰতিংসা মমপিমং এৰরূপং ইদ্ধানুভাৰ’’ন্তি? ‘‘এৰং মহাব্রহ্মে’’তি। ‘‘অহম্পি খো ভো ইমেসংযেৰ চতুন্নঞ্চ ইদ্ধিপাদানং ভাৰিতত্তা বহুলীকতত্তা এৰং মহিদ্ধিকো এৰংমহানুভাৰো’’তি। ইমমত্থং, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো ভাসিত্থ। ইমমত্থং, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো ভাসিত্ৰা দেৰে তাৰতিংসে আমন্তেসি – তিৰিধো ওকাসাধিগমো ২৮৮. ‘‘‘তং কিং মঞ্ঞন্তি, ভোন্তো দেৰা তাৰতিংসা, যাৰঞ্চিদং তেন ভগৰতা জানতা পস্সতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন তযো ওকাসাধিগমা অনুবুদ্ধা সুখস্সাধিগমায। কতমে তযো? ইধ ভো একচ্চো সংসট্ঠো ৰিহরতি কামেহি সংসট্ঠো অকুসলেহি ধম্মেহি। সো অপরেন সমযেন অরিযধম্মং সুণাতি, যোনিসো মনসি করোতি, ধম্মানুধম্মং পটিপজ্জতি। সো অরিযধম্মস্সৰনং আগম্ম যোনিসোমনসিকারং ধম্মানুধম্মপ্পটিপত্তিং অসংসট্ঠো ৰিহরতি কামেহি অসংসট্ঠো অকুসলেহি ধম্মেহি। তস্স অসংসট্ঠস্স কামেহি অসংসট্ঠস্স অকুসলেহি ধম্মেহি উপ্পজ্জতি সুখং, সুখা ভিয্যো সোমনস্সং। সেয্যথাপি, ভো, পমুদা পামোজ্জং [পামুজ্জং (পী॰ ক॰)] জাযেথ, এৰমেৰ খো, ভো, অসংসট্ঠস্স কামেহি অসংসট্ঠস্স অকুসলেহি ধম্মেহি উপ্পজ্জতি সুখং, সুখা ভিয্যো সোমনস্সং। অযং খো, ভো, তেন ভগৰতা জানতা পস্সতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন পঠমো ওকাসাধিগমো অনুবুদ্ধো সুখস্সাধিগমায। ‘‘‘পুন চপরং, ভো, ইধেকচ্চস্স ওল়ারিকা কাযসঙ্খারা অপ্পটিপ্পস্সদ্ধা হোন্তি, ওল়ারিকা ৰচীসঙ্খারা অপ্পটিপ্পস্সদ্ধা হোন্তি, ওল়ারিকা চিত্তসঙ্খারা অপ্পটিপ্পস্সদ্ধা হোন্তি। সো অপরেন সমযেন অরিযধম্মং সুণাতি, যোনিসো মনসি করোতি, ধম্মানুধম্মং পটিপজ্জতি। তস্স অরিযধম্মস্সৰনং আগম্ম যোনিসোমনসিকারং ধম্মানুধম্মপ্পটিপত্তিং ওল়ারিকা কাযসঙ্খারা পটিপ্পস্সম্ভন্তি, ওল়ারিকা ৰচীসঙ্খারা পটিপ্পস্সম্ভন্তি, ওল়ারিকা চিত্তসঙ্খারা পটিপ্পস্সম্ভন্তি। তস্স ওল়ারিকানং কাযসঙ্খারানং পটিপ্পস্সদ্ধিযা ওল়ারিকানং ৰচীসঙ্খারানং পটিপ্পস্সদ্ধিযা ওল়ারিকানং চিত্তসঙ্খারানং পটিপ্পস্সদ্ধিযা উপ্পজ্জতি সুখং, সুখা ভিয্যো সোমনস্সং। সেয্যথাপি, ভো, পমুদা পামোজ্জং জাযেথ, এৰমেৰ খো ভো ওল়ারিকানং কাযসঙ্খারানং পটিপ্পস্সদ্ধিযা ওল়ারিকানং ৰচীসঙ্খারানং পটিপ্পস্সদ্ধিযা ওল়ারিকানং চিত্তসঙ্খারানং পটিপ্পস্সদ্ধিযা উপ্পজ্জতি সুখং, সুখা ভিয্যো সোমনস্সং। অযং খো, ভো, তেন ভগৰতা জানতা পস্সতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন দুতিযো ওকাসাধিগমো অনুবুদ্ধো সুখস্সাধিগমায। ‘‘‘পুন চপরং, ভো, ইধেকচ্চো ‘ইদং কুসল’ন্তি যথাভূতং নপ্পজানাতি, ‘ইদং অকুসল’ন্তি যথাভূতং নপ্পজানাতি। ‘ইদং সাৰজ্জং ইদং অনৰজ্জং, ইদং সেৰিতব্বং ইদং ন সেৰিতব্বং, ইদং হীনং ইদং পণীতং, ইদং কণ্হসুক্কসপ্পটিভাগ’ন্তি যথাভূতং নপ্পজানাতি। সো অপরেন সমযেন অরিযধম্মং সুণাতি, যোনিসো মনসি করোতি, ধম্মানুধম্মং পটিপজ্জতি। সো অরিযধম্মস্সৰনং আগম্ম যোনিসোমনসিকারং ধম্মানুধম্মপ্পটিপত্তিং, ‘ইদং কুসল’ন্তি যথাভূতং পজানাতি, ‘ইদং অকুসল’ন্তি যথাভূতং পজানাতি। ইদং সাৰজ্জং ইদং অনৰজ্জং, ইদং সেৰিতব্বং ইদং ন সেৰিতব্বং, ইদং হীনং ইদং পণীতং, ইদং কণ্হসুক্কসপ্পটিভাগ’ন্তি যথাভূতং পজানাতি। তস্স এৰং জানতো এৰং পস্সতো অৰিজ্জা পহীযতি, ৰিজ্জা উপ্পজ্জতি। তস্স অৰিজ্জাৰিরাগা ৰিজ্জুপ্পাদা উপ্পজ্জতি সুখং, সুখা ভিয্যো সোমনস্সং। সেয্যথাপি, ভো, পমুদা পামোজ্জং জাযেথ , এৰমেৰ খো, ভো, অৰিজ্জাৰিরাগা ৰিজ্জুপ্পাদা উপ্পজ্জতি সুখং, সুখা ভিয্যো সোমনস্সং। অযং খো, ভো, তেন ভগৰতা জানতা পস্সতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন ততিযো ওকাসাধিগমো অনুবুদ্ধো সুখস্সাধিগমায। ইমে খো, ভো, তেন ভগৰতা জানতা পস্সতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন তযো ওকাসাধিগমা অনুবুদ্ধা সুখস্সাধিগমাযা’’তি। ইমমত্থং, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো ভাসিত্থ, ইমমত্থং, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো ভাসিত্ৰা দেৰে তাৰতিংসে আমন্তেসি – চতুসতিপট্ঠানং ২৮৯. ‘‘‘তং কিং মঞ্ঞন্তি, ভোন্তো দেৰা তাৰতিংসা, যাৰ সুপঞ্ঞত্তা চিমে তেন ভগৰতা জানতা পস্সতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন চত্তারো সতিপট্ঠানা পঞ্ঞত্তা কুসলস্সাধিগমায। কতমে চত্তারো? ইধ , ভো, ভিক্খু অজ্ঝত্তং কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং। অজ্ঝত্তং কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরন্তো তত্থ সম্মা সমাধিযতি, সম্মা ৰিপ্পসীদতি। সো তত্থ সম্মা সমাহিতো সম্মা ৰিপ্পসন্নো বহিদ্ধা পরকাযে ঞাণদস্সনং অভিনিব্বত্তেতি। অজ্ঝত্তং ৰেদনাসু ৰেদনানুপস্সী ৰিহরতি…পে॰… বহিদ্ধা পরৰেদনাসু ঞাণদস্সনং অভিনিব্বত্তেতি। অজ্ঝত্তং চিত্তে চিত্তানুপস্সী ৰিহরতি…পে॰… বহিদ্ধা পরচিত্তে ঞাণদস্সনং অভিনিব্বত্তেতি। অজ্ঝত্তং ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং। অজ্ঝত্তং ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরন্তো তত্থ সম্মা সমাধিযতি, সম্মা ৰিপ্পসীদতি। সো তত্থ সম্মা সমাহিতো সম্মা ৰিপ্পসন্নো বহিদ্ধা পরধম্মেসু ঞাণদস্সনং অভিনিব্বত্তেতি। ইমে খো, ভো, তেন ভগৰতা জানতা পস্সতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন চত্তারো সতিপট্ঠানা পঞ্ঞত্তা কুসলস্সাধিগমাযা’’তি। ইমমত্থং, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো ভাসিত্থ। ইমমত্থং, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো ভাসিত্ৰা দেৰে তাৰতিংসে আমন্তেসি – সত্ত সমাধিপরিক্খারা ২৯০. ‘‘‘তং কিং মঞ্ঞন্তি, ভোন্তো দেৰা তাৰতিংসা, যাৰ সুপঞ্ঞত্তা চিমে তেন ভগৰতা জানতা পস্সতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন সত্ত সমাধিপরিক্খারা সম্মাসমাধিস্স পরিভাৰনায সম্মাসমাধিস্স পারিপূরিযা। কতমে সত্ত? সম্মাদিট্ঠি সম্মাসঙ্কপ্পো সম্মাৰাচা সম্মাকম্মন্তো সম্মাআজীৰো সম্মাৰাযামো সম্মাসতি। যা খো, ভো, ইমেহি সত্তহঙ্গেহি চিত্তস্স একগ্গতা পরিক্খতা, অযং ৰুচ্চতি, ভো, অরিযো সম্মাসমাধি সউপনিসো ইতিপি সপরিক্খারো ইতিপি। সম্মাদিট্ঠিস্স ভো, সম্মাসঙ্কপ্পো পহোতি, সম্মাসঙ্কপ্পস্স সম্মাৰাচা পহোতি, সম্মাৰাচস্স সম্মাকম্মন্তো পহোতি। সম্মাকম্মন্তস্স সম্মাআজীৰো পহোতি, সম্মাআজীৰস্স সম্মাৰাযামো পহোতি, সম্মাৰাযামস্স সম্মাসতি পহোতি , সম্মাসতিস্স সম্মাসমাধি পহোতি, সম্মাসমাধিস্স সম্মাঞাণং পহোতি, সম্মাঞাণস্স সম্মাৰিমুত্তি পহোতি। যঞ্হি তং, ভো, সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘স্ৰাক্খাতো ভগৰতা ধম্মো সন্দিট্ঠিকো অকালিকো এহিপস্সিকো ওপনেয্যিকো পচ্চত্তং ৰেদিতব্বো ৰিঞ্ঞূহি অপারুতা অমতস্স দ্ৰারা’তি ইদমেৰ তং সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য। স্ৰাক্খাতো হি, ভো, ভগৰতা ধম্মো সন্দিট্ঠিকো, অকালিকো এহিপস্সিকো ওপনেয্যিকো পচ্চত্তং ৰেদিতব্বো ৰিঞ্ঞূহি অপারুতা অমতস্স দ্ৰারা [দ্ৰারাতি (স্যা॰ ক॰)]। ‘‘‘যে হি কেচি, ভো, বুদ্ধে অৰেচ্চপ্পসাদেন সমন্নাগতা, ধম্মে অৰেচ্চপ্পসাদেন সমন্নাগতা, সঙ্ঘে অৰেচ্চপ্পসাদেন সমন্নাগতা, অরিযকন্তেহি সীলেহি সমন্নাগতা , যে চিমে ওপপাতিকা ধম্মৰিনীতা সাতিরেকানি চতুৰীসতিসতসহস্সানি মাগধকা পরিচারকা অব্ভতীতা কালঙ্কতা তিণ্ণং সংযোজনানং পরিক্খযা সোতাপন্না অৰিনিপাতধম্মা নিযতা সম্বোধিপরাযণা। অত্থি চেৰেত্থ সকদাগামিনো। ‘‘অত্থাযং [অথাযং (সী॰ স্যা॰)] ইতরা পজা, পুঞ্ঞাভাগাতি মে মনো। সঙ্খাতুং নোপি সক্কোমি, মুসাৰাদস্স ওত্তপ্প’’ন্তি॥ ২৯১. ‘ইমমত্থং, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো ভাসিত্থ, ইমমত্থং, ভন্তে, ব্রহ্মুনো সনঙ্কুমারস্স ভাসতো ৰেস্সৰণস্স মহারাজস্স এৰং চেতসো পরিৰিতক্কো উদপাদি – ‘‘অচ্ছরিযং ৰত ভো, অব্ভুতং ৰত ভো, এৰরূপোপি নাম উল়ারো সত্থা ভৰিস্সতি, এৰরূপং উল়ারং ধম্মক্খানং, এৰরূপা উল়ারা ৰিসেসাধিগমা পঞ্ঞাযিস্সন্তী’’তি। অথ, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো ৰেস্সৰণস্স মহারাজস্স চেতসা চেতোপরিৰিতক্কমঞ্ঞায ৰেস্সৰণং মহারাজানং এতদৰোচ – ‘‘তং কিং মঞ্ঞতি ভৰং ৰেস্সৰণো মহারাজা অতীতম্পি অদ্ধানং এৰরূপো উল়ারো সত্থা অহোসি, এৰরূপং উল়ারং ধম্মক্খানং, এৰরূপা উল়ারা ৰিসেসাধিগমা পঞ্ঞাযিংসু। অনাগতম্পি অদ্ধানং এৰরূপো উল়ারো সত্থা ভৰিস্সতি, এৰরূপং উল়ারং ধম্মক্খানং, এৰরূপা উল়ারা ৰিসেসাধিগমা পঞ্ঞাযিস্সন্তী’’’তি। ২৯২. ‘‘‘ইমমত্থং, ভন্তে, ব্রহ্মা সনঙ্কুমারো দেৰানং তাৰতিংসানং অভাসি, ইমমত্থং ৰেস্সৰণো মহারাজা ব্রহ্মুনো সনঙ্কুমারস্স দেৰানং তাৰতিংসানং ভাসতো সম্মুখা সুতং[সুত্ৰা (সী॰ পী॰)] সম্মুখা পটিগ্গহিতং সযং পরিসাযং আরোচেসি’’। ইমমত্থং জনৰসভো যক্খো ৰেস্সৰণস্স মহারাজস্স সযং পরিসাযং ভাসতো সম্মুখা সুতং সম্মুখা পটিগ্গহিতং [পটিগ্গহেত্ৰা (সী॰ পী॰)] ভগৰতো আরোচেসি। ইমমত্থং ভগৰা জনৰসভস্স যক্খস্স সম্মুখা সুত্ৰা সম্মুখা পটিগ্গহেত্ৰা সামঞ্চ অভিঞ্ঞায আযস্মতো আনন্দস্স আরোচেসি, ইমমত্থমাযস্মা আনন্দো ভগৰতো সম্মুখা সুত্ৰা সম্মুখা পটিগ্গহেত্ৰা আরোচেসি ভিক্খূনং ভিক্খুনীনং উপাসকানং উপাসিকানং। তযিদং ব্রহ্মচরিযং ইদ্ধঞ্চেৰ ফীতঞ্চ ৰিত্থারিকং বাহুজঞ্ঞং পুথুভূতং যাৰ দেৰমনুস্সেহি সুপ্পকাসিতন্তি। জনৰসভসুত্তং নিট্ঠিতং পঞ্চমং। |